Οι θεραπευτικές επιλογές για την ακράτεια ούρων εκτείνονται από τις αλλαγές στον τρόπο ζωής έως τη χειρουργική επέμβαση. Η θεραπεία σας θα εξαρτηθεί από τα υποκείμενα προβλήματα που προκαλούν την ακράτεια.
Έχετε όμως κατά νου ότι καμία θεραπεία δεν λειτουργεί τέλεια και ίσως χρειαστεί να δοκιμάσετε περισσότερες από μία προσεγγίσεις προτού βρείτε αυτή που ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες σας. Οι θεραπείες μπορεί να είναι διαφορετικές για τους άνδρες και τις γυναίκες. Επειδή υπάρχει ποικιλία επιλογών, οι προτιμήσεις σας είναι σημαντικές για την κατάρτιση ενός σχεδίου.
Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζετε ότι οι λιγότερο επεμβατικές θεραπείες, όπως η βιοανάδραση ή οι ασκήσεις του πυελικού εδάφους, είναι ένα καλό πρώτο βήμα και μπορεί να είναι χρήσιμες, αλλά μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματικές όσο ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις. Εσείς και ο γιατρός σας πρέπει να αποφασίσετε ποια είναι η καταλληλότερη θεραπεία για εσάς.
Εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης
Μπορεί να μάθετε στην ουροδόχο κύστη σας κάποιες κακές συνήθειες-συνήθειες που μπορεί σταδιακά να οδηγήσουν σε ακράτεια ή σε συχνά διαλείμματα για να πάτε στην τουαλέτα. Για παράδειγμα, αν ουρείτε συστηματικά πριν γεμίσει η κύστη σας, αυτή μαθαίνει να στέλνει σήμα για την ανάγκη να αδειάσει όταν υπάρχει λιγότερος όγκος ούρων. Έτσι μπορεί να δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος, καθώς ανταποκρίνεστε στις νέες παρορμήσεις και μαθαίνετε στην κύστη σας να φωνάζει “τρέξε” όταν υπάρχουν όλο και λιγότερα ούρα.
Ευτυχώς, η ουροδόχος κύστη μπορεί να μάθει και νέα κόλπα. Η εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης, ένα πρόγραμμα ούρησης με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, σας δίνει τη δυνατότητα να αυξήσετε σταδιακά την ποσότητα ούρων που μπορείτε να συγκρατήσετε με άνεση. Η εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης αποτελεί βασικό πυλώνα της θεραπείας για τη συχνουρία και την υπερδραστήρια κύστη τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες, μόνη της ή σε συνδυασμό με φάρμακα ή άλλες τεχνικές.
Μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη ή στην ελάττωση των συμπτωμάτων της υπερδραστήριας κύστης που μπορεί να εμφανιστούν μετά από χειρουργική επέμβαση για την ακράτεια λόγω πίεσης. Μπορείτε να το δοκιμάσετε μόνοι σας ή με την καθοδήγηση και την υποστήριξη ενός επαγγελματία υγείας.
Επειδή η εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης είναι μία διαδικασία χαμηλού κόστους και χαμηλού κινδύνου, ο κλινικός σας ιατρός μπορεί να σας ενθαρρύνει να τη δοκιμάσετε πρώτη, ακόμη και πριν από τη διενέργεια συγκεκριμένων διαγνωστικών εξετάσεων.
Τι πρέπει να γνωρίζετε πριν ξεκινήσετε την εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης σας
Η διαδικασία αυτή γενικά περιλαμβάνει μερικά βασικά βήματα:
Προσδιορίστε το τρέχον μοτίβο χρήσης της τουαλέτας. Ο καλύτερος τρόπος για να το κάνετε αυτό είναι να κρατάτε ημερολόγιο ουροδόχου κύστης για αρκετές ημέρες και νύχτες, σημειώνοντας την ώρα κάθε φορά που πηγαίνετε για κατούρημα.
Μόλις μάθετε πόσο συχνά πηγαίνετε, το επόμενο βήμα σας είναι να επιμηκύνετε το χρονικό διάστημα μεταξύ των επισκέψεων στην τουαλέτα. Για παράδειγμα, αν το ημερολόγιο της ουροδόχου κύστης σας δείχνει ότι πηγαίνετε κάθε 30 λεπτά, προσπαθήστε να παρατείνετε αυτόν τον χρόνο κατά 15 λεπτά περισσότερο.
Ο στόχος σας είναι να επιμηκύνετε σταδιακά τον χρόνο μεταξύ των διαλειμμάτων για την τουαλέτα μέχρι να μπορείτε να περιμένετε αρκετές ώρες μεταξύ των επισκέψεων. (Λιγότερες επισκέψεις στην τουαλέτα! Σε ποιον δεν αρέσει αυτό;)
Τηρήστε το πρόγραμμά σας. Μόλις καταρτίσετε το πρόγραμμά σας, προσπαθήστε με κάθε τρόπο να το τηρήσετε. Φροντίστε να χρησιμοποιείτε την τουαλέτα αμέσως μόλις ξυπνήσετε το πρωί. Αλλά μετά από αυτό, περιμένετε την επόμενη προγραμματισμένη ώρα για να ξαναπάτε, ακόμα κι αν νιώθετε την ανάγκη.
Το να περιμένετε να κατουρήσετε μπορεί να είναι δύσκολο και ίσως χρειαστεί να βρείτε τρόπους να αποσπάσετε την προσοχή σας από το να το σκέφτεστε. Ακολουθούν διάφορα πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε:
- Μετρήστε αντίστροφα από το 100.
- Εξασκηθείτε σε τεχνικές χαλάρωσης, όπως η βαθιά αναπνοή.
- Καθίστε σε μια σκληρή καρέκλα ή σφίξτε τους μύες του πυελικού σας εδάφους (περισσότερα γι’ αυτό παρακάτω).
Ποιες καταστάσεις μπορεί να αντιμετωπίσει η εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης;
Εάν αντιμετωπίζετε κάποια από τα ακόλουθα προβλήματα, η εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης σας μπορεί να σας βοηθήσει:
- Έντονη, δυσάρεστη επιθυμία να κατουρήσετε αμέσως (επιτακτική ανάγκη ούρησης).
- Ανάγκη για ούρηση τόσο συχνά που διαταράσσει τη ζωή σας, την ικανότητά σας να εργάζεστε, ακόμη και τον ύπνο σας (υπερδραστήρια κύστη).
- Επιτακτική ακράτεια, δηλαδή όταν η ανάγκη για κατούρημα εμφανίζεται τόσο γρήγορα που δεν προλαβαίνετε να πάτε εγκαίρως στην τουαλέτα.
- Ρύθμιση της λειτουργίας της ουροδόχου κύστης σας μετά την αφαίρεση ενός καθετήρα. Σε αυτή την περίπτωση, το πιο σημαντικό είναι να βεβαιωθείτε ότι προσπαθείτε να αδειάσετε την ουροδόχο κύστη σας κάθε δύο με τρεις ώρες, ακόμη και αν δεν αισθάνεστε ότι χρειάζεται.
Υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις στις οποίες η εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης μπορεί να μην βοηθήσει ιδιαίτερα. Για παράδειγμα, η ακράτεια λόγω πίεσης – διαρροή ούρων που προκαλείται από φτέρνισμα, βήχα ή γέλιο – είναι απίθανο να ανταποκριθεί στην εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης. Εδώ ανήκει και η ακράτεια μετά την αφαίρεση του προστάτη.
Μπορεί να συντρέχουν και άλλοι παράγοντες, οπότε η εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης μπορεί να μην αποδώσει. Η απελευθέρωση των ούρων δεν βρίσκεται υπό τον απόλυτο έλεγχό σας. Υπάρχουν μύες που λειτουργούν κατά διαστήματα ακούσια. Ή ας πούμε ότι έχετε ουρολοίμωξη ή ότι η κύστη σας είναι πραγματικά γεμάτη και κατά κάποιο τρόπο ξεχειλίζει. Σε τέτοιου είδους περιπτώσεις, η εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης μπορεί να είναι αναποτελεσματική.
Τι είναι το ημερολόγιο ουροδόχου κύστης και πώς βοηθάει;
Το ημερολόγιο ουροδόχου κύστης είναι ένα εργαλείο που σας βοηθά να αποκτήσετε τον έλεγχο της κύστης σας. Κάθε μέρα, μπορείτε να καταγράφετε σημαντικά στοιχεία σχετικά με την ούρηση σας. Η βασική ιδέα είναι να βοηθηθείτε στον εντοπισμό μοτίβων και προβλημάτων, επομένως υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να θέλετε να καταγράψετε, όπως
- Τι ώρες ουρείτε.
- Πόσο ουρείτε (υπάρχουν διαθέσιμα ειδικά χωνιά και συσκευές μέτρησης για να σας βοηθήσουν να το προσδιορίσετε).
- Τι ποσότητα και τι είδους υγρά πίνετε.
- Τι τροφές τρώτε.
- Αν υπάρχουν περιστατικά διαρροής ούρων.
- Πόσο έντονο είναι το αίσθημα της επείγουσας ανάγκης για ούρηση.
Ο στόχος είναι να βοηθηθείτε εσείς (και ο γιατρός σας) να εντοπίσετε τα σημαντικά μοτίβα στο καθημερινό σας πρόγραμμα. Για παράδειγμα, μπορεί να είναι χρήσιμο να δείτε πόσα υγρά πίνετε, ειδικά αν σας ενοχλεί η συχνή ούρηση ή αν ξυπνάτε τη νύχτα για να χρησιμοποιήσετε την τουαλέτα. Η υπερβολική ποσότητα υγρών μπορεί απλώς να υπερφορτώσει την ουροδόχο κύστη σας και να οδηγήσει σε πολλές επισκέψεις στην τουαλέτα.
Μερικοί άνθρωποι απλώς δεν συνειδητοποιούν πόσο νερό ή αναψυκτικά πίνουν. Αλλά όταν κρατούν ημερολόγιο κύστης, ίσως πουν: Πω πω, βλέπω ότι καταναλώνω 4 λίτρα νερό την ημέρα. Δεν είναι καθόλου περίεργο που είμαι συνέχεια στην τουαλέτα.
Το ημερολόγιο της ουροδόχου κύστης σας μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να εντοπίσετε μοτίβα στην παραγωγή ούρων. Πηγαίνετε κάθε δύο ώρες και βγαίνουν 300 έως 350 ml ούρων; Αυτό είναι μεγάλη ποσότητα. Έτσι, η κατανάλωση λιγότερων υγρών θα μπορούσε να βοηθήσει.
Ή μήπως πηγαίνετε κάθε μία ώρα και βγαίνουν μόνο 40-50 ml; Σε αυτή την περίπτωση, δεν δίνετε την ευκαιρία στην κύστη σας να γεμίσει. Αυτή θα μπορούσε να είναι μια κατάλληλη στιγμή για να πείτε στον εαυτό σας: “Ξέρω ότι η κύστη μου δεν είναι πραγματικά γεμάτη, γι’ αυτό θα κάνω μια παύση και θα δώσω στον εαυτό μου λίγο περισσότερο χρόνο πριν πάω στην τουαλέτα”.
Ασκήσεις πυελικού εδάφους για τον έλεγχο της ούρησης
Το πυελικό σας έδαφος είναι ένα στρώμα μυών στη βάση της λεκάνης σας, η οποία αποτελεί το κάτω μέρος του σώματός σας μεταξύ της κοιλιάς και των ποδιών σας. Σχηματίζει ένα είδος αιώρας για τη στήριξη της ουροδόχου κύστης, του εντέρου και άλλων οργάνων της πυέλου σας.
Οι μύες του πυελικού σας εδάφους βοηθούν επίσης στον έλεγχο της ούρησης. Εάν είναι πολύ αδύναμοι – ή πολύ σφιχτοί – μπορεί να έχετε προβλήματα με τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης σας, όπως διαρροή και ανάγκη να κατουράτε πολύ συχνά.
Η πιο γνωστή άσκηση για την ενδυνάμωση των αδύναμων μυών του πυελικού εδάφους είναι οι ασκήσεις Kegel. Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες μπορούν να τις κάνουν. Ξεκινήστε προσποιούμενοι ότι πρέπει να κατουρήσετε. Στη συνέχεια, σφίξτε τους μύες που θα χρησιμοποιούσατε για να κρατηθείτε. Αυτοί είναι οι μύες του πυελικού σας εδάφους.
Ειδικά αν έχετε ακράτεια λόγω πίεσης – η οποία προκαλεί διαρροή ούρων κατά τη διάρκεια ενεργειών όπως το φτέρνισμα, ο βήχας, το γέλιο ή το σήκωμα αντικειμένων – ίσως σας βοηθήσει να κάνετε μια γρήγορη, δυνατή σύσφιξη Kegel αμέσως πριν.
Από την άλλη μεριά, μερικοί άνθρωποι έχουν μύες του πυελικού εδάφους που είναι πολύ σφιχτοί. Είναι κάτι σαν να σφίγγετε το σαγόνι σας όλη την ώρα. Μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε ότι πρέπει να πηγαίνετε όλη την ώρα στην τουαλέτα και μπορεί να σας κάνει να δυσκολεύεστε πολύ να αδειάσετε την ουροδόχο κύστη σας. Σε αυτή την περίπτωση, ο στόχος είναι να μάθετε πώς να χαλαρώνετε αυτούς τους μύες. Η φυσικοθεραπεία μπορεί να κάνει θαύματα σε αυτή την περίπτωση.
Φυσικοθεραπεία για τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης
Η βιοανάδραση μπορεί επίσης να αποτελέσει μέρος ενός προγράμματος φυσικοθεραπείας. Με τη βιοανάδραση, όταν σφίγγεστε ή χαλαρώνετε, λαμβάνετε πραγματικά κάποια οπτική ανατροφοδότηση σε μια οθόνη που σας ενημερώνει ότι το κάνετε σωστά. Αυτό βοηθά τον εγκέφαλό σας να μάθει πώς να ενεργοποιεί τους κατάλληλους μύες.
Για την ακρίβεια, η φυσικοθεραπεία μπορεί συχνά να αποτελεί σημαντικό μέρος της ανάκτησης του ελέγχου της ουροδόχου κύστης. Μερικοί άνθρωποι προτιμούν να δοκιμάσουν αυτές τις ασκήσεις μόνοι τους, αλλά συνιστάται η συμμετοχή ενός φυσικοθεραπευτή. Δεν έχουμε συνηθίσει να ελέγχουμε αυτούς τους μύες, συνεπώς μπορεί να είναι πραγματικά δύσκολο να γνωρίζουμε αν κάνουμε σωστά αυτές τις ασκήσεις. Και αν δεν τις κάνετε σωστά, δεν πρόκειται να είναι αποτελεσματικές.
Συμβουλές για να εξασφαλίσετε την επιτυχία του ελέγχου και της εκπαίδευσης της ουροδόχου κύστης
Η εκπαίδευση της ουροδόχου κύστης, η εξάσκηση του πυελικού εδάφους και η φυσικοθεραπεία μπορούν να κάνουν τη μεγάλη διαφορά στην ικανότητά σας να ελέγχετε την ουροδόχο κύστη σας. Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες που μπορούν να βοηθήσουν ή να πλήξουν τις προσπάθειές σας. Μπορείτε να αυξήσετε τις πιθανότητες επιτυχίας σας αντιμετωπίζοντας αυτά τα ζητήματα:
Αποτρέψτε ή αντιμετωπίστε τη δυσκοιλιότητα. Εάν το έντερό σας είναι γεμάτο, μπορεί να πιέσει την ουροδόχο κύστη σας και είτε να προκαλέσει υπερδραστήρια ουροδόχο κύστη είτε να καταστήσει δυσκολότερη την κένωση της ουροδόχου κύστης σας. Η άσκηση, η κατανάλωση αρκετού νερού και η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, όπως τα φασόλια, τα φρούτα και τα λαχανικά, μπορούν να βοηθήσουν στη βελτίωση της δυσκοιλιότητας.
Παραμείνετε σε κίνηση. Ενώ δραστηριότητες όπως το τρέξιμο και η άρση βαρών μπορεί να επιδεινώσουν την ακράτεια λόγω πίεσης, οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να επωφεληθούν από το να παραμένουν δραστήριοι. Οι τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν να προσπαθείτε να κάνετε τουλάχιστον 30 λεπτά άσκησης χαμηλής έντασης, όπως περπάτημα, ποδήλατο ή κολύμπι, τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.
Ελέγξτε τα φάρμακά σας. Ορισμένα φάρμακα μπορεί να συμβάλλουν σε προβλήματα ελέγχου της ουροδόχου κύστης, όπως τα φάρμακα για την καρδιά, τα αντιισταμινικά, τα χάπια για την υψηλή αρτηριακή πίεση, τα αντικαταθλιπτικά, τα μυοχαλαρωτικά και τα διουρητικά, τα οποία είναι φάρμακα που σας κάνουν να ουρείτε. Εάν εμφανίσετε προβλήματα με τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης ενώ χρησιμοποιείτε τέτοιου είδους φάρμακα, επικοινωνήστε με το γιατρό σας.
Διατηρήστε ένα φυσιολογικό βάρος. Το υπερβολικό σωματικό βάρος, ιδιαίτερα στην περιοχή της κοιλιάς σας, μπορεί να ασκήσει πίεση στην ουροδόχο κύστη σας και να επιδεινώσει την ακράτεια λόγω πίεσης. Η απώλεια βάρους μπορεί να βοηθήσει.
Σταματήστε το κάπνισμα. Το κάπνισμα αποτελεί ερεθιστικό παράγοντα για την ουροδόχο κύστη. Και δεν είναι μόνο το κάπνισμα τσιγάρων. Το άτμισμα, ειδικά στους νέους, μπορεί να είναι ένας πολύ μεγάλος παράγοντας που σας κάνει να αισθάνεστε ότι πρέπει να πηγαίνετε συχνά στην τουαλέτα.