Τι είναι η προεκλαμψία;
Η προεκλαμψία είναι μια σοβαρή διαταραχή της αρτηριακής πίεσης που εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι γυναίκες με προεκλαμψία έχουν συχνά υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) και υψηλά επίπεδα πρωτεϊνών στα ούρα τους (πρωτεϊνουρία). Η προεκλαμψία συνήθως εμφανίζεται μετά την 20ή εβδομάδα της εγκυμοσύνης.
Μπορεί επίσης να επηρεάσει άλλα όργανα του σώματος και να είναι επικίνδυνη τόσο για τη μητέρα όσο και για το αναπτυσσόμενο έμβρυο. Λόγω αυτών των κινδύνων, η προεκλαμψία πρέπει να αντιμετωπίζεται από έναν γιατρό.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ προεκλαμψίας και εκλαμψίας;
Η εκλαμψία είναι η σοβαρή προεκλαμψία που προκαλεί επιληπτικές κρίσεις. Θεωρείται επιπλοκή της προεκλαμψίας, αλλά μπορεί να συμβεί και χωρίς να υπάρχουν σημάδια προεκλαμψίας. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε κώμα, εγκεφαλικό επεισόδιο ή θάνατο.
Τι συμβαίνει όταν έχετε προεκλαμψία;
Όταν έχετε προεκλαμψία, η αρτηριακή σας πίεση είναι αυξημένη (υψηλότερη από 140/90 mmHg) και μπορεί να έχετε υψηλά επίπεδα πρωτεΐνης στα ούρα σας. Η προεκλαμψία επιβαρύνει την καρδιά και άλλα όργανά σας και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές.
Μπορεί επίσης να επηρεάσει την παροχή αίματος προς τον πλακούντα σας, να επηρεάσει τη λειτουργία του ήπατος και των νεφρών ή να προκαλέσει συσσώρευση υγρού στους πνεύμονές σας. Η πρωτεΐνη στα ούρα σας είναι ένδειξη δυσλειτουργίας των νεφρών.
Πόσο συχνή είναι η προεκλαμψία;
Πάνω από μισό εκατομμύριο γυναίκες πεθαίνουν κάθε χρόνο από αιτίες που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη, το 99% σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Σε πολλές χώρες χαμηλού εισοδήματος, οι επιπλοκές της εγκυμοσύνης και του τοκετού αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου μεταξύ των γυναικών που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία. Το 10% των γυναικών έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενώ η προεκλαμψία επιπλέκει το 2% έως 8% των κυήσεων. Η προεκλαμψία μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα στο ήπαρ, τα νεφρά, τον εγκέφαλο και στον μηχανισμό πήξης του αίματος.
Η προεκλαμψία είναι σπάνια στην Ευρώπη, με 2 έως 3 περιπτώσεις να αναφέρονται ανά 10.000 γεννήσεις. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, η προεκλαμψία είναι πιο συχνή, με την επίπτωση να εκτιμάται σε 16-69 περιπτώσεις ανά 10.000 γεννήσεις. Αν και σπάνια, η προεκλαμψία ευθύνεται για περισσότερους από 50.000 μητρικούς θανάτους κάθε χρόνο. Συνολικά, το 10%-15% των άμεσων μητρικών θανάτων σχετίζεται με προεκλαμψία και εκλαμψία σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Το 99% των μητρικών θανάτων συμβαίνουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Ποιες γυναίκες παθαίνουν προεκλαμψία;
Η προεκλαμψία μπορεί να είναι πιο συχνή σε μητέρες που γεννούν για πρώτη φορά. Οι γιατροί δεν είναι απολύτως βέβαιοι γιατί ορισμένοι άνθρωποι αναπτύσσουν προεκλαμψία. Ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να σας θέσουν σε υψηλότερο κίνδυνο είναι οι παρακάτω:
- Ιστορικό υψηλής αρτηριακής πίεσης, νεφρικής νόσου ή διαβήτη.
- Αναμονή πολύδυμων παιδιών.
- Οικογενειακό ιστορικό προεκλαμψίας.
- Αυτοάνοσες καταστάσεις όπως ο λύκος.
- Παχυσαρκία.
Τα συμπτώματα και οι αιτίες της προεκλαμψίας
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Πολλές γυναίκες με προεκλαμψία δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα. Για όσες έχουν, μερικά από τα πρώτα σημάδια της προεκλαμψίας είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, η πρωτεΐνη στα ούρα και η κατακράτηση νερού (αυτό μπορεί να προκαλέσει αύξηση βάρους και πρήξιμο).
Άλλα σημάδια προεκλαμψίας είναι τα εξής:
- Πονοκέφαλοι.
- Θολή όραση ή ευαισθησία στο φως.
- Σκούρες κηλίδες που εμφανίζονται στην όρασή σας.
- Κοιλιακό άλγος στη δεξιά πλευρά.
- Πρήξιμο στα χέρια και το πρόσωπό σας (οίδημα).
- Δύσπνοια.
Είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον γιατρό σας για όλα τα συμπτώματα της εγκυμοσύνης σας. Πολλές γυναίκες δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από προεκλαμψία έως ότου ελεγχθεί η αρτηριακή τους πίεση και τα ούρα τους σε ένα προγεννητικό ραντεβού.
Η σοβαρή προεκλαμψία μπορεί να περιλαμβάνει συμπτώματα όπως:
- Επείγουσα υπερτασική κατάσταση (η αρτηριακή πίεση είναι 160/110 mmHg ή υψηλότερη).
- Μειωμένη νεφρική ή ηπατική λειτουργία.
- Υγρό στους πνεύμονες.
- Χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων στο αίμα (θρομβοπενία).
- Μειωμένη παραγωγή ούρων
Εάν η προεκλαμψία σας είναι σοβαρή, μπορεί να εισαχθείτε στο νοσοκομείο για στενότερη παρακολούθηση ή να χρειαστεί να γεννήσετε το μωρό σας το συντομότερο δυνατό. Ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει φάρμακα για την υψηλή αρτηριακή πίεση ή για να βοηθήσει την ανάπτυξη των πνευμόνων του εμβρύου πριν από τον τοκετό.
Τι προκαλεί την προεκλαμψία;
Κανείς δεν είναι απολύτως βέβαιος. Πιστεύεται ότι η προεκλαμψία οφείλεται σε πρόβλημα με την κατάσταση της υγείας του πλακούντα (το όργανο που αναπτύσσεται στη μήτρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και είναι υπεύθυνο για την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στο έμβρυο). Η παροχή αίματος στον πλακούντα μπορεί να είναι μειωμένη στην προεκλαμψία και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα τόσο σε εσάς όσο και στο έμβρυο.
Προκαλεί το άγχος προεκλαμψία;
Αν και το στρες μπορεί να επηρεάσει την αρτηριακή πίεση, το στρες δεν αποτελεί μία από τις άμεσες αιτίες της προεκλαμψίας. Παρά το γεγονός ότι λίγο άγχος είναι αναπόφευκτο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καλό είναι να αποφεύγετε καταστάσεις υψηλού στρες ή να μάθετε να διαχειρίζεστε το άγχος σας.
Ποια εβδομάδα της εγκυμοσύνης εμφανίζεται η προεκλαμψία;
Η προεκλαμψία εμφανίζεται συνήθως μετά την 20η εβδομάδα της εγκυμοσύνης, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί και νωρίτερα. Η πλειονότητα των περιπτώσεων προεκλαμψίας εκδηλώνεται κατά ή κοντά στον τοκετό (37 εβδομάδες κύησης). Η προεκλαμψία μπορεί επίσης να εμφανιστεί μετά τον τοκετό (επιλόχειος προεκλαμψία), η οποία συνήθως εμφανίζεται μεταξύ των πρώτων ημερών έως και μία εβδομάδα μετά τον τοκετό. Σε σπάνιες περιπτώσεις, αρχίζει λίγες εβδομάδες μετά τον τοκετό.
Θα επηρεάσει η προεκλαμψία το μωρό μου;
Η προεκλαμψία μπορεί να προκαλέσει πρόωρο τοκετό. Τα πρόωρα μωρά διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για επιπλοκές στην υγεία τους, όπως χαμηλό βάρος γέννησης και αναπνευστικά προβλήματα.
Πώς αντιμετωπίζεται η προεκλαμψία;
Ο γιατρός σας θα σας συμβουλεύσει σχετικά με τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης της προεκλαμψίας. Η θεραπεία εξαρτάται γενικά από το πόσο σοβαρή είναι η προεκλαμψία σας και πόσο προχωρημένη είναι η εγκυμοσύνη σας.
Εάν είστε κοντά στην ολοκλήρωση της εγκυμοσύνης (37 εβδομάδες κύησης ή περισσότερο), το μωρό σας πιθανώς θα γεννηθεί νωρίς. Μπορείτε να εξακολουθείτε να έχετε κολπικό τοκετό, αλλά μερικές φορές συνιστάται καισαρική. Ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει φαρμακευτική αγωγή για να βοηθήσει την ανάπτυξη των πνευμόνων του εμβρύου και να διαχειριστεί την αρτηριακή σας πίεση μέχρι να μπορέσει να γεννηθεί το μωρό. Μερικές φορές είναι ασφαλέστερο να γεννήσετε το μωρό νωρίς παρά να διακινδυνεύσετε την παράταση της εγκυμοσύνης.
Όταν η προεκλαμψία εκδηλώνεται σε προγενέστερο στάδιο της εγκυμοσύνης, θα παρακολουθείστε στενά σε μια προσπάθεια να παραταθεί η εγκυμοσύνη και να επιτραπεί στο έμβρυο να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί. Θα έχετε περισσότερα προγεννητικά ραντεβού, που περιλαμβάνουν υπερήχους, εξετάσεις ούρων και αιμοληψίες. Μπορεί να σας ζητηθεί να ελέγχετε την αρτηριακή σας πίεση στο σπίτι. Εάν διαγνωστεί σοβαρή προεκλαμψία, μπορεί να παραμείνετε στο νοσοκομείο μέχρι να γεννήσετε το μωρό σας.
Εάν η προεκλαμψία επιδεινωθεί ή γίνει πιο σοβαρή, το μωρό σας θα πρέπει να γεννηθεί οπωσδήποτε.
Κατά τη διάρκεια του τοκετού και μετά τον τοκετό, στους ασθενείς με προεκλαμψία χορηγείται συχνά μαγνήσιο ενδοφλεβίως (απευθείας στη φλέβα) για να αποφευχθεί η εμφάνιση εκλαμψίας (επιληπτικές κρίσεις λόγω προεκλαμψίας).
Υπάρχει θεραπεία για την προεκλαμψία;
Όχι, δεν υπάρχει θεραπεία για την προεκλαμψία. Η προεκλαμψία μπορεί να θεραπευτεί μόνο με τον τοκετό. Ο γιατρός σας θα εξακολουθήσει να θέλει να σας παρακολουθεί για αρκετές εβδομάδες μετά τον τοκετό για να βεβαιωθεί ότι τα συμπτώματά σας υποχωρούν.
Πώς μπορώ να μειώσω τον κίνδυνο εμφάνισης προεκλαμψίας;
Για τις γυναίκες που έχουν παράγοντες κινδύνου, υπάρχουν ορισμένα μέτρα που μπορούν να ληφθούν πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για να μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισης προεκλαμψίας. Τα βήματα αυτά μπορεί να είναι τα ακόλουθα:
- Απώλεια βάρους εάν είστε υπέρβαρη/παχύσαρκη (πριν από την αύξηση του βάρους που σχετίζεται με την εγκυμοσύνη).
- Έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και του σακχάρου στο αίμα σας (εάν είχατε υψηλή αρτηριακή πίεση ή διαβήτη πριν από την εγκυμοσύνη).
- Διατήρηση μιας τακτικής καθημερινής ρουτίνας άσκησης.
- Αρκετός ύπνος.
- Κατανάλωση υγιεινών τροφών με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι και αποφυγή καφεΐνης.
Μπορείτε να προλάβετε την προεκλαμψία; Η καθημερινή λήψη μιας παιδικής ασπιρίνης έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης προεκλαμψίας κατά περίπου 15%. Εάν διαθέτετε παράγοντες κινδύνου για προεκλαμψία, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να ξεκινήσετε την ασπιρίνη στην αρχή της εγκυμοσύνης (έως τις 12 εβδομάδες κύησης).
