Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα λόγων που μπορεί να προκαλέσουν πόνο στην πλάτη και στη μέση. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οξείες καταστάσεις όπως μια απλή μυϊκή διάταση ή χρόνια, πιο σοβαρά προβλήματα όπως η σκολίωση ή ακόμη και ο καρκίνος.
Η ανακούφιση από τον πόνο στην πλάτη ξεκινά με το να καταλάβετε ποια είναι η αιτία, ώστε η θεραπεία να διαμορφωθεί αναλόγως.
Πολλές αιτίες πόνου στην πλάτη και ψηλά στη μέση υποχωρούν μέσα σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες με ξεκούραση, φάρμακα χωρίς συνταγή γιατρού και άλλες σχετικά απλές μεθόδους.
Οι πιο σοβαρές αιτίες μπορεί να απαιτούν συνεχή φροντίδα και θεραπεία, ακόμα και χειρουργική επέμβαση για παθήσεις όπως η ισχιαλγία.
Συνήθεις αιτίες του πόνου στην πλάτη και στη μέση
Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες του πόνου στην πλάτη. Ακολουθούν μερικές από τις πιο συνηθισμένες.
Απότομη διάταση ή τράβηγμα – ρήξη
Τα τραβήγματα και οι ρήξεις είναι οι πιο συχνές αιτίες πόνου στην πλάτη, ιδίως στο κάτω μέρος της πλάτης (ψηλά στη μέση).
Το τράβηγμα αφορά τη ρήξη ενός μυός ή τένοντα (που συνδέει τους μυς με τα οστά), ενώ μπορεί να υπάρχει και ρήξη ενός συνδέσμου (που συνδέει τα οστά σε μια άρθρωση).
Μια ρήξη τένοντα ή συνδέσμου μπορεί να προκύψει από πτώση ή αθλητικό τραυματισμό ή από υπερβολική χρήση μιας άρθρωσης, που είναι γνωστή ως τραυματισμός από επανειλημμένη καταπόνηση.
Ο πόνος μπορεί να κυμαίνεται από ήπιος έως έντονος και συχνά περιγράφεται ως “πόνος σε ολόκληρη την επιφάνεια της πλάτης” που επεκτείνεται στους γλουτούς. Ο πόνος τείνει να επιδεινώνεται με την κίνηση και να βελτιώνεται με την ανάπαυση.
Παράλληλα με τον πόνο, τα συνηθισμένα συμπτώματα των τραυματισμών και των ρήξεων είναι τα ακόλουθα:
- Μυϊκή δυσκαμψία
- Μυϊκοί σπασμοί
- Μειωμένο εύρος κίνησης (περιορισμένη κινητικότητα)
Διόγκωση ή ρήξη μεσοσπονδύλιου δίσκου
Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι βρίσκονται μεταξύ των οστών της σπονδυλικής στήλης και χρησιμεύουν ως μαξιλάρια απορρόφησης των κραδασμών. Οι δίσκοι μπορούν να καταστραφούν με την πάροδο του χρόνου, συνήθως εξαιτίας παραγόντων κινδύνου όπως οι εξής:
- Ηλικία και γήρανση
- Τραυματισμός
- Καταπόνηση λόγω παχυσαρκίας
- Επαναλαμβανόμενες κακώσεις
- Κάπνισμα
Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, ένας δίσκος μπορεί να αρχίσει να προεξέχει προς τα έξω, κάτι που είναι γνωστό ως διόγκωση ή ολίσθηση του δίσκου.
Ο δίσκος μπορεί επίσης να διαρραγεί, με αποτέλεσμα τη ρήξη (κήλη) του δίσκου. Όταν συμβαίνει αυτό, το εσωτερικό τμήμα του δίσκου (που ονομάζεται πηκτοειδής πυρήνας) ωθείται προς τα έξω και συμπιέζει τα κοντινά νεύρα, προκαλώντας νευρικό πόνο.
Μια ρήξη δίσκου στη μέση μπορεί να προκαλέσει οξύ πόνο στην πλάτη ο οποίος μπορεί να μετακινηθεί προς τα κάτω στους γλουτούς, τη βουβωνική χώρα και το πόδι.
Μια ρήξη δίσκου στον αυχένα μπορεί να προκαλέσει πόνο που κινείται προς τα κάτω στο χέρι. Μπορεί επίσης να προκαλέσει μυϊκή αδυναμία, μούδιασμα και μυρμήγκιασμα.
Οστεοαρθρίτιδα
Η οστεοαρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης είναι μια μορφή αρθρίτιδας που προκαλείται από τη φθορά του χόνδρου μεταξύ των οστών της σπονδυλικής στήλης. Καθώς ο χόνδρος φθείρεται, μπορεί να νιώσετε έναν αμβλύ, επώδυνο ή παλλόμενο πόνο στην πλάτη που επιδεινώνεται με την κίνηση.
Ενδέχεται να νιώσετε ένα σκάσιμο που γνωστό ως κριγμός (crepitus), να εμφανίσετε δυσκαμψία των αρθρώσεων και μειωμένο εύρος κίνησης.
Καθώς η νόσος εξελίσσεται, μπορεί να προκύψουν οστικές αναπτύξεις. Αυτά τα οστικά εξογκώματα είναι δυνατόν να συμπιέσουν τις κοντινές νευρικές ρίζες, προκαλώντας μουδιάσματα και μυρμήγκιασμα παρόμοια με εκείνα που προκαλεί μια κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου που έχει υποστεί ρήξη.
Ισχιαλγία
Η ισχιαλγία σχετίζεται με ένα αίσθημα νευρικού πόνου που κατεβαίνει στο πόδι.
Η ισχιαλγία μπορεί να προκληθεί από ρήξη δίσκου, οστικό εξόγκωμα ή τραυματισμό στη λεκάνη, τον γλουτό ή τον μηρό. Ο διαβήτης, η εγκυμοσύνη και η παρατεταμένη καθιστική ζωή αποτελούν επίσης παράγοντες κινδύνου.
Μια πάθηση που ονομάζεται σύνδρομο του απιοειδούς μυός μπορεί επίσης να προκαλέσει ισχιαλγία, όταν ο κοντινός απιοειδής μυς παρουσιάζει σπασμό.
Η ισχιαλγία προκαλεί οξύ, καυστικό ή συσπαστικό πόνο που εκτείνεται από το κάτω μέρος της πλάτης στον έναν γλουτό και μερικές φορές κάτω στο πόδι και στο πέλμα του ποδιού. Το μυρμήγκιασμα, το μούδιασμα (αιμωδίες) και η μυϊκή αδυναμία είναι συνηθισμένα συμπτώματα.
Στένωση της σπονδυλικής στήλης
Καθώς μεγαλώνετε, ο σπονδυλικός σωλήνας, ο οποίος περιέχει τον νωτιαίο μυελό, μπορεί να αρχίσει να στενεύει. Αυτό ονομάζεται σπονδυλική στένωση.Η σπονδυλική αρθρίτιδα μπορεί επίσης να προκαλέσει υπερανάπτυξη του οστού εντός του σωλήνα.
Εάν ο σπονδυλικός σας σωλήνας στενέψει υπερβολικά και συμπιέσει τα νεύρα, ενδέχεται να αισθανθείτε οξύ πόνο στο κάτω μέρος της πλάτης και στους γλουτούς, και να παρουσιάσετε μυϊκή αδυναμία, μούδιασμα και μυρμήγκιασμα στην περιοχή.
Άλλες αιτίες στένωσης της σπονδυλικής στήλης είναι η σκολίωση, η νόσος Paget των οστών και ο τραυματισμός της σπονδυλικής στήλης.
Σπονδυλόλυση και σπονδυλολίσθηση
Η σπονδυλόλυση είναι ένα κάταγμα καταπόνησης σε ένα από τα οστά της σπονδυλικής στήλης. Είναι πιο συχνό σε παιδιά που κάνουν αθλήματα που καταπονούν επανειλημμένα το κάτω μέρος της πλάτης (όπως η ενόργανη γυμναστική ή το ποδόσφαιρο).
Η σπονδυλόλυση μπορεί επίσης να οφείλεται σε τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης ή σε αδυναμία της σπονδυλικής στήλης που σχετίζεται με τη γήρανση.
Εάν το κάταγμα αποδυναμώσει υπερβολικά τη σπονδυλική στήλη, ο σπόνδυλος μπορεί να αρχίσει να “γλιστρά”, οδηγώντας σε μια κατάσταση που ονομάζεται σπονδυλολίσθηση.
Τα συμπτώματα της σπονδυλολίσθησης είναι ο πόνος και η δυσκαμψία της περιοχής. Εάν το ολισθαίνον οστό πιέσει ένα νεύρο, μπορεί να προκαλέσει οξύ πόνο, μυρμήγκιασμα, μούδιασμα και αδυναμία.
Οστεοπόρωση
Η οστεοπόρωση είναι η λέπτυνση και η αποδυνάμωση των οστών. Ο πόνος στην πλάτη που σχετίζεται με την οστεοπόρωση οφείλεται συχνότερα σε κάταγμα λόγω συμπίεσης στη σπονδυλική στήλη. Το κάταγμα μπορεί να συμβεί χωρίς προειδοποίηση, συχνά μετά από ένα απλό φτέρνισμα ή σκύψιμο.
Ο πόνος στην πλάτη μπορεί να είναι από αμβλύς έως οξύς. Συχνά γίνεται αισθητός στο κάτω ή στο μέσο της πλάτης και έχει την τάση να επιδεινώνεται με την κίνηση. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο πόνος μπορεί να ακτινοβολεί στα πόδια ή στην κοιλιά.
Σκολίωση
Η σκολίωση είναι μια κατάσταση κατά την οποία η σπονδυλική στήλη καμπυλώνει ή συστρέφεται σαν το γράμμα “S” ή “C”. Συνήθως αναπτύσσεται στην παιδική ηλικία.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αιτία της σκολίωσης είναι άγνωστη, αν και συνδέεται με παθήσεις όπως η εγκεφαλική παράλυση και η μυϊκή δυστροφία.
Μπορεί επίσης να οφείλεται σε κάποια εκ γενετής ανωμαλία ή στην κληρονομικότητα (καθώς πολλές φορές επηρεάζονται πολλά μέλη της οικογένειας από το ίδιο πρόβλημα).
Η σκολίωση μπορεί να προκαλέσει χρόνιο πόνο στην πλάτη ή στον αυχένα, καθώς και μειωμένο εύρος κίνησης. Σε σοβαρές περιπτώσεις, το άτομο μπορεί να αρχίσει να αντιμετωπίζει δυσκολία στην αναπνοή.
Πότε να επισκεφθείτε τον γιατρό
Οι περισσότερες περιπτώσεις πόνου στην πλάτη διαρκούν λίγες ημέρες και υποχωρούν πλήρως μέσα σε λίγες εβδομάδες. Εάν παρουσιάσετε αιφνίδιο, πρωτοεμφανιζόμενο πόνο στην πλάτη, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας.
Υπάρχουν μερικά προειδοποιητικά σημάδια που δείχνουν ότι χρειάζεται άμεση φροντίδα:
- Ο πόνος επιμένει για περισσότερες από μερικές ημέρες ή επιδεινώνεται.
- Ο πόνος σας ξυπνάει τη νύχτα.
- Έχετε πυρετό, ρίγη ή άλλα σημάδια λοίμωξης.
- Έχετε προβλήματα με τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου σας.
- Υπάρχουν και άλλα συμπτώματα που δεν μπορείτε να εξηγήσετε.
Θεραπεία πόνου στην πλάτη
Η θεραπεία του πόνου στην πλάτη συχνά απαιτεί χρόνο. Οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν με την ανάπαυση και την αποφυγή δραστηριοτήτων που καταπονούν το κάτω μέρος της πλάτης.
Αυτοφροντίδα
Η ανάπαυση, μαζί με την εφαρμογή πάγου ή θερμότητας, είναι από τους ταχύτερους τρόπους ανακούφισης του πόνου στην πλάτη. Αυτή η θεραπεία μπορεί να επιταχύνει τη διαδικασία επούλωσης επειδή ο πάγος μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του οιδήματος. Η θερμότητα είναι καλή για τον πόνο στην πλάτη επειδή ευνοεί τη ροή του αίματος και βοηθά στη χαλάρωση των ιστών.
Λάβετε υπόψη, ωστόσο, ότι η ανάπαυση δεν σημαίνει απαραίτητα παρατεταμένη ανάπαυση στο κρεβάτι. Η σωματική δραστηριότητα χαμηλής έντασης έχει μεγάλη σημασία προκειμένου να συντομεύσετε το χρόνο ανάρρωσής σας.
Φάρμακα
Εάν η ανάπαυση και η εφαρμογή πάγου/θερμότητας δεν είναι αρκετά για να ανακουφίσουν τον πόνο σας, τότε ενδεχομένως να συνταγογραφηθούν φάρμακα.
Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) και τα συνταγογραφούμενα μυοχαλαρωτικά είναι καλά παυσίπονα για τον πόνο στην πλάτη και συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα προϊόντα ανακούφισης από τον πόνο στην πλάτη.
Οι επισκληρίδιες σπονδυλικές ενέσεις, κατά τις οποίες χορηγούνται στεροειδή στο χώρο γύρω από τη σπονδυλική σας στήλη, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία της ισχιαλγίας και της σπονδυλολίσθησης.
Για την οστεοαρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης, μια ένεση στεροειδών στην πάσχουσα σπονδυλική άρθρωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί εάν ο πόνος είναι έντονος.
Φυσικοθεραπεία
Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να σας συμβουλεύσει να κάνετε φυσικοθεραπεία για να ενισχύσετε και να εκτείνετε τους μυς της πλάτης σας, να βελτιώσετε την κινητικότητά σας και να απαλύνετε τον πόνο στην πλάτη.
Το περπάτημα είναι καλό για τον πόνο στη μέση, όπως και άλλες ασκήσεις χαμηλής έντασης, όπως η κολύμβηση και η ποδηλασία, που μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση του εύρους της κίνησης και της ευελιξίας σας.
Εγχείρηση της σπονδυλικής στήλης
Η χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη ενδείκνυται για τα άτομα που δεν επιτυγχάνουν ικανοποιητική ανακούφιση των συμπτωμάτων με τη μη χειρουργική θεραπεία και όταν η αιτία του πόνου αιτιολογείται πλήρως από τις απεικονιστικές εξετάσεις.
Υπάρχουν ορισμένες παθήσεις για τις οποίες η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι ευεργετική, όπως παθήσεις που υπονομεύουν τη σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης.
Ένας χειρουργός σπονδυλικής στήλης μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε εάν η χειρουργική επέμβαση είναι η σωστή επιλογή για εσάς και ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν.
Πρόληψη
Ο πόνος στη μέση είναι μία από τις πιο συχνές παθήσεις που επηρεάζουν άτομα όλων των ηλικιών. Υπάρχουν τρόποι για να περιορίσετε τους παράγοντες κινδύνου για τον πόνο στην πλάτη και να αποτρέψετε την επιδείνωσή του.
Μερικές από τις πιο χρήσιμες συμβουλές πρόληψης είναι οι εξής:
- Διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους
- Τακτική άσκηση με δραστηριότητες χαμηλής έντασης για την ενδυνάμωση των μυών του κορμού
- Καλή στάση του σώματος και καλή μηχανική του σώματος (π.χ. ανύψωση βαρέων αντικειμένων με το βάρος να πέφτει στα γόνατα και όχι στη μέση)
- Ύπνος σε κρεβάτι που στηρίζει τη σπονδυλική στήλη
Διακοπή του τσιγάρου (οι χημικές ουσίες στον καπνό του τσιγάρου ευνοούν τη φθορά των μεσοσπονδυλίων δίσκων)
