Όλοι αισθάνονται κάποια στιγμή κρύα τα χέρια τους, συνήθως μετά από την έκθεσή τους σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Ωστόσο, τα κρύα χέρια μπορεί επίσης να υποδηλώνουν ότι μια υποκείμενη διαταραχή της υγείας επηρεάζει τη ροή του αίματος.
Το φαινόμενο Raynaud είναι μια συνηθισμένη αιτία κρύων χεριών, αλλά αυτό το σύμπτωμα μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε περίπτωση αγγειακών παθήσεων (καταστάσεις που επηρεάζουν τα αιμοφόρα αγγεία) ή ως παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων.
Συμπτώματα των κρύων χεριών
Το πιο προφανές σύμπτωμα των κρύων χεριών είναι το δέρμα που το αισθάνεστε κρύο στην αφή. Άλλα συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν τα κρύα χέρια είναι τα ακόλουθα:
- Πόνος
- Ερυθρότητα
- Ωχρό δέρμα
- Δέρμα με μπλε απόχρωση
- Μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα
- Φουσκάλες
- Πρήξιμο
Τι είναι αυτό που κάνει τα χέρια να κρυώνουν;
Τα κρύα χέρια μπορεί να είναι μια φυσιολογική αντίδραση στην έκθεση στο κρύο – όπως το να βυθίζετε τα χέρια σας σε κρύο νερό, να βάζετε φαγητό στην κατάψυξη, να κάθεστε σε ένα κλιματιζόμενο δωμάτιο ή να περνάτε χρόνο σε κρύες θερμοκρασίες σε εξωτερικούς χώρους.
Τα αιμοφόρα αγγεία συστέλλονται (στενεύουν) για να βοηθήσουν το σώμα να εξοικονομήσει θερμότητα. Η θερμοκρασία των χεριών συνήθως επανέρχεται στο φυσιολογικό επίπεδο μέσα σε λίγα λεπτά από την απομάκρυνση της πηγής ψύχους.
Ωστόσο, τα κρύα χέρια μπορεί επίσης να είναι σημάδι τραυματισμού από έκθεση στο κρύο. Μπορούν επίσης να εμφανιστούν σε συνδυασμό με μια ποικιλία προβλημάτων υγείας ή ως παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων.
Βλάβη από το κρύο
Η παρατεταμένη έκθεση σε ακραίο κρύο μπορεί να οδηγήσει σε κρυοπαγήματα-πάγωμα των ιστών των χεριών σας. Κρύσταλλοι πάγου μπορούν να σχηματιστούν στο εσωτερικό του σώματος, προκαλώντας ζημιά σε δομές τόσο βαθιά όσο και τα οστά σας. Σε σοβαρές περιπτώσεις, τα προσβεβλημένα δάχτυλα μπορεί ακόμη και να ακρωτηριαστούν.
Φαινόμενο Raynaud
Μια κοινή αιτία των κρύων χεριών είναι μια πάθηση που ονομάζεται φαινόμενο Raynaud. Αυτή η διαταραχή προκαλεί στένωση των αιμοφόρων αγγείων, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ροή του αίματος. Συνήθως επηρεάζει τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών.
Το φαινόμενο Raynaud μπορεί να είναι μια ανεξάρτητη πάθηση (πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud) ή να σχετίζεται με κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας (δευτεροπαθές φαινόμενο Raynaud).
Το πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud εμφανίζεται δίχως να υπάρχει κάποια γνωστή αιτία. Ωστόσο, είναι συχνότερο στις γυναίκες και εμφανίζεται συχνά στην εφηβεία. Η πάθηση αυτή είθισται επίσης να κληρονομείται σε οικογένειες.
Το δευτεροπαθές φαινόμενο Raynaud εμφανίζεται σε συνδυασμό με μια ποικιλία προβλημάτων υγείας, όπως είναι τα παρακάτω:
- Σκληροδερμία (αυτοάνοση πάθηση που προκαλεί σκλήρυνση του δέρματος)
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα (αυτοάνοσο νόσημα που επηρεάζει τις αρθρώσεις)
- Σύνδρομο Sjögren (συστηματική (σε όλο το σώμα) αυτοάνοση ασθένεια)
- Διαταραχές του θυρεοειδούς
- Διαταραχές της πήξης του αίματος
- Φλεγμονώδης μυοσίτιδα (φλεγμονή των μυών)
- Λύκος (αυτοάνοσο νόσημα που προκαλεί εξανθήματα ή/και φλεγμονή και πόνο στις αρθρώσεις και τους μυς)
- Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα (συμπίεση ενός νεύρου στον καρπό που προκαλεί πόνο και μούδιασμα στο χέρι και τα δάχτυλα)
Το δευτεροπαθές φαινόμενο Raynaud μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων, όπως:
- Φάρμακα για την καρδιά (β-αναστολείς, Catapres-TTS-3 (κλονιδίνη))
- Φάρμακα χημειοθεραπείας, όπως η πλατινόλη (σισπλατίνη), η μπλενοξάνη (λευκομυκίνη) και οι αναστολείς κινάσης τυροσίνης (TKI)
- Αντικαταθλιπτικά, συμπεριλαμβανομένων των εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI)
- Διεγερτικά, όπως το Adderall (αμφεταμίνη)
- Αλκαλοειδή ερυσιβώδους, όπως Migranal (διυδροεργοταμίνη) και Cafergot (εργοταμίνη)
- Ντοπαμινεργικοί αγωνιστές, όπως το Requip (ροπινιρόλη) και το Mirapex (πραμιπεξόλη)
- Συμπαθητικομιμητικά (κατασταλτικά της όρεξης)
- Restasis (κυκλοσπορίνη)
- Αποσυμφορητικά
Αγγειακή νόσος
Τα χέρια σας λαμβάνουν αίμα από δύο κύριες αρτηρίες στον καρπό – την ωλένια αρτηρία και την κερκιδική αρτηρία.
Βλάβες σε αυτές τις κατασκευές ή παθήσεις που επηρεάζουν αυτά τα αιμοφόρα αγγεία μπορεί να προκαλέσουν κρύα χέρια.
Αυτό μπορεί να συμβεί από:
- Τραύμα ( τομή, διάταση ή συμπίεση του αγγείου)
- Ανεύρυσμα (αδυναμία στο τοίχωμα του αιμοφόρου αγγείου)
- Θρόμβους αίματος
- Ατέλειες των αγγείων (αγγειακές δυσπλασίες)
- Όγκους
- Σπασμούς στα τοιχώματα των αγγείων
Εκτός από τα κρύα χέρια, οι αγγειακές παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν και άλλα συμπτώματα, όπως:
- Πόνο
- Μυρμήγκιασμα και μούδιασμα
- Πρήξιμο
- Κακή επούλωση πληγών
- Δυσχρωματισμένες άκρες των δακτύλων
Πώς αντιμετωπίζονται τα κρύα χέρια;
Η θεραπεία για τα κρύα χέρια εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία.
- Θεραπεία για την έκθεση στο κρύο
Τα κρύα χέρια που προκαλούνται από γενική έκθεση στο κρύο θα ζεσταθούν αφού απομακρυνθεί η πηγή του κρύου.
Ωστόσο, τα κρύα χέρια που οφείλονται σε σοβαρή έκθεση στο κρύο αντιμετωπίζονται καλύτερα υπό την καθοδήγηση ενός επαγγελματία υγείας.
Οι προσβεβλημένες περιοχές πρέπει να θερμαίνονται σταδιακά, καθώς η υψηλή θερμότητα μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω βλάβη στις μουδιασμένες περιοχές.
- Αντιμετώπιση της υποθερμίας
Τα κρυοπαγήματα στα χέρια εμφανίζονται συχνά σε περίπτωση υποθερμίας – μιας απειλητικής για τη ζωή κατάστασης που εμφανίζεται όταν η θερμοκρασία του σώματος πέφτει πολύ χαμηλά.
Τα συμπτώματά της μπορεί να περιλαμβάνουν σύγχυση, μειωμένο συντονισμό και αργό καρδιακό ρυθμό.
Η θεραπεία για την υποθερμία ξεκινά με την αλλαγή σε στεγνά, ζεστά ρούχα και την κατανάλωση ζεστών υγρών. Ωστόσο, η άμεση ιατρική φροντίδα είναι απαραίτητη για την πρόληψη περαιτέρω επιπλοκών.
- Θεραπεία για το φαινόμενο Raynaud
Δεν υπάρχει κανένα φάρμακο που να έχει εγκριθεί ειδικά από τους αρμόδιους οργανισμούς για τη θεραπεία του φαινομένου Raynaud.
Ωστόσο, οι αναστολείς των διαύλων ασβεστίου (που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης) βοηθούν επίσης στη μείωση της συχνότητας και της σοβαρότητας των κρίσεων από αυτή την πάθηση.
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη βελτίωση της ζωής των ασθενών που πάσχουν από το φαινόμενο Raynaud, όπως:
- Χρήση γαντιών
- Ντύσιμο σε στρώματα κατά τη διάρκεια του κρύου καιρού
- Διακοπή του καπνίσματος
- Αποφυγή των αποσυμφορητικών που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή και περιέχουν ψευδοεφεδρίνη ή φαινυλεφρίνη
- Θεραπεία της αγγειακής νόσου
Τα κρύα χέρια που προκαλούνται από αγγειακή νόσο αντιμετωπίζονται ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Φάρμακα
- Πιεστικά ιμάτια
- Χειρουργική επέμβαση
Σε ορισμένες περιπτώσεις, εάν τα γειτονικά αιμοφόρα αγγεία συνεχίζουν να τροφοδοτούν την πληγείσα περιοχή με αίμα, δεν απαιτείται θεραπεία.
Εξετάσεις για τη διάγνωση των κρύων χεριών
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη εξέταση για τη διάγνωση των κρύων χεριών που προκαλούνται από έκθεση στο κρύο ή από το πρωτοπαθές φαινόμενο Raynaud.
Ο γιατρός σας θα εξετάσει τα χέρια σας και θα προβεί σε διάγνωση με βάση την περιγραφή των συμπτωμάτων σας.
Για το δευτεροπαθές φαινόμενο Raynaud μπορεί να απαιτηθούν εξετάσεις αίματος, όπως η εξέταση αντιπυρηνικών αντισωμάτων (ANA) ή η μικροσκοπία των τριχοειδών αγγείων των νυχιών, η οποία εξετάζει τα μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία στα νύχια που συχνά εμφανίζονται με την πάθηση.
Οι αγγειακές παθήσεις που προκαλούν κρύα χέρια μπορούν να διαγνωστούν με:
- υπερηχογράφημα Doppler (χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να προσδιορίσει τη στένωση των αιμοφόρων αγγείων)
- Αρτηριογραφία (έγχυση χρωστικής ουσίας στα αιμοφόρα αγγεία, ακολουθούμενη από απεικόνιση με ακτίνες Χ)
- Μαγνητική αγγειογραφία (MRA, μια σάρωση των αιμοφόρων αγγείων)
- Δοκιμασία ψυχρής καταπόνησης (μετρά την αρτηριακή πίεση και τη θερμοκρασία των δακτύλων πριν και μετά την τοποθέτησή τους σε κρύο νερό)
Συνοπτικά
Τα κρύα χέρια μπορεί να εμφανιστούν ως φυσιολογική αντίδραση στην έκθεση στο κρύο.
Ωστόσο, τα κρύα χέρια που εμφανίζονται συχνά ή συνοδεύονται από άλλα συμπτώματα (όπως πρήξιμο, ωχρότητα του δέρματος, μούδιασμα, μυρμήγκιασμα ή πόνο) μπορεί να υποδηλώνουν κάποια υποκείμενη πάθηση.
Το φαινόμενο Raynaud είναι μια συνηθισμένη αιτία κρύων χεριών. Αυτό το σύμπτωμα μπορεί επίσης να είναι παρενέργεια ορισμένων φαρμάκων.
Η θεραπεία για τα κρύα χέρια εξαρτάται από την αιτία, αλλά μπορεί να συμπεριλάβει σπιτικές θεραπείες, φάρμακα, πιεστικά ενδύματα και, σε σοβαρές περιπτώσεις, χειρουργική επέμβαση.
