Πού βρίσκεται η κλείδα;
Η κλείδα είναι το οστό που συνδέει το θώρακα (στέρνο) με τον ώμο. Πρόκειται για ένα πολύ συμπαγές οστό που έχει ελαφρώς σχήμα S και μπορεί να είναι εύκολα ορατό σε πολλούς ανθρώπους. Συνδέεται με το στέρνο σε μια άρθρωση με χόνδρο που ονομάζεται στερνοκλειδική άρθρωση.
Στο άλλο άκρο, το οστό συναντά την περιοχή του ώμου σε ένα τμήμα της ωμοπλάτης που ονομάζεται ακρώμιο. Η άρθρωση σε αυτό το άκρο του οστού που περιέχει χόνδρο ονομάζεται ακρωμιοκλειδική άρθρωση.
Η κλείδα λειτουργεί ως δοκός για τη σύνδεση του στέρνου με την ωμοπλάτη. Λόγω της κρίσιμης θέσης της κλείδας, οποιαδήποτε ισχυρή δύναμη εφαρμόζεται στον ώμο, όπως για παράδειγμα η πτώση απευθείας στον ώμο ή η πτώση σε τεντωμένο χέρι, μεταφέρει δύναμη στην κλείδα. Ως αποτέλεσμα, η κλείδα είναι ένα από τα οστά που σπάνε συχνότερα στο ανθρώπινο σώμα.
Πώς μπορείτε να ξέρετε αν υποστήκατε κάταγμα της κλείδας;
Όταν τα οστά σπάνε, δημιουργείται οίδημα λόγω αιμορραγίας από τα αιμοφόρα αγγεία μέσα και γύρω από το οστό. Υπάρχει επίσης πόνος από το σπασμένο οστό λόγω βλάβης των μικροσκοπικών νευρικών απολήξεων γύρω από το οστό.
Μερικές φορές το οστό σπάει αρκετά ώστε να δημιουργηθεί μια γωνία μεταξύ των σπασμένων άκρων, η οποία προκαλεί μια παραμόρφωση κατά μήκος του οστού. Συνήθως όταν πρόκειται για κάταγμα κλείδας ο πόνος και το οίδημα είναι έντονα και μπορεί να υπάρχει ορατή παραμόρφωση.
Συχνά υπάρχει πόνος στο σημείο του κατάγματος με οποιαδήποτε προσπάθεια κίνησης του χεριού. Ο μόνος τρόπος για να εξακριβωθεί αν υπάρχει κάταγμα είναι να γίνει ακτινογραφία της περιοχής.
Τι πρέπει να κάνετε αν νομίζετε ότι η κλείδα σας έχει υποστεί κάταγμα;
Εάν θεωρείτε ότι η κλείδα έχει σπάσει, είναι καλύτερο να αναζητήσετε αμέσως ιατρική φροντίδα. Ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσετε τον τραυματισμό μέχρι να φτάσετε σε γιατρό ή σε μονάδα επειγόντων περιστατικών είναι να ακινητοποιήσετε το χέρι και τον ώμο κρατώντας το χέρι κοντά στο σώμα με το άλλο χέρι ή με έναν επίδεσμο.
Θα πρέπει να βάζετε πάγο στην τραυματισμένη περιοχή για 20 έως 30 λεπτά κάθε φορά, φροντίζοντας να μην παγώσετε το δέρμα. Τα παυσίπονα όπως το Depon ή τα μη στεροειδή φάρμακα, όπως η ιβουπροφαίνη ή η ναπροξένη (Algofren για παράδειγμα), είναι γενικά αποδεκτά.
Η μόνη περίπτωση που δεν πρέπει να πάρετε φαρμακευτική αγωγή είναι εάν υπάρχει ρήξη στο δέρμα πάνω από το κάταγμα, η οποία υποδηλώνει ότι τα άκρα των οστών μπορεί να έχουν τρυπήσει το δέρμα. Σε αυτή την περίπτωση, το κάταγμα μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για να καθαριστεί από τυχόν βρωμιές ή θραύσματα.
Άλλες ενδείξεις σοβαρότερου τραυματισμού είναι το μυρμήγκιασμα, το μούδιασμα ή η αδυναμία στο χέρι ή το βραχίονα. Εάν ο τραυματισμός είναι κοντά στο στέρνο και έχετε δύσπνοια ή δυσκολία στην κατάποση, θα πρέπει να αναζητήσετε άμεση ιατρική βοήθεια.
Ποια είναι η αντιμετώπιση του κατάγματος της κλείδας;
Το πρώτο πράγμα που θα κάνει ο γιατρός είναι να κάνει μια ακτινογραφία για να διαπιστώσει αν η κλείδα έχει σπάσει, πού βρίσκεται το κάταγμα και σε πόσα κομμάτια έχει σπάσει το οστό. Τα κατάγματα της κλείδας χωρίζονται βασικά σε τρεις τύπους με βάση τη θέση τους. Τα κατάγματα κοντά στο στέρνο είναι τα λιγότερο συνηθισμένα (λιγότερο από το 5% όλων των καταγμάτων της κλείδας).
Τα κατάγματα κοντά στην άρθρωση του ώμου είναι τα δεύτερα πιο συχνά και μπορεί να έχουν πολλά διαφορετικά μοτίβα. Τα πιο συχνά κατάγματα της κλείδας βρίσκονται στο μέσο του άξονα του οστού, περίπου στο μέσο της απόστασης μεταξύ του στέρνου και της άρθρωσης της ωμοπλάτης.
Ο πιο συνηθισμένος τρόπος αντιμετώπισης των καταγμάτων στη μέση είναι η ακινητοποίηση με τη χρήση νάρθηκα με ιμάντα συγκράτησης ή με τη χρήση ενός ειδικού επιδέσμου που ονομάζεται νάρθηκας σχήματος 8. Μελέτες έχουν δείξει ότι αυτά τα κατάγματα επουλώνονται εξίσου γρήγορα και καλά με τη χρήση νάρθηκα με ιμάντα συγκράτησης όπως και με τον νάρθηκα σχήματος 8, γι’ αυτό και συνιστούμε τη χρήση νάρθηκα στην πλειονότητα των περιπτώσεων.
Ο νάρθηκας σχήματος του 8 είναι γενικά άβολος, είναι δύσκολο να τον φοράτε αδιάκοπα για έξι ή οκτώ εβδομάδες και μπορεί να οδηγήσει σε δερματικά προβλήματα και σε δυσάρεστες μυρωδιές για τον ασθενή, επειδή δεν πρέπει να αφαιρείται για να πλύνετε τη μασχάλη.
Ο νάρθηκας σχήματος του 8 δεν ενδείκνυται ή δεν είναι χρήσιμος σε κατάγματα της κλείδας κοντά στην άρθρωση του ώμου. Ωστόσο, ορισμένοι ορθοπεδικοί έχουν σαφή άποψη όσον αφορά τη χρήση αυτού του νάρθηκα σχήματος 8 και μπορεί να οδηγήσει σε αποδεκτό αποτέλεσμα.
Το δεύτερο πράγμα που βοηθά στη θεραπεία των καταγμάτων της κλείδας είναι η ανακούφιση από τον πόνο με ψυχρή θεραπεία και παυσίπονα. Συνιστάται να βάζετε πάγο στην περιοχή του κατάγματος για 15 έως 20 λεπτά κάθε δύο ώρες για όσο διάστημα χρειαστεί, ώστε να μειωθεί ο πόνος και το πρήξιμο. Η θερμότητα δεν ενδείκνυται.
Τα αναλγητικά φάρμακα με την ιδιότητα των ναρκωτικών είναι τα καλύτερα για την ανακούφιση του πόνου από ένα κάταγμα κλείδας και μπορεί να τα χρειαστείτε για αρκετές εβδομάδες, ειδικά για να σας βοηθήσουν να κοιμηθείτε.
Πολλοί ασθενείς με αυτόν τον τραυματισμό πρέπει να κοιμούνται καθιστοί για να νιώθουν άνετα. Άλλα αναλγητικά φάρμακα όπως η παρακεταμόλη ή τα μη στεροειδή φάρμακα μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν, αλλά γενικά δεν θα είναι από μόνα τους αποτελεσματικά έως ότου ο πόνος και το οίδημα αρχίσουν να υποχωρούν.
Πόσος χρόνος χρειάζεται για να επουλωθεί ένα κάταγμα κλείδας;
Ο χρόνος επούλωσης του κατάγματος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, η θέση του κατάγματος και το σε πόσα κομμάτια έχει σπάσει. Τα κατάγματα της κλείδας σε παιδιά (ηλικίας κάτω των 8 ετών) μπορεί να επουλωθούν σε τέσσερις ή πέντε εβδομάδες, ενώ τα κατάγματα της κλείδας σε εφήβους μπορεί να χρειαστούν έξι έως οκτώ εβδομάδες.
Ωστόσο, τα κατάγματα σε ενήλικες ή εφήβους που έχουν σταματήσει να αναπτύσσονται χρειάζονται 10 έως 12 εβδομάδες για να επουλωθούν και μπορεί να χρειαστούν και περισσότερο χρόνο. Τα περισσότερα κατάγματα της κλείδας θα επουλωθούν πλήρως μέσα σε τέσσερις μήνες σε έναν ενήλικα.
Τι μπορεί να γίνει ενώ περιμένετε να επουλωθεί το κάταγμα της κλείδας;
Μέσα σε λίγες ημέρες από το κάταγμα θα πρέπει να μπορείτε να κινείτε τα δάχτυλα, τον καρπό και τον αγκώνα σας χωρίς ιδιαίτερη ενόχληση. Καθώς ο πόνος στην περιοχή της κλείδας βελτιώνεται, θα πρέπει να είστε σε θέση να αρχίσετε να κινείτε λίγο την άρθρωση του ώμου για να αποτρέψετε το υπερβολικό σφίξιμο της άρθρωσης.
Εάν η άρθρωση του ώμου γίνει άκαμπτη, πρόκειται για μια κατάσταση γνωστή ως παγωμένος ώμος (συμφυτική θυλακίτις του ώμου). Συνήθως καθώς ο πόνος στο κάταγμα αρχίζει να υποχωρεί, είναι επιτρεπτό να αρχίσετε να κινείτε τον ώμο.
Ο γιατρός σας μπορεί να σας δείξει τις κινήσεις ή να σας στείλει σε φυσιοθεραπευτή για οδηγίες. Γενικά, η κίνηση του ώμου δεν εμποδίζει την επούλωση των καταγμάτων της κλείδας όταν το κάταγμα έχει αρχίσει να επουλώνεται.
Μόλις επουλωθεί το κάταγμα, η κίνηση γενικά δεν θα περιορίζεται. Μπορεί να χρειαστούν μήνες έως ότου το κάταγμα επουλωθεί αρκετά ώστε να αντέξει την επαφή, όπως στα αθλήματα. Η ενδυνάμωση του ώμου και του βραχίονα θα πρέπει να περιμένει μέχρι να επουλωθεί το κάταγμα.
Δεν θα πρέπει να γίνονται ασκήσεις μέχρι να σας δώσει οδηγίες ο γιατρός σας. Επίσης, τα άτομα που θέλουν να παραμείνουν σε φόρμα μπορούν συνήθως να αρχίσουν ελαφριά άσκηση, όπως περπάτημα ή ποδηλασία, μετά από μερικές εβδομάδες, με την άδεια του γιατρού τους.
Ποια αποτελέσματα μπορεί να αναμένονται μετά την επούλωση ενός κατάγματος της κλείδας;
Συνήθως δεν υπάρχουν περιορισμοί μόλις επουλωθεί το κάταγμα. Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν πλήρες εύρος κίνησης και μπορούν να επιστρέψουν στις δραστηριότητές τους χωρίς περιορισμούς. Ορισμένα κατάγματα μπορεί να χρειαστούν έξι έως εννέα μήνες για να επουλωθούν. Εάν το κάταγμα δεν επουλωθεί, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Ορισμένα κατάγματα της κλείδας που δεν επουλώνονται πλήρως δεν είναι επώδυνα και μπορεί να μην χρειάζονται χειρουργική επέμβαση.
Πολλοί παράγοντες καθορίζουν εάν ένα κάταγμα κλείδας θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση και θα πρέπει να συζητηθούν με τον γιατρό σας. Γενικά, εάν είναι απαραίτητη η χειρουργική επέμβαση γίνεται με μια τομή και ακολουθεί η εμφύτευση μιας πλάκας και βιδών. Μερικές φορές μπορεί να χρειαστεί οστικό μόσχευμα για να βοηθηθεί η επούλωση.
Η θεραπεία μετά τη χειρουργική επέμβαση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως το πόσο γρήγορα επουλώνεται το κάταγμα. Ευτυχώς, η χειρουργική επέμβαση χρειάζεται σε λίγες περιπτώσεις και είναι επιτυχής στις περιπτώσεις που απαιτείται. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να μειώσει μια ορατή παραμόρφωση του κατάγματος, αλλά έχει ως αποτέλεσμα μια ουλή.
Ενίοτε η χειρουργική επέμβαση μπορεί να ενδείκνυται σε έναν αθλητή υψηλού επιπέδου, αλλά και αυτό είναι αμφιλεγόμενο και οι έρευνες είναι ανάμικτες σχετικά με το πότε ακριβώς πρέπει να γίνεται η χειρουργική επέμβαση.
Διαφέρουν τα κατάγματα της κλείδας κοντά στην άρθρωση του ώμου;
Τα κατάγματα κοντά στην ακρωμιοκλειδική άρθρωση μπορούν επίσης κατά κανόνα να αντιμετωπιστούν χωρίς χειρουργική επέμβαση. Εάν υπάρχουν ρήξεις συνδέσμων που σχετίζονται με το κάταγμα, τότε μπορεί να ενδείκνυται χειρουργική επέμβαση, αν και αυτή είναι αμφιλεγόμενη.
Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της χειρουργικής επέμβασης θα πρέπει να συζητηθούν με το γιατρό σας. Ευτυχώς, τα κατάγματα της κλείδας κοντά στην ακρωμιοκλειδική άρθρωση χρειάζονται χειρουργική επέμβαση μόνο σε ένα μικρό ποσοστό των περιπτώσεων (λιγότερο από το 10% συνολικά).
