Γιατί ματώνει η μύτη μου; (Ρινορραγία-Επίσταξη)

Με απλά λόγια, η ρινορραγία είναι η απώλεια αίματος από τον ιστό που καλύπτει το εσωτερικό της μύτης σας.

Η ρινορραγία (που ονομάζεται επίσης επίσταξη) είναι συχνή.

Περίπου το 60% των ανθρώπων θα έχουν τουλάχιστον μία ρινορραγία κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Η θέση της μύτης στη μέση του προσώπου και ο μεγάλος αριθμός αιμοφόρων αγγείων κοντά στην επιφάνεια στην εσωτερική επένδυση της μύτης σας την καθιστούν εύκολο στόχο για τραυματισμό και ρινορραγία.

Όταν η αιμορραγία είναι μικρή (λίγες σταγόνες) μιλάμε για επίσταξη. Όταν είναι πιο έντονη, μιλάμε για κανονική ρινορραγία.

Είναι σοβαρή η ρινορραγία;

Αν και το να βλέπετε αίμα να βγαίνει από τη μύτη σας μπορεί να είναι ανησυχητικό, οι περισσότερες ρινορραγίες δεν είναι σοβαρές και μπορούν να αντιμετωπιστούν στο σπίτι.

Ορισμένες, ωστόσο, πρέπει να ελέγχονται από τον γιατρό σας.

Για παράδειγμα, εάν η μύτη σας ανοίγει συχνά, επισκεφθείτε τον γιατρό σας.

Αυτό ενδεχομένως να αποτελεί πρώιμο σημάδι άλλων ιατρικών προβλημάτων που πρέπει να διερευνηθούν. Μερικές ρινορραγίες ξεκινούν από το πίσω μέρος της μύτης.

Αυτές οι ρινορραγίες συνήθως αφορούν μεγάλα αιμοφόρα αγγεία, οδηγούν σε έντονη αιμορραγία και μπορεί να είναι επικίνδυνες.

Θα χρειαστείτε ιατρική φροντίδα για αυτόν τον τύπο αιμορραγίας, ειδικά αν η αιμορραγία εμφανίζεται μετά από τραυματισμό και δεν έχει σταματήσει μετά από 20 λεπτά άμεσης πίεσης στη μύτη σας. (Διαβάστε παρακάτω για να μάθετε πώς να σταματήσετε μια ρινορραγία).

Υπάρχουν διαφορετικά είδη ρινορραγίας;

Ναι. Οι ρινορραγίες περιγράφονται ανάλογα με το σημείο της αιμορραγίας.

Υπάρχουν δύο βασικά είδη και το ένα είναι πιο σοβαρό από το άλλο.

Η πρόσθια ρινορραγία ξεκινά στο μπροστινό μέρος της μύτης στο κάτω μέρος του τοιχώματος που χωρίζει τις δύο πλευρές της μύτης (ονομάζεται διάφραγμα).

Τα τριχοειδή αγγεία και τα μικρά αιμοφόρα αγγεία σε αυτή την μπροστινή περιοχή της μύτης είναι εύθραυστα και μπορούν εύκολα να σπάσουν και να αιμορραγήσουν.

Αυτός είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος ρινορραγίας και συνήθως δεν είναι σοβαρός.

Αυτές οι ρινορραγίες είναι πιο συχνές στα παιδιά και συνήθως μπορούν να αντιμετωπιστούν στο σπίτι.

Η οπίσθια ρινορραγία λαμβάνει χώρα βαθιά μέσα στη μύτη.

Αυτή η ρινορραγία προκαλείται από αιμορραγία σε μεγαλύτερα αιμοφόρα αγγεία στο πίσω μέρος της μύτης κοντά στο λαιμό.

Πρόκειται για μια πιο σοβαρή ρινορραγία σε σχέση με την πρόσθια ρινορραγία.

Μπορεί να οδηγήσει σε βαριά αιμορραγία, η οποία μπορεί να εκβάλει στο πίσω μέρος του λαιμού.

Μπορεί να χρειαστείτε αμέσως ιατρική βοήθεια  .Αυτός ο τύπος ρινορραγίας είναι πιο συχνός στους ενήλικες.

Ποιοι αιμορραγούν από τη μύτη;

Ο καθένας μπορεί να έχει αιμορραγία από τη μύτη.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα έχουν τουλάχιστον μία κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Ωστόσο, υπάρχουν άνθρωποι που έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν ρινορραγία.

Σε αυτούς περιλαμβάνονται:

• Παιδιά ηλικίας μεταξύ δύο και 10 ετών. Ο ξηρός αέρας, τα κρυολογήματα, οι αλλεργίες και το να βάζουν τα δάχτυλα και τα αντικείμενα στη μύτη τους κάνουν τα παιδιά πιο επιρρεπή σε ρινορραγίες.
• Ενήλικες ηλικίας 45 έως 65 ετών. Η πήξη του αίματος μπορεί να διαρκεί περισσότερο στους ενήλικες μέσης ηλικίας και στους ηλικιωμένους. Είναι επίσης πιο πιθανό να παίρνουν φάρμακα για την αραίωση του αίματος (όπως η καθημερινή χρήση ασπιρίνης), να έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, αθηροσκλήρωση (σκλήρυνση των τοιχωμάτων των αρτηριών) ή αιμορραγικές διαταραχές.
• Έγκυες γυναίκες. Τα αιμοφόρα αγγεία στη μύτη διαστέλλονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, γεγονός που ασκεί μεγαλύτερη πίεση στα ευαίσθητα αγγεία στην επένδυση της μύτης.
• Άτομα που παίρνουν φάρμακα για την αραίωση του αίματος, όπως η ασπιρίνη ή η βαρφαρίνη.
• Άτομα που έχουν διαταραχές της πήξης του αίματος, όπως η αιμορροφιλία ή η νόσος von Willebrand.

Τι προκαλεί τη ρινορραγία;

Η ρινορραγία έχει πολλές αιτίες. Ευτυχώς, οι περισσότερες δεν είναι σοβαρές.

Η πιο κοινή αιτία της ρινορραγίας είναι ο ξηρός αέρας.

Ο ξηρός αέρας μπορεί να οφείλεται σε ζεστά κλίματα με χαμηλή υγρασία ή στον θερμαινόμενο αέρα εσωτερικών χώρων.

Και τα δύο περιβάλλοντα προκαλούν την ξήρανση του ρινικού βλεννογόνου (ο ευαίσθητος ιστός στο εσωτερικό της μύτης σας), ο οποίος αποκτά κρούστα ή ρωγμές και είναι πιο πιθανό να αιμορραγήσει όταν τρίβεται ή σκαλίζεται ή όταν φυσάτε τη μύτη σας.

Άλλες κοινές αιτίες ρινορραγίας είναι οι ακόλουθες:

• Το σκάλισμα της μύτης.
• Τα κρυολογήματα (λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού) και η ιγμορίτιδα, ιδίως τα επεισόδια που προκαλούν επαναλαμβανόμενο φτέρνισμα, βήχα και φύσημα της μύτης.
• Το φύσημα της μύτης σας με δύναμη.
• Εισαγωγή ενός αντικειμένου στη μύτη σας.
• Τραυματισμός στη μύτη ή/και στο πρόσωπο.
• Αλλεργική και μη αλλεργική ρινίτιδα (φλεγμονή του ρινικού βλεννογόνου).
• Φάρμακα που αραιώνουν το αίμα (ασπιρίνη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, βαρφαρίνη και άλλα).
• Κοκαΐνη και άλλα ναρκωτικά που εισπνέονται από τη μύτη.
• Χημικοί ερεθιστικοί παράγοντες (χημικές ουσίες σε είδη καθαρισμού, χημικές αναθυμιάσεις στο χώρο εργασίας, άλλες έντονες οσμές).
• Μεγάλα υψόμετρα. Ο αέρας είναι αραιότερος (έλλειψη οξυγόνου) και ξηρότερος όσο αυξάνεται το υψόμετρο.
• Σκολίωση του διαφράγματος (ανώμαλο σχήμα του τοιχώματος που χωρίζει τις δύο πλευρές της μύτης).
• Συχνή χρήση ρινικών σπρέι και φαρμάκων για την αντιμετώπιση της φαγούρας, της καταρροής ή της βουλωμένης μύτης. Αυτά τα φάρμακα – αντιισταμινικά και αποσυμφορητικά – μπορούν να ξηράνουν τον ρινικό βλεννογόνο.

Άλλες, λιγότερο συχνές αιτίες ρινορραγίας είναι οι ακόλουθες:

• Χρήση αλκοόλ.
• Αιμορραγικές διαταραχές, όπως αιμορροφιλία ή νόσος von Willebrand ή λευχαιμία.
• Υψηλή αρτηριακή πίεση.
• Αθηροσκλήρωση.
• Χειρουργικές επεμβάσεις στο πρόσωπο και τη μύτη.
• Ρινικοί όγκοι.
• Ρινικοί πολύποδες.
• Ανοσολογική θρομβοπενία.
• Λευχαιμία.
• Κληρονομική αιμορραγική τελαγγειεκτασία.
• Εγκυμοσύνη.

Πώς μπορώ να σταματήσω μια ρινορραγία;

Ακολουθήστε αυτά τα βήματα για να σταματήσετε μια ρινορραγία:

• Χαλαρώστε.
• Καθίστε όρθιοι και γείρετε το σώμα σας και το κεφάλι σας ελαφρώς προς τα εμπρός. Αυτό θα εμποδίσει το αίμα να τρέξει στο λαιμό σας, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει ναυτία, εμετό και διάρροια. (ΜΗΝ ξαπλώνετε ή βάζετε το κεφάλι σας ανάμεσα στα πόδια σας).
• Αναπνεύστε από το στόμα σας.
• Χρησιμοποιήστε ένα χαρτομάντιλο ή ένα υγρό πανί για να συγκρατήσετε το αίμα.
• Χρησιμοποιήστε τον αντίχειρα και το δείκτη σας για να πιέσετε το μαλακό μέρος της μύτης σας. Βεβαιωθείτε ότι πιέζετε το μαλακό μέρος της μύτης πάνω στη σκληρή οστέινη ράχη που σχηματίζει τη ράχη της μύτης. Το σφίξιμο στο ή πάνω από το οστέινο τμήμα της μύτης δεν θα ασκήσει πίεση εκεί που μπορεί να βοηθήσει στη διακοπή της αιμορραγίας.
• Συνεχίστε να πιέζετε τη μύτη σας συνεχώς για τουλάχιστον 5 λεπτά (χρονομετρημένα με το ρολόι) πριν ελέγξετε αν η αιμορραγία έχει σταματήσει. Εάν η μύτη σας εξακολουθεί να αιμορραγεί, συνεχίστε να πιέζετε τη μύτη για άλλα 10 λεπτά.
• Αν θέλετε, εφαρμόστε μια παγοκύστη στη ράχη της μύτης σας για να βοηθήσετε περαιτέρω στη συστολή των αιμοφόρων αγγείων (η οποία θα επιβραδύνει την αιμορραγία) και να εξασφαλίσετε άνεση. Αυτό δεν είναι απαραίτητο βήμα, αλλά μπορείτε να το δοκιμάσετε αν θέλετε.
• Μπορείτε να ψεκάσετε ένα μη συνταγογραφούμενο αποσυμφορητικό σπρέι, όπως η οξυμεταζολίνη (Afrin®, Dristan®, Neo-Synephrine®, Vicks Sinex®, άλλα) στην αιμορραγούσα πλευρά της μύτης και στη συνέχεια να ασκήσετε πίεση στη μύτη όπως περιγράφεται παραπάνω. ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Αυτά τα τοπικά αποσυμφορητικά σπρέι δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κάτι τέτοιο μπορεί στην πραγματικότητα να προκαλέσει αύξηση της πιθανότητας ρινορραγίας.

Αφού σταματήσει η αιμορραγία, ΜΗΝ σκύβετε, μην σφίγγετε και/ή μην σηκώνετε τίποτα βαρύ. ΜΗΝ φυσάτε ή τρίβετε τη μύτη σας για αρκετές ημέρες.

Πότε πρέπει να πάω στα επείγοντα αν έχω ρινορραγία;

Καλέστε αμέσως το γιατρό σας ή ζητήστε από κάποιον να σας μεταφέρει στο πλησιέστερο τμήμα επειγόντων περιστατικών ή καλέστε το 166 εάν:

• Δεν μπορείτε να σταματήσετε την αιμορραγία μετά από περισσότερα από 15 έως 20 λεπτά άσκησης άμεσης πίεσης στη μύτη σας, όπως περιγράφεται στα παραπάνω βήματα.
• Η αιμορραγία είναι ταχεία ή η απώλεια αίματος είναι μεγάλη (πάνω από μία κούπα).
• Έχετε δυσκολία στην αναπνοή.
• Έχετε κάνει εμετό επειδή έχετε καταπιεί μεγάλη ποσότητα αίματος.
• Η ρινορραγία σας προέκυψε μετά από χτύπημα στο κεφάλι ή σοβαρό τραυματισμό (πτώση, αυτοκινητιστικό ατύχημα, χτύπημα στο πρόσωπο ή τη μύτη).

Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας σύντομα εάν:

• Έχετε συχνά ρινορραγία.
• Έχετε συμπτώματα αναιμίας (αίσθημα αδυναμίας ή λιποθυμίας, κούραση, αίσθημα ψύχους, δύσπνοια, ωχρό δέρμα).
• Έχετε παιδί κάτω των δύο ετών που είχε ρινορραγία.
• Λαμβάνετε φάρμακα για την αραίωση του αίματος (όπως ασπιρίνη ή βαρφαρίνη) ή έχετε κάποια διαταραχή της πήξης του αίματος και η αιμορραγία δεν σταματά.
• Έχετε ρινορραγία που φαίνεται να έχει εμφανιστεί με την έναρξη μιας νέας φαρμακευτικής αγωγής.
• Έχετε ρινορραγία καθώς και παρατηρείτε ασυνήθιστους μώλωπες σε όλο σας το σώμα. Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να υποδεικνύει μια πιο σοβαρή κατάσταση, όπως διαταραχή της πήξης του αίματος (αιμορροφιλία ή νόσος von Willebrand), λευχαιμία ή ρινικό όγκο και θα πρέπει να ελεγχθεί από το γιατρό σας.

Τι πρέπει να περιμένω όταν πάω στο γιατρό μου λόγω ρινορραγίας;

Ο γιατρός θα σας ρωτήσει σχετικά με την αιμορραγία από τη μύτη σας:

• Τη διάρκεια (σε λεπτά) της ρινορραγίας σας.
• Την κατά προσέγγιση ποσότητα αίματος που χάθηκε.
• Πόσο συχνά έχετε ρινορραγία.
• Αν η ρινορραγία αφορούσε το ένα ή και τα δύο ρουθούνια.

Ο γιατρός σας θα σας ρωτήσει επίσης για τα φάρμακα που παίρνετε – συμπεριλαμβανομένων των μη συνταγογραφούμενων αντιπηκτικών φαρμάκων, όπως η ασπιρίνη, και των φαρμάκων για το κρυολόγημα και τις αλλεργίες.

Θα ρωτήσει επίσης αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό διαταραχών του αίματος και θα ρωτήσει για τη χρήση αλκοόλ ή οποιαδήποτε χρήση παράνομων ναρκωτικών κατά την οποία το ναρκωτικό σνιφάρονταν στη μύτη σας.

Στη συνέχεια, ο γιατρός θα εξετάσει τη μύτη σας για να προσδιορίσει την πηγή της αιμορραγίας και το τι μπορεί να την προκάλεσε.

Θα χρησιμοποιήσει έναν μικρό διαστολέα για να κρατήσει το ρουθούνι ανοιχτό και θα χρησιμοποιήσει διάφορες πηγές φωτός ή ένα ενδοσκόπιο για να δει μέσα από τις ρινικές σας διόδους.

Ο γιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει τοπικά φάρμακα για την αναισθητοποίηση (μούδιασμα) του βλεννογόνου της μύτης και τη συστολή των αιμοφόρων αγγείων.

Ο γιατρός είναι επίσης πιθανό να αφαιρέσει θρόμβους και κρούστες από το εσωτερικό της μύτης σας.

Αυτό μπορεί να είναι δυσάρεστο αλλά δεν είναι επώδυνο. Πιθανόν να ληφθεί η αρτηριακή σας πίεση και ο σφυγμός σας.

Περιστασιακά, μπορεί να ζητηθεί ακτινογραφία ή αξονική τομογραφία ή εξετάσεις αίματος για να ελεγχθούν αιμορραγικές διαταραχές, ανωμαλίες των αιμοφόρων αγγείων ή ρινικοί όγκοι.

Ποιες είναι οι θεραπείες για τη ρινορραγία;

Οι θεραπείες εξαρτώνται από την αιτία και μπορεί να είναι οι εξής:

• Ρινικός επιπωματισμός. Μια γάζα, ειδικά ρινικά σφουγγάρια ή αφρός ή ένα φουσκωτό μπαλόνι από latex εισάγεται στη μύτη σας για να δημιουργηθεί πίεση στο σημείο της αιμορραγίας. Το υλικό αφήνεται συχνά στη θέση του για 24 έως 48 ώρες πριν αφαιρεθεί από έναν επαγγελματία υγείας.
• Καυτηριασμός. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει την εφαρμογή μιας χημικής ουσίας (νιτρικός άργυρος) ή θερμικής ενέργειας (ηλεκτροκαυτηρίαση) προκειμένου να σφραγιστεί το αιμορραγούν αιμοφόρο αγγείο. Ένα τοπικό αναισθητικό ψεκάζεται πρώτα στο ρουθούνι για να μουδιάσει το εσωτερικό της μύτης σας.
• Αλλαγές στη φαρμακευτική αγωγή ή συνταγογράφηση νέων φαρμάκων: Η μείωση ή η διακοπή της δόσης των αντιπηκτικών φαρμάκων μπορεί να είναι χρήσιμη. Επιπλέον, μπορεί να είναι αναγκαία η χορήγηση φαρμάκων για τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης. Μπορεί να συνταγογραφηθεί τρανεξαμικό οξύ, ένα φάρμακο που βοηθά στην πήξη του αίματος.
• Αφαίρεση ξένου σώματος εάν αυτό είναι η αιτία της αιμορραγίας από τη μύτη.
• Χειρουργική αποκατάσταση σπασμένης μύτης ή διόρθωση σκολιωμένου διαφράγματος, εάν αυτό είναι η αιτία της ρινορραγίας.
• Απολίνωση. Σε αυτή τη διαδικασία, το ένοχο αιμοφόρο αγγείο δένεται για να σταματήσει η αιμορραγία.

Τι μπορώ να κάνω για να προλάβω τη ρινορραγία;

• Χρησιμοποιήστε ένα ρινικό σπρέι φυσιολογικού ορού ή ρινικές σταγόνες φυσιολογικού ορού δύο έως τρεις φορές την ημέρα σε κάθε ρουθούνι για να διατηρείτε τις ρινικές διόδους σας υγρές. Αυτά τα προϊόντα μπορείτε να τα αγοράσετε χωρίς συνταγή ή να τα φτιάξετε στο σπίτι. (Για να φτιάξετε το αλατούχο διάλυμα στο σπίτι: αναμείξτε 1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι σε 1 λίτρο νερό βρύσης. Βράστε το νερό για 20 λεπτά και κρυώστε το μέχρι να γίνει χλιαρό).
  
• Προσθέστε έναν υγραντήρα στον φούρνο σας ή χρησιμοποιήστε έναν υγραντήρα στην κρεβατοκάμαρά σας τη νύχτα για να προσθέσετε υγρασία στον αέρα.
  
• Απλώστε υδατοδιαλυτά ρινικά τζελ ή αλοιφές στα ρουθούνια σας με μια μπατονέτα. Το Bacitracin®, η Vaseline® ή το Ayr Gel® είναι παραδείγματα αλοιφών που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε χωρίς συνταγή. Φροντίστε να μην εισάγετε την μπατονέτα περισσότερο από 1 εκατοστό μέσα στη μύτη σας. Αυτά τα τζελ και οι αλοιφές μπορούν να αγοραστούν στα περισσότερα φαρμακεία.
  
• Αποφύγετε να φυσήξετε τη μύτη σας πολύ δυνατά.
  
• Φτερνιστείτε με ανοιχτό στόμα.
  
• Αποφύγετε να βάζετε οτιδήποτε στερεό στη μύτη σας, συμπεριλαμβανομένων των δακτύλων.
  
• Περιορίστε τη χρήση φαρμάκων που μπορεί να αυξήσουν την αιμορραγία, όπως η ασπιρίνη και η ιβουπροφαίνη. Να θυμάστε ότι οποιαδήποτε προσαρμογή στη φαρμακευτική αγωγή, ειδικά σε συνταγογραφούμενα φάρμακα όπως η βαρφαρίνη (Coumadin®) και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), πρέπει να γίνεται μόνο υπό την επίβλεψη του γιατρού σας.
  
• Επισκεφθείτε το γιατρό σας εάν τα συμπτώματα της ρινικής αλλεργίας σας δεν ελέγχονται εύκολα με τα μη συνταγογραφούμενα ή συνταγογραφούμενα φάρμακα. Βεβαιωθείτε ότι ακολουθείτε αυστηρά τις οδηγίες όταν χρησιμοποιείτε προϊόντα που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή. Η υπερβολική χρήση τους μπορεί να προκαλέσει ρινορραγία.
  
• Σταματήστε το κάπνισμα. Το κάπνισμα ξηραίνει τη μύτη σας και την ερεθίζει.
  
• Φορέστε προστατευτικό κάλυμμα κεφαλής εάν συμμετέχετε σε δραστηριότητες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε τραυματισμό του προσώπου και της μύτης σας.

Κρατήστε τα νύχια του παιδιού σας κοντά.