Η αλλεργία στα φιστίκια είναι μία από τις πιο συχνές αιτίες σοβαρών κρίσεων αλλεργίας. Σε ορισμένα άτομα που έχουν αλλεργία στα φιστίκια, ακόμη και μικροσκοπικές ποσότητες φιστικιών μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή αντίδραση που θα μπορούσε να είναι ακόμη και απειλητική για τη ζωή (αναφυλαξία).
Η αλλεργία στα φιστίκια έχει αυξηθεί στα παιδιά. Ακόμη και αν εσείς ή το παιδί σας είχατε μόνο μια ήπια αλλεργική αντίδραση στα φιστίκια, είναι σημαντικό να μιλήσετε με τον γιατρό σας. Εξακολουθεί να υπάρχει ο κίνδυνος μιας πιο σοβαρής μελλοντικής αντίδρασης.
Αλλεργία στα φιστίκια και σε ξηρούς καρπούς – Συμπτώματα
Η αλλεργική αντίδραση στα φιστίκια εμφανίζεται συνήθως μέσα σε λίγα λεπτά μετά την έκθεση στον συγκεκριμένο καρπό. Τα σημεία και τα συμπτώματα της αλλεργίας στα φιστίκια μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Δερματικές αντιδράσεις, όπως κνίδωση, ερυθρότητα ή πρήξιμο.
- Φαγούρα ή μυρμήγκιασμα μέσα ή γύρω από το στόμα και το λαιμό
- Πεπτικά προβλήματα, όπως διάρροια, κράμπες στο στομάχι, ναυτία ή έμετος
- Σφίξιμο στον λαιμό
- Δύσπνοια ή συριγμός κατά την αναπνοή
- Καταρροή από τη μύτη (τρέχει η μύτη)
Αναφυλαξία: Μία απειλητική για τη ζωή αντίδραση
Η αλλεργία στα φιστίκια είναι η πιο συχνή αιτία αναφυλαξίας που προκαλείται από τρόφιμα, μια επείγουσα ιατρική κατάσταση που απαιτεί θεραπεία με αυτόματο εγχυτήρα επινεφρίνης (αδρεναλίνης) (EpiPen, Auvi-Q, κ.ά.) και ένα σύντομο ταξίδι στο τμήμα επειγόντων περιστατικών.
Τα σημεία και τα συμπτώματα της αναφυλαξίας μπορεί να είναι τα εξής:
- Συστολή των αεραγωγών
- Πρήξιμο του λαιμού που δυσκολεύει την αναπνοή
- Σοβαρή πτώση της αρτηριακής πίεσης (σοκ)
- Γρήγορος σφυγμός
- Ζάλη, ελαφρύ κεφάλι ή απώλεια συνείδησης
Πότε πρέπει να επισκεφθείτε ένα γιατρό
Μιλήστε με το γιατρό σας εάν είχατε οποιαδήποτε σημεία ή συμπτώματα αλλεργίας στα φιστίκια.
Ζητήστε επείγουσα θεραπεία εάν έχετε σοβαρή αντίδραση στα φιστίκια, ειδικά εάν έχετε σημεία ή συμπτώματα αναφυλαξίας. Καλέστε το 166 ή τον τοπικό αριθμό έκτακτης ανάγκης εάν εσείς ή κάποιος άλλος εμφανίσετε σοβαρή ζάλη, σοβαρή δυσκολία στην αναπνοή ή απώλεια συνείδησης.
Αιτίες
Η αλλεργία στα φιστίκια εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σας σύστημα αναγνωρίζει λανθασμένα τις πρωτεΐνες των φιστικιών ως κάτι επιβλαβές. Η άμεση ή έμμεση επαφή με τα φιστίκια αναγκάζει το ανοσοποιητικό σας σύστημα να απελευθερώσει χημικές ουσίες στην κυκλοφορία του αίματός σας οι οποίες προκαλούν τα συμπτώματα.
Η έκθεση στα φιστίκια μπορεί να συμβεί με διάφορους τρόπους:
- Άμεση επαφή. Η πιο συχνή αιτία αλλεργίας στα φιστίκια είναι η κατανάλωση φιστικιών ή τροφίμων που περιέχουν φιστίκια. Μερικές φορές η άμεση επαφή του δέρματος με τα φιστίκια μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση.
- Διασταυρούμενη επαφή. Πρόκειται για την ακούσια εισαγωγή φιστικιών σε ένα προϊόν. Είναι γενικά το αποτέλεσμα της έκθεσης ενός τροφίμου σε φιστίκια κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας ή του χειρισμού του.
- Εισπνοή. Μια αλλεργική αντίδραση μπορεί να εμφανιστεί εάν εισπνεύσετε σκόνη ή αερολύματα που περιέχουν φιστίκια, από μια πηγή όπως το αλεύρι φιστικιών ή το σπρέι μαγειρικής με λάδι φιστικιού.
Παράγοντες κινδύνου
Δεν είναι σαφές γιατί ορισμένοι άνθρωποι αναπτύσσουν αλλεργίες ενώ άλλοι όχι. Ωστόσο, τα άτομα με ορισμένους παράγοντες κινδύνου έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν αλλεργία στα φιστίκια.
Στους παράγοντες κινδύνου αλλεργίας στα φιστίκια συγκαταλέγονται οι εξής:
- Ηλικία. Οι τροφικές αλλεργίες είναι πιο συχνές στα παιδιά, ιδίως στα νήπια και τα βρέφη. Καθώς μεγαλώνετε, το πεπτικό σας σύστημα ωριμάζει και το σώμα σας είναι λιγότερο πιθανό να αντιδράσει σε τρόφιμα που προκαλούν αλλεργίες.
- Παλαιότερη αλλεργία στα φιστίκια. Ορισμένα παιδιά με αλλεργία στα φυστίκια την ξεπερνούν. Ωστόσο, ακόμη και αν φαίνεται να έχετε ξεπεράσει την αλλεργία στα φιστίκια, αυτή μπορεί να επανεμφανιστεί.
- Άλλες αλλεργίες. Εάν είστε ήδη αλλεργικοί σε ένα τρόφιμο, μπορεί να διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο να γίνετε αλλεργικοί σε κάποιο άλλο. Παρομοίως, το να έχετε έναν άλλο τύπο αλλεργίας, όπως η αλλεργική ρινίτιδα, αυξάνει τον κίνδυνο να εμφανίσετε τροφική αλλεργία.
- Μέλη της οικογένειας με αλλεργίες. Διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο αλλεργίας στα φιστίκια, εάν άλλες αλλεργίες, ιδίως άλλα είδη τροφικών αλλεργιών, είναι συχνές στην οικογένειά σας.
- Ατοπική δερματίτιδα. Ορισμένα άτομα με ατοπική δερματίτιδα (έκζεμα) έχουν επίσης τροφική αλλεργία.
Πρόληψη
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η εισαγωγή των φιστικιών στη διατροφή των βρεφών που βρίσκονται σε κίνδυνο ήδη από την ηλικία των 4 έως 6 μηνών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης τροφικών αλλεργιών έως και 80%.
Τα μωρά που κινδυνεύουν από αλλεργία στα φιστίκια είναι εκείνα με ήπιο έως σοβαρό έκζεμα, αλλεργία στο αυγό ή και τα δύο. Πριν εισάγετε τα φιστίκια στη διατροφή του μωρού σας, συζητήστε την καλύτερη δυνατή προσέγγιση με το γιατρό του παιδιού σας.
Διάγνωση
Η διαδικασία της διάγνωσης ξεκινάει από τη συζήτηση που κάνετε εσείς και ο γιατρός σας σχετικά με τα συμπτώματα και το ιατρικό ιστορικό σας. Η φυσική εξέταση συνήθως ακολουθεί μετά από αυτή τη συζήτηση. Τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν συνήθως κάποια από τα ακόλουθα:
Ημερολόγιο διατροφής. Ο γιατρός σας μπορεί να σας ζητήσει να κρατήσετε ένα ημερολόγιο διατροφής για τις διατροφικές σας συνήθειες, τα συμπτώματα και τα φάρμακά σας.
Δίαιτα αποκλεισμού. Εάν δεν είναι σαφές ότι τα φιστίκια προκαλούν τα συμπτώματά σας ή εάν ο γιατρός σας πιστεύει ότι μπορεί να έχετε αντίδραση σε περισσότερα από ένα είδη τροφίμων, μπορεί να σας συστήσει μια δίαιτα αποκλεισμού. Μπορεί να σας ζητηθεί να αποκλείσετε τα φιστίκια ή άλλα ύποπτα τρόφιμα για μια ή δύο εβδομάδες και στη συνέχεια να προσθέσετε τα τρόφιμα ξανά στη διατροφή σας ένα ένα. Αυτή η διαδικασία μπορεί να βοηθήσει να συσχετίσετε τα συμπτώματα με συγκεκριμένες τροφές. Εάν είχατε σοβαρή αντίδραση σε τρόφιμα, αυτή η μέθοδος δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια.
Δερματικό τεστ. Μια μικρή ποσότητα τροφίμου τοποθετείται στο δέρμα σας, το οποίο στη συνέχεια τρυπάται με μια βελόνα. Εάν είστε αλλεργικοί σε μια συγκεκριμένη ουσία, αναπτύσσετε ένα ανάγλυφο εξόγκωμα ή αντίδραση.
Εξέταση αίματος. Μια εξέταση αίματος μπορεί να μετρήσει την αντίδραση του ανοσοποιητικού σας συστήματος σε συγκεκριμένα τρόφιμα, ελέγχοντας την ποσότητα αντισωμάτων αλλεργίας στην κυκλοφορία του αίματός σας, γνωστών ως αντισώματα ανοσοσφαιρίνης Ε (IgE).
Οι πληροφορίες από όλες αυτές τις πηγές μπορούν να βοηθήσουν να προσδιοριστεί αν έχετε αλλεργία στα φιστίκια ή αν τα συμπτώματά σας πιθανόν να οφείλονται σε κάτι άλλο, όπως δυσανεξία σε τρόφιμα.
Θεραπεία
Αν και η συνηθισμένη προσέγγιση για τη θεραπεία της αλλεργίας στα φυστίκια είναι η αποφυγή της έκθεσης, οι ερευνητές συνεχίζουν να μελετούν διάφορες θεραπείες, συμπεριλαμβανομένης της ανοσοθεραπείας από το στόμα.
Γνωστή και ως απευαισθητοποίηση, η ανοσοθεραπεία από το στόμα περιλαμβάνει τη χορήγηση σε παιδιά με αλλεργία στα φιστίκια ή σε παιδιά που διατρέχουν κίνδυνο αλλεργίας στα φιστίκια, ολοένα και μεγαλύτερων δόσεων τροφίμων που περιέχουν φιστίκια σε βάθος χρόνου. Η ανοσοθεραπεία από το στόμα δεν αποτελεί θεραπεία για την αλλεργία στα φιστίκια. Αντίθετα, αυτός ο τύπος θεραπείας έχει ως στόχο να μειώσει τον κίνδυνο σοβαρών αντιδράσεων, συμπεριλαμβανομένης της αναφυλαξίας, που θα μπορούσαν να εμφανιστούν σε περίπτωση έκθεσης σε φιστίκια.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων ενέκρινε πρόσφατα το πρώτο από του στόματος χορηγούμενο ανοσοθεραπευτικό φάρμακο, το Palforzia για τη θεραπεία παιδιών ηλικίας 4 έως 17 ετών με επιβεβαιωμένη αλλεργία στα φιστίκια. Αυτό το φάρμακο δεν συνιστάται για άτομα με μη ελεγχόμενο άσθμα ή ορισμένες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της ηωσινοφιλικής οισοφαγίτιδας
Το Palforzia δρα σε άτομα με αλλεργία στα φιστίκια αυξάνοντας σταδιακά την ικανότητα του οργανισμού να ανέχεται μικρές ποσότητες φιστικιού (απευαισθητοποίηση). Το Palforzia μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της σοβαρότητας των αλλεργικών αντιδράσεων μετά την επαφή με το φιστίκι. Δεν είναι αποτελεσματικό έναντι άλλων αλλεργιών σε ξηρούς καρπούς ή τρόφιμα.
Το Palforzia δεν αντιμετωπίζει τα συμπτώματα της αλλεργίας στα φιστίκια και δεν πρέπει να λαμβάνεται κατά τη διάρκεια μιας αλλεργικής αντίδρασης.
Μελέτες δείχνουν ότι το Palforzia μπορεί να βοηθήσει νεαρούς ασθενείς (ηλικίας 4 έως 17 ετών) με αλλεργία στα φιστίκια να ανεχθούν την πρωτεΐνη φιστικιού με ελαφρά μόνο συμπτώματα. Παρόλο που δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα από ασθενείς που ενηλικιώνονται κατά τη διάρκεια της θεραπείας, οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει να είναι σε θέση να αποφασίσουν με τον γιατρό τους εάν θα συνεχίσουν ή όχι τη θεραπεία.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες του Palforzia, συμπεριλαμβανομένων των αλλεργικών αντιδράσεων, μπορούν να αντιμετωπιστούν ακολουθώντας τις συμβουλές για τους ασθενείς και τους επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης που περιλαμβάνονται στις πληροφορίες του προϊόντος. Συνεπώς, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα οφέλη του Palforzia είναι μεγαλύτερα από τους κινδύνους του και ότι μπορεί να εγκριθεί η χρήση του στην ΕΕ.
Να είστε προετοιμασμένοι για μια αντίδραση
Ο μόνος τρόπος για να αποτρέψετε μια αντίδραση είναι να αποφύγετε εντελώς τα φιστίκια και τα προϊόντα φιστικιών. Αλλά τα φιστίκια είναι συνηθισμένα και παρά τις προσπάθειές σας, είναι πιθανό να έρθετε σε επαφή με φιστίκια κάποια στιγμή.
Για μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση, μπορεί να χρειαστείτε μια επείγουσα ένεση επινεφρίνης και επιπλέον να επισκεφθείτε τα επείγοντα περιστατικά. Πολλοί άνθρωποι με αλλεργίες φέρουν μαζί τους έναν αυτόματο εγχυτήρα επινεφρίνης (EpiPen). Αυτή η συσκευή είναι μια σύριγγα με κρυμμένη βελόνα που χορηγεί μια εφάπαξ δόση φαρμάκου όταν πιεστεί στον μηρό σας.
Ποτέ μην υποθέτετε ότι ένα τρόφιμο δεν περιέχει φιστίκια.
Τα φιστίκια μπορεί να βρίσκονται σε τρόφιμα που δεν είχατε ιδέα ότι τα περιέχουν. Να διαβάζετε πάντα τις ετικέτες στα συσκευασμένα τρόφιμα για να βεβαιωθείτε ότι δεν περιέχουν φιστίκια ή προϊόντα φιστικιών. Τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα υποχρεούνται να αναφέρουν σαφώς αν τα τρόφιμα περιέχουν φιστίκια και αν έχουν παραχθεί σε εργοστάσια που επεξεργάζονται επίσης φιστίκια.
Ακόμη και αν νομίζετε ότι γνωρίζετε τι περιέχει ένα τρόφιμο, ελέγξτε την ετικέτα. Τα συστατικά μπορεί να μεταβάλλονται.
Αποφυγή τροφίμων που περιέχουν φιστίκια
Τα φιστίκια είναι κοινά και η αποφυγή των τροφίμων που τα περιέχουν μπορεί να αποτελέσει μεγάλη πρόκληση. Τα ακόλουθα τρόφιμα περιέχουν συχνά φιστίκια:
- Αλεσμένοι ή ανάμεικτοι ξηροί καρποί
- Προϊόντα αρτοποιίας, όπως μπισκότα και αρτοσκευάσματα
- Παγωτά και κατεψυγμένα επιδόρπια
- Μπάρες ενέργειας
- Δημητριακά και γκρανόλα
- Ψωμιά με δημητριακά
Εάν το παιδί σας έχει αλλεργία στα φυστίκια, λάβετε τα παρακάτω μέτρα για να το κρατήσετε ασφαλές:
Συνεργαστείτε με τους φροντιστές του. Ζητήστε από συγγενείς, μπέιμπι σίτερ, δασκάλους και άλλους φροντιστές να σας βοηθήσουν. Διδάξτε στους ενήλικες που περνούν χρόνο με το παιδί σας πώς να αναγνωρίζουν τα σημάδια και τα συμπτώματα μιας αλλεργικής αντίδρασης στα φιστίκια. Τονίστε ότι μια αλλεργική αντίδραση μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή του παιδιού και απαιτεί άμεση δράση.
Βεβαιωθείτε επίσης ότι το παιδί σας γνωρίζει να ζητάει αμέσως βοήθεια αν έχει αλλεργική αντίδραση.
Αποθαρρύνετε το παιδί σας να μοιράζεται τρόφιμα.
Βεβαιωθείτε ότι ο αυτόματος εγχυτήρας επινεφρίνης του παιδιού σας είναι πάντα διαθέσιμος.
Μια ένεση επινεφρίνης (αδρεναλίνης) μπορεί να μειώσει άμεσα τη σοβαρότητα μιας δυνητικά απειλητικής για τη ζωή αναφυλακτικής αντίδρασης, αλλά πρέπει να χορηγηθεί αμέσως. Εάν το παιδί σας διαθέτει ενέσιμο μηχανισμό επείγουσας χορήγησης επινεφρίνης, βεβαιωθείτε ότι τα μέλη της οικογένειάς σας και οι άλλοι φροντιστές γνωρίζουν για το φάρμακο έκτακτης ανάγκης του παιδιού σας – πού βρίσκεται, πότε μπορεί να χρειαστεί και πώς να το χρησιμοποιήσουν.
Ζητήστε από το παιδί σας να φοράει βραχιόλι ή περιδέραιο ιατρικού κινδύνου.
Αυτό θα βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι λαμβάνει τη σωστή θεραπεία εάν δεν είναι σε θέση να επικοινωνήσει κατά τη διάρκεια μιας σοβαρής αντίδρασης.
