Στους περισσότερους ανθρώπους αρέσει να περνούν χρόνο σε εξωτερικούς χώρους τις ηλιόλουστες ημέρες. Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, ωστόσο, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Σε αυτές μπορεί να συγκαταλέγονται οι εξής καταστάσεις:
- Ηλιακό έγκαυμα
- Αφυδάτωση
- Υπονατριαιμία ή δηλητηρίαση από νερό
- Θερμική εξάντληση
- Θερμοπληξία
Αυτό το άρθρο εξετάζει ορισμένες από τις συνέπειες της υπερβολικής παραμονής στον ήλιο. Συζητά επίσης μερικούς από τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να αντιμετωπιστούν οι καταστάσεις που σχετίζονται με τον ήλιο.
Ηλιακό έγκαυμα
Το ηλιακό έγκαυμα είναι ένας συνηθισμένος τραυματισμός του δέρματος. Προκαλείται από την υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη (UV) ακτινοβολία του ήλιου.
Ο τραυματισμός συμβαίνει όταν η υπεριώδης ακτινοβολία καταστρέφει άμεσα το DNA στα κύτταρα του δέρματος, προκαλώντας μια φλεγμονώδη αντίδραση.
Τα κατεστραμμένα κύτταρα πεθαίνουν και αποβάλλονται, γεγονός που προκαλεί το ξεφλούδισμα και την απολέπιση του δέρματος.
Συμπτώματα του ηλιακού εγκαύματος
Τα συνήθη συμπτώματα του ηλιακού εγκαύματος είναι τα εξής:
- Κοκκινωπό δέρμα
- Πόνος
- Πρήξιμο
- Κόπωση
- Υψηλή θερμοκρασία του δέρματος
Ο πόνος και η ερυθρότητα συνήθως είναι εντονότερα κατά τη διάρκεια των πρώτων 6 έως 48 ωρών.
Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί επίσης να εμφανίσετε:
- Εξάνθημα
- Ναυτία
- Πυρετό
- Ζάλη
- Ρίγη
Εάν εμφανιστούν αυτά τα συμπτώματα, επικοινωνήστε με το γιατρό σας.
Τα ηλιακά εγκαύματα δευτέρου βαθμού είναι πιο σοβαρά. Τα συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:
- Φουσκάλες
- Εκκροή υγρού
- Αφυδάτωση
- Οίδημα ή πρήξιμο των ιστών
- Λιποθυμία
Πότε κινδυνεύετε
Τα ηλιακά εγκαύματα δεν προκαλούνται μόνο τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού. Μπορείτε να πάθετε ηλιακό έγκαυμα ακόμη και μια χιονισμένη ή συννεφιασμένη ημέρα. Μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο χρησιμοποιώντας αντηλιακό και αντηλιακά ρούχα.
Να θυμάστε ότι χρειάζονται μόνο 15 λεπτά άμεσης έκθεσης στον ήλιο για να προκληθεί ηλιακό έγκαυμα.
Με την πάροδο του χρόνου, η υπερβολική έκθεση στον ήλιο μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμα προβλήματα, όπως:
- Βλάβες στο δέρμα
- Πρόωρη γήρανση του δέρματος
- Καρκίνο του δέρματος
Ένα ιστορικό σοβαρού ηλιακού εγκαύματος σας δημιουργεί 2,4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων (καρκίνωμα εκ πλακώδους επιθηλίου) και 1,5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για μελάνωμα.
Αντιμετώπιση του ηλιακού εγκαύματος
Το ήπιο ηλιακό έγκαυμα μπορεί να αντιμετωπιστεί στο σπίτι με ένα δροσερό μπάνιο ή ντους, δροσερές κομπρέσες και μια ενυδατική κρέμα.
Για τον πόνο, μπορείτε να πάρετε ένα παυσίπονο χωρίς συνταγή, όπως ιβουπροφαίνη ή παρακεταμόλη. Εάν σχηματιστούν φουσκάλες, μην τις σπάσετε.
Αφυδάτωση
Η αφυδάτωση επέρχεται όταν το σώμα σας χάνει πολλά υγρά ή ηλεκτρολύτες. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού σας. Τις ζεστές ημέρες, μπορεί να αφυδατωθείτε όταν δεν προσλαμβάνετε τόσα υγρά όσα χάνετε.
Συμπτώματα αφυδάτωσης
Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι μπορούν να ανεχθούν μια απώλεια νερού του σώματος μεταξύ 3% και 4% χωρίς συμπτώματα.
Μετά το 5%, μπορεί να εμφανίσετε:
- Ζάλη
- Πονοκεφάλους
- Κόπωση
Καθώς η απώλεια νερού ξεπερνά το 10%, μπορεί να εμφανιστούν σοβαρά συμπτώματα, όπως
- Μειωμένη ούρηση
- Σύγχυση
- Επιληπτικές κρίσεις
Αντιμετώπιση της αφυδάτωσης
Η ήπια αφυδάτωση συνήθως υποχωρεί όταν πίνετε νερό ή ένα αθλητικό ποτό πλούσιο σε ηλεκτρολύτες.
Ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγετε την αφυδάτωση είναι να πίνετε πριν διψάσετε. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν σκοπεύετε να παραμείνετε στον ήλιο για μεγάλο χρονικό διάστημα ή αν καταπονείστε υπερβολικά.
Υπονατριαιμία
Το αντίθετο της αφυδάτωσης είναι η υπονατριαιμία. Μερικές φορές αποκαλείται επίσης “δηλητηρίαση από νερό”.
Το αλάτι μπορεί να μη φαίνεται επικίνδυνο. Αλλά τα χαμηλά επίπεδα νατρίου στην κυκλοφορία του αίματός σας μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνα.
Εάν κινδυνεύετε περισσότερο από χαμηλά επίπεδα νατρίου στο αίμα σας ( η λεγόμενη υπονατριαιμία), προσέξτε πόσα υγρά προσλαμβάνετε και πόσα υγρά αποβάλλονται. Το νερό εγκαταλείπει το σώμα μας με τη μορφή του ιδρώτα, των ούρων και του εμετού.
Η αφυδάτωση δεν είναι απλώς απώλεια νερού. Όταν είστε αφυδατωμένοι, οι ηλεκτρολύτες σας επίσης διαταράσσονται.
Η υπονατριαιμία μπορεί να εμφανιστεί όταν χάνετε πολύ νερό μέσω του ιδρώτα, αλλά δεν αντικαθιστάτε το χαμένο νάτριο όταν ενυδατώνεστε.
Συμπτώματα υπονατριαιμίας
Η υπονατριαιμία μπορεί να προκύψει όταν χάνετε πάρα πολλά υγρά αλλά πίνετε μόνο νερό.
Αν δεν αντικαταστήσετε το χαμένο νάτριο, μπορεί να εμφανίσετε τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Πονοκέφαλο
- Κόπωση
- Λήθαργο
- Απώλεια της όρεξης
- Ευερεθιστότητα
- Μυϊκή αδυναμία
- Κράμπες
- Σύγχυση
Αντιμετώπιση της υπονατριαιμίας
Η ήπια υπονατριαιμία συνήθως υποχωρεί όταν πίνετε ένα αθλητικό ποτό πλούσιο σε ηλεκτρολύτες.
Οι σοβαρές περιπτώσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν από έναν γιατρό. Αυτές οι περιπτώσεις αντιμετωπίζονται συνήθως με ένα αλατούχο διάλυμα 3% που χορηγείται μέσω φλέβας.
Εξάντληση από τη θερμότητα
Η αφυδάτωση σε συνδυασμό με την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο ή στη ζέστη μπορεί να προκαλέσει θερμική εξάντληση.
Αυτό συμβαίνει όταν η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος αυξάνεται πάνω από τους 37° C, αλλά όχι πάνω από τους 40° C. Συνήθως αυτό συμβαίνει κατά τη διάρκεια ζεστών, υγρών ημερών, όταν καταπονείστε υπερβολικά.
Κίνδυνος θερμικής εξάντλησης
Η αφυδάτωση και η παχυσαρκία αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο θερμικής εξάντλησης.
Άλλοι παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν σε αυτήν είναι οι εξής:
- Χρήση αλκοόλ
- Χρήση καφεΐνης
- Χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως διουρητικά, αντιισταμινικά, β-αναστολείς, αλκοόλ, έκσταση και αμφεταμίνες
Τα μωρά και οι ηλικιωμένοι διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα τους δεν είναι τόσο ικανό να προσαρμόζεται στις αλλαγές της θερμοκρασίας.
Συμπτώματα της εξάντλησης λόγω θερμότητας
Τα συνήθη συμπτώματα είναι τα εξής:
- Ζάλη
- Πονοκέφαλος
- Ναυτία
- Δίψα
- Αδυναμία
- Υψηλή θερμοκρασία σώματος
- Άφθονη εφίδρωση
- Μειωμένη ούρηση
- Εμετός
Αντιμετώπιση της θερμικής εξάντλησης
Εάν κάποιος που γνωρίζετε έχει θερμική εξάντληση:
- Μετακινήστε τον σε δροσερό μέρος
- Αφαιρέστε τυχόν περιττά ρούχα
- Κατεβάστε τη θερμοκρασία του σώματός του με ανεμιστήρα ή τοποθετώντας δροσερές, υγρές πετσέτες στο δέρμα του.
- Προσφέρετε νερό ή ένα αθλητικό ποτό, αν μπορεί να καταπιεί χωρίς να κάνει εμετό
- Εάν παρουσιαστεί ζάλη, βάλτε τον να ξαπλώσει ανάσκελα και ανασηκώστε τα πόδια του.
Εάν τα συμπτώματα δεν βελτιωθούν μετά από 15 λεπτά, καλέστε το 166 ή αναζητήστε επείγουσα ιατρική φροντίδα. Αν δεν αντιμετωπιστεί, η θερμική εξάντληση μπορεί να οδηγήσει σε θερμοπληξία.
Θερμοπληξία
Η θερμοπληξία είναι επίσης γνωστή ως ηλίαση. Πρόκειται για μια πιο σοβαρή μορφή θερμικής εξάντλησης. Όταν έχετε θερμοπληξία, η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματός σας υπερβαίνει τους 40° C. Η θερμοπληξία προκαλεί περισσότερους από 600 θανάτους στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο.
Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι θερμοπληξίας:
- Θερμοπληξία λόγω άσκησης, που προκαλείται από υπερβολική άσκηση σε υψηλές θερμοκρασίες
- Μη εξαντλητική ή “κλασική” θερμοπληξία, που προκαλείται από συνθήκες που παρεμποδίζουν την ικανότητα του σώματός σας να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του.
Αιτίες της θερμοπληξίας
Οι συνήθεις παράγοντες κινδύνου για την κλασική θερμοπληξία μεταξύ άλλων είναι οι εξής:
- Νεαρή ηλικία
- Μεγαλύτερη ηλικία
- Χρήση αλκοόλ
- Χρήση διεγερτικών
- Χρήση ορισμένων φαρμάκων
Ο θάνατος από θερμοπληξία συμβαίνει συχνά όταν τα μικρότερα παιδιά ή οι ηλικιωμένοι αφήνονται σε σταθμευμένα αυτοκίνητα στο άμεσο ηλιακό φως. Σε μια ζεστή ημέρα, οι θερμοκρασίες μέσα σε ένα σταθμευμένο αυτοκίνητο μπορεί να ανέβουν πολύ γρήγορα.
Συμπτώματα θερμοπληξίας
Τα συμπτώματα της θερμοπληξίας είναι πιο σοβαρά απ’ ό,τι της θερμικής εξάντλησης. Μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το αν έχετε υπερκόπωση ή κλασική θερμοπληξία. Για παράδειγμα, η εφίδρωση είναι χαρακτηριστική στην περίπτωση της θερμοπληξίας λόγω άσκησης, αλλά όχι στην κλασική θερμοπληξία.
Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν τα εξής:
- Γρήγορη αναπνοή
- Γρήγορος, αδύναμος σφυγμός
- Ναυτία και εμετός
- Σύγχυση ή παραλήρημα
- Εχθρικότητα
- Συμπεριφορά που θυμίζει άνθρωπο που έχει πιεί πολύ ή έχει κάνει χρήση ναρκωτικών
- Λιποθυμία και απώλεια αισθήσεων
- Επιληπτικές κρίσεις, ιδίως σε παιδιά
Καθώς τα συμπτώματα εξελίσσονται, το δέρμα μπορεί ξαφνικά να πάρει μια γαλαζωπή απόχρωση. Αυτό συμβαίνει καθώς τα αιμοφόρα αγγεία στενεύουν και περιορίζουν τη ροή του αίματος και την ανταλλαγή οξυγόνου.
Αν δεν αντιμετωπιστεί, η θερμοπληξία μπορεί να οδηγήσει σε:
- Οργανική ανεπάρκεια
- Ραβδομυόλυση, δηλαδή διάσπαση των σκελετικών μυών.
- Θάνατο
Αντιμετώπιση της θερμοπληξίας
Η θερμοπληξία είναι επείγον περιστατικό. Η θεραπεία αφορά:
- Ταχεία ψύξη του σώματος
- Ενυδάτωση από το στόμα και ενδοφλέβια
- Τη λήψη καθιερωμένων μέτρων ανάνηψης από εκπαιδευμένους επαγγελματίες υγείας.
