Η εκκολπωμάτωση είναι μια πάθηση κατά την οποία αναπτύσσονται μικρές, διογκωμένες κοιλότητες (εκκολπώματα) στην επένδυση του εντέρου. Η εκκολπωματίτιδα εμφανίζεται όταν αυτά τα σακουλάκια φλεγμαίνουν ή μολύνονται. Αμφότερες είναι γνωστές ως εκκολπωματικές παθήσεις.
Μια βασική διαφορά μεταξύ της εκκολπωμάτωσης και της εκκολπωματίτιδας είναι ότι η εκκολπωμάτωση δεν προκαλεί συνήθως συμπτώματα. Η εκκολπωματίτιδα, από την άλλη μεριά, προκαλεί επίμονο κοιλιακό πόνο, συνήθως στην κάτω αριστερή περιοχή της κοιλιάς. Μπορεί επίσης να προκαλέσει ναυτία, εμετό, δυσκοιλιότητα, διάρροια και πυρετό.
Η εκκολπωμάτωση δεν απαιτεί θεραπεία, αλλά μπορεί να προταθούν αλλαγές στη διατροφή. Η θεραπεία για την εκκολπωματίτιδα εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.
Αυτό το άρθρο εξηγεί τη διαφορά μεταξύ εκκολπωμάτωσης και εκκολπωματίτιδας. Παράλληλα, πραγματεύεται τον τρόπο με τον οποίο διαγιγνώσκονται και αντιμετωπίζονται οι δύο κλινικές οντότητες, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο μπορείτε να προλάβετε την εκκολπωμάτωση από το να μετατραπεί σε εκκολπωματίτιδα.
Τι προκαλεί εκκολπωμάτωση και εκκολπωματίτιδα;
Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, το τοίχωμα του παχέος εντέρου μπορεί να αποδυναμωθεί σε ορισμένα σημεία. Αυτό είναι ένα φυσιολογικό, συχνό φαινόμενο που όμως μπορεί να προκαλέσει το σχηματισμό θυλάκων στο τοίχωμα του παχέος εντέρου.
Αυτοί οι θύλακες διογκώνονται προς τα έξω μέσω του τοιχώματος του παχέος εντέρου.
Ένας μόνο από αυτούς τους θύλακες ονομάζεται εκκόλπωμα- περισσότεροι από ένας ονομάζονται εκκολπώματα. Η ύπαρξη εκκολπωμάτων ονομάζεται εκκολπωμάτωση. Τα εκκολπώματα μπορεί να εμφανιστούν οπουδήποτε στο λεπτό ή στο παχύ έντερο.
Η ακριβής αιτία της εκκολπωμάτωσης είναι άγνωστη.
- Διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες
Η επικρατέστερη θεωρία είναι ότι μια δίαιτα χαμηλή σε φυτικές ίνες μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό εκκολπωμάτων με τον εξής τρόπο:
- Μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες μπορεί να προκαλέσει δυσκοιλιότητα.
- Η δυσκοιλιότητα θα μπορούσε να προκαλέσει υπερβολική πίεση στα εντερικά τοιχώματα.
- Η πίεση προκαλεί την αποδυνάμωση τμημάτων του παχέος εντέρου και την ανάπτυξη θυλάκων (εκκολπώματα).
Φλεγμονή και μόλυνση
Η εκκολπωματίτιδα είναι μια επιπλοκή της εκκολπωμάτωσης. Εμφανίζεται όταν ένα ή περισσότερα εκκολπώματα μολυνθούν ή φλεγμαίνουν.
Δεν είναι πλήρως κατανοητό γιατί συμβαίνει αυτό. Τα κόπρανα περιέχουν κανονικά μια ορισμένη ποσότητα βακτηρίων. Μια θεωρία είναι ότι τα κόπρανα και τα βακτήρια σε αυτά μπορεί να εισέλθουν στα εκκολπώματα. Μόλις φτάσουν εκεί, τα βακτήρια μπορεί να οδηγήσουν σε λοίμωξη.
Μια δεύτερη θεωρία είναι ότι η εκκολπωματίτιδα είναι μια φλεγμονώδης κατάσταση. Η φλεγμονή στα εκκολπώματα μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση των συμπτωμάτων.
Ένα μικρό ποσοστό ασθενών έχει αυτό που είναι γνωστό ως υποβόσκουσα εκκολπωματίτιδα. Τα συμπτώματά τους δεν ανταποκρίνονται στις θεραπείες και προκαλούν συνεχή προβλήματα.
Παράγοντες κινδύνου
Οι έρευνες δείχνουν ότι η κληρονομικότητα μπορεί να παίζει ρόλο στην ανάπτυξη της εκκολπωματικής νόσου. Οι παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής και μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο είναι οι εξής:
- Διατροφή χαμηλή σε φυτικές ίνες και πλούσια σε κόκκινο κρέας
- Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
- Παχυσαρκία
- Κάπνισμα
- Λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, όπως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) ή στεροειδή
Η ύπαρξη εκκολπωμάτωσης είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη εκκολπωματίτιδας. Άλλοι παράγοντες είναι οι ακόλουθοι:
- Αυτοάνοσα νοσήματα
- Παγίδευση βακτηρίων ή κοπράνων στα εκκολπώματα
- Αλλαγές στο εντερικό μικροβίωμα
- Προβλήματα του συνδετικού ιστού, των μυών ή των νεύρων του παχέος εντέρου
Εκκολπωμάτωση VS εκκολπωματίτιδα: .
Η εκκολπωμάτωση είναι συνήθως ασυμπτωματική. Μερικές φορές, όμως, τα άτομα με εκκολπωμάτωση εμφανίζουν ήπια και χρόνια συμπτώματα που περιλαμβάνουν:
- Φούσκωμα
- Δυσκοιλιότητα
- Διάρροια
- Κράμπες στην κατώτερη κοιλιακή χώρα
- Ήπιο κοιλιακό άλγος ή δυσφορία
Τα συμπτώματα της εκκολπωματίτιδας, από την άλλη πλευρά, μπορεί να είναι σοβαρά. Τα συμπτώματα της εκκολπωματίτιδας συνήθως εμφανίζονται ξαφνικά και αφορούν:
- Κοιλιακές κράμπες
- Κοιλιακό άλγος
- Αίμα στα κόπρανα
- Αλλαγή στις εντερικές κενώσεις
- Δυσκοιλιότητα
- Διάρροια
- Πυρετό και ρίγη
- Ναυτία
- Εμετό
Ο πόνος της εκκολπωματίτιδας είναι συνήθως οξύς και έντονος. Ωστόσο, σε ορισμένους ανθρώπους, ο πόνος είναι αρχικά ήπιος και επιδεινώνεται σε διάστημα αρκετών ημερών.
Επιπλοκές
Περίπου το 12% των ατόμων με εκκολπωματική νόσο αναπτύσσουν επιπλοκές στον εντερικό σωλήνα. Αυτές είναι οι ακόλουθες:
- Απόστημα (θύλακας με πύον)
- Συρίγγιο ( παθολογική σύνδεση μεταξύ δύο σωματικών κοιλοτήτων)
- Απόφραξη (απόφραξη του παχέος εντέρου)
- Διάτρηση (άνοιγμα στο παχύ έντερο)
Η εκκολπωματίτιδα μπορεί επίσης να προκαλέσει επιπλοκές εκτός του παχέος εντέρου, όπως η λευκοκυττάρωση (υψηλός αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων) και η σήψη (αντίδραση ολόκληρου του σώματος στη λοίμωξη).
Ευτυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι με εκκολπωμάτωση δεν θα αναπτύξουν εκκολπωματίτιδα ή άλλες επιπλοκές.
Πώς διαγιγνώσκονται η εκκολπωματίτιδα και η εκκολπωμάτωση;
Δεδομένου ότι η εκκολπωμάτωση δεν προκαλεί συνήθως συμπτώματα, συχνά δεν διαγιγνώσκεται. Μερικές φορές η εκκολπωμάτωση εντοπίζεται κατά τη διάρκεια εξετάσεων για άλλη πάθηση ή κατά τη διάρκεια ενός καθιερωμένου ελέγχου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.
Η εκκολπωματίτιδα διαγιγνώσκεται με βάση τα συμπτώματα και τις απεικονιστικές εξετάσεις, όπως:
- Αγγειογραφία
- Βαριούχο κλύσμα
- Κολονοσκόπηση
- Αξονική τομογραφία (CT)
- Σιγμοειδοσκόπηση
Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να διενεργήσει αιματολογικές εξετάσεις ή να πάρει δείγματα κοπράνων για να αποκλείσει άλλες παθήσεις.
Θεραπεία της εκκολπωμάτωσης και της εκκολπωματίτιδας
Η εκκολπωμάτωση συνήθως δεν αντιμετωπίζεται επειδή δεν υπάρχουν συμπτώματα. Εάν εντοπιστεί, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει κάποιες αλλαγές στη διατροφή σας για να αποφύγετε τη δυσκοιλιότητα.
Οι διατροφικές αλλαγές για την εκκολπωμάτωση περιλαμβάνουν:
- Προσθήκη περισσότερων φυτικών ινών στη διατροφή σας
- Τον περιορισμό του κόκκινου κρέατος
- Την κατανάλωση περισσότερων φρούτων, λαχανικών, ξηρών καρπών, σπόρων, φασολιών και οσπρίων
- Την αντικατάσταση των τροφίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, όπως το λευκό ψωμί και το λευκό ρύζι, με δημητριακά ολικής αλέσεως
Αντιμετώπιση της εκκολπωματίτιδας
Η μη επιπλεγμένη εκκολπωματίτιδα αντιμετωπίζεται συνήθως με ένα συνδυασμό των ακόλουθων:
- Αντιβιοτικά, χορηγούμενα είτε από το στόμα είτε ενδοφλεβίως
- Διατροφή με διαυγή υγρά ή ενδοφλέβια χορήγηση υγρών για λίγες ημέρες
- Αναλγητικά φάρμακα, όπως αντισπασμωδικά ή παρακεταμόλη
Η εκκολπωματίτιδα που παρουσιάζει επιπλοκές μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία. Ανάλογα με την επιπλοκή, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για:
- Αποκατάσταση της απόφραξης του εντέρου
- Παροχέτευση αποστήματος
- Αφαίρεση των μεγάλων εκκολπωμάτων
- Αποκατάσταση ενός συριγγίου ή μιας εντερικής διάτρησης
Μπορεί να προληφθεί η εκκολπωματίτιδα ή η εκκολπωμάτωση;
Η πρόληψη της δυσκοιλιότητας και του σφιξίματος κατά την κένωση του εντέρου μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εκκολπωμάτωσης και της εκκολπωματίτιδας.
Οι γενικές συστάσεις για την αποφυγή της δυσκοιλιότητας είναι οι εξής:
- Πίνετε άφθονο νερό
- Να τρώτε αρκετές φυτικές ίνες ή να λαμβάνετε συμπληρώματα φυτικών ινών
- Να γυμνάζεστε καθημερινά
- Διατηρήστε ένα φυσιολογικό βάρος ή χάστε βάρος αν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι
- Κόψτε το κάπνισμα (κατά περίπτωση)
- Αποφυγή της εκκολπωματίτιδας
Οι ίδιες μέθοδοι χρησιμοποιούνται και για την αποτροπή της εκκολπωμάτωσης από το να μετατραπεί σε εκκολπωματίτιδα.
Τα άτομα με εκκολπωμάτωση συνιστάται επίσης να αποφεύγουν το κόκκινο κρέας, το οποίο σύμφωνα με έρευνες αυξάνει τον κίνδυνο εκκολπωματίτιδας.
Οι πάσχοντες από εκκολπωματική νόσο πρέπει να αποφεύγουν τα φάρμακα που συνδέονται με αιμορραγία του πεπτικού συστήματος. Αυτά είναι μεταξύ άλλων:
- Ασπιρίνη, εκτός εάν συνταγογραφείται για την πρόληψη καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου
- Αναστολείς της κυκλοοξυγενάσης (αναστολείς COX)
- Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
Πηγές
Diverticulosis and Diverticulitis Amy E Thompson https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27623476/
Management of diverticulosis: what’s new? Elisei W, Brandimarte G, Tursi A. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28466633/
Diet and diverticulosis–new leads. Heaton KW. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3924744/
Diverticulitis: Symptoms, Causes, Diagnosis, Treatment, Surgery https://www.healthline.com/health/diverticulitis
Diverticular Disease https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/diverticular-disease