Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός: Ποιούς απειλεί;

Ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) προκαλεί λοιμώξεις των πνευμόνων και της αναπνευστικής οδού.

Είναι τόσο συχνός που τα περισσότερα παιδιά έχουν μολυνθεί από τον ιό μέχρι την ηλικία των 2 ετών. Ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός μπορεί επίσης να μολύνει τους ενήλικες.

Σε ενήλικες και μεγαλύτερα, υγιή παιδιά, τα συμπτώματα του ιού είναι ήπια και συνήθως μιμούνται τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος.

Τα μέτρα αυτοφροντίδας είναι συνήθως το μόνο που απαιτείται για την ανακούφιση από τυχόν ενοχλήσεις.

Ο RSV μπορεί να προκαλέσει σοβαρή λοίμωξη σε ορισμένα άτομα, συμπεριλαμβανομένων των βρεφών 12 μηνών και νεότερων (βρέφη), ιδίως των πρόωρων βρεφών, των ηλικιωμένων ενηλίκων, των ατόμων με καρδιακή και πνευμονική νόσο ή οποιουδήποτε ατόμου με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα (ανοσοκατεσταλμένο).

Συμπτώματα

Τα σημεία και τα συμπτώματα της λοίμωξης από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό εμφανίζονται συνήθως περίπου 4 έως 6 ημέρες μετά την έκθεση στον ιό.

Στους ενήλικες και τα μεγαλύτερα παιδιά, ο ιός προκαλεί συνήθως ήπια σημεία και συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα. Αυτά μπορεί να είναι τα εξής:

• Συμφόρηση ή καταρροή της μύτης
• Ξηρός βήχας
• Χαμηλού βαθμού πυρετός
• Πονόλαιμος
• Φτέρνισμα
• Πονοκέφαλος

Σε σοβαρές περιπτώσεις

Η λοίμωξη από τον ιό μπορεί να εξαπλωθεί στην κατώτερη αναπνευστική οδό, προκαλώντας πνευμονία ή βρογχιολίτιδα – φλεγμονή των μικρών αεραγωγών που εισέρχονται στους πνεύμονες. Τα σημεία και τα συμπτώματα σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πυρετό
• Σοβαρό βήχα
• Συριγμό – ένας υψηλής συχνότητας θόρυβος που συνήθως ακούγεται κατά την εκπνοή
• Γρήγορη αναπνοή ή δυσκολία στην αναπνοή – το άτομο μπορεί να προτιμά να κάθεται όρθιο παρά να ξαπλώνει
• Γαλάζιο χρώμα του δέρματος λόγω έλλειψης οξυγόνου (κυάνωση)

Τα βρέφη προσβάλλονται σοβαρότερα από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό. Τα σημεία και συμπτώματα της σοβαρής λοίμωξης από αναπνευστικό συγκυτιακό ιό στα βρέφη είναι τα ακόλουθα:

• Βραχεία, ρηχή και γρήγορη αναπνοή
• Δυσκολία στην αναπνοή – οι μύες του θώρακα και το δέρμα τραβιούνται προς τα μέσα με κάθε αναπνοή
• Βήχας
• Κακή σίτιση
• Ασυνήθιστη κόπωση (λήθαργος)
• Ευερεθιστότητα

Τα περισσότερα παιδιά και οι ενήλικες αναρρώνουν σε μία έως δύο εβδομάδες, αν και ορισμένα μπορεί να έχουν επανειλημμένο συριγμό.

Σοβαρή ή απειλητική για τη ζωή λοίμωξη που απαιτεί παραμονή στο νοσοκομείο μπορεί να εμφανιστεί σε πρόωρα βρέφη ή σε οποιονδήποτε έχει χρόνια καρδιακά ή πνευμονικά προβλήματα.

Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός και COVID-19

Επειδή ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός και η COVID-19 είναι και οι δύο τύποι αναπνευστικών ιών, ορισμένα συμπτώματα του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού και της COVID-19 μπορεί να είναι παρόμοια.

Στα παιδιά, η COVID-19 συχνά οδηγεί σε ήπια συμπτώματα όπως πυρετό, ρινική καταρροή και βήχα. Στους ενήλικες με COVID-19, τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο σοβαρά και μπορεί να περιλαμβάνουν δυσκολία στην αναπνοή.

Η ύπαρξη του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού μπορεί να μειώσει την ανοσία και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης COVID-19 – για παιδιά και ενήλικες. Και αυτές οι λοιμώξεις μπορεί να εμφανιστούν μαζί, γεγονός που μπορεί να επιδεινώσει τη σοβαρότητα της COVID-19.

Αιτίες

Ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός εισέρχεται στον οργανισμό μέσω των ματιών, της μύτης ή του στόματος. Μεταδίδεται εύκολα μέσω του αέρα με μολυσμένα αναπνευστικά σταγονίδια.

Εσείς ή το παιδί σας μπορεί να μολυνθείτε εάν κάποιος με αναπνευστικό συγκυτιακό ιό βήξει ή φτερνιστεί κοντά σας. Ο ιός μεταδίδεται επίσης σε άλλους μέσω της άμεσης επαφής, όπως η χειραψία.

Ο ιός μπορεί να ζήσει για ώρες σε σκληρά αντικείμενα, όπως πάγκους, κάγκελα κούνιας και παιχνίδια. Αν αγγίξετε το στόμα, τη μύτη ή τα μάτια σας αφού αγγίξετε ένα μολυσμένο αντικείμενο, είναι πιθανό να κολλήσετε τον ιό.

Ένα μολυσμένο άτομο είναι πιο μεταδοτικό κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας περίπου μετά τη μόλυνση.

Αλλά στα βρέφη και σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, ο ιός μπορεί να συνεχίσει να εξαπλώνεται ακόμη και μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων, για διάστημα έως και τεσσάρων εβδομάδων.

Παράγοντες κινδύνου

Μέχρι την ηλικία των 2 ετών, τα περισσότερα παιδιά θα έχουν μολυνθεί από τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό, αλλά μπορούν να μολυνθούν από τον RSV περισσότερες από μία φορές.

Τα παιδιά που πηγαίνουν σε κέντρα παιδικής φροντίδας ή που έχουν αδέλφια που πηγαίνουν σχολείο διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο έκθεσης και επαναμόλυνσης.

Η εποχή του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού -όταν τείνουν να εκδηλώνονται κρούσματα- είναι από το φθινόπωρο έως το τέλος της άνοιξης.

Στα άτομα που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρών ή ενίοτε απειλητικών για τη ζωή λοιμώξεων από αναπνευστικό συγκυτιακό ιό περιλαμβάνονται:

• Τα βρέφη, ιδίως τα πρόωρα βρέφη ή τα μωρά που είναι 6 μηνών ή μικρότερα
• Τα παιδιά που έχουν καρδιακή νόσο που υπάρχει από τη γέννηση (συγγενής καρδιοπάθεια) ή χρόνια πνευμονοπάθεια
• Τα παιδιά ή οι ενήλικες με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω ασθενειών όπως ο καρκίνος ή λόγω θεραπείας όπως η χημειοθεραπεία
• Τα παιδιά που πάσχουν από νευρομυϊκές διαταραχές, όπως η μυϊκή δυστροφία
• Οι ενήλικες με καρδιοπάθεια ή πνευμονοπάθεια
• Οι ηλικιωμένοι ενήλικες, ιδίως όσοι είναι ηλικίας 65 ετών και άνω

Επιπλοκές

Οι επιπλοκές του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού είναι οι εξής:

• Νοσηλεία. Μια σοβαρή λοίμωξη από RSV μπορεί να απαιτεί παραμονή στο νοσοκομείο, ώστε οι γιατροί να παρακολουθήσουν και να αντιμετωπίσουν τα αναπνευστικά προβλήματα και να χορηγήσουν ενδοφλέβια (IV) υγρά.
• Πνευμονία. Ο RSV είναι η πιο συχνή αιτία φλεγμονής των πνευμόνων (πνευμονία) ή των αεραγωγών των πνευμόνων (βρογχιολίτιδα) στα βρέφη. Αυτές οι επιπλοκές μπορεί να εμφανιστούν όταν ο ιός εξαπλωθεί στην κατώτερη αναπνευστική οδό. Η φλεγμονή των πνευμόνων μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή σε βρέφη, μικρά παιδιά, ηλικιωμένους ενήλικες, άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα ή άτομα με χρόνια καρδιακή ή πνευμονική νόσο.
• Λοίμωξη του μέσου ωτός. Εάν τα μικρόβια εισέλθουν στο χώρο πίσω από το τύμπανο του αυτιού, μπορεί να πάθετε λοίμωξη του μέσου αυτιού (μέση ωτίτιδα). Αυτό συμβαίνει συχνότερα σε βρέφη και μικρά παιδιά.
• Άσθμα. Μπορεί να υπάρχει σύνδεση μεταξύ του σοβαρού RSV στα παιδιά και της πιθανότητας εμφάνισης άσθματος αργότερα στη ζωή.
• Επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις. Μόλις νοσήσετε από αναπνευστικό συγκυτιακό ιό, μπορεί να μολυνθείτε ξανά. Είναι μάλιστα πιθανό να συμβεί κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου έξαρσης της νόσου. Ωστόσο, τα συμπτώματα συνήθως δεν είναι τόσο σοβαρά – συνήθως έχουν τη μορφή κοινού κρυολογήματος. Μπορεί όμως να είναι σοβαρά σε ηλικιωμένους ενήλικες ή σε άτομα με χρόνια καρδιακή ή πνευμονική νόσο.

Πρόληψη

Δεν υπάρχει εμβόλιο για τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό. Αλλά οι παρακάτω συνήθειεςμπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της εξάπλωσης αυτής της λοίμωξης:

• Πλένετε συχνά τα χέρια σας. Διδάξτε στα παιδιά σας τη σημασία του πλυσίματος των χεριών.
• Αποφύγετε την έκθεση στον ιό. Καλύψτε το στόμα και τη μύτη σας όταν βήχετε ή φτερνίζεστε. Περιορίστε την επαφή του μωρού σας με άτομα που έχουν πυρετό ή κρυολόγημα.
• Κρατήστε τα αντικείμενα καθαρά. Βεβαιωθείτε ότι οι πάγκοι της κουζίνας και του μπάνιου, τα πόμολα και τα χερούλια είναι καθαρά. Πετάξτε αμέσως τα χρησιμοποιημένα χαρτομάντιλα.
• Μην μοιράζεστε ποτήρια για πόσιμο νερό με άλλους. Χρησιμοποιήστε το δικό σας ποτήρι ή ποτήρια μιας χρήσης όταν εσείς ή κάποιος άλλος είναι άρρωστος. Βάλτε ετικέτα στο ποτήρι κάθε ατόμου.
• Μην καπνίζετε. Τα μωρά που εκτίθενται σε καπνό έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από αναπνευστικό συγκυτιακό ιό και ενδεχομένως να εμφανίσουν σοβαρότερα συμπτώματα. Εάν καπνίζετε, μην το κάνετε ποτέ μέσα στο σπίτι ή το αυτοκίνητο.
• Πλένετε τακτικά τα παιχνίδια. Κάντε το αυτό ειδικά όταν το παιδί σας ή κάποιο παιδί που παίζει μαζί του είναι άρρωστο.

Θεραπεία

Η θεραπεία για τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό περιλαμβάνει γενικά μέτρα αυτοφροντίδας για να νιώθει το παιδί σας πιο άνετα (υποστηρικτική φροντίδα).

Ωστόσο, μπορεί να χρειαστεί νοσοκομειακή περίθαλψη εάν εμφανιστούν σοβαρά συμπτώματα.

Υποστηρικτική φροντίδα

Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει ένα μη συνταγογραφούμενο φάρμακο όπως η παρακεταμόλη για τη μείωση του πυρετού.

(Ποτέ μη δίνετε ασπιρίνη σε παιδί.) Η χρήση ρινικών σταγόνων φυσιολογικού ορού και η αναρρόφηση μπορεί να βοηθήσουν στον καθαρισμό μιας βουλωμένης μύτης.

Ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει αντιβιοτικά εάν υπάρχει βακτηριακή επιπλοκή, όπως βακτηριακή πνευμονία.

Διατηρήστε το παιδί σας όσο το δυνατόν πιο άνετα. Προσφέρετε άφθονα υγρά και προσέχετε για σημάδια απώλειας σωματικών υγρών (αφυδάτωση), όπως ξηροστομία, μικρή έως καθόλου παραγωγή ούρων, βαθουλωμένα μάτια και υπερβολική ανησυχία ή υπνηλία.

Νοσοκομειακή περίθαλψη

Εάν η λοίμωξη από αναπνευστικό συγκυτιακό ιό είναι σοβαρή, μπορεί να είναι απαραίτητη η παραμονή στο νοσοκομείο. Οι θεραπείες στο νοσοκομείο είναι οι εξής:

• Ενδοφλέβια (IV) υγρά
• Οξυγόνο με υγρασία
• Ένα μηχάνημα αναπνοής (μηχανικός αερισμός), σε σπάνιες περιπτώσεις

Ο εισπνευστήρας (βρογχοδιασταλτικό) ή τα στεροειδή δεν έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν στη θεραπεία της λοίμωξης από αναπνευστικό συγκυτιακό ιό.