Πώς διαγιγνώσκεται η ψωρίαση
Η ψωρίαση είναι μια αυτοάνοση διαταραχή που επηρεάζει κυρίως το δέρμα. Η διάγνωση συνήθως απαιτεί φυσική εξέταση για τον εντοπισμό των σημείων της νόσου.
Η διάγνωση της ψωρίασης στις περισσότερες περιπτώσεις πραγματοποιείται σχετικά εύκολα με βάση την χαρακτηριστική της κλινική εικόνα και εντόπιση.
Γενικά ευρήματα που ενισχύουν την επιβεβαίωση της διάγνωσης της ψωρίασης είναι το θετικό οικογενειακό ιστορικό η συμμετρική κατανομή των βλαβών, η παρουσία αργυρόχροου λεπιού (φολίδα) καθώς και η ύπαρξη ευρημάτων ψωριασικής ονυχίας (ψωριασικές βλάβες στα νύχια).
Ειδικός εργαστηριακός έλεγχος που να επιβεβαιώνει πλήρως τη διάγνωση δεν υπάρχει.
Η διενέργεια βιοψίας και στη συνέχεια η παθολογοανατομική εξέταση του παρασκευάσματος μπορεί να βοηθήσει σε κάποιες περιπτώσεις στις οποίες η κλινική εικόνα δεν είναι τελείως ξεκάθαρη είτε ενισχύοντας την κλινική υποψία της ψωρίασης είτε αποκλείοντας κάποιες άλλες δερματοπάθειες.
Η ιστολογική εικόνα της ψωρίασης, εκτός από τα αποστημάτια Munro και Kogoj, δεν έχει άλλα ειδικά ευρήματα.
Διάγνωση Ψωρίασης – Αυτοέλεγχος
Εάν κανείς παρατηρήσει δερματικές αλλαγές που πιστεύει ότι οφείλονται στην ψωρίαση, είναι σημαντικό να τις ελέγξει ένας ειδικός δερματολόγος.
Τα συμπτώματα των πιο κοινών τύπων ψωρίασης είναι τα ακόλουθα:
- Ψωρίαση της κατά πλάκας: Η ψωρίαση κατά πλάκας δημιουργεί κηλίδες ερυθρού, ξηρού δέρματος καλυμμένες με αργυρόχροα λέπια.
Αυτές οι δερματικές πλάκες εντοπίζονται συχνότερα στους αγκώνες, τα γόνατα, το τριχωτό της κεφαλής και την πλάτη.
- Ψωριασική ονυχία: Η ψωρίαση των νυχιών εμφανίζεται συνήθως σε συνδυασμό με την ψωρίαση του δέρματος, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και μόνη της.
Το δέρμα γίνεται παχύτερο κάτω από το νύχι, εμφανίζεται μία καφεκίτρινη κηλίδα που περιβάλλεται από ερυθηματώδη βλάβη («σταγόνα ελαίου»), υπάρχει ονυχόλυση (το νύχι διαχωρίζεται από την κοίτη με αποτέλεσμα να αποκολλάται από το δάκτυλο) και εμφανίζονται βοθρία στην επιφάνεια του νυχιού.
Επιπλέον το νύχι εμφανίζει υπερκεράτωση, ευθραυστότητα και δυστροφία. - Σταγονοειδής Ψωρίαση: Εμφανίζεται αιφνίδια στα παιδιά και σε νεαρούς ενήλικες συνήθως μετά από στρεπτοκοκκική λοίμωξη, ανεξάρτητα από τη λήψη ή μη αντιβιοτικής αγωγής.
Χαρακτηρίζεται από μικρές σταγονοειδείς βλατίδες ή πλάκες έως 1.5cm εντοπιζόμενες κυρίως στον κορμό και στα άκρα αλλά όχι στα πέλματα.
Οι βλάβες συνήθως υποχωρούν αυτόματα μέσα σε 2-3 μήνες.
Σε σπάνιες περιπτώσεις μεταπίπτουν σταδιακά στη χρόνια ψωρίαση κατά πλάκας.
Μερικές φορές ασθενείς με χρόνια κατά πλάκας ψωρίαση εμφανίζουν τυπική σταγονοειδή ψωρίαση. - Φλυκταινώδης Ψωρίαση: Η φλυκταινώδης ψωρίαση χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό φλυκταινών λόγω αθρόας συνάθροισης πολυμορφοπύρηνων στην επιδερμίδα.
Στη γενικευμένη της μορφή οι βλάβες μπορεί να επεκταθούν σε όλη την επιφάνεια του σώματος και να διαμορφώσουν εικόνα εκτεταμένης ερυθροδερμίας.
Σε ορισμένες περιοχές, οι φλύκταινες συνενώνονται σε μεγαλύτερους πυώδεις σχηματισμούς σχηματίζοντας «λίμνες πύου».
Στην φλυκταινώδη ψωρίαση παλαμών/πελμάτων η στοιχειώδης βλάβη είναι η επιπολής φλύκταινα.
Οι φλύκταινες είναι στείρες μικροβίων, επίμονες ( >3μήνες) και εμφανίζονται συνήθως, αλλά όχι απαραίτητα πάνω σε ερυθηματώδεις πλάκες σαφώς περιγεγραμμένες.
Οι φλύκταινες περιέχουν άσηπτο πυώδες υγρό το οποίο μετά 7-10 ημέρες αποξηραίνεται δημιουργώντας μία κιτρινόφαιη ή καφεοειδή εφελκίδα (κρούστα). - Ανάστροφη Ψωρίαση: Συνήθως προσβάλλονται οι πτυχές του σώματος στις μηροβουβωνικές, μασχαλιαίες και υπομαστικές περιοχές, την μεσογλουτιαία σχισμή, τις παλάμες και τα πέλματα.
Προσβάλλονται συχνότερα οι μεσήλικες, οι ηλικιωμένοι και ιδιαίτερα τα παχύσαρκα άτομα λόγω έντονης τριβής του δέρματος.
Οι αλλοιώσεις είναι σαφώς περιγεγραμμένες, έντονα ερυθρές και στιλπνές. Σπανιότερα εντοπίζεται περιομφαλικά και στις μεσοδακτύλιες πτυχές, ιδίως των κάτω άκρων.
Tο λευκωπό επίχρισμα που δεν υποχωρεί μετά από αντιμυκητιασική αγωγή ίσως αποτελεί κλινική εκδήλωση της ψωρίασης. - Ψωρίαση του τριχωτού της κεφαλής: Η προσβολή του τριχωτού της κεφαλής είναι συχνή και ενδεχομένως να αποτελεί την πρώτη διαγνωστική εκδήλωση της νόσου.
Εκδηλώνεται με τη μορφή συμμετρικών πλακών εντοπισμένων ή με διάχυτη κατανομή.
Συνήθως εμφανίζεται με τη μορφή ερυθηματολεπιδωδών πλακών στην ινιακή χώρα και πίσω από τα αυτιά.
Σε πολλούς τύπους ψωρίασης, μπορεί να εμφανιστούν εξάρσεις, κατά τις οποίες τα συμπτώματα εμφανίζονται αυτόματα και υποχωρούν εξίσου γρήγορα..
Διάγνωση Ψωρίασης – Φυσική Εξέταση
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ο δερματολόγος θα είναι σε θέση να διαγνώσει την ψωρίαση μόνο από την εξωτερική της εικόνα.
Η εξέταση μπορεί να γίνει με γυμνό μάτι ή με δερματοσκόπιο, το οποίο είναι ένα μεγεθυντικό όργανο με ενσωματωμένο φωτισμό.
Ανάλογα με τον τύπο της ψωρίασης, μπορεί επίσης να συνυπάρχουν μη δερματολογικά συμπτώματα, όπως βλεφαρίτιδα (φλεγμονή των βλεφάρων), ραγοειδίτιδα (φλεγμονή (οίδημα οφθαλμικών δομών) του ραγοειδή) ή πόνο στις αρθρώσεις (που σχετίζεται με την ψωριασική αρθρίτιδα).
Ο δερματολόγος θα εξετάσει μαζί με τον ασθενή το ιατρικό του ιστορικό, καθώς και τους παράγοντες που επιδεινώνουν ή ανακουφίζουν τα συμπτώματά του.
Οι παράγοντες κινδύνου που πρέπει να έχει υπόψη του ο γιατρός και οι οποίοι αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης ψωρίασης είναι οι εξής:
- Το οικογενειακό ιστορικό ψωρίασης ή άλλων δερματικών παθήσεων.
- Μία πρόσφατη λοίμωξη από στρεπτόκοκκο
- Πρόσφατος εμβολιασμός
- Ύπαρξη μίας ανοσοκατασταλτικής πάθησης όπως ο HIV
- Άλλες διαταραχές του ανοσοποιητικού
Διάγνωση Ψωρίασης – Εργαστηριακές εξετάσεις
Ενίοτε, η εμφάνιση ενός εξανθήματος μπορεί να μην έχει τα τυπικά χαρακτηριστικά της ψωρίασης. Εάν η διάγνωση δεν είναι σαφής, ο γιατρός μπορεί να χρειαστεί να προβεί σε ιστολογική (μικροσκοπική) αξιολόγηση ενός δείγματος ιστού.
Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνει βιοψία δέρματος.
Οι δερματολόγοι συνήθως εκτελούν μια ελάχιστα επεμβατική βιοψία μέσω διάτρησης για τη λήψη δείγματος ιστού.
Αυτό μπορεί να γίνει στο γραφείο του γιατρού με ένα τοπική αναισθησία για να μουδιάσει το δέρμα.
Το δείγμα ιστού χρωματίζεται με μια μπλε χρωστική που ονομάζεται αιματοξυλίνη-ηωσίνη και βοηθά στη διάκριση των κυττάρων του δέρματος στο μικροσκόπιο.
Στην ψωρίαση, τα κύτταρα του δέρματος εμφανίζονται ακανθώδη (πυκνά και συμπαγή).
Διάγνωση Ψωρίασης – Κλίμακα PASI
Ο Δείκτης Επιφάνειας και Σοβαρότητας της Ψωρίασης (PASI) αναπτύχθηκε από τους Fredriksson και Pettersson το 1978 για να αξιολογήσει την επίδραση της θεραπείας με ρετινοειδή στη χρόνια κατά πλάκας ψωρίαση.
Για άλλες κλινικές εκδηλώσεις της ψωρίασης, η κλίμακα PASI δεν είναι επαρκής.
Τόσο η ένταση όσο και η έκταση (BSA) των ψωριασικών πλακών υπολογίζονται χωριστά για τέσσερις ανατομικές περιοχές (κεφάλι, κορμός, άνω και κάτω άκρα) από τον γιατρό.
Η ένταση του ερυθήματος, της απολέπισης και της σκληρίας αξιολογείται σε μία κλίμακα 5 βαθμών, όπου το 0 υποδηλώνει μηδενική συμμετοχή, το 1 ελαφρά, το 2 μέτρια, το 3 σοβαρή και το 4 πολύ σοβαρή συμμετοχή.
Το ποσοστό συμμετοχής των τεσσάρων ανατομικών περιοχών λαμβάνει μία αριθμητική τιμή από 0 έως 6, με το 0 να υποδηλώνει μηδενική συμμετοχή, το 1 = 1-9%, το 2 = 10-29%, το 3 = 30-49%, το 4 =50-69%, το 5 = 70-89% και το 6 = 90-100% προσβολή της έκτασης του ανατομικού μέλους.
Η βαθμολογία PASI κυμαίνεται από 0 έως 72.
Οι υψηλότερες βαθμολογίες υποδηλώνουν σοβαρότερες καταστάσεις.
Παίρνοντας μια βασική τιμή πριν από τη θεραπεία και επαναλαμβάνοντας τη μέτρηση PASI κάθε λίγους μήνες, ο γιατρός μπορεί να παρακολουθεί την ανταπόκρισή του ασθενούς στη θεραπεία.
Ο δείκτης δεν απαιτεί ειδικά εργαλεία και μπορεί να υπολογιστεί από δερματολόγο που έχει εκπαιδευτεί στη χρήση του.
Διαφορική διάγνωση
Όσο χαρακτηριστική και αν είναι συνήθως η ψωρίαση, μπορεί μερικές φορές να συγχέεται με άλλες παθήσεις.
Επειδή η ψωρίαση διαγιγνώσκεται κυρίως με βάση την εικόνα, ο δερματολόγος μπορεί να πραγματοποιήσει πρόσθετες εξετάσεις για να αποκλείσει άλλες πιθανές αιτίες.
Η ψωρίαση μπορεί να μιμηθεί πολλές κοινές και ασυνήθεις δερματοπάθειες (κατά κύριο λόγο φλεγμονώδεις, νεοπλασματικές ή λοιμώδεις), ορισμένες από τις οποίες είναι σοβαρές.
- Δερματίτιδα/Έκζεμα: Υπάρχει πολύ πιο έντονος κνησμός με παρουσία τις περισσότερες φορές βλαβών που βγάζουν υγρό παράλληλα με σημεία τα οποία ξύνονται πολύ (δρυφάδες) ή και εφελκίδες (η κρούστα, συνήθως πάνω από προηγούμενη δερματική βλάβη). Τα λέπια αν υπάρχουν είναι λιγότερα και πιο λεπτά.
- Δερματίτιδα εξ επαφής (που προκαλείται από επαφή με ένα αλλεργιογόνο ή με κάποιον ερεθιστικό παράγοντα)
- Γονοκοκκική Κερατοδερμία – Αντιδραστική Αρθρίτιδα (Keratoderma Blennorrhagicum): Στην περίπτωση αυτή οι βλάβες αποτελούνται από κυκλικές, λεπιδώδεις βλατίδες ή πλάκες με υπερκερατωσικά όρια, ενώ συχνά στο κέντρο τους είναι φλυκταινώδεις και επώδυνες.
- Λύκος, μια αυτοάνοση διαταραχή που επηρεάζει πολλαπλούς ιστούς. Οι βλάβες κλινικά μπορεί να μοιάζουν αρκετά με της ψωρίασης αλλά το λέπι συνήθως είναι πιο λεπτό
- Χρόνιος Απλός Λειχήνας: Οι βλάβες είναι αρκετά παχιές χωρίς ιδιαίτερη απολέπιση. Η ιστολογική εξέταση είναι ίδια με της χρόνιας δερματίτιδας με ακάνθωση της επιδερμίδας
- Ονυχομυκητίαση: δεν έχει βοθρία, είναι ασύμμετρη και παρουσιάζει πολύ αργή και σταδιακή εξέλιξη
- Ερυθρά Ιόνθιος Πιτυρίαση, που χαρακτηρίζεται από ωοειδή εξανθήματα στο στήθος, την κοιλιά ή την πλάτη. Οι βλάβες εδώ έχουν μία πορτοκαλόχρωμη απόχρωση, εντοπιζονται κυρίως γύρω από σμηγματογόνους θυλάκους των τριχών και μεταξύ των βλαβών υπάρχουν περιοχές καθαρού δέρματος.
- Ακανθοκυτταρικό Επιθηλίωμα in situ ή νόσος του Bowen: Το πρόβλημα της διαφορικής διάγνωσης σε αυτήν την περίπτωση προκύπτει όταν υπάρχουν μονήρεις βλάβες. Η νόσος του Bowen εντοπίζεται συνήθως σε μέρη του δέρματος που εκτίθενται στον ήλιο,έχει αργή εξέλιξη και μπορεί να παρουσιάσει διαβρώσεις με το πέρασμα του χρόνου. Η δερματοσκόπηση είναι πολύ χρήσιμη γιατί έτσι αποκαλύπτονται τα χαρακτηριστικά αγγεία της βλάβης (σπειροειδή) που είναι παθογνωμονικά για τη διάγνωση της
- Πιτυρίδα
- Τριχοφυτία: είναι μια επιφανειακή μυκητιασική λοίμωξη του δέρματος που μπορεί να προσβάλει οποιοδήποτε μέρος του σώματος, εκτός από τα χέρια και τα πόδια, το τριχωτό της κεφαλής, το πρόσωπο και τα γένια, τη βουβωνική χώρα και τα νύχια. Συνήθως αποκαλείται «δακτυλιοειδές σκουλήκι» (ringworm), καθώς παρουσιάζει χαρακτηριστικές βλάβες σε σχήμα δακτυλίου.
Διάγνωση Ψωρίασης – Συχνές Ερωτήσεις
Μπορεί η ψωρίαση να διαγνωστεί μέσω εξέτασης αίματος;
Όχι, δεν υπάρχει συγκεκριμένη εξέταση αίματος που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση της ψωρίασης.
Ωστόσο, οι εξετάσεις αίματος μπορούν να βοηθήσουν στον αποκλεισμό άλλων παθήσεων.
Ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει εξετάσεις αίματος για το λόγο αυτό.
Πώς διαγιγνώσκει ο δερματολόγος την ψωρίαση;
Η ψωρίαση διαγιγνώσκεται με φυσική εξέταση και μερικές φορές με βιοψία δέρματος.
Ένα μικρό κομμάτι ιστού συλλέγεται από την προσβεβλημένη περιοχή και εξετάζεται με μικροσκόπιο.
Η διαδικασία της βιοψίας μπορεί να γίνει στο ιατρείο του δερματολόγου και ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα τοπικό αναισθητικό για να μουδιάσει το δέρμα σας πριν από τη λήψη δείγματος ιστού.5
