Η εξέταση αίματος είναι ένα από τα πολλά εργαλεία που χρησιμοποιούν οι επαγγελματίες υγείας για τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου. Οι εξετάσεις μπορούν να παρέχουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με:
- Χημικές ουσίες και πρωτεΐνες στο αίμα σας που μπορεί να υποδηλώνουν καρκίνο.
- Επίπεδα κυττάρων του αίματος που είναι πολύ υψηλά ή πολύ χαμηλά, ίσως λόγω καρκίνου.
- Τη συνολική κατάσταση της υγείας σας.
- Τη λειτουργία των οργάνων.
- Το στάδιο του καρκίνου.
- Τις θεραπευτικές επιλογές.
- Αν η θεραπεία αποδίδει ή αν η νόσος εξελίσσεται.
- Εάν ο καρκίνος έχει επανεμφανιστεί (υποτροπή).
Ποιες εξετάσεις γίνονται για τον έλεγχο του καρκίνου;
Οι εξετάσεις αίματος για τον καρκίνο εμπίπτουν σε τέσσερις γενικές κατηγορίες:
- Πλήρης γενική εξέταση αίματος.
- Καρκινικοί δείκτες.
- Εξέταση πρωτεϊνών του αίματος.
- Εξετάσεις κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων.
Αν και οι εξετάσεις αίματος είναι χρήσιμες στη διάγνωση του καρκίνου, δεν αξιοποιούνται μόνες τους. Σχεδόν πάντα είναι απαραίτητες και άλλες εξετάσεις, όπως:
- Λήψη δείγματος ιστού που ονομάζεται βιοψία.
- Ιατρική απεικόνιση, όπως ακτινογραφία, αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία.
- Φυσική εξέταση.
- Εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως η μαστογραφία για τον καρκίνο του μαστού και το τεστ Παπανικολάου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Ποιοι καρκίνοι εντοπίζονται με τις εξετάσεις αίματος;
Οι εξετάσεις αίματος μπορούν να είναι χρήσιμες σε όλους τους τύπους καρκίνου, ιδίως σε καρκίνους του αίματος όπως:
- Λέμφωμα Hodgkin.
- Λευχαιμία.
- Λέμφωμα Non-Hodgkin.
- Πολλαπλό μυέλωμα.
Τι είναι η γενική εξέταση αίματος;
Η γενική εξέταση αίματος (γενική αίματος) μετρά τρεις τύπους κυττάρων του αίματος που κυκλοφορούν στο αίμα σας. Τα αποτελέσματα μπορούν να βοηθήσουν τους επαγγελματίες υγείας να διαγνώσουν τον καρκίνο ή να ανιχνεύσουν αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί.
Επιπλέον, ορισμένες θεραπείες για τον καρκίνο μπορεί να επηρεάσουν τις αιματολογικές εξετάσεις, επομένως ο θεράπων ιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να κάνετε τακτικά γενική αίματος κατά τη διάρκεια της θεραπείας σας.
Κάθε τύπος κυττάρων αίματος έχει ένα εύρος τιμών που θεωρείται φυσιολογικό ή υγιές. Τα εργαστήρια χρησιμοποιούν τα εύρη επειδή ο αριθμός μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο ή στο ίδιο το άτομο από μέρα σε μέρα.
Οι τρεις τύποι κυττάρων και τα εύρη των τιμών τους είναι:
Τα αιμοπετάλια, τα οποία βοηθούν στην πήξη του αίματος. Το φυσιολογικό εύρος τιμών των αιμοπεταλίων είναι 150.000/χιλιοστόλιτρο (ml) έως 400.000/ml.
Τα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα οποία μεταφέρουν οξυγόνο σε όλο το σώμα σας. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μπορούν να μετρηθούν με δύο διαφορετικούς τρόπους. Ο αιματοκρίτης είναι το ποσοστό των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα σας. Το φυσιολογικό εύρος τιμών για τους άνδρες είναι 40% έως 55% και για τις γυναίκες 36% έως 48%. Η αιμοσφαιρίνη είναι μια πρωτεΐνη στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Το φυσιολογικό εύρος τιμών για τους άνδρες είναι 13,0 g/δεκατόλιτρο (dL) έως 17,0 g/dL και για τις γυναίκες είναι 11,5 g/dL έως 15,5 g/dL.
Τα λευκά αιμοσφαίρια, τα οποία καταπολεμούν τις λοιμώξεις. Το φυσιολογικό εύρος τιμών για τα λευκά αιμοσφαίρια είναι 5.000/ml έως 10.000/ml.
Πολλοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την γενική αίματος. Ο γιατρός σας θα σας βοηθήσει να καταλάβετε τι σημαίνουν οι τιμές σας. Τα αποτελέσματα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, όπως τα συμπτώματα του ασθενούς και τα αποτελέσματα των πρόσθετων εξετάσεων.
Τι είναι οι καρκινικοί δείκτες;
Οι καρκινικοί δείκτες είναι ουσίες που παράγονται από τα καρκινικά κύτταρα ή τα φυσιολογικά κύτταρα του οργανισμού σας ως απάντηση στον καρκίνο. Ορισμένοι καρκινικοί δείκτες υποδεικνύουν έναν συγκεκριμένο τύπο καρκίνου. Άλλοι μπορεί να υποδεικνύουν διάφορους τύπους καρκίνου.
Οι επιστήμονες εξακολουθούν να λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τους γνωστούς καρκινικούς δείκτες και να ανακαλύπτουν νέους καρκινικούς δείκτες. Ορισμένοι καρκινικοί δείκτες που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος είναι οι εξής:
- Άλφα-φετοπρωτεΐνη (AFP) για τον καρκίνο του ήπατος.
- Βήτα 2-μικροσφαιρίνη (B2M) και γαλακτική αφυδρογονάση (LDH) για καρκίνους του αίματος.
- Καλσιτονίνη για τον καρκίνο του θυρεοειδούς.
- Καρκινικό αντιγόνο 125 (CA 125) για τον καρκίνο των ωοθηκών.
- Τα καρκινικά αντιγόνα 15-3 και 27-29 για τον καρκίνο του μαστού.
- Καρκινοεμβρυϊκό αντιγόνο (CEA) για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, τον καρκίνο του πνεύμονα, τον καρκίνο του στομάχου, τον καρκίνο του παγκρέατος και άλλα.
- Ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροπίνη (HCG) για τον καρκίνο των όρχεων και των ωοθηκών.
- Ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA) για τον καρκίνο του προστάτη.
Εάν μια εξέταση αίματος ανιχνεύσει έναν καρκινικό δείκτη, ο γιατρός σας θα σας ενημερώσει για το τι σημαίνει αυτό και θα σας συστήσει πρόσθετες εξετάσεις.
Τι είναι η εξέταση πρωτεϊνών αίματος;
Η εξέταση πρωτεϊνών του αίματος χρησιμοποιεί μια ειδική διαδικασία που ονομάζεται ηλεκτροφόρηση για την ανεύρεση συγκεκριμένων πρωτεϊνών στο αίμα σας. Οι πρωτεΐνες αυτές ονομάζονται ανοσοσφαιρίνες, οι οποίες απελευθερώνονται από το ανοσοποιητικό σας σύστημα ως απάντηση σε ασθένειες όπως το μυέλωμα.
Τι είναι η εξέταση κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων;
Ένας νέος τύπος εξέτασης αίματος για τον καρκίνο εξετάζει τα κυκλοφορούντα καρκινικά κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά έχουν αποσπαστεί από έναν όγκο και βρίσκονται στην κυκλοφορία του αίματός σας.
Αυτό μπορεί να υποδεικνύει ότι ο καρκίνος εξαπλώνεται (κάνει μεταστάσεις). Η εξέταση μπορεί επί του παρόντος να βοηθήσει στην παρακολούθηση ορισμένων τύπων καρκίνου, όπως ο καρκίνος του μαστού, του προστάτη και του παχέος εντέρου. Οι επιστήμονες εξακολουθούν να εξελίσσουν την εν λόγω τεχνολογία.
Η εξέταση για Κυκλοφορούντα Καρκινικά Κύτταρα (CTC) επιτρέπει την ανίχνευση καρκίνου σε πρώιμο στάδιο, ενώ η παρακολούθηση των κυττάρων με την πάροδο του χρόνου επιτρέπει την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας, με υψηλότερο αριθμό κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων να σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο κακοήθειας.
Ο αριθμός των κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων αποτελεί πιο αξιόπιστο προγνωστικό παράγοντα για τον πρώιμο καρκίνο του προστάτη από ό,τι η συνήθης εξέταση των επιπέδων PSA, εντοπίζοντας τον πρώιμο καρκίνο του προστάτη που επιβεβαιώνεται με τη σάρωση PSMA-PET στο 50% των ασυμπτωματικών ανδρών.
Εξετάσεις για τον εντοπισμό του γενετικού υλικού των καρκινικών κυττάρων. Αυτές οι εξετάσεις χρησιμοποιούν δείγμα αίματος για να αναζητήσουν μικρά κομμάτια του γενετικού υλικού των καρκινικών κυττάρων, που ονομάζεται DNA.
Τα υγιή κύτταρα και τα καρκινικά κύτταρα απορρίπτουν κομμάτια ή αποσυντίθενται ως μέρος της φυσικής διαδικασίας της ανάπτυξης και του θανάτου. Αυτά τα κομμάτια των κυττάρων περνούν στο αίμα, ώστε ο οργανισμός να τα απορρίψει. Ειδικές εξετάσεις αναζητούν αυτά τα κομμάτια κυττάρων σε ένα δείγμα αίματος.
Σε άτομα με καρκίνο, οι εξετάσεις αυτές χρησιμοποιούνται μερικές φορές για να κατανοηθούν οι αλλαγές του DNA που υπάρχουν στα καρκινικά κύτταρα. Ο γιατρός χρησιμοποιεί τα αποτελέσματα για να επιλέξει την καλύτερη δυνατή θεραπεία.
Κάποια μέρα οι πάροχοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν αυτές τις εξετάσεις για να ανιχνεύσουν σημάδια καρκίνου σε υγιή άτομα που δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Πρόκειται για έναν δραστήριο τομέα έρευνας.
