Ως αναιμία ορίζεται ο αριθμός, το μέγεθος ή η λειτουργικότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων (RBC) που είναι χαμηλότερα από το φυσιολογικό. Δεν είναι ασυνήθιστο πρόβλημα και συνήθως μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Τα ερυθρά σας αιμοσφαίρια περιέχουν αιμοσφαιρίνη, μια πρωτεΐνη που περιέχει σίδηρο και μεταφέρει οξυγόνο σε ολόκληρο το σώμα σας. Όταν δεν έχετε αρκετά από αυτά τα κύτταρα ή όταν δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε, μπορεί να αισθάνεστε ότι έχετε μειωμένη ενέργεια και μπορεί επίσης να έχετε άλλα συμπτώματα, όπως το να κρυώνετε συνεχώς, να έχετε πονοκεφάλους και ζαλάδες.
Συνήθως, η αναιμία αναπτύσσεται σταδιακά και οι άνθρωποι μερικές φορές συνηθίζουν τις συνέπειες, μέχρι που τα συμπτώματα ξαφνικά χειροτερεύουν αισθητά. Αυτό το άρθρο εξηγεί τις αιτίες, τα συμπτώματα και τη διαχείριση της αναιμίας.
Συνηθισμένες αιτίες της αναιμίας
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές αιτίες αναιμίας. Συνήθως η αναιμία αναπτύσσεται λόγω ανεπάρκειας στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων ή υπερβολικής απώλειας ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Οι πιο συχνές αιτίες αναιμίας είναι οι διατροφικές ανεπάρκειες, οι οποίες μπορεί να αφορούν χαμηλή ποσότητα βιταμίνης Β12, ανεπάρκεια σιδήρου ή ανεπάρκεια πρωτεϊνών.
Στις αιτίες της αναιμίας συγκαταλέγονται:
- Κακή διατροφή λόγω διατροφής που είναι χαμηλή σε βιταμίνη Β12, σίδηρο ή πρωτεΐνη
- Γαστρεντερική πάθηση που οδηγεί σε μειωμένη απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τη διατροφή
- Ταχεία αιμορραγία μετά από τραυματισμό
- Χειρουργική απώλεια αίματος
- Αργή, χρόνια απώλεια αίματος λόγω γαστρεντερικής αιμορραγίας, νόσου της ουροδόχου κύστης ή βαριάς εμμηνορροϊκής αιμορραγίας
- Συγγενείς (παρούσες κατά τη γέννηση) διαταραχές των ερυθροκυττάρων, όπως η δρεπανοκυτταρική νόσος
- Καρκίνος ή χημειοθεραπεία
- Χρόνια ηπατική ή νεφρική νόσος
- Έκθεση σε μόλυβδο
- Λοιμώξεις, όπως η ελονοσία, μια παρασιτική λοίμωξη που εμφανίζεται κυρίως σε ορισμένες τροπικές περιοχές
Ορισμένες από αυτές τις καταστάσεις, όπως η απώλεια αίματος μετά από τραυματισμό, προκαλούν αιφνίδια και σοβαρή αναιμία. Για παράδειγμα, ορισμένοι τύποι καρκίνου, όπως ο καρκίνος του παγκρέατος, ενδέχεται να επιδεινωθούν ραγδαία, οδηγώντας σε απότομη εκδήλωση αναιμίας. Αντίθετα, η τοξικότητα από μόλυβδο ή η ηπατική νόσος μπορεί να εξελίσσονται αργά, οδηγώντας σε σταδιακή επιδείνωση της αναιμίας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της αναιμίας;
Η αναιμία -μια κατάσταση που ορίζεται από τη μη ύπαρξη αρκετών υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων- σημαίνει ότι τα όργανα και οι υπόλοιποι ιστοί σας δεν λαμβάνουν φυσιολογική ποσότητα οξυγόνου. Αυτό ακούγεται πολύ σοβαρό, και ασφαλώς μπορεί να είναι. Αλλά τα συμπτώματα της αναιμίας ποικίλλουν ανάλογα με την έκταση της κατάστασης, καθώς και με τον τύπο της αναιμίας που έχετε.
Πολλοί άνθρωποι με ήπια αναιμία στην πραγματικότητα δεν έχουν καθόλου σημάδια ή συμπτώματα. Ή αν έχουν, μπορεί να αποδίδουν κάποια από αυτά σε άλλες αιτίες. Η κόπωση είναι ένα σύμπτωμα αναιμίας που συνήθως παραβλέπεται.
Καθώς όμως η αναιμία επιδεινώνεται ή γίνεται σοβαρή, μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από σοβαρά συμπτώματα, όπως ζάλη ή δύσπνοια. Οι επιπλοκές, όπως τα καρδιακά προβλήματα, μπορεί να γίνουν απειλητικές για τη ζωή.
Συνήθη συμπτώματα
Αναιμία σημαίνει ότι υπάρχει μείωση των ερυθρών αιμοσφαιρίων ή της πρωτεΐνης αιμοσφαιρίνης σε αυτά τα κύτταρα η οποία είναι απαραίτητη για τη μεταφορά οξυγόνου σε ολόκληρο το σώμα σας. Τα σημεία και τα συμπτώματα της αναιμίας έχουν την τάση να εντείνονται σταδιακά καθώς η αναιμία επιδεινώνεται.
Τα συνήθη συμπτώματα οποιουδήποτε τύπου αναιμίας είναι τα εξής:
- Κόπωση ή έλλειψη ενέργειας
- Αδυναμία
- Χλωμό δέρμα
- Κιτρινωπό δέρμα
Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ανεξάρτητα από τη σοβαρότητα της αναιμίας, αλλά συνήθως εμφανίζονται πιο έντονα σε περιπτώσεις σοβαρής αναιμίας.
Καθώς η αναιμία εξελίσσεται, μπορεί να εμφανίσετε και άλλα συμπτώματα όπως:
- Ζάλη
- Πονοκεφάλους
- Αυξημένη δίψα
- Ευερεθιστότητα
- Εύκολους μώλωπες
- Πληγωμένη γλώσσα
- Κράμπες στο κάτω μέρος του ποδιού κατά την άσκηση
- Μειωμένη ανοχή στην άσκηση
Δεδομένου ότι τα συμπτώματα της αναιμίας είναι σταδιακά και παρόμοια με τα συμπτώματα άλλων ασθενειών, συχνά παραβλέπονται.
Εάν έχετε σοβαρή αναιμία, μπορεί επίσης να εμφανίσετε πιο σοβαρά συμπτώματα, όπως
- Δύσπνοια
- Λιποθυμία ή παρ’ ολίγον λιποθυμία
- Γρήγορη αναπνοή (ταχύπνοια)
- Γρήγορο καρδιακό παλμό (ταχυκαρδία)
- Ακανόνιστο καρδιακό παλμό (αρρυθμία)
Δεδομένου ότι η αναιμία οδηγεί σε έλλειψη επαρκούς οξυγόνου σε ολόκληρο τον οργανισμό, ο εγκέφαλος μπορεί επίσης να στερηθεί οξυγόνο και αυτό μπορεί μερικές φορές να οδηγήσει σε εγκεφαλική βλάβη.
Κακοήθης αναιμία
Η αναιμία λόγω έλλειψης βιταμινών εμφανίζεται όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να παράγει αρκετά υγιή ερυθρά αιμοσφαίρια λόγω των χαμηλών επιπέδων σε ορισμένες βιταμίνες. Μια σπάνια μορφή αναιμίας ανεπάρκειας βιταμινών που ονομάζεται κακοήθης αναιμία είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας απορρόφησης της βιταμίνης Β12.
Η κακοήθης αναιμία συχνά οφείλεται σε μια αυτοάνοση κατάσταση κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται εσφαλμένα στα κύτταρα που επενδύουν το στομάχι και τα οποία παράγουν μια πρωτεΐνη που απαιτείται για τη μετακίνηση και την απορρόφηση της Β12.
Τα συμπτώματα της κακοήθους αναιμίας περιλαμβάνουν:
- Μυρμήγκιασμα, αίσθημα τσιμπημάτων (που ονομάζεται επίσης “καρφίτσες και βελόνες” ή παραισθησία)
- Μυϊκή αδυναμία
- Αταξία: Αδυναμία εκούσιου συντονισμού και ελέγχου των μυϊκών σας κινήσεων, η οποία μπορεί να επηρεάσει την κίνηση των ματιών, την ομιλία και την κατάποση
- Προβλήματα στο πεπτικό σύστημα, όπως φούσκωμα, ναυτία και απώλεια όρεξης
- Διογκωμένο συκώτι
Τα συμπτώματα της σοβαρής κακοήθους αναιμίας μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν:
- Σύγχυση
- Κατάθλιψη
- Προβλήματα μνήμης ή άνοια
Αιμολυτική αναιμία
Η αιμολυτική αναιμία εκδηλώνεται όταν τα ερυθρά αιμοσφαίρια καταστρέφονται ταχύτερα από ό,τι δημιουργούνται.
Αυτή η σπάνια μορφή αναιμίας μπορεί να προκληθεί από κληρονομικές παθήσεις του αίματος, όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία, ή από μια ανοσολογική αντίδραση που έχει ως συνέπεια το ανοσοποιητικό σας σύστημα να επιτίθεται λανθασμένα στα ερυθρά αιμοσφαίρια ή σε υγιείς ιστούς.
Τα συμπτώματα της αιμολυτικής αναιμίας είναι τα εξής:
- Πόνος στην άνω κοιλιακή χώρα
- Καφέ ή κοκκινωπά ούρα
- Ανατριχίλες
Συμπτώματα της σοβαρής αναιμίας
Η αναιμία μπορεί να ποικίλλει σε σοβαρότητα. Ακόμη και η ήπια αναιμία απαιτεί θεραπεία, αλλά η σοβαρή αναιμία μπορεί να αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό. Μπορεί να αναπτύξετε μια οξεία μορφή αναιμίας ή μια χρόνια μορφή μπορεί να επιδεινωθεί ξαφνικά.
Οι επιπτώσεις της σοβαρής αναιμίας μπορεί να είναι εμφανείς και μπορεί να συμπεριλαμβάνουν υπερβολική ζάλη ή απώλεια συνείδησης. Μερικές φορές η σοβαρή αναιμία μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ουσιαστικό κίνδυνο για την υγεία σας, όπως καρδιακή ανεπάρκεια ή στέρηση του οξυγόνου στον εγκέφαλο ή σε άλλα όργανα.
Τα ακόλουθα συμπτώματα υποδηλώνουν μια επείγουσα κατάσταση που προκαλείται από αναιμία:
- Αίσθημα ότι πρόκειται να λιποθυμήσετε
- Αίσθημα παλμών της καρδιάς
- Γρήγορος καρδιακός ρυθμός
- Χαμηλή αρτηριακή πίεση, την οποία θα μπορούσατε να μετρήσετε στο σπίτι
- Δύσπνοια
- Χαμηλός κορεσμός οξυγόνου στο αίμα, ο οποίος μπορεί να μετρηθεί με παλμικό οξύμετρο στο σπίτι
- Απώλεια συνείδησης
Εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από αυτά τα σημεία ή συμπτώματα, ζητήστε αμέσως επείγουσα ιατρική βοήθεια.
Εάν έχετε διαγνωστεί με μια χρόνια μορφή αναιμίας, θα πρέπει να έχετε ένα σχέδιο δράσης για να ξέρετε τι πρέπει να κάνετε εάν τα συμπτώματά σας επιδεινωθούν.
Αυτό το σχέδιο μπορεί να απαιτεί να καλέσετε τον γιατρό σας ή να αναζητήσετε επείγουσα φροντίδα ή επείγουσα περίθαλψη εάν ζαλιστείτε ή έχετε χαμηλή αρτηριακή πίεση.
Επείγουσα θεραπεία αναιμίας
Η θεραπεία για σοβαρή, οξεία αναιμία μπορεί να περιλαμβάνει μετάγγιση αίματος. Αυτή η διαδικασία αναπληρώνει το αίμα από έναν συμβατό δότη για να αποφευχθεί μόνιμη βλάβη των οργάνων ή ο θάνατος. Ενδοφλέβια (IV) υγρά, ηλεκτρολύτες και φάρμακα μπορεί επίσης να χρειαστούν για την αντιμετώπιση της υψηλής ή χαμηλής αρτηριακής πίεσης. Μερικές φορές είναι απαραίτητο το συμπληρωματικό οξυγόνο.
Μπορεί να χορηγηθεί αναπλήρωση σιδήρου ή βιταμίνης Β12, ώστε ο οργανισμός να μπορεί να παράγει αρκετά υγιή ερυθρά αιμοσφαίρια. Μπορεί να χορηγηθούν και άλλες θεραπείες, ανάλογα με τα αίτια της αναιμίας.
Θεραπεία και διαχείριση της αναιμίας σε καθημερινή βάση
Η θεραπεία της υποκείμενης αιτίας της αναιμίας μπορεί να βελτιώσει τον αριθμό ή τη λειτουργία των ερυθρών αιμοσφαιρίων σας. Συμπληρώματα σιδήρου ή βιταμίνης Β12 μπορεί να συνιστώνται εάν έχετε ανεπάρκεια, αλλά δεν είναι κατάλληλα για όλες τις περιπτώσεις αναιμίας.
Είναι σημαντικό να διαγνωστεί η αιτία πριν από την αυτο-θεραπεία με συμπληρώματα.
Η πρόληψη της αναιμίας βασίζεται κυρίως στη διατήρηση μιας υγιεινής, ισορροπημένης διατροφής. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εξασφαλίσετε ότι λαμβάνετε μια ποικιλία βιταμινών και μετάλλων, ιδίως σίδηρο, φυλλικό οξύ και βιταμίνη Β12.
Εάν ακολουθείτε κυρίως φυτική διατροφή (χορτοφάγος ή vegan), μπορεί να χρειαστείτε συμπληρώματα για να αποφύγετε την αναιμία, καθώς τέτοιες δίαιτες μπορεί να μην έχουν αρκετή βιταμίνη Β12. Θα πρέπει να συζητήσετε τις προτάσεις για συμπληρώματα με τον γιατρό σας.
