Μία από τις πρώτες ερωτήσεις που ενδεχομένως θέτουν οι άνθρωποι που διαγιγνώσκονται με καρκίνο είναι: “Ποιες είναι οι πιθανότητες επιβίωσης;”.
Οι γιατροί χρησιμοποιούν τις υπάρχουσες στατιστικές για να δώσουν μια απάντηση. Οι στατιστικές είναι εκτιμήσεις που περιγράφουν τις τάσεις που επικρατούν σε ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Μπορούν να βοηθήσουν στις προβλέψεις, αλλά δεν μπορούν να καθορίσουν τι πραγματικά θα συμβεί σε έναν ασθενή.
Πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την πρόγνωσή σας
Μερικοί από τους παράγοντες που επηρεάζουν την πρόγνωση του καρκίνου είναι οι εξής:
- Το είδος του καρκίνου και πού βρίσκεται στο σώμα σας.
- Το στάδιο του καρκίνου, το οποίο αφορά στο μέγεθος του καρκίνου και αν έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματός σας
- Ο βαθμός του καρκίνου, ο οποίος σχετίζεται με το πόσο ανώμαλα φαίνονται τα καρκινικά κύτταρα στο μικροσκόπιο. Ο βαθμός παρέχει ενδείξεις σχετικά με το πόσο γρήγορα είναι πιθανό να αναπτυχθεί και να εξαπλωθεί ο καρκίνος.
- Ορισμένα χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων
- Η ηλικία σας και το πόσο υγιής ήσασταν πριν από την εμφάνιση του καρκίνου
- Πώς ανταποκριθήκατε στη θεραπεία
Συστήματα που περιγράφουν το στάδιο του καρκίνου
Υπάρχουν πολλά συστήματα σταδιοποίησης του καρκίνου. Ορισμένα, όπως το σύστημα σταδιοποίησης TNM, χρησιμοποιούνται για πολλούς τύπους καρκίνου. Άλλα αφορούν ειδικά έναν συγκεκριμένο τύπο καρκίνου. Τα περισσότερα συστήματα σταδιοποίησης περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με
- το πού βρίσκεται ο καρκίνος στο σώμα
- το μέγεθος του όγκου
- το αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες
- το αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλο μέρος του σώματος
Πώς προσδιορίζεται ο βαθμός του καρκινικού όγκου
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι γιατροί πρέπει να μελετήσουν ένα δείγμα ιστού από τον όγκο για να αποφασίσουν αν πρόκειται για καρκίνο και, αν πρόκειται όντως για καρκίνο, τον βαθμό του. Λαμβάνουν αυτό το δείγμα ιστού με βιοψία, μια διαδικασία κατά την οποία αφαιρούν ολόκληρο ή μέρος του όγκου.
Ένας ειδικός που ονομάζεται παθολογοανατόμος καθορίζει τον βαθμό του όγκου σας μελετώντας δείγματα από τη βιοψία στο μικροσκόπιο. Ο παθολογοανατόμος περιγράφει τα ευρήματα σε μια παθολογοανατομική έκθεση, η οποία περιέχει επίσης άλλες λεπτομέρειες σχετικά με τη διάγνωσή σας.
Κύτταρα που φαίνονται πιο φυσιολογικά μπορεί να αποκαλούνται καλά διαφοροποιημένα στην παθολογοανατομική έκθεση. Και τα κύτταρα που φαίνονται λιγότερο φυσιολογικά μπορεί να ονομάζονται ελάχιστα διαφοροποιημένα ή αδιαφοροποίητα. Με βάση αυτά και άλλα χαρακτηριστικά του πώς φαίνονται τα κύτταρα στο μικροσκόπιο, ο παθολόγος θα δώσει έναν αριθμό για να περιγράψει τον βαθμό.
Τα συστήματα για την περιγραφή του βαθμού του καρκίνου μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου. Ωστόσο, οι περισσότεροι όγκοι βαθμολογούνται ως Χ, 1, 2, 3 ή 4.
- Βαθμός Χ: Ο βαθμός δεν μπορεί να εκτιμηθεί (απροσδιόριστος βαθμός)
- Βαθμός 1: Καλά διαφοροποιημένος (χαμηλός βαθμός)
- Βαθμός 2: Μέτρια διαφοροποιημένος (ενδιάμεσος βαθμός)
- Βαθμός 3: Κακώς διαφοροποιημένος (υψηλός βαθμός)
- Βαθμός 4: Αδιαφοροποίητος (υψηλός βαθμός)
Στους όγκους βαθμού 1, τα κύτταρα φαίνονται σχεδόν φυσιολογικά. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός, τόσο πιο ανώμαλα φαίνονται τα κύτταρα. Οι όγκοι βαθμού 4 φαίνονται πιο ανώμαλοι.
Η αναζήτηση πληροφοριών σχετικά με την πρόγνωσή σας αποτελεί προσωπική απόφαση
Όταν πάσχετε από καρκίνο, εσείς και οι οικείοι σας αντιμετωπίζετε πολλούς άγνωστους παράγοντες. Η κατανόηση του καρκίνου σας και η γνώση του τι να περιμένετε μπορεί να βοηθήσει εσάς και τους οικείους σας να πάρετε αποφάσεις. Ορισμένες από τις αποφάσεις που μπορεί να χρειαστεί να λάβετε είναι οι ακόλουθες:
- Ποια θεραπεία είναι η καλύτερη για εσάς
- Εάν θέλετε θεραπεία
- Πώς να φροντίσετε καλύτερα τον εαυτό σας και να διαχειριστείτε τις παρενέργειες της θεραπείας
- Πώς να αντιμετωπίσετε οικονομικά και νομικά θέματα
Πολλοί άνθρωποι θέλουν να γνωρίζουν την πρόγνωσή τους. Θεωρούν ότι είναι ευκολότερο να ανταπεξέλθουν στην κατάσταση όταν γνωρίζουν περισσότερα για τον καρκίνο τους. Μπορείτε να ρωτήσετε το γιατρό σας για τις στατιστικές επιβίωσης ή να αναζητήσετε μόνοι σας αυτές τις πληροφορίες. Ή από την άλλη, μπορεί να θεωρείτε τα στατιστικά στοιχεία συγκεχυμένα και τρομακτικά και να πιστεύετε ότι είναι πολύ απρόσωπα για να έχουν αξία για εσάς. Εξαρτάται από εσάς να αποφασίσετε πόση πληροφόρηση επιθυμείτε.
Εάν αποφασίσετε ότι θέλετε να μάθετε περισσότερα, ο γιατρός που γνωρίζει καλύτερα την κατάστασή σας είναι στην πλέον κατάλληλη θέση για να συζητήσει την πρόγνωσή σας και να σας εξηγήσει τι μπορεί να σημαίνουν οι στατιστικές.
Κατανόηση των στατιστικών που αφορούν την επιβίωση
Οι γιατροί προσδιορίζουν την πρόγνωση χρησιμοποιώντας στατιστικά στοιχεία που έχουν συλλέξει οι ερευνητές επί σειρά ετών για άτομα με τον ίδιο τύπο καρκίνου. Για την εκτίμηση της πρόγνωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφοροι τύποι στατιστικών στοιχείων. Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες στατιστικές είναι οι ακόλουθες:
- Επιβίωση για τον συγκεκριμένο καρκίνο
Πρόκειται για το ποσοστό των ασθενών με συγκεκριμένο τύπο και στάδιο καρκίνου που δεν πέθαναν από τον καρκίνο τους κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου μετά τη διάγνωση. Η χρονική περίοδος μπορεί να είναι 1 έτος, 2 έτη, 5 έτη κ.λπ., με τα 5 έτη να είναι η χρονική περίοδος που χρησιμοποιείται συχνότερα (5ετής επιβίωση). Η ειδική για τον καρκίνο επιβίωση ονομάζεται επίσης ειδική για την ασθένεια επιβίωση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ειδική για τον καρκίνο επιβίωση βασίζεται στις αιτίες θανάτου που αναφέρονται στα ιατρικά αρχεία.
Η ειδική για τον καρκίνο επιβίωση είναι το χρονικό διάστημα από την ημερομηνία διάγνωσης ή την έναρξη της θεραπείας για μια ασθένεια, όπως ο καρκίνος, έως την ημερομηνία θανάτου από την ασθένεια. Οι ασθενείς που πεθαίνουν από αιτίες που δεν σχετίζονται με την ασθένεια δεν υπολογίζονται σε αυτή τη μέτρηση. Σε μια κλινική δοκιμή, η μέτρηση της ειδικής ως προς την αιτία επιβίωσης είναι ένας τρόπος για να διαπιστωθεί πόσο καλά αποδίδει μια νέα θεραπεία.
- Σχετική επιβίωση
Αυτό το στατιστικό στοιχείο είναι μια ακόμη μέθοδος που χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της ειδικής για τον καρκίνο επιβίωσης, η οποία δεν χρησιμοποιεί πληροφορίες σχετικά με την αιτία θανάτου. Είναι το ποσοστό των ασθενών με καρκίνο που έχουν επιβιώσει για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μετά τη διάγνωση σε σύγκριση με τα άτομα που δεν έχουν καρκίνο.
Παράδειγμα: Το σχετικό ποσοστό 5ετούς επιβίωσης για τις γυναίκες με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας είναι περίπου 66%. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 66 στις 100 γυναίκες με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας θα είναι ζωντανές 5 χρόνια μετά τη διάγνωση.
Παράδειγμα: Το σχετικό ποσοστό 5ετούς επιβίωσης για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε πρώιμο στάδιο είναι 92%. Αυτό σημαίνει ότι 92 στις 100 γυναίκες με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε πρώιμο στάδιο θα είναι ζωντανές 5 χρόνια μετά τη διάγνωση.
- Συνολική επιβίωση
Πρόκειται για το ποσοστό των ατόμων με συγκεκριμένο τύπο και στάδιο καρκίνου που δεν πέθαναν από οποιαδήποτε αιτία κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου μετά τη διάγνωση.
- Επιβίωση άνευ νόσου
Αυτή η στατιστική είναι το ποσοστό των ασθενών που δεν έχουν κανένα σημάδι καρκίνου κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου μετά τη θεραπεία. Άλλη ονομασία για αυτό το στατιστικό στοιχείο είναι επιβίωση χωρίς υποτροπή.
- Ποσοστό επιβίωσης χωρίς εξέλιξη της νόσου.
Το ποσοστό των ατόμων που δεν παρουσίασαν νέα ανάπτυξη όγκου ή εξάπλωση του καρκίνου κατά τη διάρκεια ή μετά τη θεραπεία. Η νόσος μπορεί να έχει ανταποκριθεί πλήρως ή μερικώς στη θεραπεία ή η νόσος μπορεί να είναι σταθερή. Αυτό σημαίνει ότι ο καρκίνος εξακολουθεί να υπάρχει αλλά δεν αναπτύσσεται ή δεν εξαπλώνεται.
Δεδομένου ότι οι στατιστικές βασίζονται σε μεγάλες ομάδες ανθρώπων, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να προβλέψουν τι ακριβώς θα σας συμβεί. Ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Οι θεραπείες και ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι ανταποκρίνονται στη θεραπεία μπορεί να διαφέρουν σημαντικά. Επίσης, χρειάζονται χρόνια για να φανεί το όφελος από τις νέες θεραπείες και τους τρόπους ανίχνευσης του καρκίνου. Έτσι, τα στατιστικά στοιχεία που χρησιμοποιεί ο γιατρός σας για να κάνει μια πρόγνωση μπορεί να μην βασίζονται στις θεραπείες που χρησιμοποιούνται σήμερα.
Παρόλα αυτά, ο γιατρός σας μπορεί να σας πει ότι έχετε καλή πρόγνωση, εάν οι στατιστικές δείχνουν ότι ο καρκίνος σας είναι πιθανό να ανταποκριθεί καλά στη θεραπεία. Ή, μπορεί να σας πει ότι έχετε κακή πρόγνωση εάν ο καρκίνος είναι πιο δύσκολο να ελεγχθεί. Ό,τι κι αν σας πει ο γιατρός σας, να έχετε κατά νου ότι η πρόγνωση είναι μια τεκμηριωμένη εκτίμηση. Ο γιατρός σας δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στη δική σας περίπτωση.
Συνειδητοποιώντας τη διαφορά μεταξύ θεραπείας και ύφεσης
Θεραπεία σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ίχνη του καρκίνου σας μετά τη θεραπεία και ότι ο καρκίνος δεν θα επανέλθει ποτέ.
Ύφεση σημαίνει ότι τα σημεία και τα συμπτώματα του καρκίνου σας έχουν μειωθεί. Η ύφεση μπορεί να είναι μερική ή πλήρης. Σε πλήρη ύφεση, όλα τα σημεία και τα συμπτώματα του καρκίνου έχουν εξαφανιστεί.
Εάν παραμείνετε σε πλήρη ύφεση για 5 χρόνια ή περισσότερο, ορισμένοι γιατροί μπορεί να πουν ότι έχετε θεραπευτεί. Παρόλα αυτά, ορισμένα καρκινικά κύτταρα μπορεί να παραμείνουν στο σώμα σας για πολλά χρόνια μετά τη θεραπεία. Αυτά τα κύτταρα μπορεί να προκαλέσουν την επανεμφάνιση του καρκίνου κάποια στιγμή.
Όσον αφορά τους καρκίνους που επανεμφανίζονται, οι περισσότεροι το κάνουν μέσα στα πρώτα 5 χρόνια μετά τη θεραπεία. Υπάρχει όμως πιθανότητα ο καρκίνος να επανέλθει και αργότερα. Για το λόγο αυτό, οι γιατροί δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα ότι έχετε θεραπευτεί. Το μόνο που μπορούν να πουν είναι ότι δεν υπάρχουν σημάδια καρκίνου αυτή τη στιγμή.
Λόγω της πιθανότητας να επανέλθει ο καρκίνος, ο γιατρός σας θα σας παρακολουθεί για πολλά χρόνια και θα κάνει εξετάσεις για να αναζητήσει ενδείξεις επιστροφής του καρκίνου. Θα αναζητήσει επίσης σημάδια όψιμων παρενεργειών από τις θεραπείες του καρκίνου που λάβατε.
