Η συσσώρευση πλάκας (λιπαρών εναποθέσεων) στις αρτηρίες σας ονομάζεται αθηροσκλήρωση. Οι εναποθέσεις αυτές αποτελούνται από χοληστερόλη, λιπαρές ουσίες, κυτταρικά απόβλητα, ασβέστιο και ινική ( πρόκειται για ένα υλικό πήξης του αίματος).
Η αθηροσκλήρωση είναι ένας τύπος αρτηριοσκλήρυνσης. Αρτηριοσκλήρυνση είναι η σκλήρυνση των αρτηριών.
Καθώς συσσωρεύεται η πλάκα, το τοίχωμα του αιμοφόρου αγγείου παχαίνει. Το γεγονός αυτό στενεύει το κανάλι μέσα στην αρτηρία μειώνοντας τη ροή του αίματος. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η ποσότητα οξυγόνου και άλλων θρεπτικών συστατικών που φτάνουν στον οργανισμό.
Η ίδια η πλάκα μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο. Ένα κομμάτι της πλάκας αυτής μπορεί να αποκολληθεί και να μεταφερθεί από την κυκλοφορία του αίματος μέχρι να σφηνωθεί σε ένα αγγείο. Και η πλάκα που στενεύει μια αρτηρία μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό ενός θρόμβου αίματος που κολλάει στο εσωτερικό τοίχωμα του αιμοφόρου αγγείου.
Σε κάθε περίπτωση, η αρτηρία μπορεί να φράξει, διακόπτοντας τη ροή του αίματος.
Εάν η φραγμένη αρτηρία τροφοδοτεί την καρδιά ή τον εγκέφαλο, προκαλείται καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Εάν μπλοκαριστεί μια αρτηρία που παρέχει οξυγόνο στα άκρα (συχνά στα πόδια), μπορεί να προκληθεί γάγγραινα ή θάνατος των ιστών.
Η αθηρωματική καρδιαγγειακή νόσος συνεπάγεται συσσώρευση πλάκας στα αρτηριακά τοιχώματα, η οποία αφορά καταστάσεις όπως το οξύ στεφανιαίο σύνδρομο και η περιφερική αρτηριοπάθεια, και μπορεί να προκαλέσει καρδιακή προσβολή, σταθερή ή ασταθή στηθάγχη, εγκεφαλικό επεισόδιο, παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο ή ανεύρυσμα αορτής.
Η αθηροσκλήρωση είναι μια αργή, διά βίου διαδικασία αλλαγών στα αιμοφόρα αγγεία που μπορεί να ξεκινήσει από την παιδική ηλικία και να επιδεινωθεί με την αύξηση της ηλικίας.
Τι προκαλεί την αθηροσκλήρωση;
Η βλάβη της εσωτερικής επένδυσης της αρτηρίας σας (ενδοθήλιο) προκαλεί την έναρξη της αθηροσκλήρωσης. Η βλάβη εμφανίζεται συνήθως αργά και με την πάροδο του χρόνου.
Τα στάδια της αθηροσκλήρωσης
Τα στάδια της αθηροσκλήρωσης διαρκούν πολλά χρόνια και είναι τα ακόλουθα:
Ενδοθηλιακή βλάβη και ανοσολογική αντίδραση. Η αθηροσκλήρωση αρχίζει με την ενδοθηλιακή βλάβη. Το ενδοθήλιό σας είναι μια λεπτή επένδυση κυττάρων που καλύπτει το εσωτερικό στρώμα του τοιχώματος της αρτηρίας σας. Πολλοί παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν ενδοθηλιακή βλάβη, όπως τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης LDL και οι τοξίνες από τα προϊόντα καπνού. Η βλάβη πυροδοτεί χημικές διεργασίες που αναγκάζουν τα λευκά αιμοσφαίρια να ταξιδέψουν στο σημείο του τραυματισμού. Αυτά τα κύτταρα συγκεντρώνονται και οδηγούν σε φλεγμονή εντός της αρτηρίας σας.
Σχηματισμός λιπαρών ταινιών. Η “λιπαρή λωρίδα” είναι το πρώτο ορατό σημάδι της αθηροσκλήρωσης. Είναι μια κίτρινη λωρίδα ή κηλίδα που σχηματίζεται από νεκρά αφρώδη κύτταρα στο σημείο της ενδοθηλιακής βλάβης. Τα αφρώδη κύτταρα είναι λευκά αιμοσφαίρια που καταβροχθίζουν τους εισβολείς σε μια προσπάθεια να τους εξοντώσουν. Σε αυτή την περίπτωση, καταναλώνουν χοληστερόλη και έτσι φαίνονται αφρώδη. Η συνεχιζόμενη δραστηριότητα των αφρωδών κυττάρων προκαλεί περαιτέρω βλάβη στο ενδοθήλιό σας.
Ανάπτυξη της πλάκας. Τα νεκρά αφρώδη κύτταρα και άλλα υπολείμματα συνεχίζουν να συσσωρεύονται στο σημείο της βλάβης. Έτσι, η λιπώδης λωρίδα μετατρέπεται σε ένα μεγαλύτερο κομμάτι πλάκας. Πάνω από την πλάκα σχηματίζεται ένα ινώδες κάλυμμα (από λεία μυϊκά κύτταρα). Αυτό το κάλυμμα εμποδίζει κομμάτια της πλάκας να αποσπαστούν και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματός σας. Καθώς η πλάκα μεγαλώνει, στενεύει σταδιακά το άνοιγμα (αυλός) της αρτηρίας σας, με αποτέλεσμα να υπάρχει λιγότερος διαθέσιμος χώρος για τη ροή του αίματος.
Ρήξη ή διάβρωση της πλάκας. Σε αυτό το στάδιο, ένας θρόμβος αίματος σχηματίζεται στην αρτηρία σας λόγω ρήξης ή διάβρωσης της πλάκας. Η ρήξη της πλάκας λαμβάνει χώρα όταν το ινώδες κάλυμμα που καλύπτει την πλάκα διαρρηγνύεται. Στην περίπτωση διάβρωσης της πλάκας, το ινώδες κάλυμμα παραμένει άθικτο, αλλά τα ενδοθηλιακά κύτταρα γύρω από την πλάκα φθείρονται. Και τα δύο συμβάντα οδηγούν στο σχηματισμό θρόμβου αίματος. Ο θρόμβος εμποδίζει τη ροή του αίματος και μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την αθηροσκλήρωση;
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες κινδύνου για την αθηροσκλήρωση. Οι μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου είναι εκείνοι που δεν μπορείτε να τους αλλάξετε. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είστε σε θέση να ελαχιστοποιήσετε τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου, όπως ορισμένες παθήσεις και τον τρόπο ζωής.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ορισμένοι παράγοντες κινδύνου διαφέρουν ανάλογα με το φύλο. Για παράδειγμα, οι άνδρες αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο αθηροσκλήρωσης σε νεότερη ηλικία από τις γυναίκες.
Μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου
- Η ηλικία. Οι άντρες αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο μετά την ηλικία των 45 ετών. Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο μετά την ηλικία των 55 ετών.
- Οικογενειακό ιστορικό πρόωρης καρδιαγγειακής νόσου. Αυτό σημαίνει ότι ένα κοντινό βιολογικό μέλος της οικογένειας που είναι άντρας διαγνώστηκε με καρδιαγγειακή νόσο πριν από την ηλικία των 45 ετών. Ή ένα κοντινό βιολογικό μέλος της οικογένειας που είναι γυναίκα διαγνώστηκε πριν από την ηλικία των 55 ετών.
Παθήσεις
- Διαβήτης.
- Υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση).
- Υψηλή χοληστερόλη (υπερλιπιδαιμία), ιδιαίτερα υψηλή χοληστερόλη LDL ή υψηλά επίπεδα μιας συγκεκριμένης λιποπρωτεΐνης που ονομάζεται λιποπρωτεΐνη (α).
- Μεταβολικό σύνδρομο.
Παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής
- Κάπνισμα.
- Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.
- Διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, τρανς λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη.
Ποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής βοηθούν στη θεραπεία και την πρόληψη της αθηροσκλήρωσης;
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη καθώς και στη θεραπεία της αθηροσκλήρωσης, ιδίως για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2.
Οι ωφέλιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι οι εξής:
- η υγιεινή διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη και χοληστερόλη
- η αποφυγή λιπαρών τροφών
- η προσθήκη ψαριών στη διατροφή σας δύο φορές την εβδομάδα αντί για κόκκινο κρέας
- τουλάχιστον 75 λεπτά έντονης άσκησης ή 150 λεπτά μέτριας άσκησης κάθε εβδομάδα
- η διακοπή του καπνίσματος εάν είστε καπνιστής
- η διατήρηση ενός μέτριου και υγιούς για εσάς βάρους
- η διαχείριση του στρες
- η αντιμετώπιση καταστάσεων που σχετίζονται με την αθηροσκλήρωση, όπως η υπέρταση, η υψηλή χοληστερόλη, η υπνική άπνοια, η παχυσαρκία και ο διαβήτης
