Πολλές γυναίκες, καθώς και ένας μικρός αλλά αυξανόμενος αριθμός ανδρών, χρησιμοποιούν βαφές μαλλιών.
Μπορεί να έχετε ακούσει φήμες για τη σχέση μεταξύ της χρήσης βαφής μαλλιών και της εμφάνισης καρκίνου.
Πολλές μελέτες έχουν εξετάσει τις βαφές μαλλιών ως πιθανό παράγοντα κινδύνου για διάφορους τύπους καρκίνου.
Παρακάτω θα μάθετε τι δείχνουν οι έρευνες, ώστε να μπορείτε να κάνετε τις επιλογές που σας εξυπηρετούν.
Τύποι βαφών μαλλιών
Οι βαφές μαλλιών διαφέρουν πολύ ως προς τη χημική τους σύνθεση. Οι άνθρωποι εκτίθενται στις χημικές ουσίες των βαφών μαλλιών μέσω της επαφής με το δέρμα.
Υπάρχουν 3 κύριοι τύποι βαφών μαλλιών:
- Προσωρινές βαφές: Οι βαφές αυτές καλύπτουν την επιφάνεια της τρίχας, αλλά δεν εισχωρούν στο στέλεχος της τρίχας. Διαρκούν γενικά για 1 έως 2 πλύσεις.
- Ημιμόνιμες βαφές: Αυτές οι βαφές διεισδύουν στο στέλεχος της τρίχας. Συνήθως διαρκούν για 5 έως 10 λουσίματα.
- Μόνιμες (οξειδωτικές) βαφές μαλλιών: Αυτές οι βαφές προκαλούν μόνιμες χημικές αλλαγές στον άξονα της τρίχας. Είναι οι πιο δημοφιλείς τύποι βαφών μαλλιών, επειδή οι χρωματικές αλλαγές διαρκούν έως ότου τα μαλλιά αντικατασταθούν από την νέα τρίχα. Αυτές οι βαφές μερικές φορές αναφέρονται ως βαφές με πίσσα άνθρακα λόγω ορισμένων συστατικών τους. Περιέχουν άχρωμες ουσίες όπως αρωματικές αμίνες και φαινόλες. Στην παρουσία υπεροξειδίου του υδρογόνου, οι ουσίες αυτές υφίστανται χημικές αντιδράσεις και μετατρέπονται σε χρωστικές ουσίες. Οι πιο σκούρες βαφές μαλλιών έχουν συνήθως περισσότερες από αυτές τις χρωστικές ουσίες.
Το ζήτημα του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου περιορίζεται σε μεγάλο βαθμό στις ημιμόνιμες και μόνιμες βαφές.
Επειδή οι πιο σκούρες βαφές περιέχουν περισσότερες από ορισμένες χημικές ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο, αυτά τα προϊόντα προκαλούν τη μεγαλύτερη δυνητική ανησυχία.
Πώς εκτίθενται οι άνθρωποι στις βαφές μαλλιών;
Ο πιο συνηθισμένος τρόπος έκθεσης είναι να βάψετε τα μαλλιά σας ή να σας τα βάψουν.
Ορισμένες χημικές ουσίες στις βαφές μαλλιών μπορούν να απορροφηθούν σε μικρές ποσότητες μέσω του δέρματος ή να εισπνευστούν από τις αναθυμιάσεις στον ατμοσφαιρικό αέρα.
[ruby_related heading=”Περισσότερα άρθρα” total=3 layout=3]
Οι άνθρωποι που εργάζονται τακτικά γύρω από βαφές μαλλιών στο πλαίσιο της εργασίας τους, όπως οι κομμωτές, οι στυλίστες και οι κουρείς, είναι πιθανό να εκτεθούν περισσότερο από τους ανθρώπους που απλώς βάφουν τα μαλλιά τους περιστασιακά.
Πολλές από τις ανησυχίες σχετικά με τις βαφές μαλλιών που ενδεχομένως προκαλούν καρκίνο έχουν επικεντρωθεί στα άτομα που εργάζονται με αυτές.
Προκαλούν οι βαφές μαλλιών καρκίνο;
Οι ερευνητές μελετούν εδώ και πολλά χρόνια μια πιθανή σχέση μεταξύ της χρήσης βαφής μαλλιών και του καρκίνου.
Οι μελέτες έχουν εξετάσει πιο προσεκτικά τους κινδύνους καρκίνου του αίματος (λευχαιμίες και λεμφώματα) και καρκίνου της ουροδόχου κύστης.
Ορισμένες μελέτες έχουν υποδείξει πιθανές συνδέσεις, αλλά άλλες όχι.
Τι δείχνουν οι μελέτες;
Οι ερευνητές χρησιμοποιούν 2 κύριους τύπους μελετών για να προσπαθήσουν να καταλάβουν αν μια ουσία προκαλεί καρκίνο.
Μια ουσία που προκαλεί καρκίνο ή βοηθά στην ανάπτυξη του καρκίνου ονομάζεται καρκινογόνος ουσία.
Στις μελέτες που γίνονται στο εργαστήριο, τα ζώα εκτίθενται σε μια ουσία (συχνά σε πολύ μεγάλες δόσεις) για να διαπιστωθεί αν προκαλεί όγκους ή άλλα προβλήματα υγείας.
Οι ερευνητές μπορούν επίσης να εκθέσουν φυσιολογικά κύτταρα σε ένα εργαστηριακό τρυβλίο στην ουσία για να δουν αν προκαλεί τα είδη των αλλαγών που παρατηρούνται στα καρκινικά κύτταρα.
Στις εργαστηριακές μελέτες, οι ερευνητές μπορούν να ελέγξουν πολλούς από τους άλλους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα.
Παρόλα αυτά, δεν είναι πάντα σαφές αν τα αποτελέσματα σε εργαστηριακά τρυβλία ή ζώα θα ήταν τα ίδια και στους ανθρώπους, για διάφορους λόγους.
Ένα άλλο είδος έρευνας εξετάζει τα ποσοστά καρκίνου σε διάφορες ομάδες ανθρώπων.
Μια τέτοια μελέτη μπορεί να συγκρίνει το ποσοστό καρκίνου σε μια ομάδα που εκτίθεται σε μια ουσία με το ποσοστό σε μια ομάδα που δεν εκτίθεται σε αυτήν, ή να το συγκρίνει με το αναμενόμενο ποσοστό καρκίνου στον γενικό πληθυσμό.
Αλλά μερικές φορές μπορεί να είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τι σημαίνουν τα αποτελέσματα αυτών των μελετών, επειδή είναι δύσκολο να ληφθούν υπόψη οι πολλοί άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα .
Στις περισσότερες περιπτώσεις κανένας από τους δύο τύπους μελετών δεν παρέχει από μόνος του επαρκή στοιχεία, οπότε οι ερευνητές συνήθως εξετάζουν τόσο τις μελέτες σε ανθρώπους όσο και τις εργαστηριακές μελέτες όταν προσπαθούν να καταλάβουν αν κάτι μπορεί να προκαλέσει καρκίνο.
Η μελέτη μιας ουσίας όπως οι βαφές μαλλιών μπορεί να είναι ακόμη πιο πολύπλοκη, επειδή δεν είναι όλες οι βαφές μαλλιών ίδιες – μπορεί να περιέχουν χιλιάδες διαφορετικές χημικές ουσίες.
Επιπλέον, τα συστατικά στις βαφές μαλλιών έχουν αλλάξει με την πάροδο των ετών. Οι πρώτες βαφές μαλλιών περιείχαν χημικές ουσίες, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων αρωματικών αμινών, οι οποίες βρέθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ότι προκαλούσαν καρκίνο σε πειραματόζωα, οπότε οι κατασκευαστές βαφών μαλλιών άλλαξαν ορισμένες από τις χημικές ουσίες στα προϊόντα τους.
Η μελέτη της έκθεσης σε βαφές μαλλιών πριν από δεκαετίες μπορεί να μην είναι η ίδια με τη μελέτη των σημερινών περιπτώσεων έκθεσης.
Στην πραγματικότητα, πολλές μελέτες ταξινομούν την προσωπική χρήση βαφής μαλλιών με βάση το αν πραγματοποιήθηκε πριν ή μετά το 1980.
- Μελέτες στο εργαστήριο
Ορισμένα από τα συστατικά που χρησιμοποιούνται στις βαφές μαλλιών (συμπεριλαμβανομένων ορισμένων αρωματικών αμινών) έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν καρκίνο σε πειραματόζωα, συνήθως όταν τα ζώα έλαβαν μεγάλες ποσότητες των βαφών για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αν και μελέτες έχουν δείξει ότι μέρος της βαφής που εφαρμόζεται στο δέρμα ενός ζώου απορροφάται στην κυκλοφορία του αίματος, οι περισσότερες δεν έχουν βρει σύνδεση μεταξύ της εφαρμογής στο δέρμα και του κινδύνου καρκίνου.
Δεν είναι σαφές πώς αυτά τα αποτελέσματα μπορεί να σχετίζονται με τη χρήση βαφών μαλλιών από τους ανθρώπους.
- Μελέτες σε ανθρώπους
Οι περισσότερες μελέτες που εξετάζουν κατά πόσον τα προϊόντα βαφής μαλλιών αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου έχουν επικεντρωθεί σε ορισμένους καρκίνους, όπως ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης, το λέμφωμα non-Hodgkin, η λευχαιμία και ο καρκίνος του μαστού.
Οι μελέτες αυτές εξέτασαν 2 ομάδες ανθρώπων:
- άτομα που χρησιμοποιούν τακτικά βαφές μαλλιών
- άτομα που εκτίθενται σε αυτές κατά την εργασία τους
Καρκίνος της ουροδόχου κύστης: Οι περισσότερες μελέτες σε άτομα που εκτίθενται σε βαφές μαλλιών στην εργασία τους, όπως κομμωτές και κουρείς, διαπίστωσαν μικρό αλλά αρκετά σταθερό αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου της ουροδόχου κύστης.
Ωστόσο, μελέτες που εξετάζουν άτομα που βάφουν τα μαλλιά τους δεν έχουν διαπιστώσει σταθερή αύξηση του κινδύνου καρκίνου της ουροδόχου κύστης.
Λευχαιμίες και λεμφώματα: Μελέτες που εξετάζουν μια πιθανή σχέση μεταξύ της χρήσης προσωπικής βαφής μαλλιών και του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου που σχετίζεται με το αίμα, όπως η λευχαιμία και το λέμφωμα, είχαν μικτά αποτελέσματα.
Για παράδειγμα, ορισμένες μελέτες διαπίστωσαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων τύπων non-Hodgkin λεμφώματος (αλλά όχι άλλων) σε γυναίκες που χρησιμοποιούν βαφές μαλλιών, ιδίως εάν ξεκίνησαν τη χρήση πριν από το 1980 ή/και χρησιμοποιούν σκούρα χρώματα.
Οι ίδιοι τύποι αποτελεσμάτων έχουν βρεθεί σε ορισμένες μελέτες για τον κίνδυνο λευχαιμίας. Ωστόσο, άλλες μελέτες δεν έχουν διαπιστώσει αυξημένο κίνδυνο.
Εάν υπάρχει επίδραση της χρήσης βαφής μαλλιών σε καρκίνους που σχετίζονται με το αίμα, αυτή είναι πιθανό να είναι μικρή.
Καρκίνος του μαστού: Τα αποτελέσματα των μελετών που εξέτασαν μια πιθανή σχέση μεταξύ της προσωπικής χρήσης βαφής μαλλιών και του καρκίνου του μαστού ήταν ανάμεικτα.
Πολλές μελέτες δεν διαπίστωσαν αύξηση του κινδύνου, αν και ορισμένες πιο πρόσφατες μελέτες το έδειξαν.
Άλλοι καρκίνοι: Για άλλους τύπους καρκίνου, έχουν γίνει πολύ λίγες μελέτες για να μπορέσουν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα.
Πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν βαφές μαλλιών, οπότε είναι σημαντικό να γίνουν περισσότερες μελέτες για να έχουμε μια καλύτερη εικόνα για το αν αυτές οι βαφές επηρεάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Τι λένε οι οργανισμοί εμπειρογνωμόνων
Αρκετοί εθνικοί και διεθνείς οργανισμοί μελετούν ουσίες στο περιβάλλον για να διαπιστώσουν αν μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο.
Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία προσβλέπει σε αυτούς τους οργανισμούς για να αξιολογήσει τους κινδύνους με βάση στοιχεία από εργαστηριακές, ζωικές και ανθρώπινες ερευνητικές μελέτες.
Ορισμένοι από αυτούς τους οργανισμούς εμπειρογνωμόνων έχουν ταξινομήσει τις βαφές μαλλιών ή τα συστατικά τους ως προς το αν μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο.
Ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) αποτελεί μέρος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Ο κύριος στόχος του είναι να εντοπίσει τις αιτίες του καρκίνου.
Ο IARC κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η έκθεση στον χώρο εργασίας ως κομμωτής ή κουρέας είναι “πιθανώς καρκινογόνος για τον άνθρωπο”, με βάση τα δεδομένα σχετικά με τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης. (Τα στοιχεία για άλλους τύπους καρκίνου θεωρούνται μικτά ή ανεπαρκή.)
Όμως ο IARC θεωρεί ότι η προσωπική χρήση βαφής μαλλιών “δεν μπορεί να ταξινομηθεί ως προς την καρκινογένεση στον άνθρωπο”, με βάση την έλλειψη στοιχείων από μελέτες σε ανθρώπους.
Το Εθνικό Πρόγραμμα Τοξικολογίας (NTP) σχηματίζεται από τμήματα πολλών διαφορετικών κυβερνητικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας (NIH), των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) και του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).
Το NTP δεν έχει ταξινομήσει την έκθεση σε βαφές μαλλιών ως προς το ενδεχόμενο πρόκλησης καρκίνου.
Ωστόσο, έχει ταξινομήσει ορισμένες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται ή χρησιμοποιήθηκαν στις βαφές μαλλιών ως “εύλογα αναμενόμενες καρκινογόνες ουσίες για τον άνθρωπο”.
Μήπως πρέπει να περιορίσω την έκθεσή μου στις βαφές μαλλιών;
Δεν είναι σαφές κατά πόσο η προσωπική χρήση βαφής μαλλιών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου, εφόσον αυτός υπάρχει.
Οι περισσότερες μελέτες που έχουν γίνει μέχρι στιγμής δεν έχουν βρει ισχυρή σύνδεση, αλλά χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να διευκρινιστεί αυτό το ζήτημα.
Εκτός από τις συστάσεις που ισχύουν για όλους ( το να μην καπνίζετε, να τρώτε υγιεινά, να είστε σωματικά δραστήριοι, να κάνετε εξετάσεις ρουτίνας για προληπτικό έλεγχο κ.λ.π.), δεν υπάρχουν ειδικές ιατρικές συμβουλές για τους σημερινούς ή πρώην χρήστες βαφής μαλλιών.
Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να θέλουν να αποφύγουν ή να περιορίσουν την έκθεση σε βαφές μαλλιών για άλλους λόγους.
Για παράδειγμα, ορισμένα από τα συστατικά των βαφών μαλλιών μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις σε ορισμένους ανθρώπους.
Οι βαφές μαλλιών μπορούν επίσης να προκαλέσουν απώλεια μαλλιών σε ορισμένους ανθρώπους.
Ορισμένοι γιατροί συμβουλεύουν τις γυναίκες να αποφεύγουν να βάφουν τα μαλλιά τους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (ή τουλάχιστον μέχρι να περάσει το πρώτο τρίμηνο).
Δεν είναι αρκετά γνωστή η χρήση βαφής μαλλιών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ώστε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν αυτό αποτελεί πρόβλημα, αλλά οι γιατροί συχνά το συνιστούν για λόγους ασφαλείας.
Για τα άτομα που θέλουν να βάψουν τα μαλλιά τους αλλά ανησυχούν για την ασφάλεια της διαδικασίας, υπάρχουν κάποιες προτάσεις:
- Ακολουθήστε τις οδηγίες της συσκευασίας. Δώστε προσοχή σε όλες τις ενδείξεις “Προσοχή” και “Προειδοποίηση”.
- Φροντίστε να κάνετε ένα patch test για αλλεργικές αντιδράσεις πριν βάλετε τη βαφή στα μαλλιά σας. Κάντε ένα patch test πριν από κάθε χρήση. (Ορισμένοι άνθρωποι γίνονται πιο αλλεργικοί σε ορισμένα συστατικά όσο περισσότερο εκτίθενται σε αυτά. Μπορεί να μην έχετε αλλεργική αντίδραση την πρώτη φορά που χρησιμοποιείτε ένα προϊόν, αλλά μπορεί να έχετε τη δεύτερη ή και την τρίτη φορά, γι’ αυτό είναι σημαντικό να κάνετε συνεχείς ελέγχους).
- Φοράτε γάντια όταν εφαρμόζετε βαφή μαλλιών.
- Μην αφήνετε τη βαφή στο κεφάλι σας περισσότερο από όσο σας λένε οι οδηγίες.
- Ξεπλύνετε καλά το τριχωτό της κεφαλής σας με νερό μετά τη χρήση.
- Ποτέ μην αναμειγνύετε διαφορετικά προϊόντα βαφής μαλλιών. Αυτό μπορεί να βλάψει τα μαλλιά και το τριχωτό της κεφαλής σας.
- Ποτέ μην χρησιμοποιείτε βαφή μαλλιών για να βάψετε τα φρύδια ή τις βλεφαρίδες σας. Αυτό μπορεί να βλάψει τα μάτια σας. Μπορεί ακόμη και να τυφλωθείτε. Δεν επιτρέπεται η χρήση βαφών μαλλιών στις βλεφαρίδες και τα φρύδια.
Ορισμένα νεότερα προϊόντα βαφής μαλλιών έχουν φυτική βάση.
Αυτά τα προϊόντα μπορεί να έχουν κάποια μειονεκτήματα, όπως το ότι δεν μπορούν να αλλάξουν δραστικά το χρώμα των μαλλιών ή ότι το χρώμα ξεθωριάζει νωρίτερα από ό,τι συμβαίνει με τις μόνιμες βαφές (εκτός αν περιέχουν κάποια από τα ίδια συστατικά με τις μόνιμες βαφές).
Αλλά μπορεί να αποτελέσουν μια επιπλέον επιλογή για ορισμένους ανθρώπους που ανησυχούν για την ασφάλεια των βαφών μαλλιών.
