Αποτελεί εκπληκτική εμπειρία να παρακολουθείτε το μωρό σας να αντιλαμβάνεται τον κόσμο για πρώτη φορά μέσω των πέντε αισθήσεών του.
Καθώς παρακολουθείτε αυτή τη διαδικασία να εξελίσσεται, πιθανότατα έχετε πολλές ερωτήσεις σχετικά με το πώς λειτουργούν, αναπτύσσονται και εξελίσσονται οι πέντε αισθήσεις του μωρού σας.
Μπορεί να θέλετε να μάθετε σε ποιο σημείο της εγκυμοσύνης σας αναπτύσσονται οι αισθήσεις του μωρού σας. Ενδεχομένως να μην είστε σίγουροι για το πόσο ανεπτυγμένες είναι αυτές οι αισθήσεις κατά τη γέννηση και σε ποιο σημείο αρχίζουν να ωριμάζουν.
Ίσως επίσης να θέλετε να μάθετε περισσότερα για το πώς το μωρό σας χρησιμοποιεί τις πέντε αισθήσεις του καθώς αλληλεπιδρά με εσάς και τον κόσμο που το περιβάλλει.
Αυτές οι ερωτήσεις είναι συναρπαστικές και θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε καλύτερα τις εσωτερικές λειτουργίες του μωρού σας.
Ας κάνουμε, λοιπόν, μια λεπτομερή γνωριμία με καθεμία από τις πέντε αισθήσεις του μωρού σας, όπως η όσφρηση, η αφή, η γεύση, η όραση και η ακοή.
Όσφρηση
Η όσφρηση του μωρού σας είναι μία από τις πρώτες αισθήσεις που αναπτύσσονται στη μήτρα. Οι οσφρητικοί υποδοχείς αρχίζουν να αναπτύσσονται ήδη από την 8η εβδομάδα της κύησης και γίνονται πλήρως λειτουργικοί περίπου στην 24η εβδομάδα.
Αυτό σημαίνει ότι το μωρό σας γεννιέται με πλήρως ανεπτυγμένη την αίσθηση της όσφρησης!
Μετά τη γέννηση, η αίσθηση της όσφρησης του μωρού σας το βοηθά να εντοπίσει την τροφή του, όπως το μητρικό γάλα ή το έτοιμο βρεφικό γάλα.
Πολλές μαμάδες μπορούν να θυμηθούν αυτό το αρχικό “μπουσούλημα”, όπου το μωρό είναι σε θέση να εντοπίσει το στήθος για να τραφεί αμέσως μετά τη γέννηση.
Ακόμη και αμέσως μετά τη γέννηση, τα βρέφη είναι σε θέση να αναγνωρίζουν και να ηρεμούν από το άρωμα της μητέρας τους, επειδή είχαν ήδη εκτεθεί σε αυτό στη μήτρα.
Ακόμα και μετά τα πρώτα στάδια της ζωής τους, τα μωρά συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τη δύναμη της όσφρησης για να συνδέονται με το περιβάλλον τους και να αισθάνονται ασφάλεια.
Καθώς το μωρό σας συνηθίζει τη μυρωδιά των γονιών του, θα είναι σε θέση να διακρίνει το γονιό του από έναν ξένο.
Μολονότι αυτό μπορεί μερικές φορές να κάνει δύσκολη την ανάθεση του μωρού σας σε ένα άγνωστο άτομο, μπορείτε να αξιοποιήσετε τη δύναμη της όσφρησης για να βοηθήσετε το μωρό σας να αισθάνεται πιο άνετα σε νέες καταστάσεις.
Για παράδειγμα, πολλά μωρά θα νιώσουν πιο άνετα αν είναι τυλιγμένα σε μια κουβέρτα που μυρίζει όπως ο γονιός τους, ακόμη και όταν ο γονιός τους δεν μπορεί να είναι φυσικά παρών.
Αφή
Η αίσθηση της αφής αρχίζει να αναπτύσσεται νωρίς κατά την κύηση, ήδη από την 8η εβδομάδα. Η αίσθηση της αφής βοηθά το μωρό σας να συνδεθεί με τους ανθρώπους που το φροντίζουν και του προσφέρει συναισθήματα ζεστασιάς και ασφάλειας.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι γονείς των νεογέννητων ενθαρρύνονται να συνηθίζουν την επαφή δέρμα με δέρμα με τα μωρά τους, και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα μωρά που γεννιούνται πρόωρα.
Αν και η αίσθηση της αφής του μωρού σας είναι πλήρως ανεπτυγμένη κατά τη γέννηση, συνεχίζει να εξελίσσεται καθώς το μωρό σας μεγαλώνει.
Τα μωρά δεν γνωρίζουν αρχικά πώς αισθάνονται όλες οι υφές και τα αντικείμενα -αυτό μαθαίνεται μέσω της εμπειρίας.
Ο πρωταρχικός σκοπός της αφής είναι να μας προστατεύει- ωστόσο, τα μωρά χρησιμοποιούν επίσης αυτή την αίσθηση για να συνδεθούν με τους γονείς τους, να μάθουν πώς να παίζουν, να κινούνται και να τρώνε.
Ως παράδειγμα, αναφέρεται το αντανακλαστικό της σύλληψης του μωρού σας, ένα από τα πολλά ενστικτώδη αντανακλαστικά που υπάρχουν κατά τη γέννηση.
Το αντανακλαστικό εκλύεται όταν χαϊδέψουμε την παλάμη του βρέφους.
Τότε το μωρό κλείνει το χέρι του και γραπώνει, χωρίς να αφήνει το δάχτυλό μας.
Το αντανακλαστικό της σύλληψης διαρκεί 3-4 μήνες μετά την γέννηση.
Μετά την ηλικία αυτή το φυσιολογικό βρέφος είναι ικανό να ανοίγει ηθελημένα την παλάμη του και να αφήνει αντικείμενο να πέσει.
Αυτό ενδέχεται να είναι μια ευχάριστη εμπειρία αφής για το νεογέννητο, με αποτέλεσμα να το κάνει ξανά και ξανά μέχρι να πιάσει το δάχτυλο μόνο του.
Γεύση
Όπως και η όσφρηση, η αίσθηση της γεύσης του μωρού σας είναι μία από τις πιο πρωτόλειες και σημαντικές αισθήσεις.
Οι γευστικοί κάλυκες αναπτύσσονται ήδη από την 8η εβδομάδα κύησης, πράγμα που σημαίνει ότι η αίσθηση της γεύσης αναπτύσσεται μέσα στο πρώτο τρίμηνο.
Είναι μία από τις πιο οξείες αισθήσεις που αναπτύσσονται κατά τη γέννηση.
Οι γευστικοί κάλυκες του μωρού σας είναι πλήρως λειτουργικοί περίπου στις 17 εβδομάδες κύησης.
Ακόμη και μέσα στη μήτρα, το μωρό σας χρησιμοποιεί την αίσθηση της γεύσης, καθώς αρχίζει να καταπίνει και να δοκιμάζει το αμνιακό υγρό.
Μετά τη γέννηση, το μωρό σας έχει μια γευστική προτίμηση προς τις γλυκές ή αλμυρές γεύσεις, γεγονός που το καθιστά μυημένο στη γεύση του μητρικού γάλακτος.
Η αίσθηση της γεύσης του μωρού σας τελειοποιείται από τις γεύσεις που δοκιμάζει μέσω του μητρικού σας γάλακτος ή της βρεφικής τροφής- έρευνες δείχνουν ότι τα μωρά που θηλάζουν συνηθίζουν να προτιμούν τις τροφές με γεύσεις στις οποίες εκτέθηκαν κατά τη διάρκεια του θηλασμού.
Καθώς μεγαλώνουν, οι γευστικοί τους κάλυκες συνεχίζουν να ωριμάζουν και να εξελίσσονται και περισσότερες γεύσεις γίνονται εύγευστες.
Μόλις το μωρό σας αρχίσει να τρώει στερεές τροφές, οι ειδικοί προτείνουν να το εκθέτετε από νωρίς σε μια ποικιλία γεύσεων, ώστε να του αρέσουν πολλές τροφές και να μη γίνει επιλεκτικό ως προς την τροφή του.
Όραση
Η όραση είναι μία από τις τελευταίες αισθήσεις που αναπτύσσονται και δεν είναι πλήρως ώριμη κατά τη γέννηση.
Η όραση του μωρού σας αρχίζει να αναπτύσσεται κατά το πρώτο τρίμηνο, περίπου στις 7 με 9 εβδομάδες κύησης.
Μέχρι περίπου την 27η εβδομάδα κύησης, το παιδί σας μπορεί να ανοίξει τα μάτια του.
Μέχρι την 31η με 32η εβδομάδα κύησης, το έμβρυο ανταποκρίνεται στο έντονο φως. Αλλά η όραση του μωρού σας είναι ακόμα θολή κατά τη γέννηση και τα μωρά μπορούν να δουν μόνο περίπου στο μήκος ενός χάρακα μπροστά τους.
Παρόλο που η αίσθηση της όρασης του μωρού σας δεν είναι εντελώς ξεκάθαρη κατά τη γέννηση, αρχίζει γρήγορα να τελειοποιείται με την πάροδο του χρόνου.
Στην αρχή, τα μωρά βλέπουν τους ανθρώπους μόνο όταν είναι πολύ κοντά και δεν βλέπουν το χρώμα.
Όμως, καθώς προχωρούν οι μήνες, τα μωρά μπορούν να βλέπουν αντικείμενα που βρίσκονται πιο μακριά και αρχίζουν να βλέπουν χρώματα.
Μπορείτε να κρατήσετε το μωρό σας απασχολημένο αυτούς τους πρώτους μήνες κρατώντας το σε απόσταση λίγων εκατοστών από το πρόσωπό σας και κοιτάζοντας το στα μάτια.
Θα δείτε τα μάτια του να αρχίζουν να εστιάζουν και να σας κοιτάζουν επίμονα, και ίσως αρχίσετε να αποσπάτε μερικά χαμόγελα από το μωράκι σας.
Ακοή
Η ακοή αρχίζει να αναπτύσσεται ήδη από την 16η εβδομάδα της κύησης και τελειοποιείται περισσότερο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της βρεφικής ηλικίας.
Όπως και τα άλλα συστήματα, το ακουστικό σύστημα συνεχίζει να αναπτύσσεται μετά τη γέννηση και βοηθά το βρέφος να εξερευνήσει τον κόσμο.
Το μωρό σας αρχίζει να ακούει τη φωνή σας στη μήτρα και στη συνέχεια είναι σε θέση να σας αναγνωρίζει μετά τη γέννηση.
Αυτό βοηθά στην ικανότητά του να δημιουργεί ασφαλείς δεσμούς με τα πρόσωπα που το φροντίζουν πρωτίστως.
Αυτό βοηθά στην ικανότητά του να δημιουργεί ασφαλείς δεσμούς με τα πρόσωπα που το φροντίζουν πρωτίστως.
Καθώς περνούν οι μήνες, η αίσθηση της ακοής του βοηθάει στη γλωσσική ανάπτυξη.
Το μωρό σας θα υποβληθεί σε τεστ ακοής αμέσως μετά τη γέννηση, αλλά θα πρέπει να συνεχίσετε να παρακολουθείτε την ακοή του μωρού σας όσο περνάει ο καιρός, επειδή τα προβλήματα με την ακοή μπορεί να προκαλέσουν γλωσσικά και μαθησιακά προβλήματα.
Τα σημάδια που δείχνουν ότι το μωρό σας μπορεί να είναι βαρήκοο ή κωφό είναι μεταξύ άλλων ότι δεν αντιδρά σε δυνατούς ήχους, ότι δεν στρέφει το κεφάλι του προς μια πηγή ήχου μέχρι την ηλικία των 6 μηνών και ότι δεν προσπαθεί να σχηματίσει λέξεις όπως “μαμά” ή “μπαμπά” μέχρι την ηλικία των 12 μηνών.
Άλλες αισθήσεις
Η αισθητηριακή εμπειρία του μωρού σας εκτείνεται και πέρα από τις πέντε βασικές αισθήσεις.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχουν τρεις άλλες αισθήσεις που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν, αλλά τις βιώνουν τα μωρά: η αιθουσαία αίσθηση (αίσθηση της ισορροπίας και της κίνησης), η ιδιοδεκτική αίσθηση (αίσθηση της επίγνωσης του σώματος) και η ενδοδεκτική αίσθηση (αντίληψη του τι συμβαίνει στο εσωτερικό του σώματος).
Τα μωρά βιώνουν αυτές τις “επιπλέον” αισθήσεις με διάφορους τρόπους.
Για παράδειγμα, το μωρό σας βιώνει την αιθουσαία αίσθηση όταν το κουνάτε ή το κάνετε κούνια.
Η ιδιοδεκτικότητα δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένη στα μωρά στην αρχή- δεν είναι ακόμη σε θέση να ελέγχουν τις κινήσεις τους.
Αυτός είναι εν μέρει ο λόγος για τον οποίο τα μωρά απολαμβάνουν να έχουν το σώμα τους τυλιγμένο με ασφάλεια.
Η ενδοδεκτική αίσθηση ( ευαισθησία ως προς τα εσωτερικά ερεθίσματα) – η οποία περιλαμβάνει πράγματα όπως η εσωτερική αίσθηση της πείνας και η γνώση του πότε πρέπει να χρησιμοποιηθεί η τουαλέτα – είναι επίσης μια αίσθηση που δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένη στα μωρά.
Αυτή η αίσθηση είναι η πιο πρόσφατα εντοπισμένη αίσθηση και πολλές έρευνες ολοκληρώνονται ακόμη σχετικά με το πότε και πώς αναπτύσσεται.
Φυσικά, γνωρίζουμε ότι τα βρέφη δεν μπορούν να αναγνωρίσουν ή να χρονομετρήσουν πότε ουρούν ή κάνουν κακά, οπότε γνωρίζουμε ότι η ενδοδεκτική αίσθηση αναπτύσσεται καθώς μεγαλώνουν.
