Η ημικρανία είναι μια πρωτοπαθής διαταραχή κεφαλαλγίας που συνήθως σχετίζεται με ναυτία/έμετο, ευαισθησία στο φως/ήχο/οσμή και αύρες που σηματοδοτούν ότι σύντομα μπορεί να εμφανιστεί πονοκέφαλος. Περίπου 1 στους 7 Αμερικανούς ενήλικες πάσχει από ημικρανίες και το οικονομικό κόστος το 2016 εκτιμήθηκε σε 36 δισεκατομμύρια δολάρια. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει παράγοντες όπως είναι το ιατρικό κόστος και η απώλεια παραγωγικότητας (δηλ. η αναπηρία). Επιπλέον, ο συνολικός αριθμός των ετήσιων επισκέψεων σε τμήματα επειγόντων περιστατικών για ημικρανίες είναι περίπου 1,2 εκατομμύρια και πολλές από αυτές τις επισκέψεις μπορούν να αποφευχθούν.
Για τις ημικρανίες χωρίς αύρα, τα διαγνωστικά κριτήρια είναι τα εξής:
- 5+ κρίσεις που πληρούν τα άλλα κριτήρια
- Επεισόδια πονοκεφάλου που διαρκούν από 4 έως 72 ώρες (χωρίς θεραπεία ή με ανεπιτυχή θεραπεία)
- Κεφαλαλγία που αποτελείται από τουλάχιστον 2 από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: μονόπλευρη θέση, παλλόμενη ποιότητα, μέτρια/σοβαρή ένταση πόνου και επιδείνωση από ή πρόκληση αποφυγής συνήθους σωματικής δραστηριότητας (π.χ. περπάτημα ή ανέβασμα σκάλας)
- Κατά τη διάρκεια του πονοκεφάλου, παρουσία τουλάχιστον ενός από τα ακόλουθα: ναυτία/έμετος, φωτοφοβία/φωνοφοβία
- Δεν μπορεί να αιτιολογηθεί καλύτερα με άλλη διάγνωση
Για τις ημικρανίες με αύρα, τα διαγνωστικά κριτήρια περιλαμβάνουν:
- Δύο ή περισσότερες κρίσεις που πληρούν τα άλλα κριτήρια
- Τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα πλήρως αναστρέψιμα συμπτώματα της αύρας: οπτική, αισθητική, κινητική, ομιλία ή γλώσσα, εγκεφαλικό στέλεχος, αμφιβληστροειδής
- Τουλάχιστον τρία από τα ακόλουθα έξι χαρακτηριστικά: 1+ ένα σύμπτωμα αύρας εξαπλώνεται σταδιακά σε διάστημα μεγαλύτερο από ίσο των 5 λεπτών, 2+ συμπτώματα αύρας εμφανίζονται διαδοχικά, κάθε σύμπτωμα αύρας διαρκεί 5-60 λεπτά, 1+ σύμπτωμα αύρας είναι μονόπλευρο, 1+ σύμπτωμα αύρας είναι θετικό, η αύρα συνοδεύεται ή ακολουθείται εντός 60 λεπτών από πονοκέφαλο
- Δεν εξηγείται καλύτερα με άλλη διάγνωση
Για τη χρόνια ημικρανία, τα διαγνωστικά κριτήρια είναι τα εξής:
- Κεφαλαλγία (τύπου ημικρανίας ή τύπου τάσης) σε περισσότερες ή ίσες από 15 ημέρες/μήνα για περισσότερο από τρεις μήνες και επίσης πλήρωση των κριτηρίων Β και Γ.
- Εμφανίζεται σε ασθενή που έχει βιώσει τουλάχιστον πέντε κρίσεις που πληρούν τα κριτήρια Β έως Δ για ημικρανία χωρίς αύρα ή/και τα κριτήρια Β και Γ για ημικρανία με αύρα.
- Εμφανίζεται περισσότερες ή ίσες με 8 ημέρες/μήνα για διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών, πληρώντας ένα από τα ακόλουθα
- Κριτήρια Γ και Δ για ημικρανία χωρίς αύρα
- Κριτήρια Β και Γ για ημικρανία με αύρα
- Πιστεύεται από τον ασθενή ότι πρόκειται για ημικρανία κατά την έναρξη και ανακουφίζεται από μια τριπτάνη ή ένα παράγωγο εργοταμίνης.
- Δεν εξηγείται καλύτερα με άλλη διάγνωση
Εάν υποφέρετε από τον παλλόμενο, έντονο πόνο που προκαλούν οι ημικρανίες, ενδέχεται να αναρωτιέστε ποια φάρμακα είναι πιθανότερο να σας προσφέρουν ανακούφιση. Μια πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι μια κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται τριπτάνες είναι η πιο αποτελεσματική επιλογή, με ένα συγκεκριμένο φάρμακο να βρίσκεται στην κορυφή.
Η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από τον πραγματικό κόσμο που συλλέχθηκαν από περισσότερες από τρία εκατομμύρια καταχωρίσεις στο My Migraine Buddy, μια δωρεάν εφαρμογή για smartphone. Η εφαρμογή επιτρέπει στους χρήστες να παρακολουθούν τις κρίσεις ημικρανίας τους και να αξιολογούν τη χρησιμότητα των φαρμάκων που λαμβάνουν.
Τι εξέτασε η μελέτη για την ημικρανία;
Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Neurology, περιελάμβανε δεδομένα που δηλώθηκαν από περίπου 278.000 άτομα (κυρίως γυναίκες) κατά τη διάρκεια μιας εξαετούς περιόδου που έληξε τον Ιούλιο του 2020. Χρησιμοποιώντας την εφαρμογή, οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν τις θεραπείες ημικρανίας που χρησιμοποιούσαν ως “χρήσιμες”, “κάπως χρήσιμες” ή “μη χρήσιμες”.
Οι ερευνητές εξέτασαν 25 φάρμακα από επτά κατηγορίες φαρμάκων για να δουν ποια ήταν πιο αποτελεσματικά για την ανακούφιση από τις ημικρανίες. Μετά τις τριπτάνες, οι επόμενες πιο χρήσιμες κατηγορίες φαρμάκων ήταν τα παράγωγα εργοταμίνης όπως η διυδροεργοταμίνη και τα αντιεμετικά όπως η προμεθαζίνη. Τα τελευταία βοηθούν στην ανακούφιση της ναυτίας, ενός άλλου κοινού συμπτώματος της ημικρανίας.
Τα αποτελέσματα επικυρώνουν τις τρέχουσες συστάσεις κατευθυντήριων οδηγιών για τη θεραπεία της ημικρανίας, οι οποίες κατατάσσουν τις τριπτάνες ως επιλογή πρώτης γραμμής.
Τι άλλο έδειξε η μελέτη σχετικά με τα αναλγητικά κατά της ημικρανίας;
Η ιβουπροφαίνη, ένα μη συνταγογραφούμενο παυσίπονο που πωλείται ως Algofren ήταν το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο φάρμακο στη μελέτη. Αλλά οι συμμετέχοντες το αξιολόγησαν ως “χρήσιμο” μόνο στο 42% των περιπτώσεων. Μόνο η παρακεταμόλη (Depon) ήταν λιγότερο χρήσιμη, βοηθώντας μόλις το 37% των περιπτώσεων. Ένα κοινό φάρμακο που περιέχει ασπιρίνη, παρακεταμόλη και καφεΐνη (που πωλείται με την εμπορική ονομασία Excedrin) λειτούργησε μόνο λίγο καλύτερα από την ιβουπροφαίνη, ή περίπου τις μισές φορές.
Όταν οι ερευνητές συνέκριναν τη χρησιμότητα άλλων φαρμάκων σε σχέση με την ιβουπροφαίνη, διαπίστωσαν:
- Οι τριπτάνες βαθμολογήθηκαν πέντε έως έξι φορές πιο χρήσιμες από την ιβουπροφαίνη. Το φάρμακο με την υψηλότερη βαθμολογία, η ελετριπτάνη, βοήθησε στο 78% των περιπτώσεων. Άλλες τριπτάνες, συμπεριλαμβανομένης της ζολμιτριπτάνης (Zomig) και της σουματριπτάνης (Imitrex), ήταν χρήσιμες στο 74% και 72% των περιπτώσεων, αντίστοιχα. Στην πράξη, η ελετριπτάνη φαίνεται να είναι λίγο καλύτερη από τις άλλες τριπτάνες.
- Τα παράγωγα εργοταμινών αξιολογήθηκαν ως τρεις φορές πιο χρήσιμες από την ιβουπροφαίνη.
- Τα αντιεμετικά ήταν 2,5 φορές πιο χρήσιμα από την ιβουπροφαίνη.
Παίρνουν οι άνθρωποι συνήθως περισσότερα από ένα φάρμακα για να ανακουφίσουν τα συμπτώματα της ημικρανίας;
Σε αυτή τη μελέτη, τα δύο τρίτα των κρίσεων ημικρανίας αντιμετωπίστηκαν με ένα μόνο φάρμακο. Περίπου το ένα τέταρτο των συμμετεχόντων στη μελέτη χρησιμοποίησαν δύο φάρμακα και ένας μικρότερος αριθμός χρησιμοποίησε τρία ή περισσότερα φάρμακα.
Ωστόσο, οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να ξεχωρίσουν τη σειρά με την οποία οι άνθρωποι έπαιρναν τα φάρμακα. Και με τα φάρμακα κατά της ναυτίας, δεν είναι σαφές αν οι άνθρωποι αξιολογούσαν τη χρησιμότητά τους στη ναυτία και όχι στον πονοκέφαλο. Αλλά είναι μια καλή υπενθύμιση ότι για πολλούς ανθρώπους που έχουν ημικρανίες, η ναυτία και ο εμετός αποτελούν μεγάλο πρόβλημα. Όταν συμβαίνει αυτό, διαφορετικά φαρμακευτικά σκευάσματα μπορούν να βοηθήσουν.
Τα χάπια είναι η μοναδική επιλογή για την ανακούφιση από την ημικρανία;
Όχι. Για τον πονοκέφαλο, οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα ρινικό σπρέι ή μια ενέσιμη έκδοση μιας τριπτάνης αντί για χάπια. Οι προγεμισμένες σύριγγες, οι οποίες εγχέονται στο μηρό, το στομάχι ή στον βραχίονα, δεν χρησιμοποιούνται ευρέως μεταξύ των ατόμων που έχουν ημικρανίες πολύ ταχείας έναρξης. Για αυτούς τους ανθρώπους, οι ενέσιμες τριπτάνες είναι κάτι που θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα, επειδή τα χάπια δεν δρουν τόσο γρήγορα και μπορεί να μη παραμείνουν στο στομάχι εφόσον υπάρχει πιθανότητα εμετού.
Για τη ναυτία, το αντιεμετικό ονδανσετρόνη (Zofrοn) είναι πολύ αποτελεσματικό, αλλά μία από τις παρενέργειες είναι ο πονοκέφαλος.
Επιπλέον, πολλά φάρμακα κατά της ναυτίας διατίθενται ως υπόθετα για το ορθό. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τα άτομα που έχουν “συντριπτικές” ημικρανίες, οι οποίες συχνά κάνουν τους ανθρώπους να ξυπνούν με εμετό με ημικρανία.
Ποιοι είναι οι περιορισμοί αυτής της μελέτης για την ημικρανία;
Τα δεδομένα δεν περιλάμβαναν πληροφορίες σχετικά με τον χρόνο, την αλληλουχία, τη σύνθεση ή τη δοσολογία των φαρμάκων. Παραλείφθηκαν επίσης δύο κατηγορίες νεότερων φαρμάκων για την ημικρανία – γνωστά ως ανταγωνιστές πεπτιδίου που σχετίζονται με το γονίδιο της καλσιτονίνης (CGRP) και αγωνιστές του υποδοχέα της σεροτονίνης (5-HT) 1F – επειδή υπήρχαν μόνο περιορισμένα δεδομένα για αυτά κατά τη στιγμή της μελέτης. Αυτές οι επιλογές αφορούν τα εξής φάρμακα
- ατογκεπάντη (Qulipta) και ριμεγκεπάντη (Nurtec)
- η λασμιδιτάνη (Reyvow).
Ένα άλλο μειονέκτημα είναι ο πληθυσμός της μελέτης: μια επιλεγμένη ομάδα ανθρώπων που είναι σε θέση και έχουν κίνητρο να χρησιμοποιούν μια εφαρμογή για smartphone για ημικρανίες. Αυτό υποδηλώνει ότι οι πονοκέφαλοί τους είναι πιθανώς χειρότεροι από τον μέσο άνθρωπο, αλλά αυτός ακριβώς είναι ο πληθυσμός για τον οποίο χρειάζονται αυτές οι πληροφορίες.
Οι ημικρανίες είναι πιο συχνές σε νέους, υγιείς ανθρώπους που προσπαθούν να εργαστούν και να μεγαλώσουν παιδιά. Είναι καλό να γνωρίζουμε ότι οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν αυτή την εφαρμογή αξιολογούν τις τριπτάνες σε υψηλά επίπεδα, διότι από ιατρικής άποψης, τα φάρμακα αυτά είναι καλά ανεκτά και έχουν λίγες παρενέργειες.
Υπάρχουν άλλα χρήσιμα συμπεράσματα;
Ναι. Στη μελέτη, σχεδόν οι μισοί από τους συμμετέχοντες δήλωσαν ότι ο πόνος τους δεν αντιμετωπίστηκε επαρκώς. Το ένα τρίτο ανέφερε ότι χρησιμοποιούσε περισσότερα από ένα φάρμακα για να αντιμετωπίσει τις ημικρανίες του.
Εάν αντιμετωπίζετε αυτά τα προβλήματα, συμβουλευτείτε έναν γιατρό που μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε μια πιο αποτελεσματική θεραπεία. Εάν χρησιμοποιείτε φάρμακα που δεν κυκλοφορούν χωρίς συνταγή, σκεφτείτε να δοκιμάσετε μια συνταγογραφούμενη τριπτάνη. Εάν η ναυτία και ο εμετός αποτελούν πρόβλημα για εσάς, φροντίστε να έχετε πρόχειρο ένα φάρμακο κατά της ναυτίας.
Συνιστάται επίσης η χρήση της εφαρμογής Migraine Buddy ή της εφαρμογής Migraine Tracker (και οι δύο είναι δωρεάν), τις οποίες πολλοί από τους ασθενείς τις βρίσκουν χρήσιμες για την παρακολούθηση των πονοκεφάλων και των εκλυτικών παραγόντων τους.
