Τι είναι ο καταρράκτης;

Ο καταρράκτης αναπτύσσεται όταν ο φακός του ματιού σας, ο οποίος κανονικά είναι διαυγής, θολώνει.

Προκειμένου το μάτι σας να μπορεί να βλέπει, το φως περνάει μέσα από έναν διαυγή φακό. Ο φακός βρίσκεται πίσω από την ίριδα (το χρωματιστό μέρος του ματιού σας).

Ο φακός εστιάζει το φως ώστε ο εγκέφαλος και το μάτι σας να μπορούν να συνεργαστούν ώστε να επεξεργαστούν τις πληροφορίες και να δημιουργήσουν μια εικόνα.

Όταν ο καταρράκτης θολώνει τον φακό, το μάτι σας δεν μπορεί να εστιάσει το φως με τον ίδιο τρόπο. Αυτό οδηγεί σε θολή όραση ή σε άλλου είδους απώλεια όρασης (δυσκολία στην όραση). Η αλλοίωση της όρασής σας εξαρτάται από τη θέση και το μέγεθος του καταρράκτη.

Ποιοι εμφανίζουν καταρράκτη;

Οι περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να εμφανίζουν καταρράκτη γύρω στην ηλικία των 40 ετών.

Πιθανότατα όμως δεν θα παρατηρήσετε κανένα σύμπτωμα μέχρι την ηλικία των 60 ετών. Σπάνια, τα μωρά γεννιούνται με καταρράκτη λόγω κάποιας γενετικής ανωμαλίας.

Έχετε περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξετε καταρράκτη εάν:

• Καπνίζετε τσιγάρα.
• Ζείτε σε περιοχή με μεγάλη ατμοσφαιρική ρύπανση.
• Κάνετε υπερβολική χρήση αλκοόλ.
• Έχετε οικογενειακό ιστορικό καταρράκτη.

Πόσο συχνός είναι ο καταρράκτης;

Ο καταρράκτης είναι συχνός στους ηλικιωμένους. Περισσότερο από το 50% των ατόμων ηλικίας 80 ετών και άνω έχουν εμφανίσει καταρράκτη.

Μπορείτε να εμφανίσετε καταρράκτη και στα δύο σας μάτια;

Μπορείτε να πάθετε καταρράκτη και στα δύο μάτια.

Αλλά το ένα μάτι μπορεί να είναι σε χειρότερη κατάσταση από το άλλο ή ο καταρράκτης μπορεί να αναπτυχθεί σε μεταγενέστερο χρόνο.

Ποιοι παράγοντες προκαλούν καταρράκτη;

Ο φακός του ματιού σας αποτελείται κυρίως από νερό και πρωτεΐνες. Καθώς οι πρωτεΐνες διασπώνται με την πάροδο του χρόνου, παραμένουν μέσα στο μάτι σας.

Αυτές οι εναπομείνασες πρωτεΐνες μπορεί να κάνουν τον φακό σας θολό, οπότε είναι δύσκολο να δείτε καθαρά.

Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό -αν και δυσάρεστο- φαινόμενο της γήρανσης.

Ορισμένοι παράγοντες μπορούν να επιταχύνουν το σχηματισμό καταρράκτη, όπως:

• Ο διαβήτης.
• Τα στεροειδή, συνηθισμένα φάρμακα για τη θεραπεία παθήσεων όπως η αρθρίτιδα και ο λύκος.
• Φαινοθειαζινικά φάρμακα, όπως η χλωροπρομαζίνη (Thorazine®), που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων, όπως η σχιζοφρένεια και η διπολική διαταραχή.
• Χειρουργική επέμβαση στα μάτια ή τραυματισμοί στα μάτια.
• Θεραπεία με ακτινοβολία στο άνω μέρος του σώματός σας.
• Πολύωρη παραμονή στον ήλιο χωρίς προστασία των ματιών, όπως για παράδειγμα τα γυαλιά ηλίου.

Ποια είναι τα συμπτώματα του καταρράκτη;

Ο καταρράκτης είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο της διαδικασίας γήρανσης του οφθαλμού. Τελικά, μπορεί να προκαλέσει:

• Θολή, θαμπή, ομιχλώδη όραση.
• Ευαισθησία στο έντονο ηλιακό φως, στις λάμπες ή στους προβολείς.
• Θάμβωση (να βλέπετε φωτοστέφανο γύρω από τα φώτα), ειδικά όταν οδηγείτε τη νύχτα έχοντας απέναντί σας τα φώτα των οχημάτων.
• Αλλαγές στη συνταγή των γυαλιών, όπως η εμφάνιση ξαφνικής μυωπίας.
• Διπλή όραση (διπλωπία).
• Ανάγκη για δυνατότερο φως προκειμένου να μπορέσετε να διαβάσετε.
• Δυσκολία στην όραση τη νύχτα (κακή νυχτερινή όραση).
• Αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο βλέπετε τα χρώματα.

Πώς διαγιγνώσκεται ο καταρράκτης;

Εάν έχετε συμπτώματα καταρράκτη, επισκεφθείτε έναν οφθαλμίατρο προκειμένου να υποβληθείτε σε μία πλήρη εξέταση.

Ο γιατρός θα χρειαστεί να διαστείλει την κόρη σας για να δει το εσωτερικό του ματιού σας.

Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης, ειδικές οφθαλμικές σταγόνες διευρύνουν την κόρη σας (το μαύρο μέρος του ματιού).

Όταν η κόρη είναι ορθάνοιχτη, ο γιατρός σας μπορεί να ελέγξει την υγεία του ματιού σας.

Πώς αντιμετωπίζεται ο καταρράκτης;

Εάν τα συμπτώματα του καταρράκτη σας είναι ήπια, μπορεί να χρειάζεστε απλώς μια νέα συνταγή για γυαλιά ή φακούς επαφής.

Ωστόσο, ο καταρράκτης συνήθως επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου.

Τελικά, ο γιατρός σας πιθανότατα θα σας συστήσει χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του καταρράκτη.

Σε ποιο στάδιο πρέπει να αφαιρείται ο καταρράκτης;

Οι περισσότεροι άνθρωποι περιμένουν έως ότου ο καταρράκτης προκαλέσει αρκετή απώλεια όρασης ώστε να αποτελεί πρόβλημα, όπως για παράδειγμα να δυσχεραίνεται το διάβασμα ή η οδήγηση.

Μερικές φορές οι άνθρωποι χρειάζονται χειρουργική επέμβαση καταρράκτη για να εντοπίσουν και να θεραπεύσουν άλλες οφθαλμικές παθήσεις, όπως οι σχετιζόμενες με την ηλικία αλλαγές στον αμφιβληστροειδή ( ο ιστός στο πίσω μέρος του ματιού) ή η σχετιζόμενη με τον διαβήτη αμφιβληστροειδοπάθεια.

Πώς αφαιρείται ο καταρράκτης;

Κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης καταρράκτη, ο χειρουργός αφαιρεί τον θολωμένο φακό και τον αντικαθιστά με ένα τεχνητό εμφύτευμα φακού.

Ο νέος φακός είναι διαυγής, διαμορφωμένος για να ταιριάζει στο μάτι σας και εξατομικευμένος στις ανάγκες της όρασής σας.

Η αφαίρεση του καταρράκτη διαρκεί περίπου μία ώρα. Γίνεται με τοπική αναισθησία (φάρμακα που μουδιάζουν μια συγκεκριμένη περιοχή).

Ο γιατρός σας θα χρησιμοποιήσει οφθαλμικές σταγόνες ή ένεση για να μουδιάσει το μάτι σας. Θα είστε ξύπνιος, αλλά δεν θα αισθανθείτε και δεν θα μπορέσετε να δείτε τη διαδικασία.

Ποιοι είναι οι τύποι χειρουργικής επέμβασης καταρράκτη;

Υπάρχουν δύο τύποι επεμβάσεων για την αφαίρεση του καταρράκτη:

Χειρουργική επέμβαση καταρράκτη με φακοθρυψία

Η φακοθρυψία είναι η πιο συνηθισμένη επέμβαση για τον καταρράκτη. Ο οφθαλμίατρός σας κάνει ένα μικρό άνοιγμα στο μάτι για να φτάσει στον θολωμένο φακό.

Χρησιμοποιώντας ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας (υπερήχους) ή ένα λέιζερ, ο οφθαλμίατρός σας σπάει τον φακό σε κομμάτια.

Στη συνέχεια, ο γιατρός αναρροφά τα θραύσματα του φακού από το μάτι σας και τοποθετεί έναν νέο πλαστικό φακό.

Εξωκαψική χειρουργική επέμβαση καταρράκτη

Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει αυτή τη διαδικασία εάν η τεχνική της φακοθρυψίας δεν αποτελεί κατάλληλη επιλογή για εσάς.

Για παράδειγμα, ένας προχωρημένος καταρράκτης μπορεί να είναι πολύ πυκνός για να θρυμματιστεί εύκολα.

Στην εξωκαψική χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, ο οφθαλμίατρός σας κάνει ένα μεγαλύτερο άνοιγμα στο μάτι.

Αντί να θρυμματίσει τον φακό και στη συνέχεια να τον αφαιρέσει, ο γιατρός σας αφαιρεί τον φακό ολόκληρο.

Στη συνέχεια, ο χειρουργός τοποθετεί τον τεχνητό φακό.

Τι μπορώ να περιμένω μετά τη χειρουργική επέμβαση;

Μετά τη χειρουργική επέμβαση, είναι συνηθισμένο να έχετε για μια ή δύο ημέρες:

• Κνησμό (φαγούρα).
• Ήπια δυσφορία.
• Υγρά μάτια.
• Ευαισθησία στο φως.
• Θολή όραση.

Για μερικές εβδομάδες μετά την επέμβαση, μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε οφθαλμικές σταγόνες.

Οι σταγόνες σας βοηθούν στην επούλωση, αποτρέπουν τη μόλυνση και ελέγχουν την πίεση στο εσωτερικό του ματιού σας. Κατά τη διάρκεια αυτών των εβδομάδων θα πρέπει επίσης να αποφύγετε:

• Να αγγίζετε τα μάτια σας.
• Να σκύβετε.
• Να σηκώνετε βαριά πράγματα.
• Να κάνετε οτιδήποτε που ενέχει τον κίνδυνο να τραυματίσετε το μάτι σας.

Πόσος χρόνος χρειάζεται για να αναρρώσετε από την επέμβαση καταρράκτη;

Το μάτι σας θα πρέπει να έχει επουλωθεί μέσα σε οκτώ εβδομάδες. Αλλά μπορείτε να συνεχίσετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες ήδη μία ημέρα μετά τη χειρουργική επέμβαση.

Είναι ασφαλής η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη;

Η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη είναι μία από τις ασφαλέστερες και συχνότερα εκτελούμενες χειρουργικές επεμβάσεις.

Η πιθανότητα εμφάνισης οποιασδήποτε επιπλοκής είναι εξαιρετικά χαμηλή.

Θα πρέπει όμως πάντα να εξετάζετε τους κινδύνους οποιασδήποτε χειρουργικής επέμβασης με τον γιατρό σας.

Μπορεί να προληφθεί ο καταρράκτης;

Η ανάπτυξη καταρράκτη είναι ένα χαρακτηριστικό φαινόμενο της γήρανσης. Μπορείτε να λάβετε μερικά μέτρα για να προστατεύσετε την υγεία των ματιών σας και να επιβραδύνετε αυτή τη διαδικασία:

• Σταματήστε το κάπνισμα.
• Φορέστε γυαλιά ηλίου και καπέλο με γείσο για να μην πέφτει ο ήλιος στα μάτια σας.
• Φροντίστε τακτικά τα μάτια σας. Κάντε διαστολή των ματιών σας μία φορά κάθε δύο χρόνια μετά την ηλικία των 60 ετών. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι ευκολότερη αν έχετε εξεταστεί νωρίτερα.

Η διαστολή αποτελεί μέρος μιας ενδελεχούς οφθαλμολογικής εξέτασης. Μπορεί να νομίζετε ότι είναι μπελάς. Αλλά δίνει στο γιατρό σας τη δυνατότητα να ρίξει μια προσεκτική ματιά στο εσωτερικό του ματιού σας.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η κόρη σας μικραίνει όταν πέφτει πάνω της φως. Κατά τη διαστολή, ο γιατρός σας χρησιμοποιεί ειδικές οφθαλμικές σταγόνες για να αναγκάσει την κόρη να παραμείνει ανοιχτή.

Αυτό του επιτρέπει να δει πολύ περισσότερο από το πίσω μέρος του ματιού σας, μεταξύ άλλων ολόκληρο τον αμφιβληστροειδή, το τμήμα του αμφιβληστροειδούς που ονομάζεται ωχρά κηλίδα και το οπτικό νεύρο.

Πόσο σύντομα θα βελτιωθεί η όρασή μου μετά τη χειρουργική επέμβαση;

Μπορεί να έχετε κάποια θολούρα για λίγες ημέρες μετά την αφαίρεση του καταρράκτη. Αλλά θα πρέπει να παρατηρήσετε βελτίωση της όρασης μέσα στις πρώτες εβδομάδες.

Οι 9 στους 10 ανθρώπους βλέπουν καλύτερα μετά την αφαίρεση του καταρράκτη.

Μπορεί να χρειαστεί να εξακολουθείτε να φοράτε γυαλιά ή φακούς επαφής μετά την επέμβαση καταρράκτη.

Η συνταγή σας μπορεί να αλλάξει, επομένως να είστε προετοιμασμένοι να αγοράσετε ένα νέο ζευγάρι γυαλιά ή φακούς επαφής.

Εάν έχετε κάνει επέμβαση αποκατάστασης της όρασης με λέιζερ (LASIK®), μπορεί να χρειαστεί να την επαναλάβετε ή να φορέσετε γυαλιά ή φακούς επαφής μετά την αφαίρεση του καταρράκτη.

Θα χρειαστεί να ξανακάνω χειρουργική επέμβαση καταρράκτη στο μέλλον;

Εάν και τα δύο μάτια σας χρειάζονται χειρουργική επέμβαση καταρράκτη, ο γιατρός σας θα προγραμματίσει πιθανώς τις επεμβάσεις σας με διαφορά αρκετών μηνών.

Ο διαχωρισμός των χειρουργικών επεμβάσεων δίνει και στα δύο μάτια την ευκαιρία να επουλωθούν.

Ελαχιστοποιεί επίσης την αναταραχή στη ζωή σας. Τα εμφυτεύματα φακών για τον καταρράκτη είναι μόνιμα και συνήθως δεν χρειάζεται να αντικατασταθούν.

Σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να αναπτύξετε αυτό που ονομάζεται δευτεροπαθής καταρράκτης.

Στην επιφάνεια του τεχνητού φακού δημιουργείται θόλωση εβδομάδες, μήνες ή χρόνια μετά τη χειρουργική επέμβαση. Διορθώνεται με μια γρήγορη χειρουργική επέμβαση με λέιζερ που ονομάζεται οπίσθια καψουλοτομή.

Η διαδικασία διαρκεί μόλις 5 λεπτά. Ο οφθαλμίατρός σας χρησιμοποιεί ένα λέιζερ για να κάνει ένα άνοιγμα στο φακό ώστε να αφήσει ξανά το φως να εισέλθει.

Η όρασή σας θα πρέπει να βελτιωθεί μέσα σε 24 ώρες.