Αν παρατηρείτε πληγές στα χείλη που δεν επουλώνονται τότε μπορεί να πάσχετε από χειλίτιδα. Ο όρος χειλίτιδα περιλαμβάνει μια ομάδα φλεγμονωδών παθήσεων που προκαλούν ερυθρότητα, ξηρότητα, απολέπιση και φαγούρα στο δέρμα των χειλιών. Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες της χειλίτιδας, όπως λοιμώξεις, αλλεργίες, ερεθιστικές ουσίες, ακόμη και συνηθισμένες συμπεριφορές όπως το γλείψιμο των χειλιών.
Η διάγνωση της χειλίτιδας μπορεί συνήθως να γίνει με την εξέταση του ιατρικού σας ιστορικού και την εξέταση του στόματος και των χειλιών σας. Άλλες εξετάσεις, όπως η δοκιμασία επιθέματος ή η βιοψία δέρματος, μπορεί να ζητηθούν εάν υπάρχει υποψία αλλεργίας, φλεγμονώδους πάθησης ή κακοήθειας (καρκίνου). Η θεραπεία εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία.
Τα συμπτώματα της χειλιτίτιδας
Υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τύποι χειλίτιδας, αλλά όλοι τους εμφανίζουν πολλά κοινά συμπτώματα, όπως:
- Ξηρότητα των χειλιών
- Ερυθρότητα
- Πρήξιμο
- Απολέπιση ή ξεφλούδισμα
- Σκασίματα ή σχισίματα του χείλους
- Ευαισθησία
- Κνησμός (φαγούρα) και αίσθημα καύσου
- Δημιουργία κρούστας στις γωνίες του στόματος
- Δυσχρωμία των χειλιών (αλλαγή του χρώματος)
Εάν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα, η χειλίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε δευτεροπαθή λοίμωξη κατά την οποία βακτήρια εισέρχονται σε μια ρωγμή ή εκδορά στο δέρμα και προκαλούν λοίμωξη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες ουλές, δυσχρωμία και πάχυνση του χείλους.
Τύποι και αιτίες της Χειλίτιδας
Η χειλίτιδα χαρακτηρίζεται από φλεγμονή, τη φυσική αντίδραση του οργανισμού σε τραυματισμούς, λοιμώξεις ή ασθένειες. Η φλεγμονή προκαλεί τη διόγκωση των ιστών σε συνδυασμό με πόνο, ερυθρότητα και θερμότητα.
Εκζεματική χειλίτιδα
Η εκζεματική χειλίτιδα είναι η πιο κοινή μορφή χειλίτιδας κατά την οποία αναπτύσσεται έκζεμα (ατοπική δερματίτιδα) στα χείλη. Πρόκειται για μια μη μεταδοτική κατάσταση που προκαλείται από μη φυσιολογική ανοσολογική απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Η εκζεματική χειλίτιδα είναι πιο συχνή σε άτομα με άλλες ατοπικές (σχετιζόμενες με αλλεργίες) παθήσεις, όπως η αλλεργική ρινίτιδα, οι τροφικές αλλεργίες και το άσθμα.
Στην περίπτωση της εκζεματικής χειλίτιδας, τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν εκτίθεστε σε ερεθίσματα που προκαλούν αλλεργία (τα λεγόμενα αλλεργιογόνα) ή που ερεθίζουν το δέρμα (οι λεγόμενες ερεθιστικές ουσίες). Ανάλογα με την αιτία, τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν έως και τρεις εβδομάδες.
Πιθανές αιτίες για την εκζεματική χειλίτιδα είναι οι εξής:
- Κραγιόν ή lip balms
- Οδοντόκρεμα ή στοματικό διάλυμα
- Τροφικά αλλεργιογόνα
- Καουτσούκ ή λατέξ (όπως όταν μασάτε μια γόμα)
- Μέταλλα όπως το νικέλιο, το κοβάλτιο ή ο χρυσός
- Αντηλιακό
- Ορισμένα τοπικά φάρμακα όπως η βακιτρακίνη
- Πρόσθετα τροφίμων όπως η προπυλενογλυκόλη
- Χρόνιο γλείψιμο των χειλιών
- Κρύες, ξηρές θερμοκρασίες
Γωνιώδης χελιτίδα (ενδέχεται να το δείτε και ως γωνιακή στοματίτιδα ή συγχειλίτιδα)
Η γωνιώδης χειλίτιδα είναι μια μορφή χειλίτιδας που επηρεάζει τις γωνίες του στόματος. Εμφανίζεται όταν το σάλιο συγκεντρώνεται σε σχισμές και, κατά τη διαδικασία της εξάτμισης, αντλεί πλεονάζουσα υγρασία από το δέρμα, με αποτέλεσμα αυτό να ξηραίνεται και να σκάει.
Η δευτεροπαθής λοίμωξη είναι συχνή στη γωνιώδη χειλίτιδα. Σε αυτήν ανήκει η λοίμωξη από τον μύκητα Candida albicans ή το βακτήριο Staphylococcus aureus (χρυσίζων σταφυλόκοκκος).
Η γωνιώδης χειλίτιδα συχνά υποχωρεί μέσα σε δύο εβδομάδες όταν θεραπεύεται, αλλά μπορεί να επιμείνει για εβδομάδες αν αφεθεί χωρίς θεραπεία.
Ορισμένα άτομα είναι πιο επιρρεπή στο να εμφανίσουν γωνιώδη χειλίτιδα, όπως τα άτομα με διαβήτη, τα άτομα με ανεπάρκεια σιδήρου ή βιταμίνης Β και τα άτομα που φορούν οδοντοστοιχίες. Τα φάρμακα που προκαλούν ξηρότητα, όπως το Accutane (ισοτρετινοΐνη), μπορούν επίσης να προκαλέσουν γωνιώδη χειλίτιδα.
Τα παιδιά που έχουν σιελόρροια, πιπιλίζουν τον αντίχειρά τους ή γλείφουν τα χείλη τους κατά τη διάρκεια του χειμώνα διατρέχουν επίσης κίνδυνο.
Ακτινική χειλίτιδα
Η ακτινική χειλίτιδα ονομάζεται επίσης ηλιακή χειλίτιδα επειδή προκαλείται από τη μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο. Είναι πιο συχνή στο κάτω χείλος απ’ ό,τι στο άνω χείλος.
Η ακτινική χειλίτιδα είναι μια μορφή προκαρκινικής βλάβης που σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εξελιχθεί σε έναν τύπο καρκίνου του δέρματος που ονομάζεται ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC). Προσβάλλει συχνότερα τα ανοιχτόχρωμα άτομα που περνούν πολύ χρόνο στον ήλιο χωρίς την κατάλληλη αντηλιακή προστασία.
Η ακτινική χειλίτιδα προσβάλλει επίσης άτομα που εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους για πολλές ώρες, όπως οι εργάτες αλιείας, δασοκομίας ή οικοδομών.
Σπάνιοι τύποι χειλίτιδας
Υπάρχουν και άλλοι ασυνήθιστοι τύποι χειλίτιδας, όπως:
- Απολεπιστική χειλίτιδα: Αυτή είναι μια σπάνια πάθηση που επηρεάζει κυρίως τους νεότερους ενήλικες και προκαλεί τη συνεχή απολέπιση των χειλιών. Η αιτία είναι άγνωστη, αλλά φαίνεται να συνδέεται με επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές όπως το πιπίλισμα των χειλιών, το δάγκωμα των χειλιών ή το γλείψιμο των χειλιών.
- Αδενική χειλίτιδα: Πρόκειται για μια σπάνια πάθηση που προσβάλλει κυρίως ηλικιωμένους λευκούς ενήλικες, κατά την οποία οι σιελογόνοι αδένες παράγουν παχύτερες και πιο άφθονες ποσότητες σάλιου (ιδίως όταν το άτομο κοιμάται). Προκαλεί κιτρινωπές πλάκες ή κρούστες στο δέρμα των χειλιών.
- Κοκκιωματώδης χειλίτιδα: Πρόκειται για μια πάθηση που συνήθως προσβάλλει νεαρούς ενήλικες, οι οποίοι εμφανίζουν επίμονο, ανώδυνο πρήξιμο των χειλιών. Η αιτία είναι άγνωστη, αν και ορισμένοι υποψιάζονται ότι μπορεί να είναι μια μορφή αυτοάνοσης διαταραχής.
Διάγνωση
Κατά τη διάγνωση της χειλίτιδας, ο γιατρός σας θα εξετάσει το ιατρικό σας ιστορικό, καθώς και την έκθεσή σας σε καλλυντικά, τρόφιμα, αλλεργιογόνα ή ερεθιστικές ουσίες. Θα πραγματοποιήσει επίσης μια εξέταση του στόματος και των χειλιών από κοντά.
Θεραπεία της χειλίτιδας
Η χειλίτιδα μπορεί να θεραπευτεί στις περισσότερες περιπτώσεις, αλλά η θεραπεία εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία.
- Εκζεματική χειλίτιδα
Τα τοπικά κορτικοστεροειδή (στεροειδή) χρησιμοποιούνται συνήθως για τη θεραπεία της εκζεματικής χειλίτιδας. Αυτά εφαρμόζονται στα χείλη προκειμένου να μειωθεί η φλεγμονή.
Το lip balm ή ένα μαλακτικό, όπως η βαζελίνη, μπορεί να διατηρήσει το δέρμα ενυδατωμένο και να μειώσει την ξηρότητα. Μια αντιβιοτική κρέμα που χορηγείται χωρίς συνταγή, όπως η Neosporin, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της λοίμωξης.
Εάν εντοπιστεί κάποιο συγκεκριμένο αλλεργιογόνο ή ερεθιστικός παράγοντας, είναι σημαντικό να τα αποφεύγετε όποτε είναι δυνατόν. Θα πρέπει επίσης να δοθεί έμφαση σε αλλαγές της συμπεριφοράς, όπως η αποφυγή του γλειψίματος των χειλιών.
- Γωνιώδης χελιτίδα
Για τη γωνιώδη χειλίτιδα, μπορεί να συνταγογραφηθεί ένα τοπικό αντιμυκητιασικό για την αντιμετώπιση της υποκείμενης λοίμωξης από μύκητες, ενώ ένα τοπικό αντιβιοτικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία μιας υποκείμενης βακτηριακής λοίμωξης. Ένα προστατευτικό βάλσαμο για τα χείλη ή μια κρέμα φραγμού, όπως το οξείδιο του ψευδαργύρου ή η βαζελίνη, μπορεί επίσης να βοηθήσει.
Η βελτίωση της στοματικής υγιεινής, όπως ο καθημερινός καθαρισμός των τεχνητών οδοντοστοιχιών, είναι σημαντική. Συμπληρώματα βιταμίνης Β ή σιδήρου μπορεί να συνταγογραφηθούν εάν έχει διαπιστωθεί κάποια υποκείμενη ανεπάρκεια.
- Ακτινική χειλίτιδα
Υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές επιλογές για την ακτινική χειλίτιδα, ανάλογα με τη σοβαρότητά της:
- Χειρουργική εκτομή: Η αφαίρεση της δερματικής βλάβης με νυστέρι.
- Κρυοθεραπεία: Η αφαίρεση του προσβεβλημένου δέρματος με ψύξη υπό το μηδέν
- Αφαίρεση με λέιζερ: Η αφαίρεση του προσβεβλημένου δέρματος με λέιζερ
- Φωτοδυναμική θεραπεία: Χρησιμοποιεί τοπικές ουσίες που αντιδρούν στο υπεριώδες (UV) φως για τη μείωση της βλάβης
- Τοπική χημειοθεραπεία: Χρησιμοποιεί φάρμακα που καταπολεμούν τον καρκίνο, όπως η φθοριοουρακίλη, για να σκοτώσει τα κύτταρα
- Τοπική ανοσοθεραπεία: Χρησιμοποιεί φάρμακα όπως η ιμικουιμόδη που διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα για να σταματήσει την ανάπτυξη των προκαρκινικών κυττάρων
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψης της χειλίτιδας;
Ορισμένα μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να αποφύγετε τη γωνιώδη cheilitis είναι τα εξής:
- Μην γλείφετε τα χείλη σας.
- Προστατέψτε τα χείλη με ένα μαλακτικό, όπως βαζελίνη ή οξείδιο του ψευδαργύρου.
- Αντικαταστήστε τις οδοντοστοιχίες ή τα εμφυτεύματα δοντιών που δεν εφαρμόζουν καλά, αν κάποιο από αυτά αποτελεί αιτία.
- Πριν από τον ύπνο, αφαιρέστε και μουλιάστε τις οδοντοστοιχίες κατά τη διάρκεια της νύχτας σε 10 σταγόνες γλυκονικής χλωρεξιδίνης ή χλωρίνη αραιωμένη σε νερό.
