Παρά το γεγονός ότι τα παιδιά διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για λοιμώξεις του μέσου ωτός (που ονομάζεται επίσης μέση ωτίτιδα), εντούτοις και οι ενήλικες μπορεί να τις εμφανίσουν.
Η απόφραξη της ευσταχιανής σάλπιγγας είναι η συνηθέστερη αιτία ωτίτιδας, καθώς επιτρέπει σε βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις να αναπτυχθούν στο μέσο αυτί.
Η απόφραξη αυτή μπορεί να προκληθεί από κρυολογήματα, αλλεργίες και άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, ενώ οι ευσταχιανές σάλπιγγες των παιδιών είναι πιο επιρρεπείς σε απόφραξη από υγρό ή φλεγμονή σε σχέση με αυτές των ενηλίκων.
Ωτίτιδα: Συνήθεις αιτίες
Η πιο συχνή αιτία της μέσης ωτίτιδας είναι η απόφραξη της ευσταχιανής σάλπιγγας.
Η ευσταχιανή σάλπιγγα είναι μια δίοδος από το πίσω μέρος της μύτης και του λαιμού σας προς το μέσο αυτί σας, το οποίο είναι το τμήμα του αυτιού σας που βρίσκεται πίσω από το τύμπανο.
Η ευσταχιανή σάλπιγγα ρυθμίζει την πίεση του αέρα στο μέσο αυτί και αποχετεύει τις εκκρίσεις.
Όταν καταπίνουμε ή χασμουριόμαστε, οι σάλπιγγες ανοίγουν για λίγο για να εισέλθει αέρας ώστε η πίεση στο μέσο αυτί να είναι ίση με την πίεση έξω από το αυτί.
Απόφραξη της ευσταχιανής σάλπιγγας
Εάν η ευσταχιανή σάλπιγγα αποφραχθεί, ενδέχεται να παγιδευτεί υγρό ή βακτήρια στο εσωτερικό του αυτιού και να προκληθεί λοίμωξη – ωτίτιδα.
Η δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας είναι πιο συχνή στα παιδιά επειδή δεν αποστραγγίζεται τόσο καλά όσο στους ενήλικες – η δίοδος είναι στενότερη και δεν έχει τόση κλίση όσο στους ενήλικες.
Για ορισμένους, η ανεπαρκής αποστράγγιση μπορεί να επιμένει στην ενήλικη ζωή και αποτελεί την κύρια αιτία των λοιμώξεων του μέσου ωτός στους ενήλικες.
Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις, που βρίσκονται στο πίσω μέρος της μύτης κοντά στο άνοιγμα των ευσταχιανών σωλήνων, μπορούν να φράξουν τους σωλήνες εάν διογκωθούν ή φλεγμαίνουν.
Αυτό αποτελεί μεγαλύτερο πρόβλημα στα παιδιά επειδή οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις τους είναι σχετικά μεγαλύτερες σε σχέση με αυτές των ενηλίκων.
Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις βρίσκονται στο οπίσθιο μέρος της μύτης.
Παρά τις διαφορετικές θέσεις στις οποίες μπορούν να εντοπιστούν, οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια) στα παιδιά αποτελούν υπερπλασία του λεμφικού ιστού η οποία οφείλεται σε χρόνια φλεγμονή ή σε αλλεργία του ανωτέρου αναπνευστικού.
Άλλες αιτίες απόφραξης της ευσταχιανής σάλπιγγας είναι η μεγάλου βαθμού σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, μεγάλου βαθμού σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, οι υπερτροφικές ρινικές κόγχες, η χρόνια ρινίτιδα και διάφοροι καλοήθεις ή κακοήθεις όγκοι του ρινοφάρυγγα.
Λοιμογόνοι Μικροοργανισμοί
Τόσο τα βακτήρια όσο και οι ιοί μπορούν να προκαλέσουν λοίμωξη του αυτιού – ωτίτιδα εάν παγιδευτούν στο μέσο αυτί.
- Τα πιο συνηθισμένα βακτήρια που προκαλούν λοιμώξεις του αυτιού είναι ο πνευμονικός στρεπτόκοκκος και ο αιμόφιλος της γρίπης , ενώ λιγότερο συχνές λοιμώξεις οφείλονται στον πυογενή στρεπτόκοκκο και στον χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο.
- Οι ιοί που προκαλούν λοιμώξεις του αυτιού περιλαμβάνουν τους ιούς του κρυολογήματος (ρινοϊούς), τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV), τον ιό της γρίπης και τους εντεροϊούς.
Οι τυπικοί παιδικοί εμβολιασμοί προστατεύουν από ορισμένες από αυτές τις λοιμώξεις και βοηθούν στην πρόληψη των λοιμώξεων του αυτιού.
Συνήθεις παράγοντες κινδύνου
Τα μωρά και τα νήπια ηλικίας 6 μηνών έως 2 ετών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για ωτίτιδα.
Αυτό οφείλεται στη δομή της ευσταχιανής σάλπιγγας και στο γεγονός ότι το ανοσοποιητικό τους σύστημα βρίσκεται ακόμη σε ανάπτυξη.
Οι παράγοντες κινδύνου για την απόφραξη των ευσταχιανών σαλπίγγων και τις λοιμώξεις του μέσου ωτός είναι οι εξής:
Λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος: Τα παιδιά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να κολλήσουν κρυολογήματα, επειδή το ανοσοποιητικό τους σύστημα έχει εκτεθεί λιγότερο στους ιούς (και, ως εκ τούτου, δεν έχει αναπτύξει άμυνα εναντίον τους).
Ωστόσο οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος αποτελούν παράγοντα κινδύνου και για τους ενήλικες.
Αλλεργική ρινίτιδα: Η εποχιακή αλλεργική ρινίτιδα, οι αλλεργίες σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα ή οι χρόνιες αλλεργίες μπορεί να προδιαθέτουν σε λοιμώξεις των αυτιών τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες.
Οι αλλεργίες προκαλούν περισσότερες εκκρίσεις και οι φλεγμονώδεις ενώσεις που απελευθερώνονται μπορούν επίσης να ερεθίσουν και να βλάψουν την εσωτερική επένδυση των αυτιών.
Ο έλεγχος των αλλεργιών μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου. Ωστόσο, τα αντιισταμινικά και τα αποσυμφορητικά δεν έχει διαπιστωθεί ότι ωφελούν στην πρόληψη της μέσης ωτίτιδας στα παιδιά.
Δυσμορφία της ευσταχιανής σάλπιγγας ή κρανιοπροσωπικές (κεφάλι/πρόσωπο) ανωμαλίες που προκαλούν αδυναμία των μυών του ουρανίσκου, όπως η σχιστία της υπερώας.
Σχιστία υπερώας είναι ο διαχωρισμός της οροφής του στόματος δηλαδή του ουρανίσκου. Η σχιστία υπερώας μπορεί να παρουσιαστεί μόνη της ή σε συνδυασμό με σχιστία χείλους και φατνίου.
Η υπερωιοσχιστία μπορεί να αφορά μόνο στους μαλακούς ιστούς ή να επεκτείνεται και προς τα μπροστά και να περιλαμβάνει τα οστά της σκληρής υπερώας.
Το εύρος (φάρδος) της σχιστίας της υπερώας παρουσιάζει ευρύτατες διακυμάνσεις, από πολύ στενή, σχεδόν σχισμοειδής, μέχρι πολύ φαρδιά.
Παθήσεις του βλεννογόνου των αυτιών, της μύτης ή του λαιμού, όπως ιγμορίτιδα
Διογκωμένες δομές στα αυτιά, τη μύτη ή το λαιμό σας, όπως οι αδενοειδείς, οι τουρβίνες ή οι ρινικοί πολύποδες.
Πολύ σπάνια ένας όγκος μπορεί να φράξει την ευσταχιανή σάλπιγγα.
Αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα
Οικογενειακό ιστορικό ευαισθησίας σε λοιμώξεις του αυτιού
Όπως συμβαίνει με πολλές λοιμώξεις, η μη λήψη θεραπείας για μια λοίμωξη του μέσου ωτός μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές, μεταξύ των οποίων η απώλεια ακοής.
Η απώλεια ακοής μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικιακή ομάδα και στα παιδιά προκαλεί καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος εξάπλωσης της λοίμωξης στο μαστοειδές οστό και σε άλλους ιστούς.
Η μαστοειδίτιδα είναι μια βακτηριακή λοίμωξη των μαστοειδών αεροφόρων κυψελών που περιβάλλουν το εσωτερικό και το μέσο αυτί.
Το μαστοειδές οστό, το οποίο είναι γεμάτο από αυτές τις αεροκυψέλες, είναι μέρος του κροταφικού οστού του κρανίου.
Οι μαστοειδείς αεροκυψέλες πιστεύεται ότι προστατεύουν τις ευαίσθητες δομές του αυτιού, ρυθμίζουν την πίεση του αυτιού και ενδεχομένως προστατεύουν το κροταφικό οστό κατά τη διάρκεια τραυματισμού.
Όταν οι μαστοειδείς κυψέλες μολυνθούν ή φλεγμαίνουν, συχνά ως αποτέλεσμα μιας αθεράπευτης λοίμωξης του μέσου ωτός (μέση ωτίτιδα), μπορεί να αναπτυχθεί μαστοειδίτιδα. Επειδή από το μαστοειδές περνούν τόσες πολλές ζωτικές δομές, η λοίμωξη μπορεί να εξαπλωθεί εκτός του μαστοειδούς οστού και να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στην υγεία.
Η οξεία μαστοειδίτιδα προσβάλλει συνήθως τα παιδιά, αλλά μπορεί να προσβληθούν και οι ενήλικες.
Ορισμένοι άνθρωποι έχουν χρόνια μαστοειδίτιδα, μια διαρκή λοίμωξη του μέσου ωτός και του μαστοειδούς που προκαλεί επίμονη εκροή υγρού από το αυτί.
Η παροχή φροντίδας από τον γιατρό σας και η τήρηση των συστάσεων του σε ό,τι αφορά τη θεραπεία μπορούν να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα και να αποφύγετε αυτές τις επιπλοκές.
Παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με τον τρόπο ζωής και τις καθημερινές συνήθειες
Το κάπνισμα ή η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα λοιμώξεων του αυτιού, ιδίως όσον αφορά τα παιδιά.
Η μη ενημέρωση σχετικά με τα συνιστώμενα εμβόλια ή η μη προσοχή για την αποφυγή μεταδοτικών λοιμώξεων μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο.
Η τοποθέτηση αντικειμένων στο αυτί, όπως οι μπατονέτες, ειδικά αν τις επαναχρησιμοποιείτε, μπορεί να εκθέσει τα αυτιά σας σε λοιμώδεις ιούς ή βακτήρια.
Βρέφη και παιδιά
- Εάν επιλέξετε να θηλάσετε, φροντίστε να το κάνετε για τουλάχιστον έξι μήνες, ώστε το μωρό σας να επωφεληθεί από τα αντισώματα του μητρικού σας γάλακτος.
- Κρατήστε το μωρό σας σε όρθια θέση όταν το ταΐζετε με το μπιμπερό. Μην στηρίζετε το μπιμπερό ενώ το παιδί σας είναι ξαπλωμένο.
- Μειώστε τη χρήση πιπίλας μόλις το μωρό σας γίνει 6 μηνών, καθώς ορισμένες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι αυτή αυξάνει τον κίνδυνο λοιμώξεων του αυτιού.
- Αποφύγετε να εκθέτετε τα μωρά και τα παιδιά στον καπνό του τσιγάρου- επηρεάζει τη λειτουργία των ευσταχιανών σαλπίγγων και αυξάνει τον κίνδυνο λοιμώξεων του μέσου ωτός.
- Κάντε το εμβόλιο Prevenar 13, το οποίο προστατεύει από λοιμώξεις του αυτιού από 13 υποτύπους πνευμονιόκοκκου , και το ετήσιο εμβόλιο κατά της γρίπης.
- Αναθέστε την τυχόν αφαίρεση του κεριού των αυτιών σε παιδίατρο. Οι μπατονέτες και άλλα αντικείμενα μπορεί να φράξουν και να ερεθίσουν τους ακουστικούς πόρους, οδηγώντας σε μόλυνση.
Ενήλικες
- Σταματήστε το κάπνισμα και αποφύγετε το παθητικό κάπνισμα.
- Χρησιμοποιείστε ένα αποσυμφορητικό όταν είστε κρυωμένοι ή πριν επιβιβαστείτε σε αεροπλάνο, έτσι ώστε οι ευσταχιανές σάλπιγγες σας να είναι λιγότερο πιθανό να φράξουν όταν θα υπάρξει αλλαγή στην πίεση του αέρα κατά την άνοδο και την κάθοδο.
Αποφύγετε να προσπαθείτε να καθαρίσετε το κερί των αυτιών σας χρησιμοποιώντας μπατονέτες ή άλλα αντικείμενα.
