Το να σας απατά ένα αγαπημένο σας πρόσωπο είναι κάτι που μπορεί να σας καταστρέψει συναισθηματικά.
Μπορεί να σας τραυματίσει και να καταστήσει αδύνατη τη λειτουργικότητά σας. Σε τέτοιο βαθμό που η εμπειρία μπορεί να μοιάζει με τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD).
Αν σας έχει απατήσει ένα αγαπημένο σας πρόσωπο και δυσκολεύεστε να το αντιμετωπίσετε, δεν είστε οι μόνοι.
Μια μελέτη του 2021 εκτιμά ότι το 30% έως 60% των ανθρώπων που έχουν απατηθεί εμφανίζουν συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης και μετατραυματικής διαταραχής μετά την ανακάλυψη της απιστίας του συντρόφου τους. Tο φαινόμενο αυτό έχει γίνει πλέον γνωστό ως διαταραχή άγχους μετά από απιστία (post infidelity stress disorder – PISD).
Ο όρος αγχώδης διαταραχή μετά την απιστία επινοήθηκε αρχικά το 2005 από έναν ψυχολόγο ονόματι Dennis C. Ortman, PhD, ο οποίος δημοσίευσε μια μελέτη στο Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services, περιγράφοντας την εμπειρία μιας γυναίκας που έπιασε τον σύζυγό της να έχει δεσμό με την καλύτερή της φίλη.
Στη μελέτη, ο Dr. Ortman σημειώνει ότι αν και η γυναίκα χώρισε τον σύζυγό της και τον πέταξε έξω από το σπίτι, δεν μπορούσε να ξεπεράσει την οδυνηρή εμπειρία της προδοσίας και δεν μπορούσε να σταματήσει να τη σκέφτεται.
Ήταν θυμωμένη, αγχωμένη και καταθλιπτική, ενώ συχνά έβλεπε εφιάλτες και ξεσπούσε σε κλάματα.
Σε αυτό το άρθρο, διερευνούμε τα συμπτώματα και τις αιτίες της αγχώδους διαταραχής μετά από απιστία, καθώς και ορισμένες θεραπευτικές επιλογές και στρατηγικές αντιμετώπισης που μπορεί να είναι χρήσιμες αν εσείς ή ένα αγαπημένο σας πρόσωπο αντιμετωπίζετε αυτή την εμπειρία.
Συμπτώματα της αγχώδους διαταραχής μετά την απιστία
Αυτά είναι μερικά από τα συμπτώματα της αγχώδους διαταραχής μετά την απιστία:
- Συνεχείς σκέψεις και αναστοχασμός: Μπορεί να επιμένετε στην απιστία του συντρόφου σας και να έχετε επαναλαμβανόμενες σκέψεις σχετικά με αυτήν.
- Ανάκληση τραύματος: Μπορεί να έχετε επώδυνες αναμνήσεις, φλασμπάκ ή εφιάλτες που σας κάνουν να ξαναζείτε την τραυματική εμπειρία.
- Μούδιασμα: Παρόλο που κάποιοι άνθρωποι ξεχειλίζουν από θυμό και πόνο όταν ανακαλύπτουν την απιστία του συντρόφου τους, άλλοι άνθρωποι μουδιάζουν και αισθάνονται συναισθηματικά κενοί.
- Αποφυγή: Ενδέχεται να προσπαθήσετε να προσποιηθείτε ότι το όλο θέμα δεν συνέβη ποτέ και να αποφύγετε κάθε υπενθύμιση του συντρόφου σας ή της σχέσης που είχατε.
- Άγχος: Μπορεί να εμφανίσετε συμπτώματα άγχους, όπως χρόνια και επίμονη ανησυχία.
- Κατάθλιψη: Ενδεχομένως να εμφανίζετε συμπτώματα κατάθλιψης, όπως ένα επίμονο αίσθημα θλίψης ή κενού και συχνές περιόδους κλάματος.
- Απομόνωση και απόσυρση: Μπορεί να αποτραβηχτείτε από τους φίλους και την οικογένειά σας και να προτιμάτε να είστε μόνοι σας. Μπορεί να μη βρίσκετε πλέον ευχαρίστηση σε δραστηριότητες που κάποτε σας ευχαριστούσαν.
- Αϋπνία: Ενδέχεται να εμφανίσετε αϋπνία και να έχετε ασυνεχή μοτίβα ύπνου. Ως αποτέλεσμα, πιθανόν να δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε και με αυτόν τον τρόπο να επηρεαστεί η εργασιακή σας απόδοση, οι κοινωνικές και οικογενειακές σας σχέσεις και η συνολική σας λειτουργικότητα.
- Ζητήματα εμπιστοσύνης: Μπορεί να δυσκολευτείτε να εμπιστευτείτε τυχόν μελλοντικούς συντρόφους σας. Για παράδειγμα, μπορεί να στεναχωρηθείτε όταν διαπιστώσετε ότι ο σύντροφός σας έχει λάβει ένα γραπτό μήνυμα, επειδή αυτό μπορεί να σας ξυπνήσει τραυματικές αναμνήσεις.
- Υπερβολική επαγρύπνηση: Ορισμένες φορές μπορεί να αρχίσετε να αναζητάτε τον κίνδυνο ή την απειλή σε αβλαβή γεγονότα στις επόμενες σχέσεις σας, ως έναν τρόπο να προστατευτείτε από μελλοντικά τραύματα. Μπορεί να αντιλαμβάνεστε κάθε επικοινωνία ή επαφή που έχει ο σύντροφός σας εκτός της σχέσης ως δυνητικά ύποπτη. Αυτό μπορεί να σας κάνει να έχετε αρνητική άποψη για τον σύντροφό σας και τους ανθρώπους με τους οποίους αλληλεπιδρά.
- Δυσκολίες στη σχέση: Η έλλειψη εμπιστοσύνης μπορεί να σας δυσκολέψει να διατηρήσετε μελλοντικές σχέσεις, καθώς μπορεί να σας κάνει να μην εμπιστεύεστε τους συντρόφους σας και να τσακώνεστε άσκοπα μαζί τους.
Προδιαθεσικοί παράγοντες
Παρότι η αγχώδης διαταραχή μετά από απιστία θα μπορούσε να επηρεάσει τον οποιονδήποτε, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να έχουν προδιάθεση για αυτήν, όπως:
- άτομα που έχουν βιώσει τραύμα ή κακοποίηση στο παρελθόν
- άνθρωποι που έχουν προβλήματα εμπιστοσύνης και είναι υπερ-επιφυλακτικοί στις σχέσεις τους
- άνθρωποι που έχουν εύθραυστη αίσθηση αυτοεκτίμησης και έχουν την τάση να έχουν εξαρτημένες προσωπικότητες
- άτομα που έχουν αρνητικές απόψεις για τον κόσμο, τον εαυτό τους και τους άλλους
- άτομα που πάσχουν από προβλήματα αλληλεξάρτησης
Διάγνωση της αγχώδους διαταραχής μετά από απιστία
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι, σε αντίθεση με το PTSD, η διαταραχή άγχους μετά από απιστία δεν αποτελεί επίσημη διάγνωση που αναγνωρίζεται από το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM), το οποίο είναι ένα εγχειρίδιο που χρησιμοποιούν οι επαγγελματίες υγείας για τον εντοπισμό και τη διάγνωση καταστάσεων ψυχικής υγείας.
Η διαταραχή άγχους μετά από απιστία δεν αποτελεί επίσημη διάγνωση και δεν χρησιμοποιείται επίσημα.
Ωστόσο, ο όρος μπορεί μερικές φορές να βοηθήσει τους γιατρούς να διατηρήσουν μια κοινή ονοματολογία ή ορολογία, ώστε το σύνολο των συμπτωμάτων να γνωστοποιείται και να γίνεται ευκολότερα κατανοητό.
Εάν ένας ασθενής είναι εξαιρετικά αγχωμένος μετά από ένα τραυματικό περιστατικό απιστίας από ένα αγαπημένο του πρόσωπο, μπορεί να διαγνωστεί με άγχος, κατάθλιψη ή μετατραυματική διαταραχή, ανάλογα με τα συμπτώματά του.
Θεραπεία της αγχώδους διαταραχής μετά από απιστία
- Γνωστική Αναδιάρθρωση
Η γνωστική αναδιάρθρωση περιλαμβάνει τη διερεύνηση των σκέψεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών του ατόμου -οι οποίες τείνουν να γίνονται άκαμπτες, παγιωμένες και μερικές φορές παράλογες- και την αντικατάστασή τους με περισσότερο ευέλικτες και προσαρμοζόμενες.
Οι τεχνικές γνωστικής αναδιάρθρωσης μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της αφήγησης του ατόμου για την απιστία και να το εκθέσουν σε αυτήν με διαβαθμισμένο τρόπο, ώστε να μην την αισθάνεται τόσο ισχυρή και ανυπόφορη.
Όταν χρησιμοποιούνται τεχνικές έκθεσης, το άτομο που αισθάνθηκε προδομένο θα αρχίσει να εστιάζει συνειδητά στις λεπτομέρειες της απιστίας αντί να τις αποφεύγει ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία επούλωσης του τραύματος.
- Φροντίδα με βάση το τραύμα
Είναι επίσης χρήσιμο να προσεγγίσουμε τη διαταραχή άγχους μετά την απιστία μέσα από το πρίσμα της θεραπείας με βάση το τραύμα, προσπαθώντας να βελτιώσουμε την αυτοπεποίθηση του ατόμου και να διερευνήσουμε τον αντίκτυπο της προδοσίας στον τρόπο με τον οποίο μπορεί να έχει αρνητικές απόψεις για τον κόσμο, τον εαυτό του και τους άλλους.
Η θεραπεία μπορεί επίσης να διερευνήσει τι συνέβη στη σχέση πριν από το τραύμα για να γίνουν κατανοητοί οι επιτακτικοί παράγοντες, οι αιτίες και οι τρόποι με τους οποίους και τα δύο μέρη μπορούν να προχωρήσουν μπροστά.
- Οικογενειακή θεραπεία
Μερικές φορές μπορεί να είναι χρήσιμο για το άτομο και την οικογένειά του να κάνουν οικογενειακή θεραπεία μαζί, για να επεξεργαστούν και να αντιμετωπίσουν την απιστία και τις συνέπειές της στα διάφορα μέλη της οικογένειας.
- Φαρμακευτική αγωγή
Εάν το άτομο έχει σοβαρά συμπτώματα, ο γιατρός του μπορεί να συνταγογραφήσει κάποια από τα ακόλουθα φάρμακα παράλληλα με την ψυχοθεραπεία:
- Αντικαταθλιπτικά
- Αγχολυτικά φάρμακα
Διαχείριση και συμβίωση με την αγχώδη διαταραχή μετά από απιστία
- Αυτοφροντίδα
Ένα καλό πρώτο βήμα είναι να ασχοληθείτε με τον εαυτό σας. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την υγιεινή διατροφή, την ελαχιστοποίηση του χρόνου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή την ενασχόληση με δραστηριότητες όπως η παρακολούθηση ενός ομαδικού μαθήματος γυμναστικής, ο περίπατος ή το τρέξιμο ή το να περνάτε χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους σας.
- Νιώστε τα συναισθήματά σας έχοντας τη στήριξη των οικείων σας
Αφιερώστε χρόνο για να κρατήσετε ημερολόγιο, να επισκεφθείτε έναν ψυχολόγο ή να μιλήσετε με φίλους ή συγγενείς προκειμένου να εντοπίσετε, να νιώσετε και να επεξεργαστείτε τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις σας στην προδοσία.
Η πλήρης βίωση των αντιδράσεών σας απέναντι στη συγκεκριμένη κατάσταση είναι το πρώτο βήμα για να την αποδεχτείτε και να την ξεπεράσετε.
- Μην κατηγορείτε τον εαυτό σας
Μην αναλάβετε την ευθύνη για την απιστία. Δεν μπορείτε να ελέγξετε ένα άλλο άτομο και δεν είστε υπεύθυνοι για τις επιλογές και τις πράξεις του.
Μπορεί να είναι πειρασμός να αναλάβετε την ευθύνη για την απιστία, καθώς μπορεί να σας δώσει μια αίσθηση ελέγχου, αλλά τελικά ο καθένας είναι υπεύθυνος για τον εαυτό του.
Κάποια στιγμή ίσως είναι χρήσιμο να αναλογιστείτε τη δυναμική της σχέσης και το πώς συμμετείχατε σε αυτήν τόσο ως προς τον εαυτό σας όσο και ως προς τον άλλον, αλλά από μια εποικοδομητική και συνειδητοποιημένη άποψη, όχι από την άποψη της ντροπής ή της ενοχοποίησης.
