Λίπος στο Συκώτι – Λιπώδης Νόσος του Ήπατος

Ποια είναι η λειτουργία του ήπατος;

Το συκώτι είναι ένα ζωτικής σημασίας όργανο με πολλαπλές λειτουργίες που υποστηρίζουν τη διαβίωση.

Το ήπαρ:

• Παράγει χολή, η οποία βοηθά στην πέψη.
• Παρασκευάζει πρωτεΐνες για τον οργανισμό.
• Αποθηκεύει σίδηρο.
• Μετατρέπει τα θρεπτικά συστατικά σε ενέργεια.
• Δημιουργεί ουσίες που βοηθούν το αίμα να πήξει (για την επούλωση των πληγών).

Σας βοηθά να αντισταθείτε στις λοιμώξεις, παρασκευάζοντας ανοσοποιητικούς παράγοντες και απομακρύνοντας βακτήρια και τοξίνες (ουσίες που μπορούν να βλάψουν το σώμα σας) από το αίμα σας.

Τι είναι το λίπος στο συκώτι η λιπώδης νόσος του ήπατος;

Η λιπώδης νόσος του ήπατος (στεάτωση) είναι μια κοινή κατάσταση που προκαλείται από τη συσσώρευση υπερβολικού λίπους στο συκώτι σας.

Ένα υγιές συκώτι περιέχει μικρή ποσότητα λίπους. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν το λίπος φτάνει το 5% έως 10% του βάρους του ήπατός σας.

Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (Nonalcoholic fatty liver disease – NAFLD) είναι ένας γενικός όρος για μια σειρά από ηπατικές παθήσεις που επηρεάζουν άτομα που πίνουν λίγο ή καθόλου αλκοόλ.

Όπως υποδηλώνει το όνομα, το κύριο χαρακτηριστικό της νόσου είναι το υπερβολικό λίπος στο συκώτι, δηλαδή το λίπος που αποθηκεύεται στα ηπατικά κύτταρα.

Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος είναι όλο και πιο συχνή σε όλο τον κόσμο, ιδίως στα δυτικά έθνη.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι η πιο συχνή μορφή χρόνιας ηπατικής νόσου, επηρεάζοντας περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού.

Ορισμένα άτομα με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος μπορεί να αναπτύξουν μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (nonalcoholic steatohepatitis – NASH), μια επιθετική μορφή λιπώδους νόσου του ήπατος, η οποία χαρακτηρίζεται από φλεγμονή του ήπατος και μπορεί να εξελιχθεί σε προχωρημένη ουλοποίηση (κίρρωση) και ηπατική ανεπάρκεια.

Η βλάβη αυτή είναι παρόμοια με τη βλάβη που προκαλείται από τη βαριά χρήση αλκοόλ.

Γιατί αποτελεί αρνητική εξέλιξη η παρουσία μεγάλης ποσότητας λίπους στο συκώτι;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η λιπώδης νόσος του ήπατος δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα ούτε εμποδίζει τη φυσιολογική λειτουργία του ήπατος.

Αλλά για το 7% έως 30% των ατόμων με την πάθηση, η λιπώδης ηπατική νόσος επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου.

Προχωρά μέσα από τρία στάδια:

• Το συκώτι σας φλεγμαίνει (διογκώνεται), γεγονός που βλάπτει τον ιστό του. Αυτό το στάδιο ονομάζεται στεατοηπατίτιδα.
• Σχηματίζεται ουλώδης ιστός στο σημείο όπου έχει υποστεί βλάβη το συκώτι σας. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται ίνωση.
• Ο εκτεταμένος ουλώδης ιστός αντικαθιστά τον υγιή ιστό. Σε αυτό το σημείο, έχετε κίρρωση του ήπατος.

Κίρρωση του ήπατος

Η κίρρωση του ήπατος είναι αποτέλεσμα σοβαρής βλάβης του ήπατος.

Ο σκληρός ουλώδης ιστός που αντικαθιστά τον υγιή ηπατικό ιστό επιβραδύνει τη λειτουργία του ήπατος.

Τελικά, μπορεί να μπλοκάρει εντελώς τη λειτουργία του ήπατος. Η κίρρωση μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική ανεπάρκεια και καρκίνο του ήπατος.

Ποιες είναι οι μορφές της λιπώδους νόσου του ήπατος;

Υπάρχουν δύο κύριες μορφές λιπώδους ηπατικής νόσου:

Αλκοολική ηπατική νόσος

Το αλκοολικό λιπώδες ήπαρ είναι η συσσώρευση λίπους στο συκώτι ως αποτέλεσμα βαριάς κατανάλωσης αλκοόλ.

(Η μέτρια κατανάλωση ορίζεται ως ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και έως δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες).

Περίπου το 5% των ατόμων στις ΗΠΑ πάσχουν από αυτή τη μορφή ηπατικής νόσου.

Η αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος μπορεί να προληφθεί. Συνήθως βελτιώνεται όταν σταματήσετε να πίνετε αλκοόλ.

Εάν συνεχίσετε να πίνετε, η νόσος μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα:

• Διογκωμένο ήπαρ. Δεν προκαλεί πάντα συμπτώματα, αλλά μπορεί να έχετε πόνο ή δυσφορία στην επάνω δεξιά πλευρά της κοιλιάς σας.
• Αλκοολική ηπατίτιδα. Πρόκειται για οίδημα στο ήπαρ που μπορεί να προκαλέσει πυρετό, ναυτία, εμετό, πόνο στην κοιλιά και ίκτερο (κιτρινωπό δέρμα και μάτια).
• Αλκοολική κίρρωση. Πρόκειται για συσσώρευση ουλώδους ιστού στο συκώτι σας.
  
  Μπορεί να προκαλέσει τα ίδια συμπτώματα με την αλκοολική ηπατίτιδα και επιπλέον:
  
  • Μεγάλες ποσότητες υγρού που συσσωρεύονται στην κοιλιά σας (ο γιατρός θα το αποκαλέσει ασκίτη).
  • Υψηλή αρτηριακή πίεση στο ήπαρ
  • Αιμορραγία στο σώμα σας
  • Σύγχυση και αλλαγές στη συμπεριφορά
  • Διευρυμένη σπλήνα
  • Ηπατική ανεπάρκεια, η οποία μπορεί να αποβεί μοιραία

Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος

Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος εμφανίζεται σε άτομα που δεν πίνουν πολύ.

Η πάθηση επηρεάζει έναν στους τρεις ενήλικες και ένα στα 10 παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι ερευνητές δεν έχουν βρει την ακριβή αιτία της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος.

Διάφοροι παράγοντες, όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισής της.

Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος:

• Απλό λιπώδες ήπαρ: Αυτό σημαίνει ότι έχετε λίπος στο συκώτι σας, αλλά μπορεί να μην έχετε φλεγμονή στο συκώτι σας ή βλάβη στα ηπατικά σας κύτταρα.
  
  Συνήθως δεν επιδεινώνεται ή δεν προκαλεί προβλήματα στο συκώτι σας.
  
  Οι περισσότεροι άνθρωποι με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος έχουν απλό λιπώδες ήπαρ.
  
  
• Μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH): Αυτή είναι πολύ πιο σοβαρή από ένα απλό λιπώδες ήπαρ.
  
  Η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα σημαίνει ότι έχετε φλεγμονή στο συκώτι σας.
  
  Η φλεγμονή και η βλάβη των ηπατικών κυττάρων που συμβαίνουν με τη πάθηση αυτή μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα, όπως ίνωση και κίρρωση, που είναι τύποι ουλώδους αλλοίωσης του ήπατος, και καρκίνο του ήπατος.
  
  Περίπου το 20% των ατόμων με μη αλκοολική λιπώση νόσο έχουν στεατοηπατίτιδα.

Ποιοι πάσχουν από λιπώδη νόσο του ήπατος;

Έχετε περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξετε λιπώδη νόσο του ήπατος εάν:

• Είστε ισπανόφωνοι ή Ασιάτες.
• Είστε γυναίκα μετά την εμμηνόπαυση (γυναίκα της οποίας η περίοδος έχει σταματήσει).
• Έχετε παχυσαρκία με υψηλό επίπεδο λίπους στην κοιλιά.
• Έχετε υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη ή υψηλή χοληστερόλη.
• Έχετε αποφρακτική υπνική άπνοια (αποφραγμένος αεραγωγός που προκαλεί διακοπή και έναρξη της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου).

Τι προκαλεί τη συσσώρευση λίπους στο συκώτι;

Ορισμένοι άνθρωποι προσβάλλονται από λιπώδη νόσο του ήπατος χωρίς να έχουν προϋπάρχουσες παθήσεις.

Αλλά οι παρακάτω παράγοντες κινδύνου αυξάνουν τις πιθανότητες να την αναπτύξετε:

• Να είστε παχύσαρκοι ή υπέρβαροι.
• Να έχετε διαβήτη τύπου 2 ή αντίσταση στην ινσουλίνη.
• Να έχετε μεταβολικό σύνδρομο (αντίσταση στην ινσουλίνη, υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλή χοληστερόλη και υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων).
• Να παίρνετε ορισμένα συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως αμιωδαρόνη (Cordarone®), διλτιαζέμη (Cardizem®), ταμοξιφαίνη (Nolvadex®) ή στεροειδή.

Ποια είναι τα συμπτώματα της λιπώδους νόσου του ήπατος;

Τα άτομα με λιπώδη ηπατική νόσο συχνά δεν έχουν συμπτώματα μέχρι η νόσος να εξελιχθεί σε κίρρωση του ήπατος. Εάν έχετε συμπτώματα, αυτά μπορεί να είναι τα εξής:

• Κοιλιακό άλγος ή αίσθημα πληρότητας στην άνω δεξιά πλευρά της κοιλιάς .
• Ναυτία, απώλεια όρεξης ή απώλεια βάρους.
• Κιτρινωπό δέρμα και λευκό των ματιών (ίκτερος).
• Πρησμένη κοιλιά και πόδια (οίδημα).
• Ακραία κόπωση ή διανοητική σύγχυση.
• Αδυναμία.

Πώς διαγιγνώσκεται η λιπώδης νόσος του ήπατος;

Λόγω του ότι η λιπώδης νόσος του ήπατος συχνά δεν έχει συμπτώματα, ο γιατρός σας μπορεί να είναι ο πρώτος που θα την εντοπίσει.

Τα υψηλότερα επίπεδα ηπατικών ενζύμων (αυξημένα ηπατικά ένζυμα) που εμφανίζονται σε μια εξέταση αίματος για άλλες παθήσεις μπορεί να σημάνουν συναγερμό.

Τα αυξημένα ηπατικά ένζυμα είναι ένα σημάδι ότι το συκώτι σας είναι τραυματισμένο.

Για να γίνει διάγνωση, ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει:

Υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία (CT) για να πάρει μια εικόνα του ήπατος.

Βιοψία ήπατος (δείγμα ιστού) για να προσδιοριστεί σε ποιο βαθμό έχει προχωρήσει η εξελιγμένη ηπατική νόσος.

FibroScan®, ένα εξειδικευμένο υπερηχογράφημα που χρησιμοποιείται μερικές φορές αντί για βιοψία ήπατος για να διαπιστωθεί η ποσότητα λίπους και ουλώδους ιστού στο ήπαρ.

Η εξέταση FibroScan, γνωστή επίσης και ως Παροδική Ελαστογραφία Ήπατος (Transient Elastography), είναι μία μέθοδος που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό σκληρότητας/ίνωσης του ήπατος χωρίς την ανάγκη επεμβατικής διερεύνησης καθώς και για την ποσοτική μέτρηση της λιπώδους διήθησης ή αλλιώς στεάτωσης του ήπατος.

Πώς αντιμετωπίζεται η λιπώδης νόσος του ήπατος;

Δεν υπάρχει κάποιο φάρμακο ειδικά για τη λιπώδη νόσο του ήπατος.

Αντ’ αυτού, οι γιατροί επικεντρώνονται στο να σας βοηθήσουν να ελέγξετε τους παράγοντες που συμβάλλουν στην κατάσταση.

Συνιστούν επίσης αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την υγεία σας.

Η θεραπεία περιλαμβάνει:

• Την αποφυγή του αλκοόλ.
• Την απώλεια βάρους.
• Λήψη φαρμάκων για τον έλεγχο του διαβήτη, της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων (λίπος στο αίμα).
• Λήψη βιταμίνης Ε και θειαζολιδινεδιόνων (φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του διαβήτη) σε συγκεκριμένες περιπτώσεις .

Πώς μπορεί να προληφθεί η λιπώδης νόσος του ήπατος;

Ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγετε τη λιπώδη νόσο του ήπατος είναι να κάνετε τα πράγματα που διασφαλίζουν τη συνολική υγεία του οργανισμού:

• Μείνετε σε φυσιολογικό βάρος. Εάν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, χάστε βάρος σταδιακά.
• Ασκηθείτε τακτικά.
• Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.
• Λαμβάνετε τα φάρμακα όπως σας έχει συνταγογραφηθεί.

Μπορεί να αναστραφεί η λιπώδης νόσος του ήπατος;

Το συκώτι έχει μια εκπληκτική ικανότητα να αυτοεπισκευάζεται.

Εάν αποφύγετε το αλκοόλ ή χάσετε βάρος, είναι δυνατόν να μειώσετε το λίπος και τη φλεγμονή του ήπατος και να αντιστρέψετε την πρώιμη ηπατική βλάβη.

Θα σας οδηγήσει σε θάνατο η λιπώδης νόσος του ήπατος;

Η λιπώδης νόσος του ήπατος δεν προκαλεί σημαντικά προβλήματα στους περισσότερους ανθρώπους.

Ωστόσο, μπορεί να μετατραπεί σε σοβαρότερο πρόβλημα εάν εξελιχθεί σε κίρρωση του ήπατος.

Η μη θεραπευμένη κίρρωση του ήπατος οδηγεί τελικά σε ηπατική ανεπάρκεια ή σε καρκίνο του ήπατος. Το συκώτι σας είναι ένα όργανο χωρίς το οποίο δεν μπορείτε να ζήσετε.

Ποια είναι μια καλή δίαιτα για το λιπώδες συκώτι; Ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή για να χάσετε βάρος αργά αλλά σταθερά.

Η ταχεία απώλεια βάρους μπορεί στην πραγματικότητα να επιδεινώσει τη λιπώδη νόσο του ήπατος.

Οι γιατροί συνιστούν συχνά τη μεσογειακή διατροφή, η οποία είναι πλούσια σε λαχανικά, φρούτα και καλής ποιότητας λιπαρά.

Ρωτήστε το γιατρό ή το διατροφολόγο σας για συμβουλές σχετικά με υγιεινές τεχνικές απώλειας βάρους.