Τι είναι η εξέταση φερριτίνης στο αίμα;
Η εξέταση φερριτίνης μετρά την ποσότητα μιας πρωτεΐνης του αίματος που ονομάζεται φερριτίνη, η οποία αποθηκεύει σίδηρο.
Σκεφτείτε το σώμα σας σαν ένα ντουλάπι της κουζίνας.
Το μεγαλύτερο μέρος του είναι εφοδιασμένο με τρόφιμα που χρησιμοποιείτε καθημερινά.
Αλλά εκεί κρατάτε και κάποια είδη μακροπρόθεσμα – ένα επιπλέον κουτί ζυμαρικά ή μια κονσέρβα φασόλια για να τα έχετε πρόχειρα όταν τα αποθέματα εξαντλούνται.
Το σώμα σας αποθηκεύει σίδηρο με τον ίδιο τρόπο.
Χρησιμοποιεί κάποιο μέρος του σιδήρου που παίρνει από τα τρόφιμα άμεσα για να παράγει οξυγόνο στο αίμα σας.
Αλλά διατηρεί επίσης λίγο σίδηρο σε ετοιμότητα για τις στιγμές που δεν λαμβάνετε αρκετό από τα τρόφιμα που καταναλώνετε.
Ο σίδηρος αποθηκεύεται σε μια πρωτεΐνη που ονομάζεται φερριτίνη.
Για να δείτε πόσος βρίσκεται στον οργανισμό σας, ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει εξέταση φερριτίνης αίματος.
Τι είναι η φερριτίνη?
Η φερριτίνη δεν ταυτίζεται με τον σίδηρο στο σώμα σας.
Αντίθετα, η φερριτίνη είναι μια πρωτεΐνη που αποθηκεύει το σίδηρο και τον απελευθερώνει όταν το σώμα σας τον χρειάζεται.
Η φερριτίνη συνήθως βρίσκεται στα κύτταρα του σώματός σας, ενώ πολύ λίγη κυκλοφορεί στο αίμα σας.
Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις φερριτίνης βρίσκονται συνήθως στα κύτταρα του ήπατος (γνωστά ως ηπατοκύτταρα) και του ανοσοποιητικού συστήματος (γνωστά ως δικτυοενδοθηλιακά κύτταρα).
Το δικτυοενδοθηλιακό σύστημα είναι ένα ετερογενές άθροισμα κυττάρων που διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, όσον αφορά τους μορφολογικούς χαρακτήρες και την τοπογραφική τους κατανομή.
Η κοινή τους ιδιότητα, είναι η ικανότητα να συλλαμβάνουν και να καταστρέφουν σωμάτια ξένα προς τον οργανισμό, κυρίως μικροοργανισμούς, μέσω της διαδικασίας της φαγοκυττάρωσης.
Η φερριτίνη είναι μια μεγάλη σφαιρική πρωτεΐνη που αποτελείται από 24 υπομονάδες με μοριακό βάρος περίπου 450 kDa.
Οι υπομονάδες σχηματίζουν ένα κέλυφος που περιβάλλει έναν κεντρικό πυρήνα που περιέχει μεταβλητές ποσότητες σιδήρου.
Ένα μόριο φερριτίνης είναι ικανό να δεσμεύει 4.000 έως 5.000 άτομα σιδήρου, καθιστώντας τη φερριτίνη την κύρια πρωτεΐνη αποθήκευσης σιδήρου.
Η συγκέντρωση της φερριτίνης είναι ευθέως ανάλογη των συνολικών αποθεμάτων σιδήρου στο σώμα, με αποτέλεσμα οι συγκεντρώσεις φερριτίνης στον ορό να αποτελούν διαγνωστικό εργαλείο για την αξιολόγηση της κατάστασης του σιδήρου του οργανισμού.
Η φερριτίνη αποθηκεύεται στα κύτταρα του σώματος μέχρι να έρθει η ώρα να δημιουργηθούν περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Το σώμα θα δώσει σήμα στα κύτταρα να απελευθερώσουν τη φερριτίνη.
Η φερριτίνη στη συνέχεια συνδέεται με μια άλλη ουσία που ονομάζεται τρανσφερρίνη.
Η τρανσφερρίνη είναι μια πρωτεΐνη που συνδυάζεται με τη φερριτίνη για να τη μεταφέρει εκεί όπου δημιουργούνται τα νέα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Φανταστείτε τη τρανσφερρίνη ως ένα ειδικό ταξί για το σίδηρο.
Μολονότι είναι σημαντικό για ένα άτομο να έχει φυσιολογικά επίπεδα σιδήρου, είναι επίσης σημαντικό να έχει και αρκετό αποθηκευμένο σίδηρο. Εάν ένα άτομο δεν έχει αρκετή φερριτίνη, οι αποθήκες σιδήρου μπορεί να εξαντληθούν γρήγορα.
Γιατί χρειάζομαι μια εξέταση φερριτίνης αίματος;
Οι γιατροί ζητούν εξέταση φερριτίνης εφόσον άλλες εξετάσεις αίματος υποδεικνύουν πιθανή αναιμία, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη οξυγόνου στο αίμα σας.
Η εξέταση αυτή μπορεί να δείξει αν υπάρχει πολύς ή πολύ λίγος σίδηρος στο σώμα σας.
Οι γιατροί μπορούν επίσης να τη χρησιμοποιήσουν για να διαγνώσουν το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών και τη νόσο του Still στους ενήλικες (ένας σπάνιος τύπος αρθρίτιδας με πυρετό και εξάνθημα).
Ο χαμηλός σίδηρος μπορεί να αποτελεί την αιτία για το ότι:
Μπορεί επίσης να έχετε μια περίεργη λιγούρα για γλυκόριζα, κιμωλία, χώμα ή πηλό.
Μπορεί να νιώθετε ένα αίσθημα καύσου στη γλώσσα σας.
Αν δεν ελεγχθούν, τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου μπορεί να προκαλέσουν καρδιακή ανεπάρκεια (όταν η καρδιά σας δεν αντλεί αίμα στο σώμα σας όσο καλά θα έπρεπε).
Μπορεί επίσης να προκαλέσει τα παρακάτω συμπτώματα:
Μια εξέταση φερριτίνης μπορεί επίσης να βοηθήσει τον γιατρό σας να διαπιστώσει αν το σώμα σας αποθηκεύει υπερβολική ποσότητα σιδήρου.
Τα υψηλά επίπεδα μπορεί να υποδηλώνουν κατάχρηση αλκοόλ, λοίμωξη, ηπατική νόσο, ρευματοειδή αρθρίτιδα, υπερδραστήριο θυρεοειδή ή ορισμένους τύπους καρκίνου.
Τα συμπτώματα των υψηλών επιπέδων σιδήρου ποικίλλουν και μπορεί να είναι τα ακόλουθα:
Χαμηλά επίπεδα φερριτίνης
Ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει εξέταση φερριτίνης εάν έχετε κάποια από τα ακόλουθα συμπτώματα που σχετίζονται με χαμηλά επίπεδα φερριτίνης:
- ανεξήγητη κόπωση
- ζάλη
- χρόνιους πονοκεφάλους
- ανεξήγητη αδυναμία
- κουδούνισμα στα αυτιά σας
- ευερεθιστότητα
- πόνους στα πόδια
- δύσπνοια
Υψηλά επίπεδα φερριτίνης
Μπορεί επίσης να έχετε πολύ υψηλά επίπεδα φερριτίνης, τα οποία μπορούν επίσης να προκαλέσουν δυσάρεστα συμπτώματα.
Τα συμπτώματα της περίσσειας φερριτίνης είναι μεταξύ άλλων:
- πόνος στο στομάχι
- αίσθημα παλμών στην καρδιά ή πόνος στο στήθος
- ανεξήγητη αδυναμία
- πόνος στις αρθρώσεις
- ανεξήγητη κόπωση
Τα επίπεδα φερριτίνης μπορεί επίσης να αυξηθούν ως αποτέλεσμα βλάβης των οργάνων σας, όπως το ήπαρ και ο σπλήνας.
Η εξέταση μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση της συνολικής κατάστασης της υγείας σας, ιδίως εάν έχετε μια πάθηση που σχετίζεται με το σίδηρο και σας προκαλεί υπερβολικά μεγάλη ή υπερβολικά μικρή ποσότητα σιδήρου στο αίμα σας.
Πώς γίνεται η εξέταση φερριτίνης;
Για την εξέταση φερριτίνης απαιτείται μόνο μια μικρή ποσότητα αίματος για την ακριβή διάγνωση των επιπέδων φερριτίνης σας.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός σας μπορεί να σας ζητήσει να μην φάτε για τουλάχιστον 12 ώρες πριν από την αιμοληψία.
Η εξέταση είναι πιο ακριβής όταν γίνεται το πρωί αφού δεν έχετε φάει για λίγο διάστημα.
Ένας επαγγελματίας υγείας θα τοποθετήσει μια ταινία γύρω από το χέρι σας για να κάνει τις φλέβες σας πιο ορατές.
Αφού σκουπίσει το δέρμα σας με ένα αντισηπτικό στυλεό, ο πάροχος εισάγει μια μικρή βελόνα στη φλέβα σας για να λάβει δείγμα.
Το δείγμα αυτό αποστέλλεται στη συνέχεια σε εργαστήριο για ανάλυση.
Δεν χρειάζεται να κάνετε κάποια ειδική προετοιμασία πριν από την εξέταση αίματος.
Κατανόηση των αποτελεσμάτων των αιματολογικών εξετάσεων φερριτίνης
Τα αποτελέσματα της εξέτασης φερριτίνης αξιολογούνται πρώτα για να διαπιστωθεί εάν τα επίπεδά σας είναι εντός των φυσιολογικών ορίων.
Το εύρος των φυσιολογικών τιμών είναι:
20 έως 500 νανογραμμάρια ανά χιλιοστόλιτρο στους άνδρες
20 έως 200 νανογραμμάρια ανά χιλιοστόλιτρο στις γυναίκες
Σημειώστε ότι δεν έχουν όλα τα εργαστήρια τα ίδια αποτελέσματα για τα επίπεδα φερριτίνης στο αίμα.
Πρόκειται για τυποποιημένα εύρη, αλλά διαφορετικά εργαστήρια μπορεί να έχουν διαφορετικές τιμές.
Πάντα να ρωτάτε το γιατρό σας για το φυσιολογικό εύρος του συγκεκριμένου εργαστηρίου όταν προσδιορίζετε αν τα επίπεδα φερριτίνης σας είναι φυσιολογικά, υψηλά ή χαμηλά.
Αιτίες χαμηλών επιπέδων φερριτίνης
Ένα χαμηλότερο από το φυσιολογικό επίπεδο φερριτίνης μπορεί να υποδηλώνει ότι έχετε έλλειψη σιδήρου, η οποία μπορεί να συμβεί όταν δεν καταναλώνετε αρκετό σίδηρο στην καθημερινή σας διατροφή.
Μια άλλη κατάσταση που επηρεάζει τα επίπεδα σιδήρου είναι η αναιμία, η οποία οφείλεται στο γεγονός ότι δεν έχετε αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια με τα οποία να μπορεί να συνδεθεί ο σίδηρος.
Οι επιπλέον περιπτώσεις είναι οι εξής:
- υπερβολική εμμηνορροϊκή αιμορραγία
- παθήσεις του στομάχου που επηρεάζουν την εντερική απορρόφηση
- εσωτερική αιμορραγία
Η γνώση του αν τα επίπεδα φερριτίνης σας είναι χαμηλά ή φυσιολογικά μπορεί να βοηθήσει τον γιατρό σας να προσδιορίσει καλύτερα την αιτία.
Για παράδειγμα, ένα άτομο με αναιμία θα έχει χαμηλά επίπεδα σιδήρου στο αίμα και χαμηλά επίπεδα φερριτίνης.
Ωστόσο, ένα άτομο με χρόνια ασθένεια μπορεί να έχει χαμηλά επίπεδα σιδήρου στο αίμα, αλλά φυσιολογικά ή υψηλά επίπεδα φερριτίνης.
Αιτίες υψηλών επιπέδων φερριτίνης
Τα πολύ υψηλά επίπεδα φερριτίνης μπορεί να υποδηλώνουν ορισμένες καταστάσεις.
Ένα παράδειγμα είναι η αιμοχρωμάτωση, κατά την οποία το σώμα σας απορροφά υπερβολικά πολύ σίδηρο.
Άλλες καταστάσεις που προκαλούν υψηλά επίπεδα σιδήρου είναι οι ακόλουθες:
- ρευματοειδής αρθρίτιδα
- υπερθυρεοειδισμός
- νόσος Still ενηλίκων
- διαβήτης τύπου 2
- λευχαιμία
- Λέμφωμα Hodgkin
- δηλητηρίαση από σίδηρο
- συχνές μεταγγίσεις αίματος
- ηπατική νόσος, όπως η χρόνια ηπατίτιδα C
- σύνδρομο ανήσυχων ποδιών
Η φερριτίνη είναι αυτό που αποκαλούμε αντιδρώσα πρωτεΐνη οξείας φάσης.
Αυτό σημαίνει ότι όταν το σώμα εμφανίζει φλεγμονή, τα επίπεδα φερριτίνης αυξάνονται.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα επίπεδα φερριτίνης μπορεί να είναι υψηλά σε άτομα που πάσχουν από ηπατική νόσο ή διάφορους τύπους καρκίνου, όπως το λέμφωμα Hodgkin.
Για παράδειγμα, τα ηπατικά κύτταρα έχουν αποθηκευμένη φερριτίνη.
Όταν το ήπαρ ενός ατόμου υποστεί βλάβη, η φερριτίνη μέσα στα κύτταρα αρχίζει να διαρρέει.
Ένας γιατρός αναμένει υψηλότερα από τα φυσιολογικά επίπεδα φερριτίνης σε άτομα με αυτές και με άλλες φλεγμονώδεις παθήσεις.
Οι πιο συχνές αιτίες αυξημένων επιπέδων φερριτίνης είναι η παχυσαρκία, η φλεγμονή και η καθημερινή κατανάλωση αλκοόλ.
Οι πιο συχνές αιτίες που σχετίζονται με τα αυξημένα επίπεδα φερριτίνης λόγω κληρονομικότητας είναι η αιμοχρωμάτωση.
Εάν τα αποτελέσματα της εξέτασης φερριτίνης είναι υψηλά, ο γιατρός σας πιθανόν να ζητήσει και άλλες εξετάσεις που μπορούν να δώσουν περισσότερες πληροφορίες για τα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό σας.
Αυτές οι εξετάσεις είναι οι ακόλουθες:
- εξέταση σιδήρου, η οποία μετρά την ποσότητα σιδήρου που κυκλοφορεί στο οργανισμό σας
- εξέταση ολικής ικανότητας δέσμευσης σιδήρου (TIBC), η οποία μετρά την ποσότητα τρανσφερρίνης στον οργανισμό σας
