Η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς συμβαίνει όταν ο αμφιβληστροειδής, μία στιβάδα ιστού που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του πίσω μέρους του ματιού, αποκολλάται από την θέση του.
Το οπτικό τραύμα είναι η πιο συχνή αιτία και τα συμπτώματα – θολή όραση και/ή θέαση αιωρούμενων σωματιδίων ή φώτων που αναβοσβήνουν (φωταψίες και μυωψίες) – είναι ξαφνικά σε τέτοιες περιπτώσεις.
Η κατάσταση αυτή αποτελεί πραγματικό επείγον οφθαλμολογικό περιστατικό και απαιτεί άμεση θεραπεία για να αποφευχθεί σοβαρή απώλεια όρασης ή τύφλωση.
Μια οφθαλμολογική εξέταση μπορεί να εντοπίσει τον τραυματισμό (και τους παράγοντες κινδύνου του) και να επιβεβαιώσει την ανάγκη μιας επεμβατικής διαδικασίας για την αντιμετώπισή του.
Τύποι αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς
Ο αμφιβληστροειδής αποτελείται από ένα φωτοευαίσθητο στρώμα νευρικών κυττάρων που βρίσκονται στο εσωτερικό του βολβού του ματιού.
Σαν μια φωτογραφική μηχανή, ο αμφιβληστροειδής συλλαμβάνει τις ακτίνες φωτός και τις μετατρέπει σε ηλεκτρικά ερεθίσματα. Αυτά τα ερεθίσματα ταξιδεύουν κατά μήκος του οπτικού νεύρου στον εγκέφαλο, όπου και μετατρέπονται σε εικόνες.
Ο αμφιβληστροειδής βρίσκεται πάνω από τον χοριοειδή, ο οποίος είναι ένας αγγειακός ιστός υπεύθυνος για τη θρέψη του αμφιβληστροειδούς.
Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς συμβαίνει όταν ο νευροαισθητήριος αμφιβληστροειδής αποκολλάται από το επιθήλιο των χρωστικοφόρων κυττάρων του αμφιβληστροειδούς.
Όταν συσσωρεύεται υποαμφιβληστροειδικό υγρό σε αυτόν τον χώρο, προκαλείται ορώδης αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς.
Υπάρχουν τρεις τύποι αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς:
Ρηγματογενής αποκόλληση αμφιβληστροειδούς: Προκαλείται από σχισμές ή τρύπες στον αμφιβληστροειδή, που αποκαλούνται ρήξεις του αμφιβληστροειδούς.
Τραυματική αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς: Αυτός ο τύπος αποκόλλησης προκαλείται όταν ουλώδης ιστός ή άλλος μη φυσιολογικός ιστός αναπτύσσεται στην επιφάνεια του αμφιβληστροειδούς, αποσπώντας τον αμφιβληστροειδή από το στρώμα που βρίσκεται κάτω από αυτόν.
Εξιδρωματική αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς: Αυτή εμφανίζεται όταν υγρό ή αίμα ρέει κάτω από τον αμφιβληστροειδή, διαχωρίζοντάς τον από το στρώμα που βρίσκεται από κάτω. Η εξιδρωματική αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι συχνότερα επιπλοκή άλλων παθήσεων, όπως η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, οι όγκοι των ματιών και η υψηλή αρτηριακή πίεση.
Συμπτώματα αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς
Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς αφορά συνήθως το ένα μάτι. Αν και δεν είναι συχνό φαινόμενο, η κατάσταση μπορεί να συμβεί και στα δύο μάτια ταυτόχρονα.
Ορισμένες αποκολλήσεις αμφιβληστροειδούς που σχετίζονται με ρήξεις του αμφιβληστροειδούς μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά. Καθώς ο αμφιβληστροειδής αποκολλάται, δεν προκαλεί πόνο, αλλά επηρεάζει μόνιμα την όραση.
Τα συνήθη οπτικά συμπτώματα της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς -τα οποία τείνουν να είναι ενοχλητικά αλλά ανεπαίσθητα – είναι:
- Μυγάκια (μυωψίες) που μπορεί να εμφανίζονται ως γκρίζες κηλίδες, χορδές ή ιστοί αράχνης που επιπλέουν στο οπτικό σας πεδίο.
- Αναλαμπές από φως (φωταψίες)
- Κάτι που μοιάζει με σκοτεινή κουρτίνα ή πέπλο που κινείται σε όλο το οπτικό σας πεδίο
- Θολή όραση
- Βλέπετε μια σκιά στο πλάι του οπτικού σας πεδίου
Μπορεί να μην είναι προφανές ότι επηρεάζεται μόνο το ένα σας μάτι, εκτός αν καλύπτετε το ένα μάτι κάθε φορά.
Δεν θα πρέπει να περιμένετε να αισθανθείτε πόνο στο μάτι σας λόγω της ίδιας της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς. Ωστόσο, ο οφθαλμικός πόνος (καθώς και ο πόνος στο κεφάλι ή στο πρόσωπο και οι μώλωπες) μπορεί να προκύψουν από τον τραυματισμό που τον προκάλεσε.
Όταν μια χρόνια ιατρική πάθηση είναι η αιτία της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς, οι επιπτώσεις μπορεί αντιθέτως να εμφανιστούν σταδιακά.
Εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα συμπτώματα αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς, μη διστάσετε να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια.
Ο χρόνος είναι σημαντικός για τη θεραπεία της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς. Η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες αποκατάστασης της όρασής σας.
Αιτίες
Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς προκαλείται κυρίως από εκφύλιση πλέγματος, ένα ανατομικό εύρημα σε ορισμένους ασθενείς, ιδίως σε εκείνους που είναι εξαιρετικά μυωπικοί.
Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου μπορεί να σας καταστήσουν πιο επιρρεπείς σε αποκόλληση αμφιβληστροειδούς εάν υποστείτε ένα χτύπημα ή τραυματισμό στο κεφάλι, το πρόσωπο ή το μάτι σας που προκαλεί αιμορραγία των ματιών ή έντονες κινήσεις των ματιών (π.χ. χτύπημα σε αερόσακο κατά τη διάρκεια αυτοκινητιστικού ατυχήματος).
Αλλά μερικές περιπτώσεις αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς συμβαίνουν αυθόρμητα χωρίς πρόσφατη αιτία λόγω αργών αλλαγών που επηρεάζουν το μάτι ή λόγω ορισμένων ασθενειών και παθήσεων:
Το υαλοειδές, ένα υγρό που μοιάζει με γέλη και γεμίζει την κοιλότητα του ματιού, περιβάλλει τον αμφιβληστροειδή. Καθώς μεγαλώνετε, το υαλοειδές μπορεί να υγροποιηθεί και να διαχωριστεί από τον αμφιβληστροειδή, προδιαθέτοντάς σας για οπίσθια υαλοειδική αποκόλληση (PVD), η οποία αυξάνει τον κίνδυνο αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς.
Ορισμένες χρόνιες ασθένειες, όπως ο διαβήτης και ο υγρός εκφυλισμός της ωχράς κηλίδας, μπορεί να οδηγήσουν σε ανάπτυξη νέων αιμοφόρων αγγείων ή σε ουλές, οι οποίες μετατοπίζουν τον αμφιβληστροειδή από τον χοριοειδή και το υαλοειδές σώμα.
Παράγοντες κινδύνου για αποκόλληση αμφιβληστροειδούς
Αρκετοί παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς μετά από τραυματισμό ή ακόμη και χωρίς αυτόν, όπως:
- Προηγούμενη αποκόλληση αμφιβληστροειδούς στο ένα μάτι
- Ιστορικό χειρουργικής επέμβασης στο μάτι, όπως χειρουργική επέμβαση καταρράκτη
- Ιστορικό οφθαλμικού τραύματος, ακόμη και αν δεν προκάλεσε αποκόλληση αμφιβληστροειδούς
- Αδύναμες περιοχές στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς, που ονομάζονται πλέγμα
- Οικογενειακό ιστορικό αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς
- Όγκος στο μάτι
- Διαβήτης
- Φλεγμονή κοντά στον χοριοειδή ή μέσα σε αυτόν, η οποία μπορεί να εμφανιστεί λόγω προβλημάτων όπως οφθαλμική λοίμωξη, χειρουργική επέμβαση στο μάτι ή όγκος στο μάτι
- Υψηλό επίπεδο μυωπίας
Διάγνωση
Η διάγνωση της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς απαιτεί προσεκτική οφθαλμολογική εξέταση και συνήθως περιλαμβάνει και διαγνωστικές εξετάσεις.
Αυτές οι εξετάσεις επιτρέπουν στον γιατρό σας να απεικονίσει τις δομές στο εσωτερικό του ματιού σας, έτσι ώστε να είναι ορατή η αποκόλληση, οι αγγειακές αλλαγές, η φλεγμονή ή άλλα προβλήματα.
Ο οφθαλμίατρός σας μπορεί να διαστείλει τις κόρες των ματιών σας χρησιμοποιώντας κολλύρια. Ένα διοφθαλμικό έμμεσο οφθαλμοσκόπιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να επιτευχθεί μια τρισδιάστατη εικόνα για την εξέταση του εσωτερικού του ματιού σας.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το αίμα μπορεί να εμποδίζει την όραση, καθιστώντας δύσκολη την εξέταση του αμφιβληστροειδούς σας.
Μια συσκευή υπερήχων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εξέταση του ματιού σας, ειδικά εάν υπάρχει έντονη αιμορραγία στο εσωτερικό του ματιού σας.
Η συσκευή υπερήχων παράγει ηχητικά κύματα που ανακλώνται στο πίσω μέρος του ματιού, σχηματίζοντας μια εικόνα που βοηθά τον γιατρό σας να δει αν ο αμφιβληστροειδής σας έχει πραγματικά αποκολληθεί.
Θεραπεία
Αυτή η κατάσταση απαιτεί επεμβατική θεραπεία και η αποκόλληση δεν μπορεί να αποκατασταθεί με φάρμακα. Υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές επιλογές που μπορούν να εξεταστούν, οι οποίες θα πρέπει να συζητηθούν με τον θεράποντα γιατρό σας.
Η τελική θεραπεία που θα επιλεγεί εξαρτάται από τον τύπο, τη σοβαρότητα και τη θέση της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς σας.
Για παράδειγμα, η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς μπορεί να σχετίζεται με ρήγματα του αμφιβληστροειδούς, ιδίως στο πλαίσιο τραυματισμού, και μπορεί να χρειαστείτε αποκατάσταση των ρηγμάτων παράλληλα με την αποκατάσταση της αποκόλλησης.
- Λέιζερ: Αυτή η διαδικασία χρησιμοποιεί λέιζερ για τη δημιουργία μικρών ουλών στο μάτι σας για την αποκατάσταση μιας ρήξης του αμφιβληστροειδούς ή, σε περίπτωση αποκόλλησης, για να βοηθήσει τον αμφιβληστροειδή σας να προσκολληθεί στον χοριοειδή.
- Κρυοθεραπεία: Αυτή η διαδικασία χρησιμοποιεί μια μέθοδο ψύξης για να στερεώσει τον αμφιβληστροειδή στη θέση του ή να αποκαταστήσει ένα σχίσιμο στον αμφιβληστροειδή.
- Πνευματική αμφιβληστροειδοπηξία: Εάν υποβληθείτε σε αυτή τη διαδικασία, στο μάτι σας θα εγχυθεί μια φυσαλίδα αερίου που πιέζει τον αμφιβληστροειδή, τοποθετώντας τον πίσω στη σωστή θέση.
Αυτή μπορεί να είναι μια επιλογή για εσάς εάν ο αμφιβληστροειδής σας αποκολλάται στο άνω μέρος του ματιού σας. - Υαλοειδεκτομή: Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει την αφαίρεση του υαλοειδούς τζελ από το μάτι σας, ώστε ο αμφιβληστροειδής να μπορεί να πιεστεί ξανά στη θέση του, συνήθως με την τοποθέτηση ελαίου σιλικόνης.
Οι υαλοειδεκτομές απαιτούν καλή μετεγχειρητική συνεργασία από τον ασθενή, ο οποίος πρέπει να κρατά το κεφάλι του σε μια ορισμένη θέση (που θα του υποδείξει ο γιατρός του) για τις επόμενες μέρες.
Είναι όμως λιγότερο επώδυνες από άλλες μεθόδους και για πολλούς χειρουργούς τείνουν να γίνουν η μέθοδος εκλογής για τις αποκολλήσεις του αμφιβληστροειδούς. - Περιβροχισμός και σκληρικά μοσχεύματα: Πρόκειται για μια διαδικασία κατά την οποία μια μικρή ταινία σιλικόνης τοποθετείται στο εξωτερικό του ματιού για να συγκρατήσει τον αμφιβληστροειδή στη θέση του, επιτρέποντας στον αμφιβληστροειδή να επαναπροσκολληθεί στον οπίσθιο χιτώνα.
Μόλις τοποθετηθεί, το μόσχευμα της σιλικόνης δεν είναι ορατό χωρίς ειδική συσκευή εξέτασης.
Η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς είναι μια σοβαρή οφθαλμική πάθηση που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να προκαλέσει πλήρη εξασθένιση της όρασης στο προσβεβλημένο μάτι.
Ωστόσο, εάν εντοπιστούν τα πρώιμα σημάδια και οι παράγοντες κινδύνου της αποκόλλησης του αμφιβληστροειδούς, οι περισσότεροι αποκολλημένοι αμφιβληστροειδείς μπορούν να επανακολληθούν χειρουργικά με την όραση να αποκαθίσταται μερικώς ή πλήρως.
