Τα έντερά σας έχουν μήκος περίπου 10 μέτρα.
Αυτό σημαίνει ότι οι τροφές που τρώτε έχουν να διανύσουν μεγάλη απόσταση μέχρι να χωνευτούν και να αποβληθούν εξ ολοκλήρου.
Τα έντερά σας φέρνουν εις πέρας αυτό το έργο χρησιμοποιώντας μυϊκές συσπάσεις που κινούνται σε μια κίνηση που μοιάζει με κύμα.
Οι μυϊκές αυτές συσπάσεις, γνωστές και ως περισταλτισμός, μετακινούν τις χωνεμένες τροφές σας προς τα εμπρός.
Ωστόσο, αν κάτι, όπως μυϊκά ή νευρικά προβλήματα, επιβραδύνει ή μπλοκάρει αυτή την κίνηση, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια μεγάλη κυκλοφοριακή συμφόρηση στα έντερά σας.
Ειλεός είναι ο ιατρικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει αυτή την έλλειψη κίνησης σε κάποιο σημείο του εντέρου, η οποία οδηγεί σε συσσώρευση και πιθανό μπλοκάρισμα της τροφικής ύλης.
Ο ειλεός μπορεί να οδηγήσει σε εντερική απόφραξη. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να περάσουν τροφές, αέρια ή υγρά.
Ο ειλεός μπορεί να εμφανιστεί ως ανεπιθύμητη ενέργεια μετά από χειρουργική επέμβαση. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες αιτίες που προκαλούν αυτή την κατάσταση.
Ο ειλεός αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Ωστόσο, τα άτομα με ειλεό συχνά δεν γνωρίζουν ότι η τροφή συσσωρεύεται στο έντερό τους, οπότε συνεχίζουν να τρώνε.
Αυτό ωθεί όλο και περισσότερο υλικό προς συσσώρευση.
Χωρίς θεραπεία, ο ειλεός μπορεί να προκαλέσει διάτρηση ή ρήξη του εντέρου.
Έτσι, το περιεχόμενο του εντέρου – το οποίο έχει υψηλά επίπεδα βακτηρίων – διαρρέει σε περιοχές της κοιλότητας του σώματός σας.
Το γεγονός αυτό μπορεί να αποβεί θανατηφόρο.
Εάν παρουσιαστεί ειλεός, είναι σημαντικό να λάβετε θεραπεία το συντομότερο δυνατό.
Ποιες είναι οι αιτίες του ειλεού;
Ο ειλεός είναι συχνό φαινόμενο μετά από μία χειρουργική επέμβαση, επειδή συχνά συνταγογραφούνται φάρμακα που μπορούν να επιβραδύνουν την εντερική κίνηση.
Πρόκειται για έναν τύπο παραλυτικού ειλεού.
Σε αυτή την περίπτωση, το έντερο δεν είναι φραγμένο. Αντίθετα, δεν κινείται σωστά.
Το αποτέλεσμα είναι η ελάχιστη έως καθόλου κίνηση της χωνεμένης τροφής μέσω του εντέρου σας.
Παραδείγματα φαρμάκων που μπορεί να προκαλέσουν παραλυτικό ειλεό είναι τα ακόλουθα:
- υδρομορφόνη
- μορφίνη
- οξυκωδόνη
- τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, όπως η αμιτριπτυλίνη και η ιμιπραμίνη
Ωστόσο, υπάρχουν και αρκετές άλλες πιθανές αιτίες ενός ειλεού. Σε αυτές συγκαταλέγονται:
- καρκίνος του εντέρου
- εκκολπωματίτιδα
- νόσος του Πάρκινσον, η οποία επηρεάζει τους μύες και τα νεύρα στα έντερα
- νόσος του Crohn, η οποία σπάνια προκαλεί απόφραξη, αλλά μπορεί να προκαλέσει πάχυνση των εντερικών τοιχωμάτων λόγω αυτοάνοσης φλεγμονής
Αυτές είναι οι πιο συχνές αιτίες ειλεού στους ενήλικες. Τα παιδιά μπορεί επίσης να εκδηλώσουν ειλεό.
Ο εγκολεασμός είναι η πιο συχνή αιτία ειλεού στα παιδιά. Αυτό συμβαίνει όταν ένα τμήμα του εντέρου ολισθαίνει μέσα στον εαυτό του.
Το πρώτο σημάδι εγκολεασμού σε ένα κατά τα άλλα υγιές βρέφος μπορεί να είναι το ξαφνικό, δυνατό κλάμα που προκαλείται από κοιλιακό πόνο.
Τα βρέφη που έχουν κοιλιακό πόνο μπορεί να έλκουν τα γόνατά τους στο στήθος τους όταν κλαίνε.
Ο πόνος της σύσπασης έρχεται και φεύγει, συνήθως κάθε 15 έως 20 λεπτά στην αρχή. Αυτά τα επώδυνα επεισόδια διαρκούν περισσότερο και συμβαίνουν συχνότερα όσο περνάει ο καιρός.
Άλλα συχνά σημεία και συμπτώματα του εγκολεασμού περιλαμβάνουν:
- Κόπρανα αναμεμειγμένα με αίμα και βλέννα
- Εμετός
- Ένα εξόγκωμα στην κοιλιά
- Αδυναμία ή έλλειψη ενεργητικότητας
- Διάρροια
Δεν εμφανίζονται όλα τα συμπτώματα σε κάθε ασθενή.
Ορισμένα βρέφη δεν έχουν εμφανή πόνο και ορισμένα παιδιά δεν βγάζουν αίμα ή δεν έχουν όγκο στην κοιλιά.
Ορισμένα μεγαλύτερα παιδιά έχουν πόνο αλλά δεν έχουν άλλα συμπτώματα.
Τα γαστρεντερικά συμπτώματα είναι τα πιο συνηθισμένα σημεία ενός ειλεού.
Το στομάχι και το έντερό σας θα αρχίσουν να γεμίζουν με αέρια που δεν μπορούν να περάσουν από το ορθό.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η κοιλιά να αποκτά μια σφιχτή και πρησμένη όψη.
Πώς αντιμετωπίζεται ο ειλεός;
Η θεραπεία του ειλεού εξαρτάται από τη σοβαρότητά του.
Η σοβαρότητα μπορεί να εξαρτάται από το αν προκαλεί μερική ή πλήρη εντερική απόφραξη ή αν πρόκειται για παραλυτικό ειλεό.
Μερική απόφραξη (Ατελής Ειλεός)
Μερικές φορές μια πάθηση όπως η νόσος του Crohn ή η εκκολπωματίτιδα σημαίνει ότι μέρος του εντέρου δεν κινείται.
Ωστόσο, κάποιο εντερικό περιεχόμενο μπορεί να περάσει.
Σε αυτή την περίπτωση, εάν είστε κατά τα άλλα σταθεροποιημένοι, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει μια δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες.
Αυτό μπορεί να συμβάλει στη μείωση των ογκωδών κοπράνων, καθιστώντας ευκολότερη τη διέλευσή τους.
Ωστόσο, εάν αυτό δεν αποδώσει, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση ή την αφαίρεση του προσβεβλημένου τμήματος του εντέρου.
Εάν εμφανίσετε αυτά τα συμπτώματα, ειδικά μετά από χειρουργική επέμβαση, είναι σημαντικό να αναζητήσετε άμεση ιατρική βοήθεια.
Πλήρης απόφραξη
Η πλήρης απόφραξη του εντέρου αποτελεί επείγουσα ιατρική κατάσταση.
Η θεραπεία θα εξαρτηθεί από τη συνολική κατάσταση της υγείας σας.
Για παράδειγμα, η εκτεταμένη κοιλιακή χειρουργική επέμβαση δεν είναι κατάλληλη για ορισμένους ανθρώπους.
Σε αυτούς περιλαμβάνονται οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με καρκίνο του παχέος εντέρου.
Σε αυτή την περίπτωση, ο γιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα μεταλλικό στεντ για να ανοίξει περισσότερο το έντερο.
Ιδανικά, η τροφή θα αρχίσει να περνάει με τη βοήθεια του στεντ.
Ωστόσο, μπορεί να εξακολουθεί να απαιτείται κοιλιακή χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση της απόφραξης ή του κατεστραμμένου τμήματος του εντέρου.
Παραλυτικός ειλεός
Η θεραπεία του παραλυτικού ειλεού ξεκινά με την εξακρίβωση της υποκείμενης αιτίας.
Εάν η αιτία είναι η φαρμακευτική αγωγή, ο γιατρός σας μπορεί να είναι σε θέση να συνταγογραφήσει άλλο φάρμακο για τη διέγερση της γαστρεντερικής κινητικότητας (κίνηση του εντέρου).
Ένα φάρμακο που μπορεί να συνταγογραφήσει είναι η μετοκλοπραμίδη.
Εάν είναι δυνατόν, η διακοπή των φαρμάκων που προκάλεσαν τον ειλεό μπορεί επίσης να βοηθήσει.
Ωστόσο, δεν πρέπει να διακόψετε τη λήψη ενός φαρμάκου, ειδικά ενός αντικαταθλιπτικού, χωρίς την έγκριση του γιατρού σας.
Η θεραπεία χωρίς χειρουργική επέμβαση είναι δυνατή κατά τα αρχικά στάδια ενός παραλυτικού ειλεού.
Ενδέχεται να εξακολουθείτε να χρειάζεστε παραμονή στο νοσοκομείο για να λάβετε τα κατάλληλα υγρά ενδοφλεβίως μέχρι να επιλυθεί πλήρως το πρόβλημα.
Εκτός από την ενδοφλέβια ενυδάτωση με υγρά, ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει ρινογαστρική αποσυμπίεση. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, εισάγεται ένας σωλήνας στη ρινική σας κοιλότητα για να φτάσει στο στομάχι σας.
Ο σωλήνας αναρροφά τον επιπλέον αέρα και το υλικό που διαφορετικά μπορεί να κάνετε εμετό.
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο ειλεός που σχετίζεται με τη χειρουργική επέμβαση υποχωρεί εντός 2 έως 4 ημερών μετά την επέμβαση.
Ωστόσο, ορισμένοι άνθρωποι χρειάζονται χειρουργική επέμβαση εάν η κατάσταση δεν βελτιωθεί.
Σκέψεις για χειρουργική επέμβαση
Το έντερό σας είναι πολύ μακρύ, οπότε μπορείτε να ζήσετε χωρίς κάποιο τμήμα του. Αν και μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία της πέψης, οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν μια υγιή ζωή μετα την αφαίρεση μέρους του εντέρου τους.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός σας μπορεί να χρειαστεί να αφαιρέσει ολόκληρο το έντερό σας. Σε αυτή την περίπτωση, ο γιατρός σας θα δημιουργήσει έναν ειδικό θύλακα που ονομάζεται στομία ή παρα φύση έδρα.
Στομία ή παρα φύση έδρα χαρακτηρίζεται χειρουργικά η εκτροπή της αποχετευτικής οδού του πεπτικού σωλήνα ώστε τα κόπρανα να αποβάλλονται όχι από τον πρωκτό αλλά από ένα τεχνητό άνοιγμα (οπή) του εντέρου στο δέρμα της κοιλιάς.
Στο σημείο αυτό εφαρμόζεται ένα εξωτερικό σακουλάκι (σάκκος κολοστομίας).
Εάν στη στομία εκβάλλει το παχύ έντερο, τότε ονομάζεται κολοστομία.
Εάν στο δέρμα εκβάλλει το λεπτό έντερο ονομάζεται ειλεοστομία.
Σε περιπτώσεις απόφραξης του εντέρου, τραυματισμού ή έντονης φλεγμονής, η στομία μπορεί να γίνει προσωρινά ως επείγουσα επέμβαση έως ότου αντιμετωπιστεί το συνολικό πρόβλημα. Στη συνέχεια, αποκαθίσταται το έντερο.
Ποια είναι τα συμπτώματα του ειλεού;
Ο ειλεός μπορεί να προκαλέσει έντονη κοιλιακή δυσφορία.
Τα συμπτώματα που σχετίζονται με έναν ειλεό είναι τα εξής:
- κοιλιακές κράμπες
- απώλεια όρεξης
- αίσθημα πληρότητας
- δυσκοιλιότητα
- αδυναμία διέλευσης αερίων
- πρήξιμο στην κοιλιακή χώρα
- ναυτία
- εμετός, ιδίως με περιεχόμενο που μοιάζει με κόπρανα
Πώς διαγιγνώσκεται ο ειλεός;
Ο γιατρός σας συνήθως θα ακούσει πρώτα την περιγραφή των συμπτωμάτων σας.
Πιθανόν να σας ρωτήσει για τυχόν ιστορικό ιατρικών παθήσεων, συνταγογραφούμενα φάρμακα και χειρουργικές επεμβάσεις, ιδίως πρόσφατες.
Στη συνέχεια, ο γιατρός σας μπορεί να πραγματοποιήσει μια φυσική εξέταση, εξετάζοντας την κοιλιά σας για ενδείξεις πρηξίματος ή σφίξιμο.
Ο γιατρός σας θα ακούσει επίσης με ένα στηθοσκόπιο την κοιλιά σας για τους χαρακτηριστικούς ήχους του εντέρου.
Εάν το έντερό σας δεν κινείται λόγω ειλεού, ο γιατρός σας μπορεί να μην ακούσει τίποτα ή μπορεί να ακούσει υπερβολικούς εντερικούς ήχους οι οποίοι προκαλούνται κατά την εγκατάσταση του ειλεού, όταν το έντερο προσπαθεί πολύ να ξεπεράσει την απόφραξη.
Κατά την επίκρουση παρατηρείται τυμπανικότητα εντοπισμένη ή διάχυτη, ανάλογα με την έκταση του ειλεού.
Οι απεικονιστικές εξετάσεις συνήθως ζητούνται μετά από ενδελεχή φυσική εξέταση.
Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να υποδείξουν τη θέση του ειλεού, δείχνοντας συσσώρευση αερίων, διευρυμένο έντερο ή ακόμη και απόφραξη.
Ο γιατρός σας μπορεί να τις χρησιμοποιήσει για να εντοπίσει περιοχές όπου το περιεχόμενο του εντέρου σας φαίνεται να συγκεντρώνεται.
- Απλή ακτινογραφία . Αυτή μπορεί να δείξει τα παγιδευμένα αέρια και ενδεχομένως την απόφραξη, Οι απλές ακτινογραφίες κοιλίας αποτελούν την πιο σημαντική διαγνωστική εξέταση στον ειλεό. Πρέπει να γίνονται σε όρθια και σε ύπτια θέση. Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύονται διατεταμένες έλικες λεπτού εντέρου (ημισεληνοειδείς διαυγάσεις) στην ύπτια ακτινογραφία και υδραερικά επίπεδα, τα οποία είναι εμφανή στην απεικόνιση σε όρθια θέση.
- Αξονική τομογραφία. Αυτή η σάρωση παρέχει πιο λεπτομερείς εικόνες ακτίνων Χ για να βοηθήσει τον γιατρό σας να εντοπίσει την πιθανή περιοχή όπου βρίσκεται ο ειλεός. Η αξονική τομογραφία χρησιμοποιεί συνήθως σκιαγραφικά που χορηγούνται ενδοφλεβίως ή λαμβάνονται από το στόμα.
- Υπερηχογράφημα. Το υπερηχογράφημα χρησιμοποιείται συχνότερα για τον εντοπισμό ενός ειλεού στα παιδιά.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει μια διαγνωστική διαδικασία γνωστή ως κλύσμα αέρα ή βαρίου.
Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, ο γιατρός εισάγει αέρα ή θειικό βάριο, μια ακτινοσκιερή ουσία, μέσω του ορθού σας στο παχύ έντερο.
Ενώ ο γιατρός το κάνει αυτό, ένας τεχνικός λαμβάνει ακτινογραφίες της κοιλιάς σας.
Ο αέρας ή το βάριο εμφανίζονται στην ακτινογραφία και βοηθούν τον τεχνικό να δει την πιθανή απόφραξη.
Σε ορισμένα παιδιά, η διαδικασία αυτή μπορεί από μόνη της να θεραπεύσει έναν ειλεό που προκαλείται από εγκολεασμό του εντέρου.
Παράγοντες κινδύνου εμφάνισης ειλεού
Σύμφωνα με έρευνα του 2015, ο ειλεός είναι ο δεύτερος πιο συχνός λόγος επανεισαγωγής στο νοσοκομείο τις πρώτες 30 ημέρες μετά από μια χειρουργική επέμβαση.
Ο ειλεός είναι πιο πιθανός εάν έχετε υποβληθεί πρόσφατα σε χειρουργική επέμβαση στην κοιλιακή χώρα.
Οι χειρουργικές επεμβάσεις στην κοιλιά που εμπλέκουν τον χειρισμό των εντέρων προκαλούν συνήθως διακοπή της εντερικής κίνησης για κάποιο χρονικό διάστημα.
Αυτό επιτρέπει στον χειρουργό να αποκτήσει πρόσβαση στα έντερά σας.
Μερικές φορές η φυσιολογική περισταλτικότητα του εντέρου μπορεί να αργήσει να επιστρέψει.
Άλλοι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν αργότερα σχηματισμό ουλώδους ιστού στην κοιλιακή χώρα που μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ειλεό.
Ορισμένες ιατρικές παθήσεις μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ειλεού.
- ανισορροπία ηλεκτρολυτών, όπως αυτές που αφορούν το κάλιο και το ασβέστιο
- ιστορικό εντερικού τραυματισμού
- ιστορικό εντερικής διαταραχής, όπως η νόσος του Crohn και η εκκολπωματίτιδα
- σήψη
- ιστορικό έκθεσης σε ακτινοβολία υψηλής ενέργειας (ακτινοβολία) κοντά στην κοιλιά
- περιφερική αρτηριακή νόσος
- ταχεία απώλεια βάρους
Η γήρανση επιβραδύνει επίσης φυσιολογικά το πόσο γρήγορα κινούνται τα έντερα.
Ένας ηλικιωμένος ενήλικας διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο για ειλεό, ιδίως επειδή συνήθως λαμβάνει περισσότερα φάρμακα που ενδεχομένως να επιβραδύνουν την κίνηση του εντερικού περιεχομένου.
Ειλεός και άλλοι τύποι απόφραξης του εντέρου
Ορισμένες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν φυσική απόφραξη ή μηχανική απόφραξη του εντέρου.
Οι παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν φυσική απόφραξη του εντέρου είναι οι ακόλουθες:
- ουλώδης ιστός μετά από χειρουργική επέμβαση
- εντερικές συμφύσεις
- εντερικοί όγκοι
- κατάποση ξένων αντικειμένων
- κόπρανα που έχουν κολλήσει στο ορθό ή στο παχύ έντερο (Ειλεός από κοπρόλιθους)
- συστροφή εντερικής έλικας, όταν το έντερο συστρέφεται
- κήλες
- χολόλιθοι, αν και αυτό είναι σπάνιο.
Ποιες επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει ένας ειλεός;
Ένας ειλεός μπορεί να εξελιχθεί σε μια σοβαρή και δυνητικά απειλητική για τη ζωή κατάσταση.
Δύο από τις πιο σοβαρές επιπλοκές είναι η νέκρωση και η περιτονίτιδα.
- Νέκρωση
Η νέκρωση είναι ο πρόωρος θάνατος κυττάρων ή ιστών. Μπορεί να συμβεί όταν μια απόφραξη διακόπτει την παροχή αίματος στο έντερο.
Περιεσφιγμένη αποκαλείται η απόφραξη στην οποία συνυπάρχει και διαταραχή της αιμάτωσης, η οποία μπορεί να οδηγήσει και σε νέκρωση του εντερικού τοιχώματος, οπότε και αποκαλείται ισχαιμική απόφραξη.
Χωρίς αίμα, το οξυγόνο δεν μπορεί να φτάσει στον ιστό, προκαλώντας τον θάνατό του.
Ο νεκρός ιστός αποδυναμώνει το εντερικό τοίχωμα, καθιστώντας εύκολο για το έντερο να σχιστεί και να διαρρεύσει περιεχόμενο του εντέρου.
Αυτό είναι γνωστό ως διάτρηση του εντέρου.
- Περιτονίτιδα
Μια διάτρηση του εντέρου λόγω νέκρωσης μπορεί να προκαλέσει περιτονίτιδα.
Πρόκειται για μια σοβαρή φλεγμονή στην κοιλιακή κοιλότητα που προκαλείται από βακτήρια ή μύκητες.
Το έντερό σας περιέχει πολλά βακτήρια, όπως το E. coli.
Τα βακτήρια υποτίθεται ότι πρέπει να παραμένουν στο έντερό σας και όχι να περιφέρονται ελεύθερα στην κοιλότητα του σώματός σας.
Η βακτηριακή περιτονίτιδα μπορεί να μετατραπεί σε σηψαιμία, μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε σοκ και ανεπάρκεια οργάνων.
Μπορεί να προληφθεί ο ειλεός;
Οι περισσότεροι από τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον ειλεό, όπως ο τραυματισμός ή η χρόνια ασθένεια, δεν μπορούν να προληφθούν.
Εάν πρόκειται να υποβληθείτε σε χειρουργική επέμβαση, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η πιθανότητα να πάθετε ειλεό.
Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να σας αποτρέψει από το να κάνετε την απαραίτητη χειρουργική επέμβαση.
Η επίγνωση των συμπτωμάτων ενός ειλεού είναι σημαντική για την αναζήτηση άμεσης θεραπείας ώστε να μην επιδεινωθεί.