Η ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου είναι ένας τραυματισμός της άρθρωσης του γόνατος που συνήθως προκαλείται κατά την άθληση. Προκαλεί πόνο στο πόδι και αστάθεια του γόνατος. Πρόκειται για έναν από τους πιο συνηθισμένους τραυματισμούς μεταξύ των αθλητών όλων των ηλικιών.
Η διάγνωση της ρήξης του χιαστού συνδέσμου γίνεται με φυσική εξέταση. Ωστόσο, μπορεί να χρειαστεί μια απεικονιστική εξέταση, όπως μια ακτινογραφία, για να διαπιστωθεί αν έχετε και άλλες κακώσεις (όπως κάταγμα οστού).
Ανάλογα με το μέγεθος του τραυματισμού σας και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων σας, μπορεί να χρειαστείτε θεραπεία με φυσικοθεραπεία, υποστηρικτικό νάρθηκα ή χειρουργική επέμβαση. Συχνά, η αποκατάσταση αποτελεί μέρος της ανάρρωσης μετά από χειρουργική αντιμετώπιση.
Τι είναι η ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου;
Ο σύνδεσμος είναι μια ισχυρή λωρίδα συνδετικού ιστού που συνδέει τα οστά, εξασφαλίζοντας σταθερότητα.
Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος είναι ένας από τους τέσσερις κύριους συνδέσμους του γόνατος. Μαζί με τον οπίσθιο χιαστό σύνδεσμο και τους έσω και έξω πλάγιους συνδέσμους, συμβάλλει στην επίτευξη σταθερότητας για το γόνατό σας. Ο χιαστός σύνδεσμος βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του γονάτου σας και, μαζί με τον οπίσθιο χιαστό σύνδεσμο, σχηματίζει ένα σταυροειδές σχήμα στην κάτω επιφάνεια του μηριαίου οστού και στην άνω επιφάνεια του οστού της κνήμης προκειμένου να τα σταθεροποιήσει.
Μπορεί να υποστεί ρήξη όταν οι κινήσεις του ποδιού σας τεντώνουν ή τραβούν αυτόν τον σύνδεσμο. Το μέγεθος του τραυματισμού ποικίλλει από μια μικρή ρήξη ινών συνδετικού ιστού έως μια πλήρη ρήξη και αποκόλληση του συνδέσμου.
Τα συμπτώματα της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου
Μπορεί να ακούσετε έναν ξαφνικό κρότο και/ή να αισθανθείτε μια ξαφνική μετατόπιση στην άρθρωσή σας κατά τη στιγμή του τραυματισμού του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου. Οι περισσότεροι άνθρωποι εκπλήσσονται με το πόσο δυνατός μπορεί να είναι ο κρότος, και μερικές φορές οι παρευρισκόμενοι μπορούν να τον ακούσουν ακόμη και κατά τη διάρκεια ενός αγώνα ποδοσφαίρου.
Αμέσως μετά από μια ρήξη χιαστού συνδέσμου, μπορεί να αναπτύξετε γρήγορα αιμάρθρωση (αιμορραγία στην άρθρωσή σας). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα:
- Πρήξιμο
- Ερυθρότητα
- Θερμότητα
- Μώλωπες
- Πόνο
- Αίσθηση φυσαλίδων στην άρθρωση
Σε περίπτωση ρήξης χιαστού συνδέσμου, η άρθρωση είναι ασταθής και επιρρεπής στο να λυγίσει. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν συμμετέχετε σε αθλήματα ή ακόμη και με απλές κινήσεις όπως το περπάτημα ή το να μπείτε σε ένα αυτοκίνητο.
Τα σημάδια και τα συμπτώματα ενός τραυματισμού του ΠΧΣ δεν είναι πάντα τα ίδια, γι’ αυτό είναι σημαντικό να επισκεφθείτε έναν γιατρό εάν παρουσιάσετε κάποιο από τα παρακάτω:
- Πόνο ή πρήξιμο στο γόνατο που διαρκεί περισσότερο από 48 ώρες
- Προβλήματα στην ορθοστασία ή το περπάτημα στο πάσχον γόνατο
- Αδυναμία στήριξης του βάρους σας στο πληγωμένο γόνατο
- Παραμορφωμένη ή περίεργη εμφάνιση στη μία πλευρά του γόνατός σας
Δυνατότητα άθλησης μετά από μια ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου
Οι αθλητές συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες μετά από έναν τραυματισμό του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου. Το ποδόσφαιρο και η καλαθοσφαίριση βασίζονται στον ΠΧΣ για την εκτέλεση συνηθισμένων ελιγμών, όπως το κόψιμο, το γύρισμα στο πίβοτ και οι ξαφνικές στροφές.
Για το λόγο αυτό, οι αθλητές συχνά υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση για να επιστρέψουν στο προγενέστερο αγωνιστικό τους επίπεδο.
Οι αιτίες των ρήξεων του ΠΧΣ
Η ρήξη του ΠΧΣ είναι συχνότερα ένας τραυματισμός που σχετίζεται με τον αθλητισμό, αλλά μπορεί επίσης να συμβεί κατά τη διάρκεια σκληρού παιχνιδιού, συγκρούσεων με μηχανοκίνητα οχήματα, πτώσεων και τραυματισμών που σχετίζονται με την εργασία.
Περίπου το 60% έως 70% των ρήξεων του ΠΧΣ συμβαίνουν χωρίς επαφή με άλλον αθλητή. Συνήθως, ένας αθλητής αλλάζει ξαφνικά κατεύθυνση (κόψιμο ή περιστροφή), γεγονός που προκαλεί υπερβολική διάταση και ρήξη του συνδέσμου.
Ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου στις γυναίκες
Οι γυναίκες αθλήτριες είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς σε ρήξεις του ΠΧΣ. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι ο αριθμός των ρήξεων χιαστού συνδέσμου στις γυναίκες αθλήτριες είναι έως και οκταπλάσιος σε σύγκριση με τους άνδρες αθλητές.
Ο λόγος του αυξημένου αυτού κινδύνου συζητείται εδώ και δεκαετίες και οι ειδικοί πιστεύουν πλέον ότι τον προκαλούν οι διαφορές στον νευρομυϊκό έλεγχο. Οι άνδρες και οι γυναίκες τοποθετούν διαφορετικά το γόνατο κατά τη διάρκεια κρίσιμων αθλητικών κινήσεων, όπως η προσγείωση, το κόψιμο και η περιστροφή. Οι διαφορές στην ανατομία των ανδρών και των γυναικών και τα επίπεδα ορμονών μπορεί επίσης να συμβάλλουν στα διαφορετικά ποσοστά ρήξεων του χιαστού συνδέσμου.
Διάγνωση της ρήξης του ΠΧΣ
Η διάγνωση της ρήξης του ΠΧΣ βασίζεται σε διάφορες μεθόδους. Παράλληλα με την εξέταση των συμπτωμάτων σας, ο γιατρός σας θα πραγματοποιήσει φυσική εξέταση και θα αξιολογήσει την κινητικότητα, τη δύναμη και το πρήξιμο του γονάτου σας.
Ο γιατρός σας μπορεί να αξιολογήσει τους συνδέσμους του γονάτου σας με εξειδικευμένους ελιγμούς που ελέγχουν τη σταθερότητα του γόνατός σας, όπως
Δοκιμασία Lachman: Η δοκιμασία Lachman εκτελείται για να αξιολογηθεί η προς τα εμπρός κίνηση της κνήμης σας. Ο γιατρός σας μπορεί να ανιχνεύσει μια ρήξη του ΠΧΣ τραβώντας την κνήμη προς τα εμπρός. Το γόνατό σας είναι ελαφρώς λυγισμένο (περίπου 20-30 μοίρες) και το μηριαίο οστό σταθεροποιείται ενώ η κνήμη σας μετατοπίζεται.
Δοκιμασία Drawer: Η δοκιμή Drawer εκτελείται με το γόνατό σας να κρατείται σε κάμψη 90 μοιρών. Η κνήμη σας μετατοπίζεται προς τα εμπρός και προς τα πίσω για να εκτιμηθεί ο ΠΧΣ σας τραβώντας προς τα εμπρός και ο οπίσθιος χιαστός σας εκτιμάται πιέζοντας προς τα πίσω.
Ελιγμός μετατόπισης περιστροφής: Η μετατόπιση περιστροφής είναι δύσκολο να εκτελεστεί στο ιατρείο και είναι συνήθως πιο χρήσιμη στο χειρουργείο υπό αναισθησία. Ο ελιγμός pivot shift ανιχνεύει την ανώμαλη κίνηση της άρθρωσης του γόνατος όταν υπάρχει ρήξη του ΠΧΣ.
Η δύναμη του ποδιού σας και άλλοι σημαντικοί σύνδεσμοι του γόνατος θα αξιολογηθούν επίσης κατά τη διάρκεια της φυσικής εξέτασης.
Διαβάθμιση των ρήξεων του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου
Οι ρήξεις του ΠΧΣ διαβαθμίζονται ανάλογα με τον βαθμό της βλάβης του συνδέσμου.
- Μια ρήξη 1ου βαθμού είναι μια μικρή διάταση του συνδέσμου και το γόνατό σας εξακολουθεί να είναι αρκετά σταθερό.
- Μια ρήξη 2ου βαθμού είναι μερική ρήξη χιαστού συνδέσμου, με τον σύνδεσμο να έχει τεντωθεί τόσο πολύ που είναι χαλαρός και έχει υποστεί ζημιά. Αυτές οι περιπτώσεις είναι σχετικά σπάνιες.
- Εν τω μεταξύ, στην πιο συνηθισμένη ρήξη Βαθμού 3, υπάρχει πλήρης ρήξη του ΠΧΣ, με την άρθρωση του γόνατος να γίνεται ασταθής και τη χειρουργική επέμβαση να είναι σχεδόν αναπόφευκτη προκειμένου να διορθωθεί το πρόβλημα.
Θεραπεία της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου
- Μπορεί μια ρήξη ΠΧΣ να επουλωθεί χωρίς χειρουργική επέμβαση;
Πολλοί άνθρωποι που έχουν υποστεί ρήξη χιαστού συνδέσμου αρχίζουν να αισθάνονται καλύτερα μέσα σε λίγες εβδομάδες μετά τον τραυματισμό. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν χρειάζονται χειρουργική επέμβαση μετά από ρήξη χιαστού, ειδικά αν ο χιαστός έχει υποστεί μόνο μερική ρήξη. Εάν δεν αθλείστε και εάν δεν έχετε ασταθές γόνατο, τότε μπορεί να μην χρειαστείτε χειρουργική επέμβαση.
- Συντηρητική αντιμετώπιση
Εάν έχετε μερική ρήξη χιαστού συνδέσμου, μπορεί να ωφεληθείτε από τη συντηρητική αντιμετώπιση, η οποία ενδέχεται να συνδυάζει ξεκούραση, περιορισμό του πόνου και αντιμετώπιση του οιδήματος. Εν τέλει, μπορείτε να ξεκινήσετε φυσιοθεραπεία ή/και να χρησιμοποιήσετε νάρθηκα γόνατος. Η φυσικοθεραπεία για μια μερική ρήξη χιαστού περιλαμβάνει ασκήσεις ενδυνάμωσης, ισορροπίας και εύρους κίνησης.
Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και αν δεν αισθάνεστε καθόλου πόνο, μπορεί να συνεχίσετε να έχετε επίμονα συμπτώματα αστάθειας του γόνατος. Αρκετοί σημαντικοί παράγοντες πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν αποφασίζετε να κάνετε χειρουργική επέμβαση πρόσθιου χιαστού συνδέσμου. Πρέπει να εξετάσετε τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων σας και το κατά πόσον είστε προετοιμασμένοι να υποβληθείτε σε χειρουργική επέμβαση, μετεγχειρητική αποκατάσταση και επούλωση.
- Χειρουργική επέμβαση
Η συνήθης χειρουργική επέμβαση για τη ρήξη του ΠΧΣ ονομάζεται ανακατασκευή του ΠΧΣ. Δεδομένου ότι η αποκατάσταση του συνδέσμου δεν είναι συνήθως δυνατή, η αποκατάσταση γίνεται με τη χρήση άλλου τένοντα ή συνδέσμου.
Υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις για τη χειρουργική επέμβαση του ΠΧΣ και ο γιατρός σας θα σας εξηγήσει ποια είναι η καλύτερη για εσάς. Για παράδειγμα, διάφοροι τύποι μοσχευμάτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανακατασκευή του σχισμένου χιαστού συνδέσμου. Ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει έναν από τους συνδέσμους σας ή μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα μόσχευμα δότη. Συνήθως, η χρήση του δικού σας συνδέσμου έχει ως αποτέλεσμα την πιο αποτελεσματική επούλωση.
- Μετεγχειρητική αποκατάσταση
Η μετεγχειρητική αποκατάσταση είναι μία από τις πιο σημαντικές πτυχές της θεραπείας. Οι ασκήσεις επικεντρώνονται στην αποκατάσταση της κίνησης και της δύναμης και στη βελτίωση της σταθερότητας των αρθρώσεων για την πρόληψη μελλοντικών τραυματισμών.
Μπορείτε να μάθετε να κάνετε ορισμένες ασκήσεις μόνοι σας, ενώ παράλληλα προχωράτε με σταθερό ρυθμό στην αποκατάστασή σας.
Η πολύ γρήγορη ή πολύ αργή πρόοδος μπορεί να είναι επιζήμια για τα συνολικά αποτελέσματα της χειρουργικής επέμβασης, γι’ αυτό πρέπει να συνεχίσετε να εργάζεστε υπό την καθοδήγηση του θεραπευτή σας και του γιατρού σας καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάρρωσής σας.
