Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα

Ένα ΣΜΝ είναι μια σοβαρή πάθηση που μπορεί να αναπτυχθεί μετά από σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη.

Τα συνήθη συμπτώματα των ΣΜΝ περιλαμβάνουν κνησμό και κάψιμο γύρω από την περιοχή των γεννητικών οργάνων.

Το ευχάριστο είναι ότι η θεραπεία των ΣΜΝ (συνήθως αντιβιοτικά) μπορεί να θεραπεύσει το νόσημα.

Μπορείτε να κολλήσετε ξανά ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε προφυλακτικό κάθε φορά που κάνετε οποιουδήποτε είδους σεξ.

Τι είναι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ);

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, κοινώς ΣΜΝ, είναι επίσης γνωστά και ως σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις (ΣΜΝ).

Συχνά αντί του όρου Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) χρησιμοποιείται ο όρος  Σεξουαλικά Μεταδιδόμενες Λοιμώξεις (ΣΜΛ)  για να συμπεριλάβει και τις περιπτώσεις των ατόμων που δεν εμφανίζουν  συμπτώματα.

Μπορείτε να κολλήσετε ένα ΣΜΝ από οποιοδήποτε είδος σεξουαλικής δραστηριότητας που περιλαμβάνει το στόμα, τον πρωκτό, τον κόλπο ή το πέος.

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα είναι σοβαρές ασθένειες που χρειάζονται θεραπεία.

Ορισμένα, όπως ο ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV), δεν μπορούν να θεραπευτούν και μπορεί να είναι απειλητικά για τη ζωή αν δεν λάβετε θεραπεία.

Ποιοι είναι οι τύποι των ΣΜΝ;

Ορισμένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα είναι τα εξής:

• Έρπης των γεννητικών οργάνων.
• HIV/AIDS.
• Κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων.
• Ηπατίτιδα Β.
• Χλαμύδια.
• Σύφιλη.
• Γονόρροια (μερικές φορές ονομάζεται “βλεννόρροια”).
• Κολπίτιδα.
• Τριχομονάδες.

Ο ΕΟΔΥ μέσω του Τμήματος Σεξουαλικά Μεταδιδόμενων Νοσημάτων επιτηρεί τις χλαμυδιακές λοιμώξεις, τη σύφιλη και τη γονόρροια παρέχοντας πληροφορίες για την επιδημιολογική τους εικόνα στη χώρα μας.

Το 2009 αναπτύχθηκε το νέο σύστημα επιτήρησης για όλα τα υποχρεωτικώς δηλούμενα ΣΜΝ, το οποίο συλλέγει τα δεδομένα με ατομικά δελτία δήλωσης και  με συγκεντρωτικά δελτία εργαστηριακής δήλωσης.

Η δήλωση των εργαστηριακά επιβεβαιωμένων κρουσμάτων σύφιλης, γονόρροιας, συγγενούς σύφιλης και αφροδίσιου λεμφοκοκκιώματος είναι υποχρεωτική από το 1950.

Οι χλαμυδιακές λοιμώξεις δηλώνονται υποχρεωτικά από το 2011 στο πλαίσιο εναρμόνισης με τις ανάγκες επιτήρησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα δεδομένα συλλέγονται από κλινικούς ιατρούς/ εργαστήρια/ νοσοκομεία.

Ποιος κινδυνεύει από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα;

Όποιος είναι σεξουαλικά ενεργός διατρέχει κίνδυνο να προσβληθεί από σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα.

Η χρήση ναρκωτικών και η χρήση άλλων ουσιών μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα προσβολής από ΣΜΝ.

Οι κοινόχρηστες βελόνες μπορούν να μεταδώσουν τα ΣΜΝ. Επίσης, αν βρίσκεστε υπό την επήρεια ναρκωτικών, είναι λιγότερο πιθανό να κάνετε ασφαλές σεξ.

Η μυστικότητα γύρω από τη σεξουαλικότητα αυξάνει επίσης τον κίνδυνο.

Τα άτομα που αισθάνονται στιγματισμένα (ντροπή ή αμηχανία) σχετικά με τα ΣΜΝ μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να αναζητήσουν θεραπεία.

Μπορεί να μην θέλουν να πουν σε κανέναν ότι έχουν ΣΜΝ.

Αλλά χωρίς θεραπεία, οι άνθρωποι συνεχίζουν να μεταδίδουν το ΣΜΝ σε άλλους.

Το να είστε περισσότερο ανοιχτοί σχετικά με τα συμπτώματα και το σεξουαλικό σας ιστορικό είναι σημαντικό για την υγεία και την ευημερία τόσο τη δική σας όσο και των συντρόφων σας.

Πόσο συχνά είναι τα ΣΜΝ;

Κάθε χρόνο εμφανίζονται περίπου 20 εκατομμύρια νέες λοιμώξεις από ΣΜΝ. Περίπου οι μισές από αυτές αφορούν άτομα ηλικίας 15 έως 24 ετών.

Η γονόρροια, τα χλαμύδια και η σύφιλη είναι τα πιο συχνά αναφερόμενα ΣΜΝ και η σύφιλη στην εγκυμοσύνη μπορεί να οδηγήσει σε συγγενή σύφιλη, εάν δεν αντιμετωπιστεί.

Τι είναι η κατεπείγουσα θεραπεία συντρόφου;

Η κατεπείγουσα θεραπεία συντρόφου (Expedited partner therapy – EPT) είναι η περίπτωση κατά την οποία ο γιατρός σας σας δίνει συνταγή για τον σύντροφό σας χωρίς να εξετάσει τον σύντροφό σας όταν διαγνωστείτε με χλαμύδια ή γονόρροια.

Συνήθως ο γιατρός θα περίμενε να εξετάσει έναν ασθενή πριν χορηγήσει μια συνταγή, αλλά η λογική υπόθεση είναι ότι αν έχετε εσείς το ΣΜΝ, τότε πιθανότατα έχει και ο σύντροφός σας.

Αυτό αποτρέπει την επαναμόλυνση και σταματά την επιπλέον μετάδοση το συντομότερο δυνατό.

Για παράδειγμα στην περίπτωση της σύφιλης, συστήνεται η αναζήτηση, ο έλεγχος και η παρακολούθηση συντρόφων που είχαν επαφή πάνω από 90 ημέρες πριν τη διάγνωση πρώιμης σύφιλης όπως επίσης και η αναζήτηση,ο έλεγχος και η θεραπεία (ακόμη και επί αρνητικού ορολογικού ελέγχου) συντρόφων που είχαν επαφή λιγότερο από 90 ημέρες πριν τη διάγνωση πρώιμης σύφιλης

Τι προκαλεί ένα ΣΜΝ;

Τα ΣΜΝ αναπτύσσονται όταν διάφορα βακτήρια, ιοί ή παράσιτα μολύνουν το σώμα σας.

Οι άνθρωποι ανταλλάσσουν αυτούς τους μικροοργανισμούς μέσω των σωματικών υγρών κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής δραστηριότητας – συνήθως κατά τη διάρκεια του κολπικού, στοματικού ή πρωκτικού σεξ.

Τα ΣΜΝ όπως η σύφιλη μπορούν να μεταδοθούν σε ένα αγέννητο παιδί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Ορισμένα ΣΜΝ μπορεί να υπάρχουν στο μολυσμένο αίμα. Τα άτομα που χρησιμοποιούν από κοινού μολυσμένες βελόνες ναρκωτικών μπορεί να μεταδώσουν ΣΜΝ.

Ποια είναι τα συμπτώματα των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων;

Μπορεί να μην έχετε κανένα σύμπτωμα όταν έχετε ένα ΣΜΝ.

Να εξετάζεστε τακτικά εφόσον είστε σεξουαλικά ενεργοί. Μπορεί να έχετε (και να μεταδώσετε) ένα ΣΜΝ χωρίς καν να το γνωρίζετε.

Εάν έχετε συμπτώματα, αυτά μπορεί να είναι τα εξής:

Συμπτώματα από τα γεννητικά όργανα: (Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί).

• Εξογκώματα, πληγές ή κονδυλώματα στο πέος, τον κόλπο, το στόμα ή τον πρωκτό ή κοντά σε αυτά.
• Οίδημα, ερυθρότητα ή έντονος κνησμός κοντά στο πέος ή τον κόλπο.
• Εκκρίσεις από το πέος.
• Κολπικές εκκρίσεις που έχουν άσχημη οσμή, προκαλούν ερεθισμό ή έχουν διαφορετικό χρώμα ή ποσότητα από το συνηθισμένο.
• Κολπική αιμορραγία που δεν οφείλεται στην περίοδό σας.
• Επώδυνο σεξ.

Άλλα συμπτώματα:

• Δερματικό εξάνθημα.
• Απώλεια βάρους, διάρροια, νυχτερινές εφιδρώσεις.
• Άλγη, πόνοι, πυρετός και ρίγη.
• Ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος και του λευκού των ματιών).
• Επώδυνη ούρηση ή συχνουρία.

Είναι ένα ΣΜΝ μεταδοτικό;

Ναι, εάν έχετε ένα ΣΜΝ, μπορείτε να το μεταδώσετε μέσω της σεξουαλικής επαφής.

Γι’ αυτό είναι σημαντικό να επισκεφθείτε έναν γιατρό και να λάβετε αμέσως θεραπεία.

Μόλις το ΣΜΝ περάσει, μπορείτε να συνεχίσετε τη σεξουαλική σας ζωή.

Δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για τη μετάδοση ενός ΣΜΝ μέσω της περιστασιακής επαφής.

Η χειραψία ή η κοινή χρήση του μπάνιου δεν θα οδηγήσει στη μετάδοση σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων.

Πώς μπορώ να γνωρίζω αν έχω κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα;

Μπορεί να έχετε δυσάρεστα συμπτώματα, όπως φαγούρα στα γεννητικά όργανα, αίσθημα καύσου ή εκκρίσεις.

Κλείστε ραντεβού για να επισκεφθείτε τον γιατρό σας και εξηγήστε του ότι θεωρείτε ότι μπορεί να έχετε σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα.

Ο γιατρός σας μπορεί να σας εξετάσει για να διαπιστώσει αν έχετε λοίμωξη.

Θα σας ρωτήσει για τα συμπτώματα και το σεξουαλικό σας ιστορικό – απαντήστε με ειλικρίνεια, ώστε να λάβετε τη βοήθεια που χρειάζεστε.

Μην αναβάλλετε την επίσκεψη στον γιατρό σας.

Εάν έχετε ΣΜΝ, η θεραπεία δύναται:

• Να θεραπεύσει πολλά ΣΜΝ μαζί.
• Να αμβλύνει τα συμπτώματα.
• Να μειώσει την πιθανότητα μετάδοσης της νόσου.
• Να σας βοηθήσει να γίνετε υγιείς και να παραμείνετε υγιείς.

Ποιες είναι οι εξετάσεις για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα;

Η εξέταση για τα ΣΜΝ που θα χρειαστείτε εξαρτάται από τον τύπο του ΣΜΝ που μπορεί να έχετε. Ο γιατρός σας θα σας ενημερώσει σχετικά με τις εξετάσεις που χρειάζεστε.

Οι εξετάσεις για ΣΜΝ είναι οι εξής:

• Εξέταση ούρων.
• Δείγμα επιχρίσματος από το μάγουλο.
• Εξέταση αίματος.
• Εξέταση της περιοχής των γεννητικών σας οργάνων.
• Εξέταση δείγματος υγρού από πληγές.
• Εξέταση εκκρίσεων ή δειγμάτων κυττάρων από το σώμα σας (συνήθως από τον κόλπο, την ουρήθρα, τον τράχηλο της μήτρας, το πέος, τον πρωκτό ή το λαιμό).

Τα άτομα που διαγνώστηκαν με ΣΜΝ μπορεί να αισθάνονται αμηχανία ή ντροπή.

Αλλά τα ΣΜΝ μπορούν να προσβάλουν οποιονδήποτε – εκατομμύρια άνθρωποι τα έχουν. Και οι περισσότεροι άνθρωποι θα κολλήσουν ένα ΣΜΝ τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους.

Εάν αντιμετωπίζετε άγχος ή στρες σχετικά με τη διάγνωση ενός ΣΜΝ, εξετάστε το ενδεχόμενο να απευθυνθείτε σε έναν φίλο, ένα αγαπημένο σας πρόσωπο ή έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας προκειμένου να λάβετε υποστήριξη.

Ποιες είναι οι θεραπείες για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα;

Τα αντιβιοτικά μπορούν να θεραπεύσουν πολλά ΣΜΝ.

Αυτά τα φάρμακα είναι είτε ενέσιμα είτε από του στόματος (τα παίρνετε από το στόμα).

Πόσο σύντομα θα υποχωρήσουν τα συμπτώματα ενός ΣΜΝ;

Εάν ο γιατρός σας σας χορήγησε αντιβιοτικά για τη θεραπεία ενός ΣΜΝ, θα πρέπει να αρχίσετε να αισθάνεστε καλύτερα μέσα σε λίγες ημέρες.

Βεβαιωθείτε ότι έχετε πάρει όλα τα φάρμακα σύμφωνα με τις οδηγίες, ακόμη και αν αισθάνεστε καλύτερα.

Και ποτέ μην μοιράζεστε φάρμακα – μην δίνετε το φάρμακό σας σε άλλους και μην παίρνετε το φάρμακο κάποιου άλλου για τα συμπτώματά σας.

Μπορούν τα ΣΜΝ να θεραπευτούν;

Πολλά ΣΜΝ μπορούν να θεραπευτούν.

Ορισμένα όμως, όπως ο HIV, απαιτούν δια βίου φροντίδα και θεραπεία.

Και μπορείτε να κολλήσετε ξανά ένα ΣΜΝ.

Εάν συμμετέχετε σε μια παρακινδυνευμένη σεξουαλική συμπεριφορά (πολλαπλοί σύντροφοι, μη χρήση προφυλακτικών), κινδυνεύετε να μολυνθείτε εκ νέου.

Τι γίνεται αν έχω ένα ΣΜΝ και είμαι έγκυος;

Εάν είστε έγκυος, απευθυνθείτε αμέσως στον γιατρό σας.

Θα σας ενημερώσει για τις θεραπευτικές επιλογές προκειμένου να είστε εσείς και το μωρό σας ασφαλείς.

Πώς μπορώ να προστατεύσω τον εαυτό μου από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα;

Μόνο η αποχή από το σεξ (αποχή ή μη σεξουαλική επαφή) προσφέρει πλήρη προστασία από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Εάν είστε σεξουαλικά ενεργός, φροντίστε να:

• Χρησιμοποιείτε προφυλακτικό από λατέξ κάθε φορά που κάνετε οποιουδήποτε είδους σεξ. Τα προφυλακτικά είναι ιδιαίτερα σημαντικά εάν έχετε πολλούς ερωτικούς συντρόφους.
• Να κάνετε σεξ με ένα μόνο άτομο (μονογαμία). Ή να περιορίσετε τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων. Κάθε νέος σύντροφος αυξάνει τον κίνδυνο να κολλήσετε ένα ΣΜΝ.
• Επιλέξτε προσεκτικά τους ερωτικούς σας συντρόφους. Μην κάνετε σεξ εάν υποψιάζεστε ότι ο σύντροφός σας έχει ΣΜΝ.
• Να ελέγχεστε τακτικά για ΣΜΝ. Με τον τρόπο αυτό αποτρέπετε την εξάπλωση της λοίμωξης σε άλλα άτομα. Και ζητήστε από κάθε νέο σεξουαλικό σύντροφο να εξεταστεί πριν κάνετε σεξ για πρώτη φορά.
• Αποφύγετε το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά πριν από το σεξ. Οι άνθρωποι που είναι μεθυσμένοι ή υπό την επήρεια ναρκωτικών μπορεί να προβούν σε επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε ένα ΣΜΝ.
• Μάθετε τα σημεία και τα συμπτώματα των ΣΜΝ. Εάν παρατηρήσετε συμπτώματα, λάβετε γρήγορα θεραπεία.
• Ενημερωθείτε σχετικά με τα ΣΜΝ. Όσο περισσότερα γνωρίζετε, τόσο καλύτερα μπορείτε να προστατεύσετε τον εαυτό σας και τους συντρόφους σας.

Εάν πάσχω από κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, πώς μπορώ να αποτρέψω την μετάδοσή του σε άλλους;

Λάβετε μέτρα για να προστατεύσετε τον εαυτό σας και τους άλλους:

• Μην κάνετε σεξ μέχρι να επισκεφθείτε έναν γιατρό και να λάβετε θεραπεία. Μπορείτε να συνεχίσετε το σεξ όταν ο γιατρός σας πει ότι όλα είναι εντάξει.
• Ακολουθήστε τις οδηγίες του γιατρού σας για τη θεραπεία.
• Επιστρέψτε στον γιατρό για επανέλεγχο.
• Βεβαιωθείτε ότι ο/οι ερωτικός/οί σύντροφός σας λαμβάνει/ουν επίσης θεραπεία.
• Χρησιμοποιείτε προφυλακτικά όποτε κάνετε σεξ, ιδιαίτερα με νέους συντρόφους.

Ποια είναι η πρόγνωση για τα άτομα με ΣΜΝ;

Τα περισσότερα ΣΜΝ εξαφανίζονται μετά από θεραπεία.

Ορισμένα μπορεί να απαιτούν δια βίου διαχείριση με φάρμακα.

Τα ΣΜΝ προκαλούν επιπλοκές;

Τα ΣΜΝ μπορούν να προκαλέσουν δια βίου επιπλοκές εάν αφεθούν χωρίς θεραπεία.

Ο HIV χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε AIDS, το οποίο μπορεί να είναι θανατηφόρο.

Η μη θεραπευμένη σύφιλη μπορεί να εξελιχθεί και να προκαλέσει βλάβη στα όργανα και το νευρικό σας σύστημα και να μολύνει το αγέννητο παιδί σας.

Οι επιπλοκές των ΣΜΝ για τις γυναίκες είναι μεταξύ άλλων:

• Φλεγμονώδης νόσος της πυέλου.
• Έκτοπη κύηση.
• Υπογονιμότητα.
• Χρόνιος πυελικός πόνος.

Στους άνδρες, τα μη θεραπευμένα ΣΜΝ μπορεί να οδηγήσουν σε:

• Λοιμώξεις στην ουρήθρα.
• Πρησμένους, επώδυνους όρχεις.

Υπογονιμότητα.