Η ιδέα της φαρμακευτικής αγωγής για τη θεραπεία ψυχιατρικών καταστάσεων όπως η κατάθλιψη έχει προκαλέσει αρκετές αντιπαραθέσεις σε σύγκριση με άλλους τομείς της ιατρικής. Πολλοί άνθρωποι εκφράζονται για το αν τα αντικαταθλιπτικά είναι καλά ή κακά σε διάφορες πλατφόρμες μέσων ενημέρωσης και έχουν ισχυρή γνώμη και για τη μία και για την άλλη πλευρά της διαμάχης, αλλά πολύ λίγοι είναι ουδέτεροι.
Ορισμένοι θεωρούν ότι υπάρχουν πάρα πολλές παρενέργειες ή ότι δεν έχουν αποτέλεσμα ή ότι οι άλλοι θα τους κατακρίνουν αν παίρνουν αντικαταθλιπτικά. Άλλοι φοβούνται ότι θα εθιστούν σε αυτά ή ότι θα αλλάξουν την προσωπικότητά τους.
Η επιλογή να πάρετε αντικαταθλιπτικά ή όχι είναι πράγματι πολύ σημαντική. Επομένως, αξίζει τον κόπο η λήψη αντικαταθλιπτικών; Η καλύτερη αρχή είναι να κάνετε την έρευνά σας και να έχετε μία ή περισσότερες ουσιαστικές συζητήσεις με το γιατρό σας.
Είναι πάντα καλή ιδέα να αποφασίζετε με βάση πραγματικά δεδομένα αντί για φήμες ή την παρουσίαση των αντικαταθλιπτικών στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Παρακάτω παρατίθενται ορισμένα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της λήψης αντικαταθλιπτικών με βάση την πολυετή κλινική έρευνα και την κατανόηση των προσδοκιών και των ανησυχιών των ασθενών κατά τη λήψη αυτής της προσωπικής απόφασης.
Τα πλεονεκτήματα των αντικαταθλιπτικών
Παρακάτω παρατίθενται ορισμένα από τα συνήθη πλεονεκτήματα της λήψης αντικαταθλιπτικών.
Κίνητρα για την πραγματοποίηση αλλαγών στον τρόπο ζωής
Πολλές αλλαγές στον τρόπο ζωής θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διαχείριση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Πράγματα όπως η άσκηση, τα διάφορα χόμπι και η ισορροπημένη διατροφή είναι γνωστό ότι είναι ευεργετικά για την αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών.
Το πρόβλημα είναι ότι ένα καταθλιπτικό άτομο δεν μπορεί πάντα να έχει αρκετά κίνητρα για να ξεκινήσει αυτές τις αλλαγές που αφορούν τον τρόπο ζωής του. Τα αντικαταθλιπτικά μπορούν να αποτελέσουν μια αφετηρία για την υλοποίηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής.
Αν κάποιος επιλέξει να πάρει φάρμακα, ιδανικά, αυτό θα είναι μέρος μιας ολιστικής προσέγγισης της ευεξίας του που περιλαμβάνει αυτοφροντίδα και έμφαση στη σωματική υγεία. Το ένα δεν αντικαθιστά το άλλο.
Τα αντικαταθλιπτικά είναι ασφαλή
Τα αντικαταθλιπτικά έχει αποδειχθεί ότι είναι ασφαλή. Η λέξη “ασφαλές” μπορεί να φαίνεται ασαφής, αλλά, όσον αφορά τα αντικαταθλιπτικά, αυτή η λέξη αφορά:
- Πόσο ασφαλές είναι το φάρμακο σε υπερβολική δόση
- Τη σοβαρότητα των παρενεργειών στη θεραπευτική (συνταγογραφούμενη) δόση
- Κατά πόσον το αντικαταθλιπτικό έχει επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα ή ουσίες
- Υπάρχουν μελέτες που αποδεικνύουν ότι τα αντικαταθλιπτικά μπορεί να είναι ασφαλή ακόμη και για ορισμένους ευάλωτους πληθυσμούς, όπως οι έγκυες γυναίκες, οι λήπτες μοσχευμάτων οργάνων , οι ασθενείς με ενεργούς καρκινικούς όγκους, και όσοι έχουν υποστεί πρόσφατα εγκεφαλικό επεισόδιο.
Τα αντικαταθλιπτικά είναι αποτελεσματικά
Κάθε φορά που ένα φάρμακο δοκιμάζεται για την αποτελεσματικότητά του, δοκιμάζεται έναντι ενός εικονικού φαρμάκου. Το εικονικό φάρμακο δεν έχει δραστικά συστατικά, αλλά μπορεί να παράγει αποτέλεσμα επειδή ορισμένοι ασθενείς ανταποκρίνονται στην ιδέα της θεραπείας. Τα όποια οφέλη των φαρμάκων πρέπει να ξεπεράσουν εκείνα του “φαινομένου placebo” για να χαρακτηριστούν αποτελεσματικά.
Τα αντικαταθλιπτικά είναι αποδεδειγμένα πιο αποτελεσματικά από ένα εικονικό φάρμακο όσον αφορά την ανακούφιση από τα καταθλιπτικά συμπτώματα και τη μείωση της διάρκειας ενός καταθλιπτικού επεισοδίου.
Καθώς αυτή η κατηγορία φαρμάκων χρησιμοποιείται εδώ και πάνω από 40 χρόνια, υπάρχει πληθώρα πληροφοριών σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν τον οργανισμό. Από τη δεκαετία του 1980, αρκετές μελέτες μεγάλης κλίμακας έχουν συγκρίνει αυτά τα φάρμακα με τα εικονικά φάρμακα και μεταξύ τους, καθώς καινούργια φάρμακα κυκλοφορούν στην αγορά. Ωστόσο, υπάρχουν πολύ λίγες πληροφορίες σχετικά με την ιεράρχηση της αποτελεσματικότητας μεταξύ των αντικαταθλιπτικών.
Το γεγονός ότι τα αντικαταθλιπτικά είναι αποτελεσματικά είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Η κατάθλιψη είναι μια τρομερή κατάσταση που περιλαμβάνει συμπτώματα όπως διαταραχές του ύπνου, απελπισία, δυσκολία συγκέντρωσης, λήθαργο και σκέψεις αυτοκτονίας.
Ένα καταθλιπτικό επεισόδιο μπορεί να υπονομεύσει τις στενές σχέσεις, να διαταράξει τη ζωή του ασθενούς και να αυξήσει την πιθανότητα ριψοκίνδυνων συμπεριφορών και κακών επιλογών. Μπορεί να περιορίσει σοβαρά την ψυχοκοινωνική σας λειτουργικότητα και να υποβαθμίσει την ποιότητα της ζωής σας.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η μείζων κατάθλιψη είναι η τρίτη κύρια αιτία επιβάρυνσης από ασθένειες παγκοσμίως. Προβλέπεται ότι η ασθένεια θα καταταγεί στην πρώτη θέση μέχρι το 2030.
Να θυμάστε, τα μειονεκτήματα της λήψης ενός αντικαταθλιπτικού πρέπει να μετριούνται σε σχέση με τα μειονεκτήματα της συνέχισης της κατάθλιψης. Αν συγκρίνουμε μόνο τα μειονεκτήματα της λήψης ενός φαρμάκου με τη μη λήψη του φαρμάκου, έχουμε μια μεροληπτική, ελλιπή άποψη.
Τα μειονεκτήματα των αντικαταθλιπτικών
Όταν αποφασίζετε αν τα αντικαταθλιπτικά είναι κατάλληλα για εσάς, είναι σημαντικό να κατανοήσετε και τα πιθανά μειονεκτήματα της λήψης τους.
Παρενέργειες
Αν και τα αντικαταθλιπτικά είναι ασφαλή, δεν είναι απαλλαγμένα από παρενέργειες. Ένα φάρμακο μπορεί να θεωρηθεί ασφαλές, ακόμη και αν έχει παρενέργειες, εάν οι παρενέργειες δεν είναι απειλητικές για τη ζωή και/ή εξαφανίζονται όταν διακοπεί το φάρμακο. Αυτό ισχύει σε μεγάλο βαθμό για τα αντικαταθλιπτικά.
Μερικές από τις πιο συχνές παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών είναι οι εξής:
- Κόπωση
- Διαταραχές στο στομάχι
- Μειωμένη λίμπιντο
Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν καθόλου παρενέργειες ή οι παρενέργειες υποχωρούν καθώς ο οργανισμός προσαρμόζεται στο φάρμακο. Ένας συνεχής ανοιχτός διάλογος με τον θεράποντα ιατρό σας σχετικά με την εμπειρία σας είναι απαραίτητος, επομένως βεβαιωθείτε ότι οι ανησυχίες σας έχουν ήδη ληφθεί υπόψη από την αρχή της αγωγής.
Μια προσεκτική εξέταση των παρενεργειών των αντικαταθλιπτικών μπορεί να γίνει αποτελεσματικά μόνο με τη στάθμιση αυτών των παρενεργειών σε σχέση με την επίδραση που έχει η κατάθλιψη στη ζωή σας.
Ορισμένοι άνθρωποι που έχουν παρενέργειες αποφασίζουν ότι τα οφέλη που αποκομίζουν από τη φαρμακευτική αγωγή αξίζουν τον κόπο. Έτσι, είναι πρόθυμοι να ανεχτούν πράγματα όπως η ξηροστομία, για παράδειγμα, και να φροντίζουν να έχουν άφθονο νερό στη διάθεσή τους, με αντάλλαγμα να ζουν χωρίς κατάθλιψη.
Καθυστερημένη έναρξη της δράσης τους
Τα αντικαταθλιπτικά δεν δρουν αμέσως. Φυσικά, εξαρτάται από το φάρμακο και το άτομο, αλλά τα οφέλη μπορεί να αρχίσουν μόλις λίγες ημέρες μετά τη λήψη της πρώτης δόσης.
Οι περισσότεροι θα βιώσουν κάποια οφέλη μέσα σε δύο έως τέσσερις εβδομάδες από τη στιγμή της έναρξης της αγωγής. Η δοκιμή ενός αντικαταθλιπτικού δεν θεωρείται τεχνικά αποτυχία, εκτός εάν δεν έχετε αισθανθεί καμία βελτίωση μετά από έξι εβδομάδες σε θεραπευτική δόση.
Ορισμένα φάρμακα θα εισαχθούν σε χαμηλή δόση για να μπορέσει ο οργανισμός σας να προσαρμοστεί και στη συνέχεια η δόση αυτή θα αναβαθμιστεί αργά. Εσείς και ο γιατρός σας μπορείτε να συζητήσετε αν είναι ρεαλιστικό να περιμένετε οφέλη πριν φτάσετε σε αυτή τη δόση.
Στίγμα
Προσπαθούμε να αποφεύγουμε να επηρεαζόμαστε από το στίγμα όταν παίρνουμε σημαντικές αποφάσεις ζωής. Ωστόσο, θα πρέπει να είναι κανείς ειλικρινής με τον εαυτό του όσον αφορά το ενδεχόμενο σημαντικού στίγματος και αυτοστίγματος που συνεπάγεται η λήψη αντικαταθλιπτικών και το πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά του.
Ορισμένα άτομα μπορεί να αισθάνονται τόση αμφιθυμία για τη λήψη φαρμάκων ώστε να παραλείπουν δόσεις ή να μην αποκαλύπτουν τη χρήση αντικαταθλιπτικών σε άλλους γιατρούς που μπορεί να χρειάζονται ένα πλήρες ιστορικό υγείας.
Ορισμένα αντικαταθλιπτικά μπορεί να μην έχουν αποτέλεσμα για εσάς
Μερικές φορές, ένα φάρμακο είναι είτε αναποτελεσματικό είτε δεν οδηγεί στο μέγιστο επιθυμητό αποτέλεσμα. Σε αυτή την περίπτωση, εσείς και ο γιατρός σας μπορείτε να επεξεργαστείτε ένα σχέδιο που μπορεί να είναι ένα νέο φάρμακο ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα επιπλέον φάρμακο.
Επί του παρόντος, δεν υπάρχει κάποιος άριστος τρόπος να προβλέψουμε εκ των προτέρων ποιο φάρμακο μπορεί να αποδώσει σε ένα συγκεκριμένο άτομο με μια απλή τυπική συνομιλία.
Ωστόσο, φαίνεται ότι υπάρχει μια γενετική συνιστώσα στην ανταπόκριση στα αντικαταθλιπτικά. Ορισμένες εταιρείες προσφέρουν γενετικές εξετάσεις, οι οποίες μπορεί να είναι χρήσιμες για τον προσδιορισμό της καλύτερης επιλογής για εσάς.
Ο συνταγογράφος σας μπορεί επίσης να ρωτήσει για άλλους συγγενείς με ιστορικό κατάθλιψης και ποια φάρμακα τους βοήθησαν ώστε να καθοδηγήσει τη συνταγογράφησή της.
Δεν γνωρίζουμε πραγματικά πώς δρουν τα αντικαταθλιπτικά
Παρόλο που πολλοί άνθρωποι πιστεύουν συνήθως ότι η κατάθλιψη οφείλεται στη χημεία του εγκεφάλου, οι ερευνητές και οι γιατροί γνωρίζουν πλέον ότι αυτό δεν ισχύει. Αυτή η θεωρία βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία εδώ και χρόνια, αλλά μια μελέτη του 2022 έδειξε ότι δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι η κατάθλιψη προκαλείται από χημικές ανισορροπίες στον εγκέφαλο.
Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι τα αντικαταθλιπτικά δεν βοηθούν. Αντίθετα, σημαίνει ότι δεν κατανοούμε πλήρως γιατί ακριβώς τα αντικαταθλιπτικά ανακουφίζουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Η κατάθλιψη είναι πολύπλοκη και μπορεί να έχει πολλαπλές αιτίες. Εξαιτίας του γεγονότος αυτού, καμία μεμονωμένη θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική για όλους.
Η λήψη ενός αντικαταθλιπτικού μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματά σας, αλλά δεν θα αλλάξει απαραίτητα τους υποκείμενους παράγοντες που συμβάλλουν στην κατάθλιψή σας. Για το λόγο αυτό, ο συνδυασμός φαρμακευτικής αγωγής με ψυχοθεραπεία, αλλαγές στον τρόπο ζωής, διαχείριση του στρες και άλλες στρατηγικές μπορεί να προσφέρει την καλύτερη ανακούφιση.
