Η νηστιδοστομία είναι μια χειρουργική επέμβαση κατά την οποία ένας σωλήνας τοποθετείται στον αυλό της εγγύς νήστιδας, κυρίως για τη χορήγηση τροφής στον ασθενή.
Η νήστιδα είναι το δεύτερο τμήμα του λεπτού εντέρου. Βρίσκεται μεταξύ του πρώτου τμήματος, του δωδεκαδάκτυλου, και του τελευταίου τμήματος, του ειλεού. Τα περισσότερα από τα θρεπτικά συστατικά της τροφής απορροφώνται στο λεπτό έντερο. Αν και η νήστιδα αποτελεί ένα μόνο τμήμα του λεπτού εντέρου, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της απορρόφησης λαμβάνει χώρα σε αυτό.
Το λεπτό έντερο είναι ένας μακρύς, κοίλος σωλήνας, με έναν κενό χώρο στο εσωτερικό του που ονομάζεται αυλός. Βρίσκεται στο πεπτικό σύστημα μεταξύ του στομάχου και του παχέος εντέρου. Αφού η τροφή μασηθεί στο στόμα και καταποθεί, ταξιδεύει στον οισοφάγο, στο στομάχι και στη συνέχεια στον αυλό στο εσωτερικό του λεπτού εντέρου.
Το λεπτό έντερο αποτελείται από τρία τμήματα: το δωδεκαδάκτυλο, τη νήστιδα και τον ειλεό. Το μήκος του μπορεί να κυμαίνεται από περίπου 6,5 έως 7,5 μέτρα . Στους περισσότερους ενήλικες, το δεύτερο τμήμα, η νήστιδα, έχει μήκος περίπου 2,5 μέτρα.
Το λεπτό έντερο περιλαμβάνει διάφορα στρώματα. Η εξωτερική στιβάδα ονομάζεται ορογόνος και περιέχει το μεσοθήλιο και το επιθήλιο.
Η επόμενη στιβάδα ονομάζεται μυϊκή στιβάδα και αποτελείται από δύο στρώματα μυϊκών ινών. Αυτοί οι μύες συνεργάζονται για τη μετακίνηση της τροφής μέσω του εντέρου. Η λεπτή εξωτερική στιβάδα μυών συστέλλεται με τρόπο που μειώνει το μήκος του εντέρου και η παχύτερη εσωτερική στιβάδα συστέλλεται εντός του αυλού.
Το επόμενο στρώμα είναι συνδετικός ιστός, που ονομάζεται υποβλεννογόνιος, ο οποίος περιέχει νεύρα καθώς και αιμοφόρα και λεμφικά αγγεία. Το πλέον εσωτερικό στρώμα, ο βλεννογόνος, καλύπτεται από ένα πλήθος δομών που μοιάζουν με δάκτυλα και ονομάζονται λάχνες.
Νηστιδοστομία
Υπάρχουν ορισμένες παθήσεις του πεπτικού συστήματος που δυσχεραίνουν την κατανάλωση και την πέψη της τροφής. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν αυτά τα προβλήματα μπορούν να λαμβάνουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.
Ένας τρόπος είναι μέσω ενός σωλήνα που τοποθετείται μέσω του τοιχώματος της κοιλιάς και μέσα στη νήστιδα. Πρόκειται για την αποκαλούμενη νηστιδοστομία σίτισης (jejunostomy). Η νηστιδοστομία χρησιμοποιείται σε συγκεκριμένους ασθενείς για ορισμένες παθήσεις και είναι συχνά μια σωτήρια για τη ζωή επέμβαση.
Η νηστιδοστομία μπορεί να πραγματοποιηθεί εάν υπάρχει απόφραξη ψηλότερα στον πεπτικό σωλήνα και η τροφή δεν μπορεί να περάσει και να φτάσει στο λεπτό έντερο. Κάτι τέτοιο μπορεί να προκληθεί από απόφραξη της γαστρικής οδού. Η απόφραξη της γαστρικής οδού μπορεί να οφείλεται σε έναν όγκο, σε πεπτικό έλκος, σε συρίγγιο ή σε χολόλιθο που έχει ενσφηνωθεί.
Η νηστιδοστομία μπορεί επίσης να γίνει για την αντιμετώπιση μιας πάθησης που ονομάζεται γαστροπάρεση. Στη γαστροπάρεση, δεν υπάρχει κάποια φυσική απόφραξη στον πεπτικό σωλήνα. Αντίθετα, οι μύες δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε για να μετακινήσουν την τροφή. Αυτό δημιουργεί προβλήματα σίτισης για τους ασθενείς με αυτή την πάθηση και η σίτιση με νηστιδοστομία βοηθά στην παροχή των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.
Ένας άλλος λόγος για μια νηστιδοστομία είναι η χορήγηση φαρμάκων. Η συγκεκριμένη μέθοδος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όσους πάσχουν από τη νόσο του Πάρκινσον, καθώς επιτρέπει τη σταθερή χορήγηση των φαρμάκων που βοηθούν στη βελτίωση της κινητικής τους λειτουργίας.
Το σύνδρομο βραχέος εντέρου (SBS) είναι μια σπάνια πάθηση που εμφανίζεται όταν λείπει ένα μεγάλο τμήμα του λεπτού εντέρου. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε κατά τη γέννηση (ως συγγενής ανωμαλία) είτε μετά από χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση τμημάτων του λεπτού εντέρου. Όταν έχει απομείνει λιγότερο από περίπου 2 μέτρα λεπτού εντέρου, τότε πρόκειται για σύνδρομο βραχέος εντέρου.
Σωλήνας σίτισης για την νηστιδοστομία
Ο σωλήνας νηστιδοστομίας (J-tube) είναι ένας μαλακός, πλαστικός σωλήνας που τοποθετείται μέσω του δέρματος της κοιλιάς στο μέσο του λεπτού εντέρου. Ο σωλήνας παρέχει τροφή και φάρμακα μέχρι το άτομο να είναι αρκετά υγιές ώστε να τρώει από το στόμα.
Θα πρέπει να ξέρετε πώς να φροντίζετε τον J-tube και το δέρμα στο σημείο όπου ο σωλήνας εισέρχεται στο σώμα.
Τι να περιμένετε στο σπίτι
Είναι σημαντικό να φροντίζετε καλά το δέρμα γύρω από το σωλήνα για να αποφύγετε τη μόλυνση ή τον ερεθισμό του δέρματος.
Θα μάθετε επίσης πώς να αλλάζετε τον επίδεσμο γύρω από τον σωλήνα κάθε μέρα.
Βεβαιωθείτε ότι διατηρείτε τον σωλήνα προστατευμένο στερεώνοντάς τον με ταινία στο δέρμα.
Ο γιατρός σας μπορεί να αντικαθιστά τον σωλήνα κάθε τόσο.
Καθαρισμός του δέρματος γύρω από τον σωλήνα νηστιδοστομίας
Για να καθαρίσετε το δέρμα, θα πρέπει να αλλάζετε τους επιδέσμους μία φορά την ημέρα ή και περισσότερο αν η περιοχή βραχεί ή λερωθεί.
Η περιοχή του δέρματος πρέπει να διατηρείται πάντα καθαρή και στεγνή. Θα χρειαστείτε:
- Ζεστό σαπουνόνερο και ένα πανί πλύσης
- Στεγνή, καθαρή πετσέτα
- Πλαστική σακούλα
- Αλοιφή ή υπεροξείδιο του υδρογόνου (εάν το συνιστά ο γιατρός σας)
- Μπατονέτες
Ακολουθήστε αυτές τις οδηγίες καθημερινά για να εξασφαλίσετε την καλή υγεία και τη φροντίδα του δέρματος:
- Πλύνετε καλά τα χέρια σας για λίγα λεπτά με σαπούνι και νερό.
- Αφαιρέστε τυχόν επιδέσμους ή γάζες στο δέρμα. Τοποθετήστε τους στην πλαστική σακούλα και πετάξτε τη σακούλα.
- Ελέγξτε το δέρμα για τυχόν ερυθρότητα, δυσοσμία, πόνο, πύον ή πρήξιμο. Βεβαιωθείτε ότι τα ράμματα είναι ακόμα στη θέση τους.
- Χρησιμοποιήστε την καθαρή πετσέτα ή την μπατονέτα για να καθαρίσετε το δέρμα γύρω από τον σωλήνα 1 έως 3 φορές την ημέρα με ήπιο σαπούνι και νερό. Προσπαθήστε να αφαιρέσετε τυχόν εκροές ή κρούστα στο δέρμα και το σωλήνα. Να είστε προσεκτικοί. Στεγνώστε καλά το δέρμα με μια καθαρή πετσέτα.
- Εάν υπάρχει εκροή υγρών, τοποθετήστε ένα μικρό κομμάτι γάζας κάτω από το δίσκο γύρω από το σωλήνα.
- Μην περιστρέφετε τον σωλήνα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει απόφραξη.
Για να ξεπλύνετε τον σωλήνα νηστιδοστομίας, ακολουθήστε τις οδηγίες που σας έδωσε ο νοσηλευτής σας. Θα χρησιμοποιήσετε τη σύριγγα για να ωθήσετε αργά ζεστό νερό στο πλευρικό άνοιγμα του σωλήνα νηστιδοστομίας.
Μπορείτε να ξεπλύνετε, να στεγνώσετε και να επαναχρησιμοποιήσετε τη σύριγγα αργότερα.
Πότε πρέπει να τηλεφωνήσετε στο γιατρό
Επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό σας εάν προκύψει οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:
- Ο σωλήνας τραβιέται προς τα έξω
- Υπάρχει ερυθρότητα, οίδημα, δυσοσμία, πύον (ασυνήθιστο χρώμα) στο σημείο του σωλήνα
- Υπάρχει αιμορραγία γύρω από τον σωλήνα
- Τα ράμματα βγαίνουν
- Υπάρχει διαρροή περιμετρικά του σωλήνα
- Το δέρμα ή οι ουλές μεγαλώνουν γύρω από το σωλήνα
- Κάνετε εμετό
- Το στομάχι σας είναι πρησμένο
Επιπλοκές των σωλήνων σίτισης με νηστιδοστομία
Κατά τη διάρκεια της περιόδου μελέτης μιας έρευνας από τους Conor H. O’Neill, Jaclyn Moore, Prejesh Philips & Robert C. G. Martin II, πραγματοποιήθηκαν 542 πρωτογενείς επεμβάσεις με τοποθέτηση δευτερογενούς νηστιδοστομίας. Ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με την νηστιδοστομία εμφανίστηκαν στο 22,0% των ασθενών.
- 12,0% ήταν σωλήνες που μετακινήθηκαν,
- 6,0% φραγμένοι σωλήνες,
- 5% σωλήνες που είχαν διαρροή και
- 2,8% λοιμώξεις της περιοχής.
Η δυσλειτουργία των σωλήνων προκάλεσε 244 νέες εισαγωγές/τοποθετήσεις σε 107 ασθενείς, 20 επανεισαγωγές σχετιζόμενες με τους σωλήνες νηστιδοστομίας και 78 τηλεφωνικές κλήσεις σε γιατρούς για δυσλειτουργία των σωλήνων.
Συνολικά, η βαρύτητα της επέμβασης που οδηγεί σε νηστιδοστομία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση επιπλοκών, καθώς η πραγματοποίηση μεγάλων επεμβάσεων (π.χ. οισοφαγογαστρική εκτομή) οδηγεί σε μεγαλύτερα ποσοστά εμφάνισης επιπλοκών.