Ο πρόωρος τοκετός συντελείται όταν ένα μωρό γεννιέται πριν από τις 37 εβδομάδες κύησης (εβδομάδες εγκυμοσύνης). Τα μωρά που γεννιούνται πρόωρα (μερικές φορές αποκαλούνται και πρόωρα νεογνά) ενδέχεται να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων προβλημάτων υγείας σε σχέση με τα μωρά που γεννιούνται κατά την προβλεπόμενη ημερομηνία.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, περίπου 1 στα 10 μωρά γεννιούνται πρόωρα. Περίπου 5 εκατομμύρια παιδιά γεννιούνται κάθε χρόνο στην ΕΕ, εκ των οποίων περίπου 500.000 είναι πρόωρα (γεννιούνται πριν από τις 37 εβδομάδες κύησης) ή παρουσιάζουν επιπλοκές που απαιτούν εντατική ή ειδική φροντίδα κατά τη νεογνική περίοδο, δηλαδή το 10% όλων των γεννήσεων.
Σύμφωνα με στοιχεία από τα εθνικά μητρώα και την Ευρωπαϊκή Έκθεση για την Περιγεννητική Υγεία του 2008, το ποσοστό επικράτησης του πρόωρου τοκετού στην ΕΕ κυμαίνεται από 5,5% (Ιρλανδία) έως 11,4% (Αυστρία) και οι ασυνέπειες των στοιχείων υποδηλώνουν ότι τα στοιχεία αυτά εξακολουθούν να θεωρούνται ότι υποεκτιμούν το σημερινό ποσοστό πρόωρων γεννήσεων.
Τα διαθέσιμα δεδομένα παρέχουν επίσης στοιχεία για την αύξηση του αριθμού των πρόωρων νεογνών σε όλη την Ευρώπη τα τελευταία δέκα χρόνια, τάση που αναμένεται να αυξηθεί.
Ανάλογα με το πόσο νωρίς γεννιέται ένα μωρό, είναι δυνατόν να έχει προβλήματα αναπνοής, πέψης και ανάπτυξης του εγκεφάλου.
Αυτό το άρθρο πραγματεύεται τον πρόωρο τοκετό, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων στο μωρό και στον γονέα που γεννάει.
Οι εβδομάδες της γέννησης που θεωρούνται πρόωρες: Πόσο νωρίς μπορεί να γεννηθεί ένα μωρό;
Οι γιατροί μετρούν την εξέλιξη της εγκυμοσύνης σε εβδομάδες. Μια τελειόμηνη εγκυμοσύνη διαρκεί 40 εβδομάδες. Η γέννηση πριν από τις 37 εβδομάδες θεωρείται πρόωρη. Υπάρχουν τρεις κατηγορίες πρόωρου τοκετού, οι οποίες είναι οι εξής:
- Εξαιρετικά πρόωρος: Το μωρό γεννιέται πριν από τις 28 εβδομάδες.
- Πολύ πρόωρο: Το μωρό γεννιέται μεταξύ 28 και 32 εβδομάδων.
- Μέτρια έως όψιμα πρόωρα: Το μωρό γεννιέται μεταξύ 32 και 37 εβδομάδων
Οι κίνδυνοι της πρόωρης γέννησης: Επιπτώσεις στο βρέφος
Υπάρχουν αρκετοί πιθανοί κίνδυνοι για την υγεία των πρόωρων βρεφών. Οι κίνδυνοι συνήθως αυξάνονται όσο νωρίτερα γεννιέται ένα μωρό.
Ένα πρόωρο μωρό μπορεί να αντιμετωπίσει ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα προβλήματα υγείας:
- Σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας: Εμφανίζεται όταν οι πνεύμονες είναι ανώριμοι και δεν διαθέτουν επιφανειοδραστικό παράγοντα (το υγρό που ανοίγει τους πνεύμονες μετά τη γέννηση).
- Άπνοια: Εμφανίζεται όταν η αναπνοή του μωρού σταματά για περισσότερο από 15 δευτερόλεπτα, γεγονός που συχνά οδηγεί σε πτώση του καρδιακού ρυθμού σε χαμηλά επίπεδα (βραδυκαρδία).
- Αναιμία: Παρουσιάζεται όταν δεν υπάρχουν αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα για να μεταφέρουν οξυγόνο σε όλο το σώμα
- Λοιμώξεις: Προκαλούνται από ένα ανεπαρκώς ανεπτυγμένο ανοσοποιητικό σύστημα, ενέχοντας σοβαρό κίνδυνο μόλυνσης, συμπεριλαμβανομένης της σήψης
- Ενδοκοιλιακή αιμορραγία: Εμφανίζεται όταν υπάρχει αιμορραγία στους χώρους του εγκεφάλου που είναι γεμάτοι με υγρό.
- Ίκτερος: Όταν το δέρμα και τα μάτια ενός πρόωρου μωρού εμφανίζονται κίτρινα, λόγω υπερβολικής ποσότητας χολερυθρίνης στο αίμα
- Νεκρωτική εντεροκολίτιδα: Σοβαρά πεπτικά προβλήματα μπορεί να εμφανιστούν όταν ο ιστός στο έντερο τραυματιστεί και αρχίσει να νεκρώνεται
- Ανοιχτός αρτηριακός πόρος: Μια καρδιακή πάθηση που παρατηρείται όταν ο αρτηριακός πόρος (αιμοφόρο αγγείο στην καρδιά) δεν κλείνει μετά τη γέννηση
- Αμφιβληστροειδοπάθεια λόγω προωρότητας: Όταν τα μάτια δεν αναπτύσσονται πλήρως.
Κίνδυνοι πρόωρης γέννησης: Επιπτώσεις στη μητέρα
Η μητέρα διατρέχει επίσης αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων υγείας. Δεδομένου ότι τα πρόωρα μωρά συχνά απαιτούν άμεση ιατρική περίθαλψη, η μητέρα μπορεί να μην έχει φυσική επαφή με το μωρό της μετά τη γέννηση.
Οι νέοι γονείς συχνά ενθαρρύνονται να κρατούν τα μωρά τους και να προσπαθούν να έρθουν σε άμεση επαφή με το δέρμα, κάτι που μπορεί να μην είναι εφικτό μετά τον πρόωρο τοκετό.
Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι γονείς είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν άγχος, κατάθλιψη, διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) και κακή διάθεση μετά τον πρόωρο τοκετό. Είναι επίσης λιγότερο πιθανό να βιώσουν συναισθήματα σύνδεσης και προσκόλλησης με τα μωρά τους.
Πρόωρος τοκετός: Τι τον προκαλεί;
Η αιτία του πρόωρου τοκετού είναι άγνωστη, αλλά διάφοροι παράγοντες κινδύνου παίζουν ρόλο. Όταν μια έγκυος διαγνωστεί με κάποια από τις ακόλουθες παθήσεις, ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού αυξάνεται:
- Διαβήτης
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Καρδιακές παθήσεις
- Νεφρικά προβλήματα
- Λοίμωξη στις αμνιακές μεμβράνες, στον κόλπο ή στο ουροποιητικό σύστημα
- Προδρομικός πλακούντας (πλακούντας που βρίσκεται χαμηλά)
- Αποκόλληση του πλακούντα (ο πλακούντας διαχωρίζεται από τη μήτρα)
- Ελλιπές βάρος ή μη αύξηση του σωματικού βάρους
Στους παράγοντες κινδύνου για πρόωρο τοκετό και γέννηση εντάσσονται:
- Σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις (ΣΜΝ)
- Προβλήματα πήξης του αίματος
- Ηλικία (κάτω των 18 ετών ή άνω των 35 ετών)
- Πολλαπλές εγκυμοσύνες (δίδυμα, τρίδυμα κ.λπ.)
- Άγχος, πολύωρη εργασία
- Έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης
- Ενδοοικογενειακή βία
- Έκθεση σε ορισμένους ρύπους
- Χρήση καπνού ή ουσιών
Τα συμπτώματα του πρόωρου τοκετού
Εάν είστε έγκυος, μπορεί να μην είστε σίγουρη για το πώς θα νιώθετε όταν γεννάτε. Επισκεφθείτε αμέσως έναν γιατρό εάν παρουσιάσετε οποιαδήποτε σημάδια τοκετού πριν από την 37η εβδομάδα της εγκυμοσύνης.
Τα συμπτώματα του πρόωρου τοκετού μπορεί να είναι μεταξύ άλλων:
- Συσπάσεις: Η κοιλιά σφίγγει σε τακτά χρονικά διαστήματα.
- Κολπικές εκκρίσεις: Υγρό ή αίμα τρέχει από τον κόλπο.
- Πίεση στη λεκάνη: Μπορείτε να αισθανθείτε το κεφάλι του μωρού να πιέζει προς τα κάτω.
- Πόνος στην πλάτη: Μπορεί να εμφανιστεί ένας αμβλύς πόνος στην περιοχή της μέσης.
- Κοιλιακές κράμπες: Οι κράμπες στο κάτω μέρος της κοιλιάς μπορεί να εμφανιστούν σε συνδυασμό με διάρροια ή χωρίς διάρροια.
Παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των επιπλοκών του πρόωρου τοκετού
Το σχέδιο θεραπείας για ένα πρόωρο μωρό εξαρτάται από τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει και από το πόσο νωρίς γεννήθηκε. Πολλά πρόωρα μωρά χρειάζονται φροντίδα σε μονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών.
Στη μονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών, ειδικά εκπαιδευμένοι γιατροί και νοσηλευτές παρακολουθούν τα μωρά για τυχόν αλλαγές. Ο νεογνολόγος είναι ιατρός που ειδικεύεται στη θεραπεία των πρόωρων μωρών.
Οι συνήθεις παρεμβάσεις που παρέχονται στη ΜΕΘΝ είναι οι εξής:
- Θερμαντήρας βρεφών: Ένα μικρό κρεβάτι με θερμαντήρα
- Θερμοκοιτίδα: Ένα θερμαινόμενο κρεβάτι που περιβάλλεται από ένα άκαμπτο πλαστικό δοχείο
- Υποστήριξη σίτισης: Μπορεί να χορηγηθεί αντλημένο γάλα από τη μητέρα ή βρεφικό γάλα μέσω ενός σωλήνα.
- Εμπλουτισμένο παρασκεύασμα: Ειδικό βρεφικό γάλα που περιέχει συγκεκριμένη ποσότητα πρωτεϊνών και λιπών
- Ολική παρεντερική διατροφή: Ένα μείγμα θρεπτικών συστατικών όπως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, βιταμίνες και μέταλλα που χορηγείται ενδοφλεβίως.
Ελεγχόμενοι και μη ελεγχόμενοι παράγοντες πρόληψης
Πολλοί παράγοντες κινδύνου για τον πρόωρο τοκετό δεν μπορούν να αλλάξουν και για αυτό δεν ευθύνεστε εσείς. Για παράδειγμα, δεν μπορείτε να ελέγξετε την ηλικία σας ή το οικογενειακό σας ιστορικό. Εάν έχετε μια χρόνια πάθηση, όπως διαβήτη ή υψηλή αρτηριακή πίεση, μιλήστε με έναν γιατρό σχετικά με τη διαχείριση της κατάστασής σας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Επικεντρωθείτε στους παράγοντες που βρίσκονται υπό τον έλεγχό σας για να μειώσετε τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού. Όταν το τεστ εγκυμοσύνης είναι θετικό, προγραμματίστε ένα ραντεβού με έναν γιατρό.
Οι μαιευτήρες-γυναικολόγοι και οι μαίες είναι ειδικά εκπαιδευμένοι για την παρακολούθηση και τη θεραπεία των εγκύων. Συνεχίστε με τακτικά ραντεβού προγεννητικής φροντίδας και υποστηρίξτε τη γενική κατάσταση της υγείας σας με καλή διατροφή. Αποφύγετε τον καπνό, το αλκοόλ και τις ουσίες.
Πόσο καιρό παραμένουν τα πρόωρα μωρά στο νοσοκομείο;
Η διάρκεια παραμονής ενός μωρού στο νοσοκομείο εξαρτάται από το βάρος του, την ικανότητά του να αναπνέει αυτόνομα, τις συνήθειες σίτισης και τις ιατρικές του ανάγκες. Ένα πρόωρο μωρό είναι συνήθως έτοιμο να πάει στο σπίτι του όταν ζυγίζει πάνω από 4 κιλά.
Πρέπει επίσης να είναι σε θέση να τρώει μόνο του, να αναπνέει χωρίς προβλήματα και να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του. Ένα πρόωρο μωρό πρέπει επίσης να κερδίζει σταθερά βάρος για να μπορεί να πάει με ασφάλεια στο σπίτι.
