Γιατί παίζει το μάτι μου;
Το πετάρισμα (ή πέταγμα, ή παίξιμο) των ματιών είναι ένας σπασμός ή μια κίνηση των οφθαλμικών μυών ή των βλεφάρων την οποία δεν μπορούμε να ελέγξουμε.
Ο γιατρός μπορεί να το αποκαλέσει βλεφαρόσπασμο ή μυοκυμία.
Τείνει να εμφανίζεται συχνότερα στο άνω βλέφαρο.
Το βλέφαρο κινείται κάθε λίγα δευτερόλεπτα, συνήθως μόνο για ένα ή δύο λεπτά.
Τύποι συσπάσεων των ματιών
Υπάρχουν τρία συνηθισμένα είδη συσπάσεων των ματιών.
Μια μικρή σύσπαση του βλεφάρου, η μυοκυμία συνδέεται συχνά με καθημερινά πράγματα όπως η κούραση, το άγχος ή η καφεΐνη.
Μπορεί επίσης να το πάθετε επειδή η επιφάνεια του ματιού σας (κερατοειδής) ή οι μεμβράνες που επενδύουν τα βλέφαρά σας (επιπεφυκότας) είναι ερεθισμένες.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η σύσπαση σταματά από μόνη της όταν τελειώσει η αγχωτική κατάσταση, ωστόσο θα βοηθήσει πολύ να μειώσετε το άγχος στη ζωή σας
Ο καλοήθης ιδιοπαθής βλεφαρόσπασμος εμφανίζεται συνήθως στα μέσα έως τα τέλη της ενήλικης ζωής και χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου.
Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να νοσήσουν σε σχέση με τους άνδρες.
Δεν είναι σοβαρή πάθηση, αλλά στην πιο σοβαρή της μορφή μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή σας ζωή.
Ξεκινά με ασταμάτητο ανοιγοκλείσιμο των ματιών ή ερεθισμό τους.
Καθώς χειροτερεύει, μπορεί να γίνετε πιο ευαίσθητοι στο φως, να έχετε θολή όραση και σπασμούς στο πρόσωπο.
Οι σπασμοί μπορεί να γίνουν τόσο έντονοι που τα βλέφαρά σας να μένουν κλειστά για αρκετές ώρες.
Η συχνότητα των μυϊκών σπασμών και συσπάσεων μπορεί να αυξηθεί προκαλώντας ακούσια στένωση του ανοίγματος μεταξύ των βλεφάρων ή κλείσιμο των βλεφάρων.
Μπορεί να γίνει προοδευτικά πιο δύσκολο για τα άτομα που πάσχουν να κρατήσουν τα μάτια τους ανοιχτά.
Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι σπασμοί μπορεί να ενταθούν σε σημείο που τα βλέφαρα να παραμένουν κλειστά αρκετές ώρες κάθε φορά.
Αν και η όραση του ατόμου παραμένει ανεπηρέαστη, το παρατεταμένο κλείσιμο των βλεφάρων μπορεί να προκαλέσει λειτουργική τύφλωση.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η πάθηση είναι γονιδιακή αλλά και ότι υπάρχουν και περιβαλλοντικοί παράγοντες που παίζουν ρόλο.
Η διαταραχή ανήκει σε μια ομάδα διαταραχών που είναι συνολικά γνωστές ως εστιακές δυστονίες των ενηλίκων.
Ο ημιπροσωπικός σπασμός είναι ακόμη πιο σπάνιος.
Περιλαμβάνει τους μύες γύρω από το στόμα και το βλέφαρο.
Σε αντίθεση με τους άλλους δύο τύπους, συνήθως επηρεάζει μόνο τη μία πλευρά του προσώπου σας.
Τις περισσότερες φορές, η αιτία είναι μια αρτηρία που πιέζει ένα νεύρο του προσώπου.
Αιτίες και παράγοντες που προκαλούν το πετάρισμα των ματιών
Το βλέφαρό σας μπορεί να συσπάται λόγω ενός μη φυσιολογικού σήματος στον εγκέφαλό σας ή στους μύες του προσώπου σας.
Τα καθημερινά πράγματα που μπορεί να το προκαλέσουν αυτό περιλαμβάνουν:
- Κόπωση
- Στρες
- Καφεΐνη
- Αλκοόλ
- Κάπνισμα
- Ευαισθησία στο φως
- Ορισμένα φάρμακα, ιδίως ορισμένα αντιψυχωσικά και αντιεπιληπτικά
Είναι σπάνιο, αλλά ορισμένες διαταραχές του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος μπορούν επίσης να προκαλέσουν συσπάσεις των βλεφάρων. Σε αυτές συγκαταλέγονται οι εξής:
- Νόσος του Πάρκινσον
- Εγκεφαλική βλάβη
- Σκλήρυνση κατά πλάκας
- Παράλυση του Bell
- Σύνδρομο Tourette
- Δυστονία
Η αιτία του καλοήθους ιδιοπαθούς βλεφαρόσπασμου είναι άγνωστη.
Οι ερευνητές εικάζουν ότι η αιτία της νόσου μπορεί να είναι πολυπαραγοντική (π.χ. προκαλείται από την αλληλεπίδραση ορισμένων γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων).
Η δυσλειτουργία μιας περιοχής του εγκεφάλου που είναι γνωστή ως βασικά γάγγλια μπορεί να παίζει ρόλο στην ανάπτυξη της πάθησης.
Τα βασικά γάγγλια είναι δομές που αποτελούνται από νευρικά κύτταρα που βρίσκονται βαθιά στον εγκέφαλο.
Τα βασικά γάγγλια συμμετέχουν στη ρύθμιση των κινητικών και μαθησιακών λειτουργιών.
Το ακριβές πρόβλημα (ή τα προβλήματα) που σχετίζονται με τα βασικά γάγγλια σε άτομα με καλοήθη ιδιοπαθή βλεφαρόσπασμο είναι άγνωστο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πάθηση είναι οικογενής. Σε αυτές τις σπάνιες περιπτώσεις, είναι πιο προφανές ότι ο βλεφαρόσπασμος μπορεί να είναι κληρονομικός.
Απαιτείται περισσότερη μελέτη για να προσδιοριστεί ο ακριβής ρόλος που διαδραματίζει η γενετική στην ανάπτυξη της πάθησης.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα προσβεβλημένα άτομα μπορεί να έχουν ιστορικό τοπικής οφθαλμικής νόσου, όπως οφθαλμικό τραύμα.
Ωστόσο, δεν έχει διαπιστωθεί αποδεδειγμένη σχέση μεταξύ τοπικής οφθαλμικής νόσου και ανάπτυξης του βλεφαρόσπασμου.
Στα περισσότερα πάσχοντα άτομα, αναπτύσσεται αυθόρμητα, χωρίς γνωστό εκλυτικό παράγοντα.
Ο βλεφαρόσπασμος μπορεί επίσης να εμφανιστεί δευτερογενώς σε άλλες διαταραχές όπως η όψιμη δυσκινησία ή η γενικευμένη δυστονία, η νόσος Wilson και διάφορα παρκινσονικά σύνδρομα.
Ο βλεφαρόσπασμος μπορεί επίσης να εμφανιστεί δευτερογενώς λόγω της χρήσης ορισμένων φαρμάκων, συγκεκριμένα των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της νόσου του Πάρκινσον.
Επιπλοκές της σύσπασης των ματιών
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν σπασμούς στα μάτια όλη την ημέρα.
Αυτοί μπορεί να διαρκούν για ημέρες, εβδομάδες ή μήνες.
Μπορεί να σας αποσπάσουν την προσοχή και να επηρεάσουν την ποιότητα της ζωής σας.
Εάν ο σπασμός σας δεν υποχωρήσει, μπορεί να κλείνετε το μάτι ή να κλείνετε το βλέφαρο συνεχώς και να έχετε πρόβλημα όρασης.
Συμβουλευτείτε το γιατρό σας εάν:
- Η σύσπαση διαρκεί περισσότερο από 1 εβδομάδα
- Το βλέφαρό σας κλείνει εντελώς
- Οι σπασμοί αφορούν και άλλους μύες του προσώπου
- Έχετε ερυθρότητα, πρήξιμο ή εκκρίσεις στα μάτια
- Το άνω βλέφαρό σας χαμηλώνει
Εάν ο γιατρός σας υποπτεύεται κάποιο πρόβλημα στον εγκέφαλο ή στα νεύρα, θα εξετάσει για άλλα συνηθισμένα σημάδια της πάθησης. Μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν ειδικό, όπως για παράδειγμα σε νευρολόγο.
Θεραπεία για τις συσπάσεις των ματιών
Οι περισσότερες ήσσονος σημασίας συσπάσεις υποχωρούν από μόνες τους.
Θα βοηθούσε να ξεκουράζεστε αρκετά και να περιορίσετε το αλκοόλ, τον καπνό και την καφεΐνη.
Εάν η αιτία είναι η ξηροφθαλμία ή ο ερεθισμός των ματιών, δοκιμάστε τεχνητά δάκρυα χωρίς συνταγή.
Δεν υπάρχει θεραπεία για τον καλοήθη ιδιοπαθή βλεφαρόσπασμο.
Αλλά ο γιατρός μπορεί να σας βοηθήσει να ανακουφιστείτε από τα συμπτώματά.
Η πιο κοινή θεραπεία είναι η βοτουλινική τοξίνη (Botox).
Η θεραπεία αυτή αντιμετωπίζει επίσης τον ημιπροσωπικό σπασμό.
Ο γιατρός σας θα χορηγήσει μικρές ποσότητες στους μυς των ματιών για να απαλύνει τους σπασμούς.
Το αποτέλεσμα διαρκεί μερικούς μήνες και εξασθενεί σιγά-σιγά. Θα χρειαστείτε περισσότερες από μία θεραπείες.
Σε περιπτώσεις ασθενών στους οποίους η φαρμακευτική θεραπεία δεν αποδίδει, χρησιμοποιούνται δύο χειρουργικές προσεγγίσεις.
Στην πρώτη επέμβαση οι ίδιοι οι μύες των βλεφάρων αφαιρούνται είτε μερικώς είτε πλήρως.
Στο παρελθόν για τη θεραπεία ατόμων με βλεφαρόσπαμο πραγματοποιούνταν μια επέμβαση γνωστή ως νευρεκτομή.
Ωστόσο, το ποσοστό επιπλοκών είναι πολύ υψηλότερο από ό,τι με τη μυεκτομή και η διαδικασία αυτή χρησιμοποιείται σπάνια πλέον.
Στη νευρεκτομή αφαιρούνται τμήματα από τους κλάδους του προσωπικού νεύρου που οδηγούν στο σφιγκτήρα των βλεφάρων.
Μπορεί να προκύψει παράλυση ολόκληρου του άνω μέρους του προσώπου, αλλά οι νευρικοί κλάδοι τείνουν να αναγεννώνται μετά από μια χρονική περίοδο μηνών ή ετών επομένως πρόκειται για σοβαρότατη επιπλοκή.
Σε ήπιες περιπτώσεις, ο γιατρός σας μπορεί να σας προτείνει φάρμακα όπως:
- Κλοναζεπάμη
- Λοραζεπάμη
- Υδροχλωρική τριεξυφαινιδύλη
Αυτά συνήθως προσφέρουν βραχυπρόθεσμη ανακούφιση.
Οι προοπτικές σας εξαρτώνται από το είδος των συσπάσεων που έχετε και από το τι τις προκαλεί.
Οι ελαφρές συσπάσεις είναι ανώδυνες και ακίνδυνες. Συνήθως υποχωρούν από μόνα τους.
Ο βλεφαρόσπασμος είναι μια δια βίου κατάσταση, αλλά μπορεί να παρατηρήσετε ότι μπορείτε να αποτρέψετε την έξαρση των συμπτωμάτων αποφεύγοντας ορισμένα πράγματα όπως η κόπωση ή η καφεΐνη.
