Η σιδηροπενική αναιμία οφείλεται στο γεγονός ότι το σώμα σας δεν διαθέτει επαρκή σίδηρο για την παραγωγή αρκετής αιμοσφαιρίνης. Οι στόχοι της θεραπείας για την σιδηροπενική αναιμία είναι η αντιμετώπιση των υποκείμενων αιτιών και η αποκατάσταση των επιπέδων των ερυθρών αιμοσφαιρίων, του σιδήρου και της αιμοσφαιρίνης.
Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν στο σπίτι και αλλαγές που αφορούν τον τρόπο ζωής, θεραπευτικές αγωγές, μεταγγίσεις αίματος και ενδοφλέβια (IV) θεραπεία με σίδηρο. Οι επιλογές εξαρτώνται από τη σοβαρότητα της σιδηροπενικής αναιμίας και από το τι την έχει προκαλέσει.
Η σιδηροπενική αναιμία δεν μπορεί να διορθωθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Ωστόσο, μετά από λίγο χρόνο και επιμονή, τα επίπεδα σιδήρου μπορούν να αποκατασταθούν στα φυσιολογικά επίπεδα.
Καθημερινές συνήθειες και πράγματα που μπορείτε να κάνετε από μόνοι σας
Υπάρχουν κατ’ οίκον θεραπείες και αλλαγές στο lifestyle που σχετίζονται με τη διατροφή και μπορούν να σας βοηθήσουν να βελτιώσετε τα επίπεδα σιδήρου.
- Αυξήστε τη διαιτητική πρόσληψη σιδήρου
Επιδιώξτε να τρώτε μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει καλές πηγές σιδήρου για να αποφύγετε την έλλειψή του. Η καλύτερη πηγή σιδήρου είναι ο αιμικός σίδηρος, ο οποίος αφορά τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά και τα θαλασσινά.
Πλούσιες σε σίδηρο μη αιμικές πηγές, όπως το τόφου, τα όσπρια και το σπανάκι, περιέχουν επίσης σίδηρο, αλλά ο σίδηρος από αυτές τις τροφές δεν απορροφάται τόσο εύκολα.
Ορισμένα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο, όπως το κόκκινο κρέας, μπορεί επίσης να έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και θα πρέπει να καταναλώνονται μόνο σε υγιεινές ποσότητες.
- Αυξήστε την πρόσληψη βιταμίνης C
Σύμφωνα με μια έκθεση του 2020 στο ιατρικό περιοδικό JAMA Network Open, η βιταμίνη C είναι το μόνο διατροφικό συστατικό εκτός από τα ζωικά προϊόντα που μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση της απορρόφησης του σιδήρου.
Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε βιταμίνη C είναι τα λαχανικά, όπως το μπρόκολο, το λάχανο και οι ντομάτες, τα φρούτα, όπως οι φράουλες και τα εσπεριδοειδή, και οι χυμοί, όπως ο χυμός ντομάτας και ο χυμός πορτοκαλιού. Για να αυξήσετε την απορρόφηση του σιδήρου, εντάξτε τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C στο ίδιο γεύμα που περιλαμβάνει τροφές πλούσιες σε σίδηρο.
- Να έχετε στο νου σας την καφεΐνη
Προσπαθήστε να αποφύγετε την κατανάλωση καφεϊνούχων ποτών, όπως ο καφές και το τσάι, ενώ καταναλώνετε τροφές πλούσιες σε σίδηρο και συμπληρώματα σιδήρου. Αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι ο καφές και άλλα ροφήματα με καφεΐνη μπορούν να αναστείλουν την απορρόφηση του σιδήρου.
Μια ανασκόπηση μελετών του 2020 που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Journal of Nutrition and Metabolism επισήμανε μια μελέτη που διαπίστωσε ότι ένα φλιτζάνι μαύρο τσάι μείωσε την απορρόφηση του σιδήρου έως και 64% και ένα φλιτζάνι καφέ μείωσε την απορρόφηση του σιδήρου έως και 39%. Μια άλλη μελέτη στην ανασκόπηση διαπίστωσε ότι η μείωση της απορρόφησης από το μαύρο τσάι κυμαινόταν από 79% έως 94%.
Οι επιδράσεις της καφεΐνης στον σίδηρο διαρκούν μόνο για μικρό χρονικό διάστημα, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017 στο The American Journal of Clinical Nutrition. Αυτό σημαίνει ότι αν πιείτε ένα φλιτζάνι καφέ, περιμένετε μια ώρα ή περισσότερο και στη συνέχεια φάτε ένα γεύμα με τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο ή πάρετε ένα συμπλήρωμα σιδήρου, ο καφές πιθανότατα δεν θα έχει καμία επίδραση στον σίδηρο.
Άλλες συνήθεις ουσίες στα τρόφιμα ή τα φάρμακα που αναστέλλουν την πρόσληψη σιδήρου είναι τα αντιόξινα, τα συμπληρώματα ασβεστίου, το φυτικό οξύ/φυτικά άλατα στα πίτουρα και οι πρωτεΐνες στη σόγια, το γάλα και τα αυγά.
Σιδηροπενική αναιμία – Θεραπευτικές αγωγές
Η ποσότητα σιδήρου που περιέχεται στα τρόφιμα είναι συχνά μικρή σε σχέση με την ποσότητα που χρειάζεστε για τη θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας. Αυτό σημαίνει ότι η διατροφή από μόνη της δεν αρκεί για να βελτιώσει τα επίπεδα σιδήρου σας. Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Αιματολογίας, όταν ένα άτομο έχει διαγνωστεί με σιδηροπενία, πιθανότατα θα χρειαστεί να λάβει σίδηρο από το στόμα ή ενδοφλεβίως.
Δείτε έναν γιατρό πριν πάρετε ένα συμπλήρωμα σιδήρου
Θα πρέπει να δείτε έναν γιατρό εάν εσείς ή το παιδί σας εμφανίσετε συμπτώματα σιδηροπενικής αναιμίας. Δεν πρέπει ποτέ να κάνετε αυτοδιάγνωση ή να αυτοθεραπεύεστε από μόνοι σας για την σιδηροπενική αναιμία. Μην αρχίσετε να λαμβάνετε συμπληρώματα σιδήρου χωρίς να μιλήσετε πρώτα με έναν γιατρό, διότι είναι δυνατόν να υπερφορτωθείτε με σίδηρο. Η περίσσεια σιδήρου μπορεί να βλάψει το ήπαρ και να οδηγήσει σε άλλες σοβαρές επιπλοκές.
Δεν χρειάζεστε συνταγή για τα συμπληρώματα σιδήρου, αλλά θα πρέπει να συνεργαστείτε με το γιατρό σας για να βρείτε το σωστό συμπλήρωμα και τη σωστή δόση. Για τους περισσότερους ενήλικες με σιδηροπενική αναιμία, 100 έως 200 χιλιοστόγραμμα (mg) είναι η συνιστώμενη ποσότητα σιδήρου ανά ημέρα.
Πολλά διαφορετικά σκευάσματα σιδήρου διατίθενταιστην αγορά και είναι γενικά εξίσου αποτελεσματικά, με παρόμοιες παρενέργειες. Ωστόσο, σημειώστε ότι ο σίδηρος με εντερική επικάλυψη δεν συνιστάται, καθώς δεν απορροφάται καλά.
Τα περισσότερα συμπληρώματα πρέπει να λαμβάνονται δύο ή περισσότερες φορές την ημέρα. Τα προϊόντα σιδήρου παρατεταμένης αποδέσμευσης μπορούν να λαμβάνονται μία φορά την ημέρα.
Τα συμπληρώματα σιδήρου μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες, όπως κοιλιακό άλγος, ναυτία, διάρροια, δυσκοιλιότητα και σκούρα κόπρανα. Η λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου σε συνδυασμό με ένα γεύμα μπορεί να αντισταθμίσει ορισμένες από αυτές τις επιδράσεις.
Θεραπεία με συνταγογραφούμενα φάρμακα
Οι συνταγογραφούμενες φαρμακευτικές θεραπείες που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας μπορεί να είναι ο θειικός σίδηρος, οι ενέσεις ερυθροποιητίνης και η θεραπεία έγχυσης σιδήρου.
- Θειικός σίδηρος
Ο συνταγογραφούμενος θειικός σίδηρος χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ή την πρόληψη της έλλειψης σιδήρου. Διατίθεται με διάφορες εμπορικές ονομασίες και μπορεί επίσης να βρεθεί και χωρίς συνταγή.
Ο γιατρός σας θα συνταγογραφήσει τη δοσολογία με βάση τη συνιστώμενη ημερήσια δόση για την ηλικία και την κατάσταση της υγείας σας. Για τους ενήλικες με σιδηροπενική αναιμία, η δοσολογία για τον συνταγογραφούμενο θειικό σίδηρο είναι 100 έως 200 mg ημερησίως.
Για να επιτευχθεί η μέγιστη απορρόφηση, ο θειικός σίδηρος πρέπει να λαμβάνεται με άδειο στομάχι. Αλλά η λήψη συμπληρωμάτων με γεύματα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των παρενεργειών από το γαστρεντερικό. Μπορείτε επίσης να συζητήσετε τη λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου κάθε δεύτερη ημέρα για να μειώσετε τις γαστρεντερικές παρενέργειες.
Μην διακόψετε τη λήψη των συνταγογραφούμενων συμπληρωμάτων σιδήρου χωρίς να μιλήσετε πρώτα με το γιατρό σας. Εάν αντιμετωπίζετε σοβαρές παρενέργειες, όπως μεταλλική γεύση ή στομαχικές διαταραχές, απευθυνθείτε στο γιατρό σας. Μπορεί να σας συστήσει άλλες θεραπευτικές επιλογές που μπορεί να είναι πιο εύκολο να τις πάρετε.
- Ενέσεις ερυθροποιητίνης
Οι νεφροί παράγουν ερυθροποιητίνη, η οποία μπορεί να διεγείρει τον μυελό των οστών, ώστε ο μυελός να παράγει περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια. Ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει ενέσεις ερυθροποιητίνης εάν έχετε σιδηροπενική αναιμία που έχει προκληθεί από νεφρική νόσο ή καρκίνο.
- Θεραπεία έγχυσης σιδήρου
Η έγχυση σιδήρου περιλαμβάνει τη χορήγηση σιδήρου στον οργανισμό ενδοφλεβίως. Οι εγχύσεις σιδήρου συνταγογραφούνται από τους γιατρούς για τη θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας σε άτομα που δεν μπορούν να λάβουν σίδηρο από το στόμα ή που δεν μπορούν να απορροφήσουν το σίδηρο επαρκώς.
Χορηγείται επίσης σε περιπτώσεις όπου τα επίπεδα σιδήρου πρέπει να βελτιωθούν γρήγορα, όπως για να αποφευχθεί μετάγγιση αίματος ή για να μην υπάρξουν επιπλοκές.
Αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών
Η χορήγηση συμπληρωμάτων σιδήρου δεν ωφελεί ιδιαίτερα αν δεν αντιμετωπιστεί η υποκείμενη αιτία της σιδηροπενικής αναιμίας. Για παράδειγμα, η βαριά εμμηνορροϊκή αιμορραγία και η γαστρεντερική αιμορραγία είναι αιτίες της σιδηροπενικής αναιμίας που μπορούν να αντιμετωπιστούν και να θεραπευτούν.
Οι γιατροί μπορούν να συνταγογραφήσουν αντισυλληπτικά χάπια σε γυναίκες με έντονη περίοδο για να μειώσουν την ποσότητα της αιμορραγίας της περιόδου που εμφανίζουν μηνιαίως. Η εσωτερική γαστρεντερική αιμορραγία, από αιτίες όπως το έλκος του στομάχου και οι πολύποδες του παχέος εντέρου, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε σιδηροπενική αναιμία. Αυτές οι περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα ή με χειρουργική επέμβαση.
