Ενδομητρίωση

Τι είναι η ενδομητρίωση;

Η ενδομητρίωση είναι μια διαταραχή κατά την οποία ιστός παρόμοιος με την επένδυση της μήτρας σας αναπτύσσεται έξω από την κοιλότητα της μήτρας.

Η επένδυση της μήτρας σας ονομάζεται ενδομήτριο.

Η ενδομητρίωση εμφανίζεται όταν ο ενδομητρικός ιστός αναπτύσσεται στις ωοθήκες σας, στο έντερο και στους ιστούς που επενδύουν την πύελο.

Είναι σπάνιο ο ενδομητρικός ιστός να εξαπλωθεί πέρα από την περιοχή της πυέλου σας, αλλά δεν είναι αδύνατο.

Ο ενδομητρικός ιστός που αναπτύσσεται εκτός της μήτρας σας είναι γνωστός ως ενδομητρικό εμφύτευμα.

Οι ορμονικές αλλαγές του εμμηνορροϊκού σας κύκλου επηρεάζουν τον εκτοπο ενδομητρικό ιστό, προκαλώντας φλεγμονή και πόνο στην περιοχή.

Αυτό σημαίνει ότι ο ιστός θα μεγαλώσει, θα πυκνώσει και θα διασπαστεί.

Με την πάροδο του χρόνου, ο ιστός που έχει διασπαστεί δεν έχει πού να πάει και παγιδεύεται στην πύελο.

Ο ιστός αυτός που παγιδεύεται στη λεκάνη σας μπορεί να προκαλέσει:

• ερεθισμό
• σχηματισμό ουλής
• συμφύσεις, κατά τις οποίες ο ιστός συνδέει τα πυελικά σας όργανα μεταξύ τους
• έντονο πόνο που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου
• προβλήματα γονιμότητας

Συμπτώματα ενδομητρίωσης

Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης ποικίλλουν.

Ορισμένοι άνθρωποι εμφανίζουν ήπια συμπτώματα, αλλά άλλοι μπορεί να έχουν μέτρια έως σοβαρά συμπτώματα.

Η σοβαρότητα του πόνου σας δεν υποδηλώνει το βαθμό ή το στάδιο της πάθησης.

Μπορεί να έχετε μια ήπια μορφή της νόσου αλλά να βιώνετε βασανιστικό πόνο.

Είναι επίσης πιθανό να έχετε μια σοβαρή μορφή και να έχετε πολύ μικρή δυσφορία.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι μπορεί να μην εμφανίσετε κανένα σύμπτωμα.

Ο πυελικός πόνος είναι το πιο κοινό σύμπτωμα της ενδομητρίωσης. Μπορεί επίσης να έχετε τα ακόλουθα συμπτώματα:

• επώδυνες περιόδους
• κράμπες 1 ή 2 εβδομάδες πέριξ της εμμήνου ρύσεως
• βαριά εμμηνορροϊκή αιμορραγία ή αιμορραγία μεταξύ των περιόδων
• υπογονιμότητα
• πόνο κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής
• δυσφορία κατά τις κενώσεις του εντέρου
• πόνο στη μέση που μπορεί να εμφανιστεί οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού σας κύκλου

Θεραπεία ενδομητρίωσης

Είναι εύλογο να επιθυμείτε γρήγορη ανακούφιση από τον πόνο και τα άλλα συμπτώματα της ενδομητρίωσης.

Αυτή η πάθηση μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στις καθημερινές σας δραστηριότητες, εάν δεν αντιμετωπιστεί.

Δεν υπάρχει θεραπεία για την ενδομητρίωση, αλλά τα συμπτώματά της μπορούν να αντιμετωπιστούν.

Κάθε ασθενής αντιδρά διαφορετικά σε αυτές τις θεραπευτικές λύσεις.

Ο γιατρός σας θα σας βοηθήσει να βρείτε αυτή που σας ταιριάζει καλύτερα.

Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:

Φάρμακα κατά του πόνου

Μπορείτε να δοκιμάσετε φάρμακα κατά του πόνου που χορηγούνται χωρίς συνταγή, όπως η ιβουπροφαίνη, αλλά πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτά δεν είναι αποτελεσματικά σε όλες τις περιπτώσεις.

Ορμονική θεραπεία

Η λήψη συμπληρωματικών ορμονών μπορεί μερικές φορές να ανακουφίσει τον πόνο και να σταματήσει την εξέλιξη της ενδομητρίωσης.

Η ορμονοθεραπεία βοηθά το σώμα σας να ρυθμίσει τις μηνιαίες ορμονικές αλλαγές που ευνοούν την ανάπτυξη των ιστών που εμφανίζονται με την ενδομητρίωση.

Αντισυλληπτικά φάρμακα

Τα ορμονικά αντισυλληπτικά μειώνουν τη γονιμότητα εμποδίζοντας τη μηνιαία ανάπτυξη και το σχηματισμό του ενδομητρικού ιστού.

Τα αντισυλληπτικά χάπια, τα επιθέματα και οι κολπικοί δακτύλιοι μπορούν να μειώσουν ή ακόμη και να εξαλείψουν τον πόνο σε λιγότερο σοβαρή ενδομητρίωση.

Η ένεση μεδροξυπρογεστερόνης (Depo-Provera) είναι επίσης αποτελεσματική για τη διακοπή της εμμήνου ρύσεως.

Σταματά την ανάπτυξη των ενδομητρικών εμφυτευμάτων. Ανακουφίζει από τον πόνο και άλλα συμπτώματα.

Ωστόσο, μπορεί να μην είναι η πρώτη σας επιλογή, λόγω του κινδύνου αύξησης του σωματικού βάρους, της μειωμένης οστικής παραγωγής και της αυξημένης συχνότητας εμφάνισης κατάθλιψης σε ορισμένες περιπτώσεις.

Αγωνιστές και ανταγωνιστές της εκλυτικής ορμόνης των γοναδοτροπινών (GnRH)

Οι άνθρωποι λαμβάνουν τους αγωνιστές και ανταγωνιστές της ορμόνης που απελευθερώνει γοναδοτροπίνες (GnRH) για να εμποδίσουν την παραγωγή οιστρογόνων που διεγείρουν τις ωοθήκες.

Ένα παράδειγμα αγωνιστή GnRH είναι το Lupron Depot, ένα ενέσιμο φάρμακο, ενώ το Elagolix, το οποίο λαμβάνεται από το στόμα, είναι ένας ανταγωνιστής.

Και τα δύο μπορούν να καταστείλουν την παραγωγή οιστρογόνων.

Τα οιστρογόνα είναι οι ορμόνες που είναι κυρίως υπεύθυνες για την ανάπτυξη των σεξουαλικών χαρακτηριστικών στα άτομα που κατά τη γέννηση χαρακτηρίζονται θηλυκά.

Ο αποκλεισμός της παραγωγής οιστρογόνων εμποδίζει την έμμηνο ρύση και δημιουργεί τεχνητή εμμηνόπαυση.

Η θεραπεία GnRH έχει παρενέργειες όπως η κολπική ξηρότητα και οι εξάψεις.

Η ταυτόχρονη λήψη μικρών δόσεων οιστρογόνων και προγεστερόνης μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό ή την πρόληψη αυτών των συμπτωμάτων.

Η διάγνωση και η έναρξη της θεραπείας σε πρώιμο στάδιο της νόσου μπορεί να αποτελεί πρόκληση.

Το να σκέφτεστε – ή να αντιμετωπίζετε – συμπτώματα όπως τα προβλήματα γονιμότητας και ο πόνος, σε συνδυασμό με τον φόβο που πιθανόν να δημιουργηθεί για το αν θα ανακουφιστείτε, μπορεί να είναι αγχωτικό.

Είναι σημαντικό να αντιμετωπίζετε την ψυχική σας ευεξία ως μέρος της συνολικής σας υγείας.

Εξετάστε το ενδεχόμενο να βρείτε μια ομάδα υποστήριξης και να ενημερωθείτε περισσότερο για την πάθηση.

Η πραγματοποίηση αυτών των βημάτων μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία μιας ισορροπημένης προσέγγισης για τη διαχείριση της κατάστασής σας.

Δαναζόλη

Η δαναζόλη είναι ένα ακόμη φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη διακοπή της εμμήνου ρύσεως και τη βελτίωση των συμπτωμάτων της ενδομητρίωσης.

Ενώ λαμβάνετε δαναζόλη, η νόσος μπορεί να συνεχίσει να εξελίσσεται.

Η δαναζόλη μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, όπως ακμή και τριχοφυΐα.

Η υπερτρίχωση είναι η υπερβολική τριχοφυΐα στο πρόσωπο και το σώμα σας.

Συντηρητική χειρουργική αντιμετώπιση

Η συντηρητική χειρουργική επέμβαση εφαρμόζεται συνήθως σε γυναίκες που θέλουν να μείνουν έγκυες ή που αντιμετωπίζουν έντονο πόνο και οι ορμονικές θεραπείες δεν αποδίδουν.

Ο στόχος της συντηρητικής χειρουργικής είναι να αφαιρεθούν ή να καταστραφούν οι ενδομητρικοί όγκοι χωρίς να καταστραφούν τα αναπαραγωγικά όργανα.

Η λαπαροσκόπηση, μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική επέμβαση, χρησιμοποιείται τόσο για την εξέταση όσο και για τη διάγνωση της ενδομητρίωσης.

Χρησιμοποιείται επίσης για την αφαίρεση του ανώμαλου ή έκτοπου ενδομητρικού ιστού.

Ο χειρουργός πραγματοποιεί μικρές τομές στην κοιλιά για να αφαιρέσει χειρουργικά τους όγκους ή να τους κάψει ή να τους εξαχνώσει.

Τα λέιζερ χρησιμοποιούνται σήμερα συνήθως για την καταστροφή αυτού του “έκτοπου” ιστού.

Χειρουργική επέμβαση έσχατης ανάγκης (υστερεκτομή)

Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει ολική υστερεκτομή ως έσχατη λύση εάν η κατάστασή σας δεν βελτιώνεται με άλλες θεραπείες.

Κατά την ολική υστερεκτομή, ο χειρουργός αφαιρεί τη μήτρα και τον τράχηλο της μήτρας. Αφαιρεί επίσης τις ωοθήκες επειδή αυτά τα όργανα παράγουν οιστρογόνα και τα οιστρογόνα μπορεί να προκαλέσουν την ανάπτυξη ενδομητρικού ιστού. Επιπλέον, ο χειρουργός αφαιρεί τις ορατές βλάβες που προκαλεί η ενδομητρίωση σε γειτονικούς ιστούς και όργανα.

Άλλοι δύο τύποι υστερεκτομών πραγματοποιούνται με βάση την πάθηση για την οποία υποβάλλεται το άτομο σε θεραπεία.

Η επιμέρους – που επίσης ονομάζεται μερική ή υπερτραχηλική – υστερεκτομή αφαιρεί το ανώτερο τμήμα της μήτρας, αφήνοντας τον τράχηλο στη θέση του.

Η ριζική υστερεκτομή πραγματοποιείται συνήθως όταν υπάρχει καρκίνος. Αφαιρείται ολόκληρη η μήτρα, ο τράχηλος και το άνω μέρος του κόλπου.

Τι προκαλεί την ενδομητρίωση;

Κατά τη διάρκεια ενός κανονικού εμμηνορροϊκού κύκλου, το σώμα σας αποβάλλει την επένδυση της μήτρας σας.

Αυτό επιτρέπει στο αίμα της περιόδου να ρέει από τη μήτρα σας μέσω του μικρού ανοίγματος στον τράχηλο και να εξέρχεται από τον κόλπο σας.

Η ακριβής αιτία της ενδομητρίωσης δεν είναι γνωστή.

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με την αιτία, αν και καμία θεωρία δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά.

Μία από τις παλαιότερες θεωρίες είναι ότι η ενδομητρίωση εμφανίζεται λόγω μιας διαδικασίας που ονομάζεται ανάδρομη έμμηνος ρύση, την οποία βιώνει το 90% των γυναικών, σύμφωνα με έρευνες.

Αυτό συμβαίνει όταν το αίμα της εμμήνου ρύσεως ρέει πίσω μέσω των σαλπίγγων στην πυελική κοιλότητα αντί να εξέρχεται από το σώμα σας μέσω του κόλπου.

Μια άλλη θεωρία είναι ότι οι ορμόνες μετατρέπουν τα κύτταρα έξω από τη μήτρα σε κύτταρα παρόμοια με εκείνα που επενδύουν το εσωτερικό της μήτρας, τα οποία είναι γνωστά ως κύτταρα του ενδομητρίου.

Άλλοι πιστεύουν ότι η πάθηση μπορεί να εμφανιστεί εάν μικρές περιοχές της κοιλιάς σας μετατραπούν σε ενδομητρικό ιστό.

Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή τα κύτταρα στην κοιλιά σας αναπτύσσονται από εμβρυϊκά κύτταρα, τα οποία μπορούν να αλλάξουν σχήμα και να ενεργήσουν όπως τα κύτταρα του ενδομητρίου.

Δεν είναι γνωστό γιατί συμβαίνει αυτό.

Αυτά τα έκτοπα ενδομητρικά κύτταρα μπορεί να βρίσκονται στα πυελικά σας τοιχώματα και στις επιφάνειες των πυελικών σας οργάνων, όπως η ουροδόχος κύστη, οι ωοθήκες και το ορθό.

Συνεχίζουν να αναπτύσσονται, να πυκνώνουν και να αιμορραγούν κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού σας κύκλου ως απάντηση στις ορμόνες του κύκλου σας.

Είναι επίσης πιθανό το αίμα της περιόδου να εισέλθει στην πυελική κοιλότητα μέσω μιας χειρουργικής ουλής, όπως μετά από καισαρική τομή.

Μια άλλη θεωρία είναι ότι τα κύτταρα του ενδομητρίου μεταφέρονται έξω από τη μήτρα μέσω του λεμφικού συστήματος.

Ακόμη μια θεωρία υποστηρίζει ότι η αιτία μπορεί να είναι ότι το ανοσοποιητικό σύστημα δεν λειτουργεί σωστά καταστρέφοντας τα ανώμαλα κύτταρα του ενδομητρίου.

Ορισμένοι πιστεύουν ότι η ενδομητρίωση μπορεί να ξεκινά από την εμβρυϊκή περίοδο με λανθασμένη τοποθέτηση κυτταρικού ιστού που αρχίζει να ανταποκρίνεται στις ορμόνες της εφηβείας.

Αυτό ονομάζεται συχνά θεωρία του Müller.

Η ανάπτυξη της ενδομητρίωσης μπορεί επίσης να συνδέεται με τη γενετική ή ακόμη και με περιβαλλοντικές τοξίνες.

Στάδια της ενδομητρίωσης

Η ενδομητρίωση έχει τέσσερα στάδια ή τύπους.

• ελάχιστη
• ήπια
• μέτρια
• σοβαρή

Διαφορετικοί παράγοντες καθορίζουν το στάδιο της διαταραχής. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να είναι η θέση, ο αριθμός, το μέγεθος και το βάθος των ενδομητρικών εμφυτευμάτων.

Στάδιο 1: Ελάχιστη

Στην ελάχιστη ενδομητρίωση, υπάρχουν μικρές βλάβες ή πληγές και αβαθή εμφυτεύματα ενδομητρίου στις ωοθήκες σας.

Μπορεί επίσης να υπάρχει φλεγμονή στην πυελική σας κοιλότητα ή γύρω από αυτήν.

Στάδιο 2: Ήπια

Η ήπια ενδομητρίωση αφορά ελαφρές αλλοιώσεις και αβαθή εμφυτεύματα στις ωοθήκες και το πυελικό τοίχωμα.

Στάδιο 3: Μέτρια

Η μέτρια ενδομητρίωση αφορά πολλά βαθιά εμφυτεύματα στις ωοθήκες και την πυελική επένδυση. Μπορεί επίσης να υπάρχουν περισσότερες βλάβες.

Στάδιο 4: Σοβαρή

Το πιο σοβαρό στάδιο της ενδομητρίωσης εμφανίζει πολλά βαθιά εμφυτεύματα στην πυελική επένδυση και τις ωοθήκες σας. Μπορεί επίσης να υπάρχουν αλλοιώσεις στις σάλπιγγες και τα έντερά σας. Μπορεί επίσης να υπάρχουν κύστεις στη μία ή και στις δύο ωοθήκες σας.

Διάγνωση

Τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης μπορεί να είναι παρόμοια με τα συμπτώματα άλλων παθήσεων, όπως οι κύστεις των ωοθηκών και η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου.

Η πάθηση έχει επίσης παρόμοια συμπτώματα με το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου , γεγονός που μπορεί να καθυστερήσει τη διάγνωση.

Στον πυρήνα της αντιμετώπισης του πόνου σας βρίσκεται η ακριβής διάγνωση.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η διαδικασία διάγνωσης μπορεί να διαφέρει.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστούν 4 έως 11 χρόνια από την έναρξη των συμπτωμάτων έως τη διάγνωση, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2019.

Προσπαθήστε να είστε υπομονετικές με τον εαυτό σας και τη διαδικασία καθώς συνεργάζεστε με το γιατρό σας.

Ο γιατρός θα πραγματοποιήσει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες εξετάσεις:

Λεπτομερές ιστορικό

Ο γιατρός σας θα σημειώσει τα συμπτώματά σας και το προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό ενδομητρίωσης.

Μπορεί επίσης να γίνει μια γενική αξιολόγηση της υγείας σας για να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν άλλα σημάδια μακροχρόνιας διαταραχής.

Φυσική εξέταση

Κατά τη διάρκεια μιας πυελικής εξέτασης, ο γιατρός σας θα χρησιμοποιήσει ένα ενδοσκόπιο και φως για να δει το εσωτερικό του κόλπου και του τραχήλου της μήτρας.

Θα ψηλαφίσει επίσης με το χέρι την κοιλιά σας για κύστεις ή ουλές πίσω από τη μήτρα.

Υπερηχογράφημα

Ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει διακολπικό ή κοιλιακό υπερηχογράφημα.

Στο διακολπικό υπερηχογράφημα, ένας καθετήρας εισάγεται στον κόλπο σας.

Και οι δύο τύποι υπερήχων απεικονίζουν τα αναπαραγωγικά σας όργανα.

Μπορούν να βοηθήσουν τον γιατρό σας να εντοπίσει κύστεις που σχετίζονται με την ενδομητρίωση, αλλά δεν είναι αποτελεσματική μέθοδος για τον αποκλεισμό της νόσου.

Λαπαροσκόπηση

Η μόνη ασφαλής μέθοδος για τον εντοπισμό της ενδομητρίωσης είναι η άμεση εξέτασή της. Αυτό γίνεται με μια μικρή χειρουργική επέμβαση γνωστή ως λαπαροσκόπηση. Μόλις διαγνωστεί, ο ιστός μπορεί να αφαιρεθεί με την ίδια διαδικασία.

Επιπλοκές της ενδομητρίωσης

Τα προβλήματα γονιμότητας είναι μια σοβαρή επιπλοκή της ενδομητρίωσης.

Οι ασθενείς με ηπιότερες μορφές αυτής της πάθησης μπορεί να είναι σε θέση να συλλάβουν και να κυοφορήσουν ένα μωρό.

Αν και υπάρχουν φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ενδομητρίωσης, δεν βελτιώνουν τη γονιμότητα.

Ορισμένα άτομα μπόρεσαν να συλλάβουν μετά από χειρουργική αφαίρεση ενδομητρικού ιστού.

Εάν αυτό δεν αποδώσει στην περίπτωσή σας, ίσως θελήσετε να εξετάσετε το ενδεχόμενο θεραπειών γονιμότητας ή εξωσωματικής γονιμοποίησης για να βελτιώσετε τις πιθανότητές σας να αποκτήσετε μωρό.

Συζητήστε με το γιατρό σας για να κατανοήσετε καλύτερα τις επιλογές που έχετε, όπως το αν σκοπεύετε να κάνετε οικογένεια και αν θα πρέπει να σκεφτείτε το ενδεχόμενο να αποκτήσετε παιδιά νωρίτερα παρά αργότερα, αν έχετε διαγνωστεί με ενδομητρίωση.

Εναλλακτικά, ο γιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να μάθετε περισσότερα για τις δυνατότητες που έχετε για να γίνετε γονείς ή να καθυστερήσετε την εγκυμοσύνη.

Στην περίπτωση της ενδομητρίωσης, τα συμπτώματά σας μπορεί να επιδεινωθούν με την πάροδο του χρόνου, γεγονός που μπορεί να καταστήσει δύσκολη τη φυσική σύλληψη.

Ο γιατρός σας θα πρέπει να προβεί σε αξιολόγηση πριν και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας.

Ακόμη και αν η γονιμότητα δεν αποτελεί επιπλοκή που αντιμετωπίζετε, η διαχείριση του χρόνιου πόνου μπορεί να αποτελέσει μία μεγάλη πρόκληση.

Μπορεί να παρουσιαστεί κατάθλιψη, άγχος και άλλα ζητήματα ψυχικής υγείας, δεδομένου ότι αυτά δεν είναι ασυνήθιστα σε άτομα με ενδομητρίωση.

Παράγοντες κινδύνου

Η ενδομητρίωση αναπτύσσεται συνήθως χρόνια μετά την έναρξη του εμμηνορροϊκού σας κύκλου.

Μπορεί να είναι μια επώδυνη κατάσταση.

Ωστόσο, η κατανόηση των παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με αυτήν μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε αν έχετε περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσετε αυτή την πάθηση και πότε θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό σας.

Ηλικία

Οι γυναίκες όλων των ηλικιών διατρέχουν κίνδυνο ενδομητρίωσης.

Προσβάλλει συνηθέστερα τις γυναίκες στη δεκαετία των 30 και 40, αλλά τα συμπτώματα μπορεί να αρχίσουν στην εφηβεία.

Οικογενειακό ιστορικό

Μιλήστε με το γιατρό σας εάν έχετε μέλος στην οικογένειά σας που πάσχει από ενδομητρίωση. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να έχετε υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Ιστορικό εγκυμοσύνης

Η εγκυμοσύνη μπορεί να μειώσει προσωρινά τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης.

Οι γυναίκες που δεν έχουν αποκτήσει παιδιά διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της διαταραχής.

Ωστόσο, η ενδομητρίωση εξακολουθεί να μπορεί να εμφανιστεί σε γυναίκες που έχουν αποκτήσει παιδιά.

Αυτό ενισχύει την άποψη ότι οι ορμόνες επηρεάζουν την ανάπτυξη και την εξέλιξη της πάθησης.

Ιστορικό εμμήνου ρύσης

Συμβουλευτείτε το γιατρό σας εάν έχετε προβλήματα με την περίοδό σας. Αυτά τα προβλήματα μπορεί να είναι τα ακόλουθα:

Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.