3 καλοί λόγοι για να μην χαρίζετε στα παιδιά πολλά δώρα … και τέσσερις τρόποι για να τα κρατήσετε προσγειωμένα στις γιορτές και όλο το χρόνο.
Το να χαρίζετε στα παιδιά σας λιγότερα παιχνίδια τα Χριστούγεννα τα κάνει πιο ευτυχισμένα.
Πρόκειται για ένα σενάριο που πολλοί από εμάς γνωρίζουμε πολύ καλά:
Ξοδεύουμε εβδομάδες, αν όχι μήνες, μελετώντας και επιλέγοντας προσεκτικά ποια θα είναι τα τέλεια, κατάλληλα για την ηλικία, διανοητικά διεγερτικά, συναρπαστικά, εκπληκτικά, συνταρακτικά, όπως θέλετε πείτε το, δώρα για τα παιδιά μας, προβλέποντας τους πόθους τους -και τους δικούς μας.
Στη συνέχεια, ξοδεύουμε χρόνο και χρήματα για ψώνια.
Νομίζουμε ότι τελειώσαμε, και τότε μια ακόμη έμπνευση, ένα νέο αίτημα ή ένα μοδάτο must-have μας στέλνει πίσω στο εμπορικό κέντρο ή στο διαδίκτυο για να ικανοποιήσουμε μια ακόμη παρόρμηση.
Και μετά άλλη μία, διότι, γιατί όχι, είναι Χριστούγεννα και έχουμε διάθεση και τα παιδιά μας είναι τόσο αξιαγάπητα και θέλουμε απλώς να τα βλέπουμε ευτυχισμένα.
Φτάνει το πρωί των Χριστουγέννων και οι εβδομάδες προσμονής επιτέλους εκπληρώνονται μέσα σε έναν καταιγισμό από κορδέλες, χαρτιά και ενθουσιασμό.
Ακούγονται τσιρίδες και χαμόγελα και μερικές φορές δάκρυα.
Και όλα είναι καλά… για λίγο.
Αλλά η αίσθηση του καινούργιου φθείρεται ακόμα και στα πιο λαμπερά μπιχλιμπίδια και σύντομα τα περισσότερα ξεχνιούνται αφού υπάρχουν τόσα άλλα για να παίξουν, αν κάτι αποδειχθεί ότι δεν είναι τόσο διασκεδαστικό ή ελκυστικό όσο διαφημίζεται.
Τα παιδιά μας καταλήγουν να βαριούνται… σε ένα σπίτι γεμάτο παιχνίδια.
Τα πολλά δώρα μπορούν να μετατρέψουν τα μικρά αγγελούδια σε αχάριστους νταήδες που δεν είναι ποτέ ικανοποιημένοι – όσα κι αν πάρουν από τους γονείς τους.
Έτσι, πριν το παρακάνετε και πλημμυρίσετε ένα παιδί με δώρα, σκεφτείτε αυτά τα αρνητικά επακόλουθα.
Τα πάρα πολλά δώρα…
1. Ενισχύουν την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά.
Τα παιδιά που συμμετέχουν στην αχόρταγη λήψη δώρων κατά τη διάρκεια των γιορτών υφίστανται αρνητικές κοινωνικές και συναισθηματικές επιπτώσεις που επεκτείνονται πολύ πιο πέρα από την παιδική τους ηλικία.
Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Μιζούρι, ως ενήλικες, τα παιδιά αυτά είναι πιο επιρρεπή στα χρέη από πιστωτικές κάρτες, στον τζόγο και στις παρορμητικές αγορές.
Βέβαια, το να ξετυλίγουν ένα βουνό από δώρα προκαλεί μια έκρηξη ευτυχίας – αλλά δεν έχει διάρκεια.
Αντίθετα, τροφοδοτεί μια ακόρεστη πείνα για περισσότερα.
2. Μειώνουν την αυτοεκτίμηση.
Η ανθεκτική αυτοεκτίμηση έχει τις ρίζες της σε μια ισχυρή αίσθηση ταυτότητας – όχι στον υλισμό.
Η υπερβολή δεν ισοδυναμεί με αυξημένη αυτοεκτίμηση.
Μελέτες έχουν δείξει ότι δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ των υλικών αγαθών και της αυτοεκτίμησης ή της ευτυχίας.
Στην πραγματικότητα, τα παιδιά που έχουν λιγότερα υλικά αγαθά, αλλά παράλληλα θετικές σχέσεις με τους γονείς και τους συνομηλίκους τους, πετυχαίνουν υψηλότερες βαθμολογίες στα τεστ αξιολόγησης της αυτοεκτίμησης.
Έχουν επίσης λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς και επιδεικνύουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα απέναντι στα εμπόδια σε αντίθεση με τα παιδιά με υπερβολικά επιεικείς γονείς.
3. Στερούν από τα παιδιά τη διαχρονική ευτυχία.
Ερευνητές που δημοσίευσαν τη μελέτη τους στην περιοδική έκδοση του Harvard’s Journal of Happiness διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι εκτιμούσαν τα δώρα που αγόραζαν για τους άλλους περισσότερο από τα δώρα που αγόραζαν για τον εαυτό τους.
Και όταν αυτοί οι “δωρητές” συμπλήρωναν μια κλίμακα προσωπικής ικανοποίησης, σημείωναν σταθερά υψηλότερη βαθμολογία από εκείνους που αγόραζαν δώρα για τον εαυτό τους.
Βοηθώντας το παιδί σας να αναπτύξει τη γενναιοδωρία προάγει μια υγιή αίσθηση διασύνδεσης και ενισχύει την προσωπική ευτυχία.
Τα παιδιά που εκτιμούν μόνο το να λαμβάνουν δώρα είναι πιο πιθανό να γίνουν εγωκεντρικά και να στερούνται ενσυναίσθησης.
3 κατηγορίες νταήδων των γιορτών
Ποια παιδιά έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν γονείς που τα παραχαϊδεύουν κατά τη διάρκεια των διακοπών;
Είτε το πιστεύετε είτε όχι, είναι οι νταήδες.
Τα παιδιά που ασκούν πίεση στους γονείς για να τα παραχαϊδέψουν είναι πιο πιθανό να πάρουν περισσότερα δώρα από τα παιδιά που δεν το κάνουν:
1. Ο προκλητικός νταής – απαιτεί δώρα και αισθάνεται ότι τα δικαιούται. (“Το αξίζω αυτό, μου το χρωστάς.”) Επιδίδεται σε εκβιασμούς και απειλές για να φθείρει την αποφασιστικότητα των γονέων.
Τελικά, οι γονείς αγοράζουν δώρα για να εξαγοράσουν την ηρεμία τους. Αλλά αυτό δεν είναι ποτέ αρκετό.
Όσο περισσότερα δίνουν οι γονείς, τόσο λιγότερο θα το εκτιμούν αυτά τα παιδιά -και τόσο περισσότερο θα απαιτούν.
2. Ο αγχώδης νταής-αντισταθμίζει τα δώρα με την αγάπη. Αισθάνεται διαρκώς ότι στερείται πολλά, συγκρίνει και απελπίζεται με τους συνομηλίκους του, ανησυχεί ότι δεν έχει αρκετά και φοβάται ότι θα μείνει στο περιθώριο ή θα ξεχαστεί.
Ενοχοποιεί και ντροπιάζει τους γονείς ώστε να αγοράσουν περισσότερα.
3. Ο χειραγωγικός νταής-εκμεταλλεύεται τις ανασφάλειες των γονέων επιδιδόμενος σε ψέματα και χειραγώγηση για να πάρει αυτό που θέλει.
Ξέρει ακριβώς ποια κουμπιά πρέπει να πατήσει για να κάνει τους γονείς να νιώσουν ανασφάλεια.
Κάνει τα πάντα για να πετύχει τους στόχους του που αφορούν το δώρο του.
Αλλά να είστε προσεκτικοί: Ακόμα και αφού οι χειραγωγικοί νταήδες πάρουν αυτό που θέλουν, αρχίζουν αμέσως να καταστρώνουν σχέδια για περισσότερα.
Τι να κάνετε
1. Ορίστε περιορισμούς στα δώρα.
Τα δώρα με νόημα έχουν μεγαλύτερη συναισθηματική αξία από ένα βουνό από συνηθισμένα δώρα.
Ο καθορισμός ορίων στο μοίρασμα των δώρων ενεργοποιεί τη μεγαλύτερη στοχαστικότητα και προσοχή στα παιδιά.
Εγγυάται επίσης ότι όλοι βιώνουν την ίδια εμπειρία στο να δίνουν και να παίρνουν.
Και να θυμάστε, τα σπιτικά δώρα, όπως έργα τέχνης ή ποίηση, μπορούν να δημιουργήσουν αναμνήσεις που διαρκούν περισσότερο από δώρα που θα φθαρούν και θα χαλάσουν.
2. Διατηρήστε τα ωράρια και τα περιοριστικά όρια του νοικοκυριού ανέπαφα.
Πολύ συχνά, οι γονείς αφήνουν να καταρρεύσουν τα ωράρια ύπνου, οι δουλειές του σπιτιού και άλλες οικιακές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια των διακοπών.
Χωρίς διάρθρωση, όμως, οι συμπεριφορές των παιδιών θα επιδεινωθούν.
Για παράδειγμα, αν το παιδί σας έχει ξαφνικά απεριόριστη πρόσβαση σε γλυκά, μένει ξύπνιο όλο το βράδυ και κοιμάται όλη μέρα, θα δείτε περισσότερα ξεσπάσματα, κυκλοθυμικότητα και νταηλίκια.
Η απουσία οργάνωσης κατά τη διάρκεια των διακοπών είναι η υπ’ αριθμόν ένα αιτία προβληματικής συμπεριφοράς.
3. Επικεντρωθείτε στα δώρα που ενισχύουν την αυτοεκτίμηση.
Στοχεύστε σε δώρα που ενισχύουν τη δημιουργικότητα, τα ταλέντα ή τις κινητικές δεξιότητες, όπως μουσικά όργανα, μπογιές, φωτογραφικές μηχανές κ.λπ.
Τα παιδιά λατρεύουν να ανακαλύπτουν νέα ταλέντα.
Αυτό ενισχύει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή τους. Μαθαίνουν επίσης ότι δεν χρειάζονται περιττά αγαθά για να νιώθουν τόσο καλά με τον εαυτό τους.
4. Διδάξτε τη χαρά της προσφοράς.
Τα παιδιά των οποίων οι γονείς τα ενθαρρύνουν να κάνουν δώρα στους άλλους βιώνουν μια ισχυρότερη αίσθηση κοινότητας και διασύνδεσης.
Βοηθήστε τα παιδιά σας να μάθουν την αξία της προσφοράς εμπλέκοντάς τα σε αλτρουιστικές δραστηριότητες, όπως η εθελοντική εργασία ή η βοήθεια σε όσους έχουν ανάγκη.
Εξάλλου, αυτό το είδος της προσφοράς δεν είναι το πραγματικό πνεύμα των διακοπών;
Τα παιδιά χρειάζονται πολύ ποιοτικό παιχνίδι για να αναπτυχθούν πλήρως
Οι έρευνες δείχνουν ότι μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά μαθαίνουν να ερμηνεύουν τον κόσμο γύρω τους, ενισχύοντας την ανάπτυξη των γνωστικών, συναισθηματικών, κοινωνικών και σωματικών δεξιοτήτων τους, και στην πορεία την υγεία και την ευημερία τους.
Επιπλέον, η μάθηση που βασίζεται στο παιχνίδι προετοιμάζει τα παιδιά να αποκτήσουν ακαδημαϊκή ετοιμότητα και επιτυχία.
Σε μια πρόσφατη μελέτη στο Πανεπιστήμιο του Τολέδο, στο Οχάιο, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι “η αφθονία των παιχνιδιών μειώνει την ποιότητα του παιχνιδιού των νηπίων και ότι τα λιγότερα παιχνίδια θα ωφελήσουν στην πραγματικότητα τα παιδιά μακροπρόθεσμα”.
Στη μελέτη, 36 νήπια έπαιζαν για μισή ώρα είτε με τέσσερα είτε με 16 παιχνίδια.
Τα νήπια που έπαιζαν με 16 παιχνίδια περνούσαν λιγότερο χρόνο παίζοντας με κάθε παιχνίδι, μετακινούμενα από παιχνίδι σε παιχνίδι πιο συχνά.
Όταν τους δόθηκαν μόνο τέσσερα παιχνίδια για να παίξουν, τα νήπια “έπαιζαν με το καθένα για διπλάσιο χρόνο, σκέφτονταν περισσότερες χρήσεις για κάθε παιχνίδι και επιμήκυναν και επέκτειναν τα παιχνίδια τους, επιτρέποντας την καλύτερη εστίαση στο να εξερευνήσουν και να παίξουν πιο δημιουργικά – ιδιότητες που ωφελούν τα παιδιά μακροπρόθεσμα”.
Στο πρόγραμμα “Der Spielzeugfreie Kindergarten”, ή αλλιώς “Ο παιδικός σταθμός χωρίς παιχνίδια“, Γερμανοί ερευνητές διεξήγαγαν ένα πείραμα όπου τα παιχνίδια αφαιρέθηκαν από έναν παιδικό σταθμό του Μονάχου για τρεις μήνες.
Το πρόγραμμα ιδρύθηκε από τους Rainer Strick και Elke Schubert, λειτουργούς δημόσιας υγείας που εργάζονταν με ενήλικες που έπασχαν από διάφορες μορφές εθισμού.
Ανησυχώντας για τις εθιστικές συνήθειες που μπορεί να ξεκινήσουν νωρίς στην παιδική ηλικία, θέλησαν να δείξουν ότι τα παιδιά μπορούν να παίζουν με χαρά και δημιουργικότητα όταν δεν είναι πνιγμένα στα παιχνίδια τους.
Ένας από τους παιδικούς σταθμούς που συμμετέχει σε αυτό το πρόγραμμα εδώ και αρκετά χρόνια είναι ο παιδικός σταθμός Friedrich-Engels-Bogen του Μονάχου.
Εκεί, η δασκάλα Gisela Marti, λέει: “Σε αυτούς τους τρεις μήνες, προσφέρουμε στα παιδιά χώρο και χρόνο για να γνωρίσουν τον εαυτό τους, και επειδή δεν καθοδηγούνται από δασκάλους ή παιχνίδια, τα παιδιά πρέπει να βρουν νέους τρόπους για να διαχειριστούν την ημέρα τους με τον δικό τους προσωπικό τρόπο”.
Το μη δομημένο παιχνίδι μπορεί να βελτιώσει τις κοινωνικές δεξιότητες και τη συγκέντρωση
Αφημένα στην ελευθερία τους, τα παιδιά εφευρίσκουν τα δικά τους παιχνίδια και αποφασίζουν μόνα τους τι θα κάνουν.
Η Marti διαπίστωσε ότι μόλις τα παιδιά προσαρμόστηκαν, το παιχνίδι τους έγινε πολύ πιο δημιουργικό και κοινωνικό.
“Τους άρεσε να παίζουν και να στήνουν μια παράσταση, ή να προσποιούνται ότι είναι σε τσίρκο ή σε τρένο, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι όλη την ώρα που έπαιζαν, μάθαιναν να κοινωνικοποιούνταν”.
Επιπλέον, η Marti διαπίστωσε ότι η ικανότητα συγκέντρωσης των παιδιών βελτιώθηκε σημαντικά, ειδικά όταν ζωγράφιζαν και σχεδίαζαν.
“Πριν τους πάρουν τα στυλό και το χαρτί, τα παιδιά συνήθιζαν να κάνουν ένα μικρό σκιτσάκι σε ένα κομμάτι χαρτί και μετά να το πετάνε”, λέει.
“Όταν όμως τους δόθηκε πίσω το χαρτί, σχεδίαζαν ή ζωγράφιζαν παντού, μέχρι που δεν έμεινε ούτε ένα κομμάτι λευκό χαρτί”.
Τα παιχνίδια είναι ένα φτηνό υποκατάστατο του να περνάτε χρόνο με τα παιδιά σας
Η Kathy Sylva, καθηγήτρια εκπαιδευτικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, μελέτησε 3.000 παιδιά ηλικίας 3 έως 5 ετών και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι “υπάρχει μια πολύπλοκη σχέση μεταξύ της προόδου των παιδιών, του είδους των παιχνιδιών που τους δίνονται και του χρόνου που αφιερώνουν οι γονείς σε αυτά”.
Η έρευνα της Sylva, διαπίστωσε ότι τα παιδιά με λιγότερα παιχνίδια, των οποίων οι γονείς περνούν περισσότερο χρόνο αλληλεπιδρώντας μαζί τους, ξεπερνούν τα παιδιά που έχουν τα μέσα να αποκτήσουν φορητούς υπολογιστές κ.λπ. σε διάφορους τομείς της συναισθηματικής και κοινωνικής ανάπτυξης.
Το συμπέρασμα είναι ότι η άμεση ενασχόληση των γονέων φαίνεται να υπερτερεί οποιουδήποτε παιχνιδιού ή οθόνης.
Πόσα παιχνίδια είναι υπερβολικά πολλά;
Οι ειδικοί διστάζουν να προσδιορίσουν τον αριθμό των παιχνιδιών που πρέπει να έχουν τα παιδιά, αλλά μια μελέτη των ερευνητών μάρκετινγκ Bjorklund και Bjorklund δείχνει ότι τα λιγότερα παιχνίδια εξακολουθούν να είναι καλύτερα.
Στη μελέτη τους, 24 νήπια συμμετείχαν σε ελεύθερο παιχνίδι με 3, 12 ή 21 παιχνίδια για 10 λεπτά. Διαπίστωσαν ότι τα νήπια έπαιζαν περισσότερο με τρία παιχνίδια από ό,τι με 12 ή 21 παιχνίδια, υπονοώντας ότι “η αξία της παροχής μεγάλου αριθμού παιχνιδιών είναι εξαιρετικά αμφισβητήσιμη”.
Τα παιδικά δωμάτια με λιγότερα παιχνίδια προάγουν τη δημιουργικότητα, βοηθούν στην ανάπτυξη της προσοχής και διδάσκουν στα παιδιά να φροντίζουν τα υπάρχοντά τους.
Ένα παιδί σπάνια θα μάθει να εκτιμά πλήρως το παιχνίδι που έχει μπροστά του, όταν υπάρχουν αμέτρητες επιλογές που παραμένουν ακόμα στο ράφι πίσω του.
- Άλλα οφέλη από την ύπαρξη λιγότερων παιχνιδιών:
- Τα παιδιά έχουν καλύτερες κοινωνικές δεξιότητες. Τα παιδιά μαθαίνουν να αναπτύσσουν τις σχέσεις τους και μελέτες έχουν συνδέσει τις παιδικές φιλίες με τη μεγαλύτερη ακαδημαϊκή και κοινωνική επιτυχία κατά την ενήλικη ζωή.
- Τα παιδιά μαθαίνουν να φροντίζουν καλύτερα τα πράγματα. Όταν τα παιδιά έχουν πάρα πολλά παιχνίδια, τείνουν να τα φροντίζουν και να τα εκτιμούν λιγότερο, αφού πάντα υπάρχει ένα άλλο στο καλάθι με τα παιχνίδια.
- Τα παιδιά περνούν περισσότερο χρόνο διαβάζοντας, γράφοντας και δημιουργώντας τέχνη. Τα λιγότερα παιχνίδια δίνουν στα παιδιά το χώρο να αγαπήσουν τα βιβλία και γενικά να ανακαλύψουν και να αναπτύξουν τα ταλέντα τους.
- Τα παιδιά γίνονται πιο επινοητικά. Έχοντας στη διάθεσή τους μόνο τα απαραίτητα υλικά, τα παιδιά μαθαίνουν να λύνουν προβλήματα – μια δεξιότητα με απεριόριστες προοπτικές.
- Τα παιδιά τσακώνονται λιγότερο μεταξύ τους. Tα παιδιά με λιγότερα παιχνίδια αναγκάζονται να μοιράζονται περισσότερο, να συνεργάζονται και να συλλειτουργούν.
- Τα παιδιά μαθαίνουν να επιμένουν. Τα παιδιά με πάρα πολλά παιχνίδια εγκαταλείπουν πολύ γρήγορα ένα παιχνίδι που τα δυσκολεύει και δημιουργεί πρόκληση, αντικαθιστώντας το με ένα άλλο, ευκολότερο. Κατά τη διαδικασία αυτή, χάνουν την ευκαιρία να διδαχθούν την υπομονή και την αποφασιστικότητα.
- Τα παιδιά γίνονται λιγότερο εγωιστές. Τα παιδιά που παίρνουν ό,τι θέλουν πιστεύουν ότι μπορούν να έχουν ό,τι θέλουν, δίνοντας τον τόνο για την ανάπτυξη ενός πιο δυστυχισμένου και ανθυγιεινού τρόπου ζωής.
- Τα παιδιά βγαίνουν περισσότερο έξω. Τα παιδιά με λιγότερα παιχνίδια αναζητούν ψυχαγωγία στην ύπαιθρο και μαθαίνουν να εκτιμούν τη φύση, οπότε είναι πιο πιθανό να ασκούνται, με αποτέλεσμα να είναι πιο υγιή.
