Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την φαρυγγίτιδα

Τι είναι η φαρυγγίτιδα;

Η φαρυγγίτιδα είναι φλεγμονή των βλεννογόνων μεμβρανών που καλύπτουν το πίσω μέρος του λαιμού, ή αλλιώς του φάρυγγα.

Αυτή η φλεγμονή μπορεί να προκαλέσει δυσφορία, ξηρότητα και δυσκολία στην κατάποση.

Φαρυγγίτιδα είναι ο ιατρικός όρος αυτό που αποκαλούμε πονόλαιμο.

Τα αίτια της φαρυγγίτιδας περιλαμβάνουν ιογενείς λοιμώξεις, όπως το κοινό κρυολόγημα, και βακτηριακές λοιμώξεις, όπως αυτές που προκαλεί ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α.

Η φαρυγγίτιδα είναι μια συχνή πάθηση και σπάνια αποτελεί λόγο ανησυχίας.

Η ιογενής φαρυγγίτιδα συχνά υποχωρεί μόνη της μέσα σε περίπου μία εβδομάδα.

Ωστόσο, το να γνωρίζουμε την αιτία μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να καθορίσουν τις θεραπευτικές τους επιλογές.

Το παρόν άρθρο εξετάζει τις αιτίες, τον τρόπο μετάδοσης και τα συμπτώματα της φαρυγγίτιδας. Παράλληλα, εξετάζουμε παρόμοιες παθήσεις, τη διάγνωση, τη θεραπεία και την πρόληψη της φαρυγγίτιδας

Αιτίες

Οι ιογενείς λοιμώξεις είναι η πιο κοινή αιτία φαρυγγίτιδας.

Ορισμένοι συνηθισμένοι ιοί που μπορεί να προκαλέσουν φαρυγγίτιδα είναι μεταξύ άλλων οι εξής:

• ρινοϊός, κοροναϊός και η παραϊνφλουένζα, που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα.
• αδενοϊός, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει επιπεφυκίτιδα,  και κοινό κρυολόγημα.
• γρίπη
• ιός Epstein-Barr, που προκαλεί μονοπυρήνωση

Η μονοπυρήνωση, είναι μια μεταδοτική ιογενής λοίμωξη που προκαλεί μια σειρά συμπτωμάτων που μοιάζουν με γρίπη.

Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί μέσω του σάλιου, οπότε ένα άτομο μπορεί να μολυνθεί από την κοινή χρήση σκευών και μαχαιροπήρουνων, την έκθεση σε βήχα και φτέρνισμα ή από το φιλί.

Γνωστή και ως νόσος των φιλιών, η μονοπυρήνωση προσβάλλει κυρίως εφήβους και νεαρούς ενήλικες, αλλά προσβάλλει και παιδιά.

Αν και λιγότερο συχνές, οι βακτηριακές λοιμώξεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν φαρυγγίτιδα.

Τα βακτήρια του στρεπτόκοκκου της ομάδας Α ευθύνονται για φαρυγγίτιδα στα παιδιά σε ποσοστό 20-40 % περίπου κάθε χρόνο.

Οι άνθρωποι συνήθως αποκαλούν τη φαρυγγίτιδα που προκαλείται από λοίμωξη από στρεπτόκοκκο ομάδας Α ως στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα.

Άλλες βακτηριακές λοιμώξεις που μπορεί να προκαλέσουν φαρυγγίτιδα είναι οι ακόλουθες:

• Στρεπτόκοκκος της ομάδας C και G
• χλαμύδια
• γονόρροια
• μυκόπλασμα πνευμονίας
  

Οι παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα προσβολής ενός ατόμου από φαρυγγίτιδα είναι οι ακόλουθοι:

• να έχει ιστορικό αλλεργιών
• να έχει ιστορικό συχνών ιγμορίτιδων
• να καπνίζει ή να εκτίθεται σε παθητικό κάπνισμα

Μετάδοση

Τόσο οι ιογενείς όσο και οι βακτηριακές μορφές φαρυγγίτιδας είναι μεταδοτικές.

Τα μικρόβια που προκαλούν φαρυγγίτιδα συνηθίζουν να ζουν στη μύτη και το λαιμό.

Όταν ένα άτομο με την πάθηση βήχει ή φτερνίζεται, απελευθερώνει στον αέρα μικροσκοπικά σταγονίδια που περιέχουν τον ιό ή τα βακτήρια.

Ένα άτομο μπορεί να μολυνθεί:

• αναπνέοντας αυτά τα μικροσκοπικά σταγονίδια
• αγγίζοντας μολυσμένα αντικείμενα και στη συνέχεια αγγίζοντας το πρόσωπό του
• καταναλώνοντας μολυσμένα τρόφιμα και ποτά

Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να πλένει κανείς τα χέρια του πριν χειριστεί τρόφιμα ή πριν αγγίξει το πρόσωπό του.

Οι άνθρωποι συνήθως αναρρώνουν από ιογενείς λοιμώξεις, όπως το κοινό κρυολόγημα, μέσα σε 7-10 ημέρες.

Ωστόσο, λόγω της περιόδου επώασης του ιού, οι άνθρωποι μπορεί να είναι μεταδοτικοί πριν καν εμφανιστούν τα συμπτώματα.

Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αμερικής (CDC), ένα άτομο μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εξάπλωσης της στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας σε άλλους ανθρώπους μένοντας στο σπίτι μέχρι να πάψει να έχει πυρετό και να λαμβάνει αντιβιοτικά για τουλάχιστον 24 ώρες.

Συμπτώματα

Το κύριο σύμπτωμα της φαρυγγίτιδας είναι ο πονόλαιμος, ο ξηρός λαιμός ή ο κνησμός στον λαιμό.

Πρόσθετα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ανάλογα με τον τύπο της λοίμωξης, όπως συμπτώματα κρυολογήματος ή γρίπης.

Τα συμπτώματα της ιογενούς φαρυγγίτιδας είναι:

• βήχας
• πονοκέφαλος
• ρινική καταρροή
• ερεθισμός των ματιών
• πρησμένες αμυγδαλές
• οπισθορινική καταρροή
• πρησμένοι λεμφαδένες
• κόπωση

Η φαρυγγίτιδα που σχετίζεται με τη μονοπυρήνωση μπορεί να έχει πρόσθετα συμπτώματα, όπως:

• κοιλιακό άλγος, ειδικά στην άνω αριστερή πλευρά
• υπερβολική κόπωση
• κακή όρεξη
• πρησμένους λεμφαδένες
• εξάνθημα

Τα συμπτώματα της βακτηριακής φαρυγγίτιδας μπορεί να είναι τα ακόλουθα:

• Σημαντικός πόνος κατά την κατάποση
• ευαίσθητοι, πρησμένοι λεμφαδένες του λαιμού
• ορατές λευκές κηλίδες ή πύον στο πίσω μέρος του λαιμού
• αμυγδαλές που είναι πρησμένες και κόκκινες
• πονοκέφαλος
• κοιλιακό άλγος
• κόπωση
• ναυτία
• εμετός
• εξάνθημα, το οποίο είναι γνωστό ως οστρακιά

Παρόμοιες καταστάσεις

Η φλεγμονή του λαιμού είναι ένα συχνό ιατρικό πρόβλημα και μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες.

Άλλες πιθανές αιτίες μπορεί να περιλαμβάνουν:

Λαρυγγίτιδα

Η λαρυγγίτιδα είναι μια πάθηση που προκαλεί φλεγμονή στο λάρυγγα ή στις φωνητικές χορδές.

Ο λάρυγγας βρίσκεται στο μπροστινό μέρος του λαιμού, πάνω από την τραχεία, και περιέχει τις φωνητικές χορδές.

Η φλεγμονή των φωνητικών χορδών μπορεί να προκαλέσει βραχνάδα της φωνής, ενώ μερικοί άνθρωποι μπορεί ακόμη και να χάσουν προσωρινά τη φωνή τους.

Οι άνθρωποι μπορεί να πάθουν λαρυγγίτιδα από την καταπόνηση των φωνητικών τους χορδών με το να φωνάζουν ή να χρησιμοποιούν υπερβολικά τη φωνή τους.

Άλλες αιτίες λαρυγγίτιδας μπορεί να είναι τα εξής:

• αλλεργίες
• το οξύ του στομάχου από παλινδρόμηση οξέος
• ιογενείς λοιμώξεις
• βακτηριακές λοιμώξεις

Αμυγδαλίτιδα

Η αμυγδαλίτιδα είναι η φλεγμονή των αμυγδαλών.

Οι αμυγδαλές είναι ομάδες ιστών που βρίσκονται εκατέρωθεν του φάρυγγα.

Η αμυγδαλίτιδα είναι αποτέλεσμα είτε ιογενούς είτε βακτηριακής λοίμωξης.

Η βακτηριακή αμυγδαλίτιδα μπορεί επίσης να προκληθεί από μόλυνση με βακτήρια στρεπτόκοκκου της ομάδας Α.

Η αμυγδαλίτιδα είναι σπάνια σοβαρή και συχνά υποχωρεί μόνη της ή με μια σύντομη αγωγή αντιβιοτικών από το στόμα.

Ωστόσο, ο γιατρός μπορεί να συστήσει χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών ενός ατόμου εάν η κατάσταση είναι μακροχρόνια ή επαναλαμβάνεται συνεχώς.

Η υποτροπιάζουσα αμυγδαλίτιδα μπορεί να διαγνωστεί εφόσον υπάρχουν ως επτά επεισόδια σε ένα έτος, πέντε επεισόδια σε δύο έτη ή τρία επεισόδια σε τρία έτη.

Οι σχολικές απουσίες ενός παιδιού μπορεί επίσης να αποτελούν παράγοντα στην απόφαση ενός γιατρού να συστήσει την αφαίρεσή τους.

Εάν αναπτυχθεί απόστημα στις αμυγδαλές, μπορεί να χρειαστεί χειρουργική παροχέτευση.

Τα συμπτώματα της αμυγδαλίτιδας και της φαρυγγίτιδας είναι παρόμοια.

Η αμυγδαλίτιδα είναι ουσιαστικά μία υποκατηγορία της φαρυγγίτιδας.

Τα συμπτώματα και των δύο περιλαμβάνουν:

• πονόλαιμο
• ερυθρές και πρησμένες αμυγδαλές
• λευκές ή κίτρινες κουκίδες στις αμυγδαλές
• δυσκολία στην κατάποση
• κοιλιακό άλγος
• πονοκέφαλο
• δυσκαμψία του αυχένα

Έλκη στο λαιμό

Το έλκος είναι μια πληγή γεμάτη πύον που μπορεί να σχηματιστεί στο λαιμό, το στόμα, τις φωνητικές χορδές ή τον οισοφάγο.

Οι αιτίες των ελκών του λαιμού περιλαμβάνουν:

• ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις
• βλάβη στον ιστό που επενδύει το λαιμό
• χημειοθεραπεία
• οξύ του στομάχου από εμετό ή παλινδρόμηση οξέων

Τα συμπτώματα του έλκους του λαιμού είναι παρόμοια με αυτά της φαρυγγίτιδας. Περιλαμβάνουν:

• δυσκολία ή πόνο κατά την κατάποση
• λευκές κηλίδες στο λαιμό
• πυρετό
• ρίγη
• πρησμένους λεμφαδένες
• ναυτία

Πότε να επισκεφθείτε γιατρό

Τα άτομα με φαρυγγίτιδα θα πρέπει να επικοινωνούν με τον γιατρό τους εάν παρουσιάσουν οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:

• συμπτώματα που διαρκούν περισσότερο από 10 ημέρες
• σοβαρή δυσκολία ή πόνο κατά την κατάποση
• δυσκολία στην αναπνοή
• εξάνθημα
• ανικανότητα να πιουν
• αδυναμία κατάποσης εκκρίσεων
• δυσκολία στο άνοιγμα του στόματος
• Αλλαγές στη φωνή

Διάγνωση

Ο πονόλαιμος μπορεί να οφείλεται σε διάφορες υποκείμενες ιατρικές καταστάσεις.

Μολονότι οι ιογενείς λοιμώξεις είναι η πιο συνηθισμένη αιτία φαρυγγίτιδας, εξακολουθεί να είναι σημαντικό να διαγνωστεί σωστά η αιτία, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πάθηση με επιτυχία.

Ο γιατρός συνήθως ξεκινά τη διάγνωση της φαρυγγίτιδας με τη διενέργεια φυσικής εξέτασης. Θα εξετάσει τα υφιστάμενα συμπτώματα του ασθενούς και θα ελέγξει το λαιμό, τα αυτιά και τη μύτη του για ενδείξεις λοίμωξης.

Όταν ένας ασθενής έχει σαφή σημάδια ιογενούς λοίμωξης, ο γιατρός πιθανότατα δεν θα πραγματοποιήσει περαιτέρω εξετάσεις.

Εάν ο γιατρός υποπτεύεται βακτηριακή λοίμωξη, μπορεί να ζητήσει καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση.

Αυτό απαιτεί τη λήψη επιχρίσματος από το λαιμό του ατόμου και την αποστολή του σε εργαστήριο για ανάλυση.

Θεραπεία και σπιτικά γιατροσόφια

Η κατάλληλη θεραπεία για τη φαρυγγίτιδα ποικίλλει ανάλογα με την υποκείμενη αιτία.

Στην περίπτωση των βακτηριακών λοιμώξεων, ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει σε ένα άτομο μια σειρά αντιβιοτικών από το στόμα, όπως η αμοξικιλλίνη ή η πενικιλλίνη.

Τα αντιβιοτικά βοηθούν στη μείωση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη επιπλοκών, όπως ο ρευματικός πυρετός.

Είναι σημαντικό να ολοκληρωθεί το σύνολο της θεραπείας με αντιβιοτικά για να διασφαλιστεί ότι η λοίμωξη έχει υποχωρήσει και να αποφευχθεί η επαναμόλυνση.

Η ιογενής φαρυγγίτιδα δεν ανταποκρίνεται στα αντιβιοτικά και συνήθως υποχωρεί μόνη της. Ωστόσο, τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως η παρακεταμόλη ή η ιβουπροφαίνη, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου και του πυρετού.

Οι σπιτικές θεραπείες που μπορεί να βοηθήσουν στην επιτάχυνση της ανάρρωσης περιλαμβάνουν:

• άφθονη ξεκούραση
• ενυδάτωση
• χρήση υγραντήρα για να προσθέσετε υγρασία στον αέρα
• πιπίλισμα καραμελών για τον λαιμό για να καταπραΰνετε τον λαιμό
• γαργάρες με αλατισμένο νερό
• αλλαγή οδοντόβουρτσας
• κατανάλωση ζεστών ροφημάτων, όπως τσάι, νερό με λεμόνι ή ζωμό

Πρόληψη

Ένα άτομο μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο προσβολής ή μετάδοσης της φαρυγγίτιδας και άλλων λοιμώξεων κάνοντας τα εξής:

• πλένοντας τα χέρια σχολαστικά και τακτικά
• καλύπτοντας το στόμα και τη μύτη όταν βήχει ή φτερνίζεται
• αποφεύγοντας τη στενή επαφή με άτομα που έχουν μεταδοτικές ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις
• αποφεύγοντας το κάπνισμα και την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα
• αποφεύγοντας την από κοινού χρήση τροφίμων και ποτών

Η φαρυγγίτιδα σπάνια αποτελεί σοβαρή πάθηση και συχνά εμφανίζεται μαζί με το κρυολόγημα και τη γρίπη. 

Η ιογενής φαρυγγίτιδα συνήθως υποχωρεί μόνη της μέσα σε μερικές εβδομάδες, αλλά η βακτηριακή φαρυγγίτιδα μπορεί να απαιτεί μια σειρά αντιβιοτικών για την πρόληψη επιπλοκών.

Οι επιπλοκές της φαρυγγίτιδας, όπως ο ρευματικός πυρετός, είναι σπάνιες.

Όποιος έχει σοβαρά, επαναλαμβανόμενα ή επίμονα συμπτώματα θα πρέπει να επισκεφθεί γιατρό.

Η καλή υγιεινή και η κάλυψη του στόματος και της μύτης όταν βήχετε ή φτερνίζεστε μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της προσβολής ή της διασποράς των μικροβίων που μπορεί να προκαλέσουν φαρυγγίτιδα