Αθροιστική κεφαλαλγία: Διάγνωση, θεραπεία

Οι αθροιστικοί πονοκέφαλοι, οι οποίοι εμφανίζονται σε κυκλικά μοτίβα ή σε αθροιστικές περιόδους, είναι ένας από τους πιο επώδυνους τύπους πονοκεφάλων.

Μία αθροιστική κεφαλαλγία συνήθως σας ξυπνά στη μέση της νύχτας με έντονο πόνο μέσα ή γύρω από το ένα μάτι στη μία πλευρά του κεφαλιού σας.

Οι εξάρσεις συχνών κρίσεων, γνωστές ως clusters (περίοδοι κρίσεων), μπορεί να διαρκέσουν από εβδομάδες έως μήνες, και συνήθως ακολουθούνται από περιόδους ύφεσης, όταν οι πονοκέφαλοι σταματούν.

Κατά τη διάρκεια της ύφεσης, δεν εμφανίζονται πονοκέφαλοι για μήνες και μερικές φορές ακόμη και για χρόνια.

Ευτυχώς, η αθροιστική κεφαλαλγία είναι σπάνια και δεν είναι απειλητική για τη ζωή.

Οι θεραπείες μπορούν να κάνουν τις κρίσεις αθροιστικής κεφαλαλγίας συντομότερες και λιγότερο σοβαρές.

Επιπλέον, τα φάρμακα μπορούν να μειώσουν τον αριθμό των αθροιστικών πονοκεφάλων που παρουσιάζετε.

Συνήθη σημεία και συμπτώματα της αθροιστικής κεφαλαλγίας

• Σημεία και συμπτώματα της αθροιστικής κεφαλαλγίας που επηρεάζουν το πρόσωπο

Ο αθροιστικός πονοκέφαλος εκδηλώνεται γρήγορα, συνήθως χωρίς προειδοποίηση, αν και μπορεί πρώτα να έχετε ναυτία και αύρα που θυμίζουν ημικρανία.

Τα συνήθη σημεία και συμπτώματα κατά τη διάρκεια του πονοκεφάλου είναι τα εξής:

• Αφόρητος πόνος που γενικά εντοπίζεται στο ένα μάτι, πίσω ή γύρω από αυτό, αλλά μπορεί να ακτινοβολεί και σε άλλες περιοχές του προσώπου, του κεφαλιού και του λαιμού σας
• Μονόπλευρος πόνος
• Ανησυχία
• Υπερβολική δακρύρροια
• Κοκκίνισμα του ματιού σας από την πλευρά που έχει προσβληθεί
• Βουλωμένη μύτη ή ρινική καταρροή από την πληγείσα πλευρά
• Ιδρώτας στο μέτωπο ή στο πρόσωπο από την πληγείσα πλευρά
• Χλωμό δέρμα (ωχρότητα) ή κοκκίνισμα στο πρόσωπό σας
• Πρήξιμο γύρω από το μάτι σας στην προσβεβλημένη πλευρά
• Πτώση του βλεφάρου στην πάσχουσα πλευρά

Τα άτομα με αθροιστική κεφαλαλγία, σε αντίθεση με τα άτομα με ημικρανία, είναι πιθανό να βηματίζουν ή να κάθονται και να κουνιούνται μπρος-πίσω.

Ορισμένα συμπτώματα που μοιάζουν με ημικρανία – συμπεριλαμβανομένης της ευαισθησίας στο φως και τον ήχο – μπορεί να εμφανιστούν στην αθροιστική κεφαλαλγία, αν και συνήθως στη μία πλευρά.

Μια περίοδος αθροιστικής κεφαλαλγίας διαρκεί γενικά από αρκετές εβδομάδες έως μήνες.

Η ημερομηνία έναρξης και η διάρκεια κάθε περιόδου κρίσης μπορεί να είναι σταθερές από περίοδο σε περίοδο.

Για παράδειγμα, οι περίοδοι κρίσεων μπορεί να εμφανίζονται εποχιακά, όπως κάθε άνοιξη ή κάθε φθινόπωρο.

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν επεισοδιακούς αθροιστικούς πονοκεφάλους.

Στους επεισοδιακούς αθροιστικούς πονοκεφάλους, οι πονοκέφαλοι εμφανίζονται για μία εβδομάδα έως ένα έτος, ακολουθούμενοι από μια περίοδο ύφεσης χωρίς πόνο που μπορεί να διαρκέσει έως και 12 μήνες πριν εκδηλωθεί ξανά αθροιστική κεφαλαλγία.

Οι χρόνιες αθροιστικές περίοδοι μπορεί να συνεχιστούν για περισσότερο από ένα έτος ή οι περίοδοι χωρίς πόνο μπορεί να διαρκέσουν λιγότερο από ένα μήνα.

Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου αθροιστικής κεφαλαλγίας:

• Οι πονοκέφαλοι εμφανίζονται συνήθως κάθε μέρα, μερικές φορές αρκετές φορές την ημέρα.
• Μια μεμονωμένη κρίση μπορεί να διαρκέσει από 15 λεπτά έως τρεις ώρες
• Οι κρίσεις εμφανίζονται συχνά την ίδια ώρα κάθε μέρα
• Οι περισσότερες κρίσεις συμβαίνουν τη νύχτα, συνήθως 1 έως 2 ώρες αφότου πάτε για ύπνο
• Ο πόνος συνήθως τελειώνει το ίδιο ξαφνικά όπως άρχισε, με ταχεία μείωση της έντασης. Μετά τις κρίσεις, οι περισσότεροι άνθρωποι είναι απαλλαγμένοι από τον πόνο αλλά εξαντλημένοι.

Επισκεφθείτε το γιατρό σας σε περίπτωση που μόλις αρχίσατε να έχετε αθροιστικές κεφαλαλγίες για να αποκλείσει άλλες διαταραχές και να βρει την πιο αποτελεσματική θεραπεία.

Ο πονοκέφαλος, ακόμη και όταν είναι έντονος, συνήθως δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας υποκείμενης νόσου.

Όμως οι πονοκέφαλοι μπορεί περιστασιακά να υποδηλώνουν μια σοβαρή υποκείμενη ιατρική κατάσταση, όπως όγκο στον εγκέφαλο ή ρήξη ενός εξασθενημένου αιμοφόρου αγγείου (ανεύρυσμα).

Επιπλέον, εάν έχετε ιστορικό πονοκεφάλων, επισκεφθείτε το γιατρό σας εάν το μοτίβο αλλάζει ή οι πονοκέφαλοί σας γίνονται ξαφνικά διαφορετικοί.

Αναζητήστε επείγουσα περίθαλψη εάν έχετε οποιοδήποτε από αυτά τα σημεία και συμπτώματα:

• Έναν απότομο, έντονο πονοκέφαλο, συχνά σαν κεραυνό εν αιθρία
• Πονοκέφαλο με πυρετό, ναυτία ή εμετό, δύσκαμπτο αυχένα, διανοητική σύγχυση, επιληπτικές κρίσεις, μούδιασμα ή δυσκολία στην ομιλία, τα οποία μπορεί να υποδηλώνουν διάφορα προβλήματα, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα ή όγκο στον εγκέφαλο
• Πονοκέφαλο μετά από τραυματισμό στο κεφάλι, ακόμη και αν πρόκειται για μια μικρή πτώση ή χτύπημα, ειδικά αν αυτός επιδεινώνεται
• Έναν ξαφνικό, έντονο πονοκέφαλο που δεν μοιάζει με κανέναν άλλο που είχατε ποτέ στο παρελθόν
• Πονοκέφαλο που επιδεινώνεται με την πάροδο των ημερών και αλλάζει μοτίβο και χαρακτηριστικά

Η ακριβής αιτία των αθροιστικών πονοκεφάλων είναι άγνωστη, αλλά τα μοντέλα εμφάνισης των αθροιστικών πονοκεφάλων υποδηλώνουν ότι παίζουν ρόλο οι ανωμαλίες στο βιολογικό ρολόι του σώματος (υποθάλαμος).

[ruby_related heading=”More Read” total=5 layout=2]

Σε αντίθεση με την ημικρανία και την κεφαλαλγία τάσης, η αθροιστική κεφαλαλγία γενικά δεν συνδέεται με εκλυτικά αίτια, όπως τρόφιμα, ορμονικές αλλαγές ή άγχος.

Μόλις ξεκινήσει μια περίοδος αθροιστικής κεφαλαλγίας, ωστόσο, η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει γρήγορα έναν πολύ σοβαρό πονοκέφαλο.

Για το λόγο αυτό, πολλά άτομα με αθροιστική κεφαλαλγία αποφεύγουν το αλκοόλ κατά τη διάρκεια μιας περιόδου κρίσεων.

Άλλοι πιθανοί εκλυτικοί παράγοντες είναι η χρήση φαρμάκων όπως η νιτρογλυκερίνη, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία καρδιακών παθήσεων.

Στους παράγοντες κινδύνου για την αθροιστική κεφαλαλγία συγκαταλέγονται οι εξής:

• Το φύλο. Οι άνδρες είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν αθροιστική κεφαλαλγία.
• Ηλικία. Οι περισσότεροι άνθρωποι που εμφανίζουν αθροιστικές κεφαλαλγίες είναι μεταξύ 20 και 50 ετών, αν και η πάθηση μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία.
• Το κάπνισμα. Πολλοί άνθρωποι που παθαίνουν κρίσεις αθροιστικής κεφαλαλγίας είναι καπνιστές. Ωστόσο, η διακοπή του καπνίσματος συνήθως δεν έχει καμία επίδραση στους πονοκεφάλους.
• Χρήση αλκοόλ. Εάν έχετε αθροιστικούς πονοκεφάλους, η κατανάλωση αλκοόλ κατά τη διάρκεια μιας περιόδου αθροιστικών πονοκεφάλων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εκδήλωσης κρίσης.
• Οικογενειακό ιστορικό. Το να έχετε γονέα ή αδελφό που είχε αθροιστική κεφαλαλγία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο να εμφανίσετε κι εσείς.

Η αθροιστική κεφαλαλγία έχει ένα χαρακτηριστικό τύπο πόνου και ένα χαρακτηριστικό μοτίβο κρίσεων.

Η διάγνωση εξαρτάται από τη δική σας περιγραφή των κρίσεων, συμπεριλαμβανομένου του πόνου, της θέσης και της σοβαρότητας των πονοκεφάλων σας και των συνοδών συμπτωμάτων.

Το πόσο συχνά εμφανίζονται οι πονοκέφαλοί σας και πόσο διαρκούν είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες.

Ο γιατρός σας πιθανότατα θα προσπαθήσει να εντοπίσει τον τύπο και την αιτία του πονοκεφάλου σας χρησιμοποιώντας ορισμένες μεθόδους.

• Νευρολογική εξέταση

Μια νευρολογική εξέταση μπορεί να βοηθήσει τον γιατρό σας να εντοπίσει σωματικά σημάδια μιας νευρολογικής διαταραχής.

Η εξέταση κατά κανόνα έχει φυσιολογικά αποτελέσματα σε ασθενείς με αθροιστική κεφαλαλγία.

Ο γιατρός σας θα χρησιμοποιήσει μια σειρά μεθόδων για να αξιολογήσει τη λειτουργία του εγκεφάλου σας, μεταξύ των οποίων θα εξετάσει τις αισθήσεις, τα αντανακλαστικά και τα νεύρα σας.

• Απεικονιστικές εξετάσεις

Εάν έχετε ασυνήθιστους ή περίπλοκους πονοκεφάλους ή μια μη φυσιολογική νευρολογική εξέταση, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει άλλες εξετάσεις για να αποκλείσει άλλες σοβαρές αιτίες του πόνου στο κεφάλι, όπως όγκο ή ανεύρυσμα (μαγνητική ή αξονική τομογραφία).

Δεν υπάρχει θεραπεία για τις αθροιστικές κεφαλαλγίες. Ο στόχος της θεραπείας είναι να μειωθεί η ένταση του πόνου, να μειωθεί η περίοδος του πονοκεφάλου και να προληφθούν οι κρίσεις.

Δεδομένου ότι ο πόνος μιας αθροιστικής κεφαλαλγίας εμφανίζεται ξαφνικά και μπορεί να υποχωρήσει μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, η αθροιστική κεφαλαλγία μπορεί να είναι δύσκολο να αξιολογηθεί και να αντιμετωπιστεί, καθώς απαιτεί φάρμακα ταχείας δράσης.

Ορισμένοι τύποι οξείας φαρμακευτικής αγωγής μπορούν να προσφέρουν γρήγορα κάποια ανακούφιση από τον πόνο.

Οι θεραπείες που αναφέρονται παρακάτω έχουν αποδειχθεί πιο αποτελεσματικές για την οξεία και προληπτική θεραπεία της αθροιστικής κεφαλαλγίας.

Οξυγόνο. Η σύντομη εισπνοή καθαρού οξυγόνου μέσω μιας μάσκας παρέχει εντυπωσιακή ανακούφιση στους περισσότερους που τη χρησιμοποιούν.

Τα αποτελέσματα αυτής της ασφαλούς, ανέξοδης διαδικασίας μπορούν να γίνουν αισθητά μέσα σε 15 λεπτά.

Το οξυγόνο είναι γενικά ασφαλές και χωρίς παρενέργειες.

Το σημαντικότερο μειονέκτημα του οξυγόνου είναι η ανάγκη να έχετε μαζί σας μια φιάλη οξυγόνου και έναν ρυθμιστή, γεγονός που μπορεί να κάνει τη θεραπεία άβολη και απρόσιτη κατά καιρούς.

Διατίθενται μικρές, φορητές μονάδες, αλλά ορισμένοι άνθρωποι εξακολουθούν να τις θεωρούν μη πρακτικές.

Τριπτάνες. Η ενέσιμη μορφή της σουματριπτάνης (Imitrex), η οποία χρησιμοποιείται συνήθως για τη θεραπεία της ημικρανίας, είναι επίσης μια αποτελεσματική θεραπεία για την οξεία αθροιστική κεφαλαλγία.

Η πρώτη ένεση μπορεί να χορηγηθεί ενώ βρίσκεστε υπό ιατρική παρακολούθηση.

Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να ωφεληθούν από τη χρήση σουματριπτάνης σε μορφή ρινικού σπρέι, αλλά για τους περισσότερους ανθρώπους αυτό δεν είναι τόσο αποτελεσματικό όσο η ένεση και μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να δράσει.

Η σουματριπτάνη δεν συνιστάται εάν έχετε μη ελεγχόμενη υψηλή αρτηριακή πίεση ή καρδιακή νόσο.

Ένα άλλο φάρμακο τριπτάνης, η ζολμιτριπτάνη (Zomig), μπορεί να ληφθεί σε μορφή ρινικού σπρέι για την ανακούφιση από τον αθροιστικό πονοκέφαλο.

Αυτό το φάρμακο μπορεί να αποτελέσει μια επιλογή εάν δεν μπορείτε να ανεχτείτε άλλες μορφές θεραπειών ταχείας δράσης.

Τα από του στόματος χορηγούμενα φάρμακα δρουν σχετικά αργά και συχνά δεν είναι χρήσιμα για την οξεία θεραπεία της αθροιστικής κεφαλαλγίας.

Οκτρεοτίδη. Η οκτρεοτίδη (σανδοστατίνη), μια ενέσιμη συνθετική έκδοση της εγκεφαλικής ορμόνης σωματοστατίνης, είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για την αθροιστική κεφαλαλγία σε ορισμένα άτομα.

Αλλά συνολικά, είναι λιγότερο αποτελεσματική και δρα λιγότερο γρήγορα για την ανακούφιση του πόνου από ό,τι οι τριπτάνες.

Τοπικά αναισθητικά. Η αναισθητική δράση των τοπικών αναισθητικών, όπως η λιδοκαΐνη, μπορεί να είναι αποτελεσματική κατά του πόνου της αθροιστικής κεφαλαλγίας σε ορισμένα άτομα όταν χορηγείται από τη μύτη (ενδορινικά).

Διυδροεργοταμίνη. Η ενέσιμη μορφή της διυδροεργοταμίνης (D.H.E. 45) μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματικό παυσίπονο για ορισμένα άτομα με αθροιστική κεφαλαλγία.

Αυτό το φάρμακο διατίθεται επίσης σε εισπνεόμενη (ενδορινική) μορφή, αλλά αυτή η μορφή δεν έχει αποδειχθεί αποτελεσματική για την αθροιστική κεφαλαλγία.

Η προληπτική θεραπεία ξεκινά από την έναρξη του αθροιστικού επεισοδίου με στόχο την καταστολή των κρίσεων.

Ο καθορισμός του φαρμάκου που θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται συχνά από τη διάρκεια και την περιοδικότητα των επεισοδίων σας.

Υπό την καθοδήγηση του γιατρού σας, μπορείτε να διακόψετε τη χορήγηση των φαρμάκων μόλις λήξει η αναμενόμενη διάρκεια του αθροιστικού επεισοδίου.

Αναστολείς διαύλων ασβεστίου. Ο αναστολέας διαύλων ασβεστίου βεραπαμίλη (Calan SR, Verelan) είναι συχνά η πρώτη επιλογή για την πρόληψη της αθροιστικής κεφαλαλγίας.

Η βεραπαμίλη μπορεί να χρησιμοποιηθεί μαζί με άλλα φάρμακα.

Περιστασιακά, απαιτείται πιο μακροχρόνια χρήση του για τη διαχείριση της χρόνιας αθροιστικής κεφαλαλγίας.

Οι παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν δυσκοιλιότητα, ναυτία, κόπωση, πρήξιμο των αστραγάλων και χαμηλή αρτηριακή πίεση.

Κορτικοστεροειδή. Τα φάρμακα που καταστέλλουν τη φλεγμονή και ονομάζονται κορτικοστεροειδή, όπως η πρεδνιζόνη (Prednisone Intensol, Rayos), είναι προληπτικά φάρμακα ταχείας δράσης που μπορεί να αποδειχθούν αποτελεσματικά για πολλά άτομα με αθροιστική κεφαλαλγία.

Ο γιατρός σας μπορεί να σας συνταγογραφήσει κορτικοστεροειδή εάν η κατάσταση της αθροιστικής κεφαλαλγίας σας έχει ξεκινήσει πρόσφατα ή εάν έχετε ένα μοτίβο σύντομων περιόδων αθροιστικής κεφαλαλγίας και μακρών υφέσεων.

Αν και τα κορτικοστεροειδή μπορεί να είναι μια καλή επιλογή για χρήση για αρκετές ημέρες, σοβαρές παρενέργειες όπως ο διαβήτης, η υπέρταση και ο καταρράκτης τα καθιστούν ακατάλληλα για μακροχρόνια χρήση.

Ανθρακικό λίθιο. Το ανθρακικό λίθιο (Lithobid), το οποίο χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της διπολικής διαταραχής, μπορεί να είναι αποτελεσματικό στην πρόληψη της χρόνιας αθροιστικής κεφαλαλγίας, εάν άλλα φάρμακα δεν αποτρέπουν τις αθροιστικές κεφαλαλγίες.

Οι παρενέργειες περιλαμβάνουν τρόμο, αυξημένη δίψα και διάρροια. Ο γιατρός σας μπορεί να προσαρμόσει τη δοσολογία για την ελαχιστοποίηση των παρενεργειών.

Όσο παίρνετε αυτό το φάρμακο, θα πραγματοποιείται τακτικός έλεγχος για την εμφάνιση πιο σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών, όπως η νεφρική βλάβη.

Μη επεμβατική διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου (VNS). Η VNS χρησιμοποιεί ένα φορητό χειριστήριο για την παροχή ηλεκτρικής διέγερσης στο πνευμονογαστρικό νεύρο μέσω του δέρματος.

Αν και χρειάζονται περισσότερες έρευνες, ορισμένες μελέτες διαπίστωσαν ότι η VNS βοήθησε στη μείωση της συχνότητας των αθροιστικών πονοκεφάλων.

Νευρικός αποκλεισμός. Η έγχυση ενός αναισθητικού παράγοντα (αναισθητικό) και κορτικοστεροειδούς στην περιοχή γύρω από το ινιακό νεύρο, που βρίσκεται στο πίσω μέρος του κεφαλιού σας, μπορεί να βελτιώσει τις χρόνιες αθροιστικές κεφαλαλγίες.

Ο αποκλεισμός του ινιακού νεύρου μπορεί να είναι χρήσιμος για προσωρινή ανακούφιση μέχρι να δράσουν τα μακροπρόθεσμα προληπτικά φάρμακα. Συχνά χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με βεραπαμίλη.

Τα παρακάτω μέτρα μπορεί να σας βοηθήσουν να αποφύγετε μια κρίση αθροιστικής κεφαλαλγίας κατά τη διάρκεια μιας περιόδου αθροιστικής κεφαλαλγίας:

• Τηρήστε ένα τακτικό πρόγραμμα ύπνου. Οι περίοδοι αθροιστικής κεφαλαλγίας μπορεί να ξεκινήσουν όταν υπάρχουν αλλαγές στο κανονικό πρόγραμμα του ύπνου σας. Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου κρίσεων, ακολουθήστε το συνηθισμένο πρόγραμμα ύπνου σας.
• Αποφύγετε το αλκοόλ. Η κατανάλωση αλκοόλ, συμπεριλαμβανομένης της μπύρας και του κρασιού, μπορεί να προκαλέσει γρήγορα πονοκέφαλο κατά τη διάρκεια μιας περιόδου κρίσεων.

Επειδή οι αθροιστικοί πονοκέφαλοι μπορεί να είναι τόσο επώδυνοι, ίσως θελήσετε να δοκιμάσετε εναλλακτικές ή συμπληρωματικές θεραπείες για να ανακουφιστείτε από τον πόνο σας.

Η μελατονίνη έχει δείξει μέτρια αποτελεσματικότητα στη θεραπεία των νυχτερινών κρίσεων. Υπάρχουν επίσης κάποιες ενδείξεις ότι η καψαϊκίνη, που χρησιμοποιείται μέσα στη μύτη σας (ενδορινικά), μπορεί να μειώσει τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των κρίσεων αθροιστικής κεφαλαλγίας.

Η ζωή με την αθροιστική κεφαλαλγία μπορεί να είναι αρκετά τρομακτική και δύσκολη.

Οι κρίσεις μπορεί να φαίνονται ανυπόφορες και να σας κάνουν να αισθάνεστε ανησυχία και κατάθλιψη.

Τελικά, μπορεί να επηρεάσουν τις σχέσεις σας, την εργασία σας και την ποιότητα της ζωής σας.

Η συζήτηση με έναν σύμβουλο ή θεραπευτή μπορεί να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τις επιπτώσεις της αθροιστικής κεφαλαλγίας.

Και η συμμετοχή σε μια ομάδα υποστήριξης πονοκεφάλων μπορεί να σας φέρει σε επαφή με άλλους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν παρόμοιες εμπειρίες και να σας παράσχει πληροφορίες.

Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει έναν θεραπευτή ή μια ομάδα υποστήριξης στην περιοχή σας.