Ως ηπατίτιδα ορίζεται η φλεγμονή του ήπατος.
Η ιογενής ηπατίτιδα είναι μία από τις διάφορες μορφές ηπατίτιδας και αφορά λοιμώξεις που προκαλούνται από ιούς που προσβάλλουν το ήπαρ.
Η ιογενής ηπατίτιδα περιλαμβάνει πέντε διαφορετικές ασθένειες, που προκαλούνται από πέντε διαφορετικούς ιούς.
Οι διαφορετικοί ιοί ονομάζονται ο καθένας με ένα όνομα με γράμμα.
Ποιοι είναι οι Τύποι ηπατίτιδας Β;
Η ηπατίτιδα Β είναι μια σοβαρή λοίμωξη του ήπατος που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Β (HBV).
Για ορισμένους ανθρώπους, η λοίμωξη από ηπατίτιδα Β γίνεται χρόνια, δηλαδή διαρκεί περισσότερο από έξι μήνες.
Η ύπαρξη χρόνιας ηπατίτιδας Β αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ηπατικής ανεπάρκειας, καρκίνου του ήπατος ή κίρρωσης – μιας κατάστασης που δημιουργεί μόνιμες ουλές στο ήπαρ.
Οι περισσότεροι ενήλικες με ηπατίτιδα Β αναρρώνουν πλήρως, ακόμη και αν τα σημεία και τα συμπτώματά τους είναι σοβαρά.
Τα βρέφη και τα παιδιά είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν χρόνια (μακροχρόνια) λοίμωξη από ηπατίτιδα Β.
Ένα εμβόλιο μπορεί να προλάβει την ηπατίτιδα Β, αλλά δεν υπάρχει θεραπεία εάν έχετε την πάθηση.
Εάν έχετε μολυνθεί, η λήψη ορισμένων προφυλάξεων μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εξάπλωσης του ιού σε άλλους ανθρώπους.
Γενικότερα, οι τελευταίες μελέτες είχαν καταγράψει μείωση τoυ επιπoλασμoύ της νόσου στην Ελλάδα κάτω τoυ 3%.
Σήμερα, η χώρα μας κατατάσσεται πλέον στις χώρες με χαμηλή ενδημικότητα, δηλαδή με επιπολασμό μικρότερο του 2%, και το εκτιμώμενο ποσοστό του στο γενικό πληθυσμό το 2016 να οριοθετείται στο 1,74% (με διόρθωση 1,88%) από το Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας & Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η γενικότερη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής τα τελευταία χρόνια, σε συνδυασμό με τoν ενδελεχή έλεγχo τoυ αίματoς και των παραγώγων τoυ, την χρησιμoπoίηση αυστηρά ιατρικών εργαλείων μιας χρήσης για τoν περιoρισμό της ιατρoγενoύς διασπoράς, τoν υπoχρεωτικό έλεγχo των εγκύων, τoν εμβoλιασμό των oμάδων υψηλoύ κινδύνoυ και από τo 1998 τoν υπoχρεωτικό εμβoλιασμό όλων των βρεφών, φαίνεται να oδήγησαν στo σύνoλo των γεωγραφικών περιoχών ανά την Ελλάδα πoυ πρoσμετρήθηκαν, σε σημαντικότατη ελάττωση τoυ πoσoστoύ της επίπτωσης της χρόνιας λoίμωξης από τον HBV
Υπάρχουν δύο τύποι λοίμωξης από ηπατίτιδα Β:
- Οξεία λοίμωξη. Όταν ένα άτομο μολύνεται για πρώτη φορά με ηπατίτιδα Β, ονομάζεται οξεία λοίμωξη. Τα συμπτώματα κυμαίνονται από απουσία συμπτωμάτων έως ηπατική ανεπάρκεια. Συνήθως, οι ενήλικες αναρρώνουν από αυτήν την ασθένεια και δεν έχουν περαιτέρω προβλήματα.
- Χρόνια λοίμωξη. Εάν ο ιός παραμένει στο αίμα για περισσότερο από έξι μήνες, τότε θεωρείται χρόνια λοίμωξη. Ενώ οι περισσότεροι ενήλικες δεν αναπτύσσουν χρόνια ηπατίτιδα Β, τα βρέφη και τα μικρά παιδιά είναι λιγότερο ικανά να απομακρύνουν τον ιό από τον οργανισμό τους και ως εκ τούτου μπορεί να αναπτύξουν χρόνια ηπατίτιδα Β.
Τα άτομα με χρόνια λοίμωξη από ηπατίτιδα Β διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του ήπατος.
Εάν έχετε χρόνια λοίμωξη από ηπατίτιδα Β, ο γιατρός σας θα σας παρακολουθεί στενά με εξετάσεις (συνήθως κάθε έξι μήνες).
Συμπτώματα της ηπατίτιδας Β
Η ηπατίτιδα Β μπορεί να εξελιχθεί χωρίς σημεία ή συμπτώματα ή τα συμπτώματα μπορεί να είναι μη ειδικά και σύντομης διάρκειας.
Συμπτώματα οξείας ηπατίτιδας Β
Υπάρχουν τρεις φάσεις της οξείας λοίμωξης από ηπατίτιδα Β και τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το στάδιο.
Στην αρχή της νόσου, που ονομάζεται πρόδρομη φάση, τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πυρετό
- Πόνο στις αρθρώσεις ή αρθρίτιδα
- Εξάνθημα
- Οίδημα (πρήξιμο)
Τα συμπτώματα της επόμενης φάσης, της προϊκτερικής φάσης, περιλαμβάνουν:
- Κόπωση
- Μυαλγία (μυϊκός πόνος)
- Ανορεξία
- Ναυτία ή/και έμετο
- Πυρετό
- Βήχα
- Κοιλιακό άλγος ή/και διάρροια
- Σκούρα ούρα και ανοιχτόχρωμα κόπρανα
Κατά τη διάρκεια της ικτερικής φάσης:
- Αναπτύσσεται ίκτερος (κιτρίνισμα του δέρματος και του λευκού των ματιών)
- Η ανορεξία, η ναυτία και ο έμετος μπορεί να επιδεινωθούν.
- Μπορεί να εμφανιστούν ερεθισμένες δερματικές αλλοιώσεις
- Άλλα συμπτώματα μπορεί να υποχωρήσουν
Ποια είναι τα συμπτώματα της χρόνιας ηπατίτιδας Β;
Οι περισσότεροι ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα Β είναι ασυμπτωματικοί, εκτός εάν η νόσος τους εξελίσσεται.
Άλλοι μπορεί να έχουν μη ειδικά συμπτώματα, όπως κόπωση.
Ορισμένοι ασθενείς εμφανίζουν επιδείνωση της λοίμωξης και αναπτύσσουν σημεία και συμπτώματα παρόμοια με την οξεία ηπατίτιδα.
Εάν οι ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα Β οδηγηθούν σε κίρρωση ( κατά την οποία το ήπαρ παρουσιάζει σοβαρές ουλές), θα εμφανίσουν σημεία και συμπτώματα ηπατικής ανεπάρκειας, όπως:
- Ίκτερο
- Σπληνομεγαλία (διευρυμένη σπλήνα)
- Ασκίτη (κατακράτηση υγρών στην κοιλιά)
- Περιφερικό οίδημα (πρήξιμο των άκρων, ιδίως στα πόδια και τα πέλματα)
- Εγκεφαλοπάθεια (Όταν το ήπαρ δεν λειτουργεί καλά, δεν μπορεί να απομακρύνει τις τοξίνες από το σώμα. Αυτές οι τοξίνες συσσωρεύονται στο αίμα και επηρεάζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου, οδηγώντας σε σύγχυση).
- Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα (καρκίνος του ήπατος)
Πως γίνεται η διάγνωση της ηπατίτιδας Β;
Η διάγνωση της ηπατίτιδας Β αρχίζει με τη διενέργεια μιας ενδελεχούς φυσικής εξέτασης, κατά την οποία περιγράφετε τα συμπτώματα και το ιατρικό ιστορικό σας.
Άλλες διαδικασίες που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της ηπατίτιδας Β:
- Διαγνωστικές εξετάσεις
- Βιοψία ήπατος
Διαγνωστικές εξετάσεις
Θα ζητηθεί μια εξέταση αίματος για την ανίχνευση μη φυσιολογικών επιπέδων ορισμένων ενζύμων στο αίμα σας.
Ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει μια ηπατική εξέταση, η οποία είναι μια σειρά εξετάσεων αίματος που χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση της ηπατικής λειτουργίας.
Είναι επίσης σύνηθες για έναν ασθενή με ηπατίτιδα Β να έχει χαμηλό αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων, οπότε ο γιατρός σας μπορεί επίσης να ζητήσει γενική εξέταση αίματος.
Εάν οι εξετάσεις αίματος δείχνουν την παρουσία του επιφανειακού αντιγόνου της ηπατίτιδας Β (HBsAg) για περισσότερο από έξι μήνες, αυτό αποτελεί ένδειξη χρόνιας ηπατίτιδας Β.
- Αντιγόνο και αντίσωμα επιφανείας της ηπατίτιδας Β (HBsAg). Τα αντιγόνα είναι πρωτεΐνες του ιού της ηπατίτιδας Β. Τα αντισώματα είναι πρωτεΐνες που παράγονται από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού σας συστήματος. Εμφανίζονται στο αίμα σας μεταξύ 1 και 10 εβδομάδων μετά την έκθεση στον ιό. Εάν αναρρώνετε, εξαφανίζονται μετά από 4 έως 6 μήνες. Εάν εξακολουθούν να υπάρχουν μετά από 6 μήνες, η κατάστασή σας είναι χρόνια.
- Αντίσωμα επιφανείας της ηπατίτιδας Β (anti-HBs). Αυτά εμφανίζονται μετά την εξαφάνιση του HBsAg. Είναι αυτά που σας κάνουν να έχετε ανοσία στην ηπατίτιδα Β για το υπόλοιπο της ζωής σας.
Υπάρχουν επίσης μη επεμβατικές απεικονιστικές εξετάσεις που μπορεί να ζητήσει ο γιατρός σας για να εκτιμήσει την έκταση του ουλώδους ιστού στο ήπαρ (που ονομάζεται ίνωση), ο οποίος είναι αποτέλεσμα της φλεγμονής του ήπατος με την πάροδο του χρόνου.
Οι εξετάσεις αυτές είναι η ελαστογραφία με υπερήχους ή η μαγνητική τομογραφία (MRI).
Βιοψία ήπατος
Κατά τη διάρκεια μιας βιοψίας ήπατος, αφαιρείται ηπατικός ιστός και αποστέλλεται σε ένα παθολογοανατομικό εργαστήριο για ανάλυση προκειμένου να καθοριστεί εάν έχετε ηπατίτιδα Β και πόσος ουλώδης ιστός υπάρχει.
Η εξέταση μπορεί να κριθεί απαραίτητη εάν:
- Άλλες εξετάσεις ήταν ασαφείς
- Τα συμπτώματά σας ήταν άτυπα
- Ο γιατρός σας βρήκε ενδείξεις χρόνιας ηπατικής νόσου
Οι ασθενείς με οξεία ηπατίτιδα Β συνήθως αναρρώνουν χωρίς επέμβαση.
Ο γιατρός σας θα συζητήσει μαζί σας εάν χρειάζεστε φαρμακευτική αγωγή ή άλλη θεραπεία.
Οι ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα Β πρέπει να ακολουθήσουν μια αγωγή.
Δεν υπάρχει θεραπεία, αλλά η αγωγή αποσκοπεί στην καταστολή του ιού και στη μείωση της πιθανότητας εμφάνισης μακροχρόνιων επιπλοκών.
Ποιά είναι η πρόληψη της ηπατίτιδας Β;
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι προστασίας από τον ιό της ηπατίτιδας Β:
Η ανοσοσφαιρίνη της ηπατίτιδας Β (HBIG).
Πρόκειται για μια ένεση που μπορείτε να κάνετε εάν βρεθήκατε σε στενή επαφή με κάποιον που έχει μολυνθεί με ηπατίτιδα Β.
Εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β . Το εμβόλιο συνιστάται για τα άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως:
- Έγκυες γυναίκες
- Εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης
- Χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών
- Άτομα με χρόνια ηπατική νόσο
- Άτομα που έχουν γεννηθεί σε περιοχές με υψηλά ποσοστά ηπατίτιδας Β
- Όσοι έχουν πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους ή ιστορικό σεξουαλικώς μεταδιδόμενης νόσου
- Έλεγχος HBsAg. Οι έγκυες γυναίκες ελέγχονται για την παρουσία αυτού του αντιγόνου.
Ηπατίτιδα Β και εγκυμοσύνη
Λόγω του ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένο, τα βρέφη και τα μικρά παιδιά έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν χρόνια ηπατίτιδα Β, γι’ αυτό είναι σημαντικό να περιοριστεί η έκθεσή τους στον ιό.
Όλες οι μέλλουσες μητέρες θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο για ηπατίτιδα Β.
Εάν ανιχνευθεί υψηλό ιικό φορτίο μέσω της εξέτασης, ο γιατρός σας θα ξεκινήσει τη χορήγηση θεραπείας κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου της κύησης για να μειωθεί η πιθανότητα το μωρό σας να προσβληθεί από τη νόσο κατά τη διάρκεια του τοκετού.
Επιπλέον, τα βρέφη μητέρων με ηπατίτιδα Β θα πρέπει να λαμβάνουν τα εμβόλια κατά της ηπατίτιδας Β και τις ανοσοσφαιρίνες κατά τη γέννηση, ώστε να μην αναπτύξουν ηπατίτιδα Β.
Ποια είναι η Θεραπεία της ηπατίτιδας Β;
Αν νομίζετε ότι έχετε εκτεθεί στον ιό, επισκεφθείτε το συντομότερο δυνατό έναν γιατρό. Όσο νωρίτερα λάβετε θεραπεία, τόσο το καλύτερο.
Θα σας κάνει το εμβόλιο και μια ένεση ανοσοσφαιρίνης για την ηπατίτιδα Β.
Αυτή η πρωτεΐνη ενισχύει το ανοσοποιητικό σας σύστημα και το βοηθά να καταπολεμήσει τη λοίμωξη.
Εάν αρρωστήσετε, ο γιατρός σας μπορεί να σας επιβάλει ξεκούραση στο κρεβάτι για να σας βοηθήσει να αναρρώσετε γρηγορότερα.
Θα πρέπει να σταματήσετε πράγματα που μπορεί να βλάψουν το συκώτι σας, όπως το αλκοόλ και η ακεταμινοφαίνη.
Συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν πάρετε άλλα φάρμακα, φυτικές θεραπείες ή συμπληρώματα.
Ορισμένα από αυτά μπορεί να βλάψουν και αυτό το όργανο. Επίσης, να κάνετε μια υγιεινή διατροφή.
Εάν η λοίμωξη υποχωρήσει, ο γιατρός θα σας πει ότι είστε ανενεργός φορέας.
Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει πλέον ιός στο σώμα σας, αλλά οι εξετάσεις αντισωμάτων θα δείξουν ότι είχατε ηπατίτιδα Β στο παρελθόν.
Εάν η λοίμωξη είναι ενεργή για περισσότερο από 6 μήνες, ο γιατρός σας θα σας πει ότι έχετε χρόνια ενεργό ηπατίτιδα Β.
Μπορεί να σας συνταγογραφήσει κάποια από τα παρακάτω φάρμακα για τη θεραπεία της:
- Adefovir dipivoxil. Αυτό το φάρμακο, το οποίο λαμβάνετε σε μορφή δισκίου, λειτουργεί ικανοποιητικά σε άτομα που δεν ανταποκρίνονται στη λαμιβουδίνη. Οι υψηλές δόσεις μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στα νεφρά.
- Εντεκαβίρη (Baraclude). Το φάρμακο αυτό λαμβάνεται μία φορά την ημέρα με λίγες παρενέργειες. Θεωρείται θεραπεία πρώτης γραμμής.
- Ιντερφερόνη άλφα. Αυτό το φάρμακο ενισχύει το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Το λαμβάνετε ως ένεση για τουλάχιστον 6 μήνες. Δεν θεραπεύει τη νόσο. Αντιμετωπίζει τη φλεγμονή του ήπατος.
- Λαμιβουδίνη. Κυκλοφορεί σε μορφή υγρού ή δισκίου που λαμβάνετε μία φορά την ημέρα. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν πρόβλημα με το φάρμακο αυτό. Αλλά αν το παίρνετε για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο ιός μπορεί να σταματήσει να ανταποκρίνεται στο φάρμακο.
- Πεγκυλιωμένη ιντερφερόνη: Ιντερφερόνη μακράς δράσης,χορηγείται με ένεση μία φορά την εβδομάδα συνήθως για 6 μήνες έως ένα έτος. Αλλά αυτό το φάρμακο μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε άσχημα σε όλο σας το σώμα ή να έχετε κατάθλιψη, και μπορεί και να σας κόψει την όρεξη. Μειώνει επίσης τον αριθμό των λευκών αιμοσφαιρίων σας, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη την καταπολέμηση της λοίμωξης.
- Η τελμπιβουδίνη είναι ένα αντιιικό φάρμακο. Η αντίσταση σε αυτό το φάρμακο είναι συχνή.
- Τενοφοβίρη αλαφεναμίδη (Vemlidy). Αυτά τα δισκία λαμβάνονται για 6 έως 12 μήνες.
- Τενοφοβίρη δισοπροξιλοφουμερική (Viread). Αυτό το φάρμακο κυκλοφορεί σε μορφή σκόνης ή δισκίου. Εάν το παίρνετε, ο γιατρός σας θα το ελέγχει συχνά για να βεβαιωθεί ότι δεν βλάπτει τα νεφρά σας.
Θεραπεία της ηπατίτιδας Β: Μεταμόσχευση ήπατος
Ενδέχεται να χρειαστεί παραπομπή για αξιολόγηση μεταμόσχευσης ήπατος εάν η χρόνια λοίμωξη από ηπατίτιδα Β οδηγεί σε κίρρωση (σοβαρή ουλοποίηση του ήπατος), καρκίνο του ήπατος ή ηπατική νόσο τελικού σταδίου και τις επιπλοκές της.
Σπάνια, η οξεία ηπατίτιδα Β μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια που απαιτεί μεταμόσχευση ήπατος.
Ποιες είναι οι επιπλοκές της ηπατίτιδας Β;
Μολονότι οι περισσότεροι άνθρωποι με χρόνια ηπατίτιδα Β δεν αισθάνονται άρρωστοι ή δεν γνωρίζουν καν ότι την έχουν, εκτός αν αυτή βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, ορισμένοι εμφανίζουν σοβαρές επιπλοκές.
Η χρόνια ηπατίτιδα Β μπορεί να οδηγήσει σε:
- Κίρρωση ή ουλές στο ήπαρ. Αυτό δυσκολεύει το ήπαρ να κάνει τη δουλειά του και μπορεί τελικά να οδηγήσει σε ηπατική ανεπάρκεια.
- Καρκίνο του ήπατος. Εάν πάσχετε από χρόνια ηπατίτιδα Β, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να κάνετε έναν υπέρηχο για να διαπιστώσει εάν υπάρχουν ενδείξεις καρκίνου του ήπατος.
- Ηπατική ανεπάρκεια. Αυτή η κατάσταση λαμβάνει χώρα όταν το συκώτι σας δεν είναι πλέον σε θέση να κάνει τη δουλειά του. Μπορεί επίσης να την ακούσετε να αποκαλείται ηπατική νόσος “τελικού σταδίου”. Αυτό συμβαίνει μόνο σε σοβαρές περιπτώσεις χρόνιας ηπατίτιδας Β.
- Νεφρική νόσος. Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι τα άτομα με κίρρωση που προκαλείται από ηπατίτιδα Β μπορεί να έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ορισμένους τύπους νεφροπάθειας.
- Προβλήματα στα αιμοφόρα αγγεία. Σε αυτά περιλαμβάνεται η φλεγμονή των αιμοφόρων αγγείων.
