Οι ειδικοί αναζητούν εδώ και καιρό τρόπους βελτίωσης των θεραπευτικών επιλογών για τα άτομα με καρκίνο του μαστού, ο οποίος παραμένει ένας από τους πιο συνηθισμένους τύπους καρκίνου στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Τι γίνεται όμως με την πρόληψη της συγκεκριμένης νόσου;
Η Cleveland Clinic έκανε το επόμενο βήμα στη μελέτη ενός νέου εμβολίου που έχει σχεδιαστεί για την πρόληψη του τριπλά αρνητικού καρκίνου του μαστού (TNBC). Μια νέα φάση της κλινικής δοκιμής ακολουθεί τις εν εξελίξει εργασίες της πρώτης φάσης της μελέτης.
Ο ογκολόγος G. Thomas Budd, MD, κύριος ερευνητής της δοκιμής, εξηγεί τι συμβαίνει και πώς μπορεί να μοιάζει το μέλλον της πρόληψης του καρκίνου του μαστού.
Από πού ξεκίνησε η δοκιμή του εμβολίου για τον καρκίνο του μαστού;
Η πρωτοποριακή κλινική δοκιμή του εμβολίου κατά του καρκίνου του μαστού βασίζεται σε δύο δεκαετίες έρευνας και εργαστηριακών μελετών στο ερευνητικό ινστιτούτο Lerner της Cleveland Clinic από τον αείμνηστο ανοσολόγο Vincent Tuohy, PhD.
Ο Dr. Tuohy έδειξε ότι η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος έναντι μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται α-λακταλβουμίνη απέτρεψε τον καρκίνο του μαστού σε ποντίκια που διέτρεχαν κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε αρχικά στο Nature Medicine, χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από φιλανθρωπικές δωρεές περισσότερων από 20.000 ανθρώπων.
Το 2021, η έρευνα προχώρησε σε ανθρώπους με την πρώτη φάση μιας κλινικής δοκιμής. Μια δεύτερη φάση ξεκίνησε στις αρχές του 2023. (Περισσότερα για αυτό σε λίγο.)
Τον Φεβρουάριο του 2018, σε ηλικία 41 ετών, η Jennifer Davis ανακάλυψε έναν όγκο στο στήθος της. Μετά από αρκετές εξετάσεις, διαγνώστηκε με TNBC.
Ο TNBC συνήθως αναπτύσσεται γρήγορα, είναι πιο πιθανό να έχει εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές του σώματος μόλις εντοπιστεί για πρώτη φορά και έχει υψηλότερο ποσοστό υποτροπής μετά τη θεραπεία από ό,τι άλλοι τύποι καρκίνου του μαστού. Επιπλέον, τα ποσοστά επιβίωσης για τα άτομα με TNBC δεν είναι γενικά τόσο υψηλά όσο είναι για τα άτομα που έχουν άλλους τύπους καρκίνου του μαστού, όπως αναφέρει η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία.
Ως κάτοικος του Οχάιο, η Davis αποφάσισε να πάρει μια δεύτερη γνώμη από την Cleveland Clinic και στη συνέχεια έλαβε θεραπεία εκεί.
Υποβλήθηκε σε πολλαπλούς γύρους χημειοθεραπείας, ακολουθούμενους από διπλή μαστεκτομή και στη συνέχεια 26 γύρους ακτινοβολίας.
“Με τον τριπλά αρνητικό καρκίνο, δεν υπάρχει τίποτα που μπορείς να πάρεις μετά τη θεραπεία σου για να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο ότι δεν θα έχεις υποτροπή”, δήλωσε η Davis.
Περίπου την εποχή που ολοκλήρωσε τη θεραπεία της, η τεχνολογία για το εμβόλιο κατά του καρκίνου του μαστού, το οποίο αναπτύχθηκε στην Cleveland Clinic, εγκρίθηκε για χρήση σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).
Η Davis προσκλήθηκε να συμμετάσχει και δεν δίστασε να δεχτεί.
“Όταν μου δόθηκε η ευκαιρία να συμμετέχω δεν ήταν κάτι που με φόβιζε”, δήλωσε η Davis. “Αισθάνομαι πολύ τυχερή και ευτυχής που μπόρεσα να κάνω όλα όσα έπρεπε εγκαίρως για να προκριθώ για τη δοκιμή και στη συνέχεια να τη λάβω πραγματικά”.
Στις 19 Οκτωβρίου 2021 έλαβε την πρώτη δόση και ακολούθησαν άλλες δύο δόσεις με διαφορά δύο εβδομάδων.
“Η μόνη παρενέργεια που είχα ήταν εξογκώματα στο σημείο της ένεσης. Τίποτα βραχυπρόθεσμο ή κάτι άλλο τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, γεγονός που είναι αρκετά εκπληκτικό”, δήλωσε η Davis.
Μετά τον εμβολιασμό, είχε δύο ραντεβού παρακολούθησης και τώρα ακολουθεί τον καθιερωμένο έλεγχο και παρακολούθηση με τον ειδικό για το μαστό της.
Τι θα κάνει το εμβόλιο κατά του καρκίνου του μαστού;
Το εμβόλιο στοχεύει στην πρωτεΐνη α-λακταλβουμίνη του γάλακτος, η οποία συνήθως εκφράζεται μόνο όταν μια γυναίκα θηλάζει. Η πρωτεΐνη αυτή δεν υπάρχει πλέον μετά τη γαλουχία στον φυσιολογικό, γηρασμένο ιστό του μαστού – αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει εξαφανιστεί για πάντα.
Οι όγκοι μπορούν να παράγουν αυτή την “συνταξιοδοτημένη” πρωτεΐνη όταν δεν πρέπει. Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι το 70% έως 80% των τριπλά αρνητικών όγκων παράγουν υπερβολικά πολλή α-γαλακταλβουμίνη.
“Η γενική ιδέα πίσω από το εμβόλιο είναι ότι η α-γαλακταλβουμίνη θα μπορούσε να είναι ένας επονομαζόμενος ανοσολογικός στόχος – όπου μπορούμε να διεγείρουμε το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί στα κύτταρα που παράγουν αυτή την πρωτεΐνη”, λέει ο Dr. Budd.
Το εμβόλιο περιλαμβάνει επίσης ένα άλλο φάρμακο, ένα ανοσολογικό βοηθητικό, το οποίο ουσιαστικά εφιστά την προσοχή του ανοσοποιητικού σας συστήματος στην α-λακταλβουμίνη και την σημαδεύει για μια ανοσολογική απόκριση ώστε να αποτραπεί η ανάπτυξη ενός αναπτυσσόμενου όγκου.
Γιατί στοχεύουμε στον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού;
Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού (TNBC) ονομάστηκε έτσι επειδή τα καρκινικά κύτταρα των ανθρώπων έχουν αρνητικό τεστ για τους υποδοχείς οιστρογόνων και προγεστερόνης και για την πρωτεΐνη του υποδοχέα 2 του ανθρώπινου επιδερμικού αυξητικού παράγοντα (HER2).
Η ορμονοθεραπεία και άλλα στοχευμένα φάρμακα είναι αναποτελεσματικά έναντι του τριπλά αρνητικού καρκίνου. Αυτή τη στιγμή, η μόνη αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης που είναι διαθέσιμη σε όσους διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού (TNBC) είναι η μαστεκτομή.
Ο TNBC αντιπροσωπεύει το 12% έως 15% όλων των καρκίνων του μαστού και είναι ο πιο επιθετικός και θανατηφόρος υποτύπος, με σχεδόν το ένα τέταρτο όλων των ασθενών να πεθαίνουν εντός πέντε ετών από τη στιγμή της διάγνωσης. Ο TNBC προσβάλλει επίσης δυσανάλογα τις μαύρες και τις γυναίκες με μετάλλαξη του γονιδίου BRCA1.
“Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού είναι η μορφή της νόσου για την οποία έχουμε τις λιγότερο αποτελεσματικές θεραπείες”, σημειώνει ο Dr. Budd. “Μακροπρόθεσμα, ελπίζουμε ότι αυτό μπορεί να αποτελέσει ένα πραγματικό προληπτικό εμβόλιο που θα χορηγείται σε άτομα χωρίς καρκίνο για να αποτρέψει την ανάπτυξη αυτής της εξαιρετικά επιθετικής νόσου”.
Που δίνεται έμφαση κατά τη νέα φάση της κλινικής δοκιμής;
Η δεύτερη φάση της μελέτης του εμβολίου θα επικεντρωθεί σε άτομα χωρίς καρκίνο που:
- διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού.
- έχουν επιλέξει να υποβληθούν σε προφυλακτική μαστεκτομή για να μειώσουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού.
Τα άτομα αυτής της ομάδας συνήθως φέρουν γενετικές μεταλλάξεις που τα θέτουν σε κίνδυνο ανάπτυξης TNBC ή έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού.
Στην παρούσα φάση της δοκιμής θα συμπεριληφθούν 6 έως 12 ασθενείς. Οι συμμετέχοντες θα λάβουν τρεις εμβολιασμούς με διαφορά δύο εβδομάδων. Η ανταπόκριση του ανοσοποιητικού τους συστήματος θα παρακολουθείται στενά και θα υποβάλλονται σε εξετάσεις αίματος και φυσικές εξετάσεις για να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν αθέμιτες παρενέργειες.
Η προσδοκία είναι να ολοκληρωθεί αυτό το τμήμα της κλινικής δοκιμής μέχρι το τέλος του 2023. Αυτή η φάση χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ και διεξάγεται σε συνεργασία με την Anixa Biosciences, Inc. (Η Cleveland Clinic έχει παραχωρήσει την άδεια χρήσης της τεχνολογίας του εμβολίου στην Anixa Biosciences).
Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ενέκρινε μια αίτηση για νέο ερευνητικό φάρμακο για το εμβόλιο, επιτρέποντας την περαιτέρω εξέλιξη της κλινικής δοκιμής.
Έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της δοκιμής;
Όχι ακόμα, αλλά αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2023. Αυτή η φάση, η οποία ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια, επικεντρώθηκε σε άτομα που έχουν ολοκληρώσει τη θεραπεία για TNBC και διατρέχουν κίνδυνο να επανέλθει ο καρκίνος τους.
Στόχος της πρώτης φάσης της δοκιμής είναι να προσδιοριστεί η κατάλληλη δοσολογία σε ασθενείς με TNBC σε πρώιμο στάδιο και να βελτιστοποιηθεί η ανοσολογική απόκριση του οργανισμού στο εμβόλιο.
Υπάρχουν πιθανές παρενέργειες του εμβολίου κατά του καρκίνου του μαστού;
Το εμβόλιο είναι ακόμη πειραματικό και υπό μελέτη, επομένως υπάρχει πιθανότητα για άγνωστες ακόμη παρενέργειες. Και, φυσικά, υπάρχει η πιθανότητα να μην αποτρέψει την επανεμφάνιση του καρκίνου στις συμμετέχουσες.
“Δεν ξέρουμε αν θα έχει σημαντική επίδραση στην πιθανότητα επανεμφάνισης του καρκίνου τους”, λέει ο Dr. Budd.
Πότε μπορεί να είναι διαθέσιμο ένα εμβόλιο κατά του καρκίνου του μαστού;
Ακόμα και με τη δεύτερη φάση των δοκιμών σε εξέλιξη, είναι ακόμα πολύ νωρίς για να πούμε πότε ή αν ένα εμβόλιο κατά του καρκίνου του μαστού μπορεί να γίνει ευρέως διαθέσιμο. Συχνά χρειάζονται χρόνια για να αναπτυχθεί και να δοκιμαστεί ένα εμβόλιο, σημειώνει ο Dr. Budd.
Η συγκεκριμένη στρατηγική εμβολιασμού έχει επίσης τη δυνατότητα να εφαρμοστεί και σε άλλους τύπους όγκων, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων των ωοθηκών και του ενδομητρίου.
“Η δοκιμή αποτελεί μέρος μιας μακράς διαδρομής που ελπίζουμε ότι θα οδηγήσει σε ένα εμβόλιο που μπορεί να προλάβει τουλάχιστον ένα μέρος του καρκίνου του μαστού”, λέει ο Dr. Budd. “Ο μακροπρόθεσμος στόχος μας είναι να προσδιορίσουμε αν αυτό το εμβόλιο μπορεί να προλάβει τον καρκίνο του μαστού -ιδιαίτερα τις πιο επιθετικές μορφές της νόσου- πριν αυτός εμφανιστεί”.
