Τι είναι η αγχώδης διαταραχή ασθένειας;
Τα άτομα με αγχώδη διαταραχή ασθένειας – που ονομάζεται επίσης υποχονδρία ή υποχονδρίαση – διακατέχονται από έναν μη ρεαλιστικό φόβο ότι έχουν μια σοβαρή ιατρική πάθηση ή φοβούνται ότι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο να αρρωστήσουν. Μπορεί να παρερμηνεύουν τις συνήθεις λειτουργίες του σώματος ως σημάδια ασθένειας.
Ακόμη και όταν οι ιατρικές εξετάσεις δεν δείχνουν κανένα πρόβλημα, τα άτομα με υποχονδρίαση εξακολουθούν να τα απασχολεί η ιδέα ότι είναι σοβαρά άρρωστοι. Η επίμονη ανησυχία τους για την υγεία τους μπορεί να επηρεάσει τις σχέσεις, την καριέρα και τη ζωή τους.
Μπορεί να σας είναι πιο οικείος ο όρος υποχονδρία ή το άγχος για την υγεία. Οι γιατροί χρησιμοποιούν πλέον τον όρο αγχώδης διαταραχή ασθένειας. Τα άτομα με αγχώδη διαταραχή ασθένειας δεν μπορούν να ελέγξουν το πώς αισθάνονται. Οι φόβοι τους είναι για εκείνους απολύτως πραγματικοί.
Πόσο συχνή είναι η υποχονδρία;
Η αγχώδης διαταραχή ασθένειας (υποχονδρία) είναι πολύ σπάνια. Επηρεάζει περίπου το 0,1% των ανθρώπων. Εμφανίζεται συνήθως κατά τη διάρκεια της νεαρής ενήλικης ζωής. Η αγχώδης διαταραχή ασθένειας μπορεί να επηρεάσει όλες τις ηλικίες και τα φύλα.
Ποιοι είναι οι τύποι της αγχώδους διαταραχής ασθένειας;
Κάποιος που πάσχει από αγχώδη διαταραχή της ασθένειας εντάσσεται γενικά σε μία από αυτές τις κατηγορίες:
- Αναζήτηση περίθαλψης: Περνάτε πολύ χρόνο σε ένα χώρο υγειονομικής περίθαλψης. Ζητάτε συμβουλές από πολλούς ειδικούς και ζητάτε ιατρικές εξετάσεις.
- Αποφεύγετε τη φροντίδα: Αποφεύγετε τους γιατρούς και την ιατρική περίθαλψη. Μπορεί να μην εμπιστεύεστε τους γιατρούς ή πιστεύετε ότι δεν παίρνουν στα σοβαρά τα συμπτώματά σας. Το γεγονός αυτό ενδέχεται να σας δημιουργήσει περισσότερο φόβο και άγχος.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της αγχώδους διαταραχής ασθένειας και της διαταραχής σωματικών συμπτωμάτων;
Κάποιος που πάσχει από διαταραχή σωματικών συμπτωμάτων μπορεί να έχει εμμονή και να ανησυχεί για την υγεία του – ακριβώς όπως κάποιος που πάσχει από αγχώδη διαταραχή ασθένειας. Ένα άτομο με διαταραχή σωματικών συμπτωμάτων έχει πραγματικά σωματικά συμπτώματα. Αλλά οι ιατρικές εξετάσεις δεν μπορούν να εντοπίσουν την αιτία του σωματικού συμπτώματος.
Τι προκαλεί την αγχώδη διαταραχή ασθένειας;
Οι ειδικοί δεν γνωρίζουν γιατί ορισμένοι άνθρωποι γίνονται υποχόνδριοι. Μπορεί να είστε πιο επιρρεπείς στην υποχονδρία εάν έχετε ιστορικό στην οικογένειά σας:
- Παιδικό τραύμα, όπως παιδική κακοποίηση ή παραμέληση.
- Ακραίο άγχος.
- Άγχος υγείας ή άλλες αγχώδεις διαταραχές στην οικογένειά σας.
- Παιδική ασθένεια ή σοβαρή ασθένεια στην οικογένειά σας κατά την παιδική ηλικία.
- Προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως άγχος ή κατάθλιψη.
- Τραύμα, όπως είναι ο βιασμός ή η σωματική και συναισθηματική κακοποίηση.
Ποια είναι τα συμπτώματα της αγχώδους διαταραχής ασθένειας;
Τα άτομα με αγχώδη διαταραχή ασθένειας έχουν συνεχή αλλά μη ρεαλιστικό φόβο για το ενδεχόμενο να νοσήσουν σοβαρά. Οι συγκεκριμένες ασθένειες για τις οποίες ανησυχούν συχνά αλλάζουν.
Ορισμένα άτομα με αγχώδη διαταραχή ασθένειας μπορεί στην πραγματικότητα να έχουν διαγνωσμένη σωματική νόσο. Αλλά λόγω της αγχώδους διαταραχής ασθένειας, μπορεί να αισθάνονται ότι η κατάστασή τους είναι πιο σοβαρή από ό,τι πραγματικά είναι.
Τα συμπτώματα της υποχονδρίας είναι τα εξής:
- Αποφυγή ανθρώπων ή χώρων λόγω της ανησυχίας μήπως κολλήσετε κάποια ασθένεια.
- Συνεχής έρευνα για ασθένειες και συμπτώματα.
- Υπερβολή των συμπτωμάτων και της σοβαρότητάς τους (για παράδειγμα, ένας βήχας γίνεται σημάδι καρκίνου του πνεύμονα).
- Υψηλό επίπεδο άγχους για την προσωπική σας υγεία.
- Εμμονή με τις φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος, όπως ο καρδιακός ρυθμός.
- Υπερβολική γνωστοποίηση των συμπτωμάτων και της κατάστασης της υγείας σας με άλλους.
- Επαναλαμβανόμενος έλεγχος για σημάδια ασθένειας, όπως η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης ή της θερμοκρασίας σας.
- Αναζήτηση καθησυχασμού από αγαπημένα πρόσωπα σχετικά με τα συμπτώματα ή την υγεία σας.
- Δυσφορία και αναστάτωση με υγιείς λειτουργίες του σώματος, όπως τα αέρια ή η εφίδρωση.
Πώς πραγματοποιείται η διάγνωση της αγχώδους διαταραχής ασθένειας;
Για τη διάγνωση της αγχώδους διαταραχής ασθένειας, οι ιατροί ανατρέχουν στα κριτήρια που παρατίθενται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM) της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (APA), 5η έκδοση. Ο γιατρός σας μπορεί να κάνει διάγνωση ή μπορεί να σας παραπέμψει σε ειδικό σε θέματα συμπεριφορικής υγείας, όπως ψυχολόγο ή ψυχίατρο.
Ο επίμονος φόβος για την ύπαρξη μιας σοβαρής ασθένειας ή την ανάπτυξη μιας τέτοιας ασθένειας είναι το κορυφαίο σύμπτωμα της αγχώδους διαταραχής ασθένειας. Ο γιατρός σας μπορεί να διαγνώσει αγχώδη διαταραχή ασθένειας εάν έχετε άγχος για την υγεία σας (ή άλλα συμπτώματα αγχώδους διαταραχής ασθένειας) για έξι μήνες ή περισσότερο, ακόμη και μετά από τη διενέργεια εξετάσεων που δείχνουν ότι δεν είστε άρρωστος.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της υποχονδρίας;
Ο συνεχής φόβος και η ανησυχία μπορεί να προκαλέσουν άγχος που επηρεάζει τη σωματική και ψυχική σας ευεξία. Η αγχώδης διαταραχή ασθένειας μπορεί να βλάψει τις σχέσεις και τη ζωή σας. Μπορεί να χάσετε χρόνο που θα περνούσατε με τα αγαπημένα σας πρόσωπα επειδή ανησυχείτε για την υγεία σας. Μερικοί άνθρωποι οδηγούνται σε σοβαρή κατάθλιψη και ακόμη και σε αυτοκτονικές τάσεις.
Η αγχώδης διαταραχή ασθένειας σας θέτει επίσης σε κίνδυνο για:
- Οικονομικά προβλήματα λόγω των ιατρικών λογαριασμών και της απολεσθείσας εργασίας.
- Ιατρική αναπηρία και ανεργία.
- Περιττές ιατρικές εξετάσεις και πιθανές επιπλοκές των εξετάσεων.
Πώς αντιμετωπίζεται ή θεραπεύεται η αγχώδης διαταραχή ασθένειας (υποχονδρίαση);
Ο γιατρός σας μπορεί να συνεργαστεί με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, όπως ψυχολόγο ή ψυχίατρο, για να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τη διαταραχή.
Οι στόχοι της θεραπείας επικεντρώνονται στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς μέσω της ελαχιστοποίησης των συμπτωμάτων. Οι θεραπείες αφορούν μεταξύ άλλων:
Αντικαταθλιπτικά για να σας βοηθήσουν να αισθάνεστε λιγότερο αγχωμένοι ή/και καταθλιπτικοί.
Γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT) για να συζητήσετε τους φόβους και τα άγχη σας και να μάθετε υγιείς τρόπους αντιμετώπισης της κατάστασής σας.
Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει:
- Να εντοπίσετε τους φόβους και τις αντιλήψεις σας σχετικά με μια σοβαρή ιατρική ασθένεια
- Να μάθετε εναλλακτικούς τρόπους να αντιμετωπίζετε τις αισθήσεις του σώματός σας προσπαθώντας να τροποποιήσετε τις αντιπαραγωγικές σκέψεις
- Να αποκτήσετε μεγαλύτερη επίγνωση του τρόπου με τον οποίο οι ανησυχίες σας επηρεάζουν εσάς και τη συμπεριφορά σας
- Να αλλάξετε τον τρόπο με τον οποίο αντιδράτε στις σωματικές σας αισθήσεις και τα συμπτώματά σας
- Να μάθετε δεξιότητες για να αντιμετωπίζετε και να ανέχεστε το άγχος και το στρες
- Να μειώσετε την αποφυγή καταστάσεων και δραστηριοτήτων που οφείλονται σε σωματικές αισθήσεις
- Να μειώσετε τις συμπεριφορές του συχνού ελέγχου του σώματός σας για σημάδια ασθένειας και της επανειλημμένης αναζήτησης καθησυχασμού από οικεία πρόσωπα ή ειδικούς
- Να βελτιώσετε την καθημερινή λειτουργικότητά σας στο σπίτι, στην εργασία, στις σχέσεις και στις κοινωνικές περιστάσεις
- Να αντιμετωπίσετε άλλες διαταραχές της ψυχικής σας υγείας, όπως είναι η κατάθλιψη
Ποια είναι η πρόγνωση (προοπτικές) για τα άτομα που πάσχουν από αγχώδη διαταραχή ασθένειας (υποχονδρίαση);
Η αγχώδης διαταραχή της ασθένειας είναι μια χρόνια (συνεχής) κατάσταση. Μπορεί να διανύετε περιόδους κατά τις οποίες έχετε ελάχιστο ή καθόλου άγχος για την υγεία σας – και στη συνέχεια να επιστρέφει.
