Οι πολύποδες του ενδομητρίου είναι μη φυσιολογικοί όγκοι που σχηματίζονται εντός του βλεννογόνου της μήτρας. Οι όγκοι αυτοί αποκαλούνται επίσης πολύποδες της μήτρας. Η ακριβής αιτία τους είναι άγνωστη, αλλά πιστεύεται ότι παίζει ρόλο η διέγερση από την ορμόνη οιστρογόνα.
Οι πολύποδες του ενδομητρίου είναι συνήθως καλοήθεις (όχι καρκινικοί) και συχνά δεν προκαλούν συμπτώματα (είναι ασυμπτωματικοί). Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα που μπορεί να προκαλέσουν είναι η μη φυσιολογική αιμορραγία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι πολύποδες του ενδομητρίου μπορεί να προκαλέσουν υπογονιμότητα.
Η θεραπεία για τους πολύποδες της μήτρας προβλέπει τη χειρουργική τους αφαίρεση, η οποία όμως δεν είναι πάντα απαραίτητη. Αυτό το άρθρο θα εξετάσει τις θεραπευτικές επιλογές για τους πολύποδες του ενδομητρίου και θα εξηγήσει γιατί μπορεί να απαιτείται θεραπεία. Παράλληλα, παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις αιτίες και τους παράγοντες κινδύνου των πολυπόδων της μήτρας.
Πολύποδες του ενδομητρίου: Ένα ως επί το πλείστον καλοήθες παθολογικό εύρημα
Οι πολύποδες του ενδομητρίου σχηματίζονται από υπερανάπτυξη κυττάρων εντός του βλεννογόνου της μήτρας. Περιέχουν αδένες, συνδετικό ιστό και αιμοφόρα αγγεία. Οι μη φυσιολογικές κυτταρικές μεταβολές συχνά συνδέονται με κακοήθεια, αλλά η συντριπτική πλειονότητα των πολυπόδων του ενδομητρίου δεν οδηγεί σε καρκίνο.
Η μετάβαση στην εμμηνόπαυση επέρχεται όταν η περίοδός σας σταματά οριστικά. Οι πολύποδες του ενδομητρίου είναι συχνοί μετά την εμμηνόπαυση και σε γυναίκες που δεν έχουν ακόμη περάσει την εμμηνόπαυση. Τα ποσοστά κακοήθειας είναι μικρά και στις δύο αυτές ομάδες, αλλά διαφέρουν ανάλογα με την κατάσταση της εμμηνόπαυσης.
Σύμφωνα με ανασκόπηση 51 μελετών του 2019, το 1,12% των πολυπόδων του ενδομητρίου διαγνώστηκαν ως καρκινικοί σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες είχαν υψηλότερο ποσοστό κακοήθειας 4,93%. Αυτή η ανασκόπηση διαπίστωσε επίσης ότι ο κίνδυνος κακοήθειας ήταν μεγαλύτερος σε γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας που ήταν συμπτωματικές παρά ασυμπτωματικές.
Εάν ο γιατρός υποψιάζεται ότι έχετε κακοήθεις πολύποδες, θα σας συστήσει βιοψία ενδομητρίου. Κατά τη βιοψία λαμβάνονται χειρουργικά δείγματα ενός πολύποδα ή ιστού του ενδομητρίου. Το δείγμα θα αναλυθεί στο μικροσκόπιο από έναν παθολογοανατόμο. Οι παθολογοανατόμοι είναι ειδικοί γιατροί που εξετάζουν και αναλύουν τους ιστούς και τα υγρά του σώματος στο εργαστήριο.
Παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση για την αφαίρεση του πολύποδα του ενδομητρίου
Οι παράγοντες που μπορεί να υποδεικνύουν την ανάγκη αφαίρεσης του ενδομητρικού πολύποδα είναι οι εξής:
- Ηλικία
- Βάρος
- Σοβαρότητα των συμπτωμάτων
- Μέγεθος του πολύποδα ή των πολυπόδων
- Ιατρικό ιστορικό, συμπεριλαμβανομένου του ιστορικού λήψης ορισμένων φαρμάκων
Οι πολύποδες του ενδομητρίου μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την ικανότητά σας να μείνετε έγκυος. Αποτελούν επίσης πιθανή αιτία αποβολής. Ο γιατρός σας θα σας συστήσει διαγνωστικές εξετάσεις εάν έχετε πρόβλημα να μείνετε ή να παραμείνετε έγκυος. Εάν βρεθούν πολύποδες της μήτρας, πιθανότατα θα συστηθεί η αφαίρεσή τους.
Εάν έχετε περάσει την εμμηνόπαυση και έχετε έναν ή περισσότερους πολύποδες οποιουδήποτε μεγέθους, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει την αφαίρεσή τους εάν προκαλούν μη φυσιολογική αιμορραγία. Θα ληφθούν επίσης υπόψη οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με εσάς.
Παρόλο που ο κίνδυνος είναι μικρός, οι πολύποδες μπορεί να εξελιχθούν σε καρκινικούς. Κάτι τέτοιο μπορεί να είναι πιθανότερο εάν έχετε ορισμένους παράγοντες κινδύνου, όπως το να έχετε λάβει Nolvadex (ταμοξιφαίνη), ένα φάρμακο για τον καρκίνο του μαστού.
Συμπτώματα που προκαλούν οι πολύποδες (και η απουσία συμπτωμάτων)
Οι ασυμπτωματικοί πολύποδες μερικές φορές συρρικνώνονται ή υποχωρούν από μόνοι τους χωρίς ιατρική παρέμβαση. Εάν βρίσκεστε σε προεμμηνοπαυσιακή ηλικία και έχετε πολύποδες που δεν προκαλούν συμπτώματα, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει συνεχείς εξετάσεις και παρακολούθηση και όχι αφαίρεση. Η παρακολούθηση παρέχει ένα χρονικό παράθυρο κατά τη διάρκεια του οποίου οι πολύποδες μπορούν να αξιολογηθούν για αλλαγές που ενδέχεται να επιβάλουν την αφαίρεσή τους.
Η υπογονιμότητα αποτελεί σύμπτωμα των πολυπόδων. Στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, οι ασυμπτωματικοί πολύποδες δεν απαιτούν θεραπεία, εκτός εάν παρεμποδίζουν την ικανότητά σας να μείνετε έγκυος ή να παραμείνετε έγκυος.
Περίπου το 50% όλων των περιπτώσεων μη φυσιολογικής κολπικής αιμορραγίας αποδίδεται σε πολύποδες της μήτρας. Η μη φυσιολογική αιμορραγία μπορεί να εμφανιστεί ως:
- Αιμορραγία ή κηλίδες μεταξύ των περιόδων
- Πολύ βαριές περίοδοι
- Αιμορραγία ή κηλίδες μετά την εμμηνόπαυση
- Αιμορραγία κατά τη διάρκεια ορμονικής θεραπείας
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση πολυπόδων στη μήτρα
Ο λόγος για τον οποίο ορισμένες γυναίκες εμφανίζουν πολύποδες του ενδομητρίου και άλλες όχι, δεν είναι απολύτως κατανοητός. Οι διεγερτικές επιδράσεις των οιστρογόνων, μιας ορμόνης που ρυθμίζει το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα, φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο. Η επένδυση του ενδομητρίου της μήτρας περιέχει σε αφθονία υποδοχείς οιστρογόνων. Οι διακυμάνσεις στα επίπεδα των οιστρογόνων μπορεί να προκαλέσουν την ανάπτυξη των πολυπόδων.
Παράγοντες όπως η ηλικία μπορεί να επηρεάσουν τον κίνδυνο. Οι ενδομήτριοι πολύποδες είναι πιο συχνοί σε γυναίκες ηλικίας 40 έως 49 ετών και σπάνιοι σε γυναίκες κάτω των 20 ετών. Η περιεμμηνόπαυση, η περίοδος που προηγείται της εμμηνόπαυσης, συχνά ξεκινά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας των 40 ετών, όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων παρουσιάζουν διακυμάνσεις.
Διάφοροι παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με την αύξηση των οιστρογόνων και τον σχηματισμό πολυπόδων του ενδομητρίου. Σε αυτούς ανήκουν:
- Η παχυσαρκία
- Η λήψη ταμοξιφαίνης
- Η λήψη φαρμάκων θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης (HRT)
- Η ύπαρξη συνδρόμου Lynch (κληρονομική πάθηση που αυξάνει τους κινδύνους εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου και του ενδομητρίου)
- Το σύνδρομο Cowden (μια σπάνια κληρονομική πάθηση που αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του ενδομητρίου)
Πώς διαγιγνώσκονται οι πολύποδες του ενδομητρίου;
Οι πολύποδες του ενδομητρίου διαγιγνώσκονται μέσω απεικονιστικών εξετάσεων και μέσω βιοψίας ενδομητρίου, ως εξής:
Ο τύπος της απεικονιστικής εξέτασης που χρησιμοποιείται συχνότερα είναι το διακολπικό υπερηχογράφημα. Αυτή η μη επεμβατική εξέταση χρησιμοποιεί ένα ραβδί, που εισάγεται κολπικά, για να δώσει μια εικόνα της κοιλότητας της μήτρας.
Οι πολύποδες μπορούν να διαγνωστούν και να αντιμετωπιστούν κατά τη διάρκεια μιας υστεροσκόπησης (που ονομάζεται επίσης υστεροσκοπική πολυπεκτομή). Αυτή η εξέταση είναι ελαφρώς πιο επεμβατική από τον υπέρηχο. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, ένα λεπτό, τηλεσκοπικό όργανο τοποθετείται στον κόλπο σας και εισάγεται στη μήτρα μέσω του τραχήλου της μήτρας.
Οι απεικονιστικές εξετάσεις είναι ιδιαίτερα επωφελείς για τον εντοπισμό ύποπτων πολυπόδων. Ωστόσο, η διάγνωση μπορεί να επιβεβαιωθεί μόνο μέσω μιας βιοψίας του αφαιρεθέντος ενδομήτριου ιστού.
Θεραπεία για την αφαίρεση πολυπόδων του ενδομητρίου
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει μια συντηρητική, μη χειρουργική προσέγγιση θεραπείας.
Φάρμακα όπως είναι οι αγωνιστές της ορμόνης απελευθέρωσης γοναδοτροπινών (GnRH) ή οι προγεστίνες, μια συνθετική μορφή προγεστερόνης, μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να σταματήσουν την παραγωγή οιστρογόνων. Με τον τρόπο αυτό συρρικνώνονται προσωρινά οι πολύποδες, γεγονός που θα μειώσει ή θα εξαλείψει τα συμπτώματά σας. Μόλις σταματήσετε να παίρνετε τα φάρμακα, οι πολύποδες σας θα επανέλθουν πιθανότατα στο αρχικό τους μέγεθος.
Η υστεροσκόπηση (υστεροσκοπική πολυπεκτομή) είναι η χειρουργική επέμβαση που χρησιμοποιείται συχνότερα για την αφαίρεση των πολυπόδων του ενδομητρίου. Αυτή η ελάχιστα επεμβατική διαδικασία ανακουφίζει από την μη φυσιολογική αιμορραγία και μπορεί να θεραπεύσει την υπογονιμότητα. Εάν υπάρχει υποψία καρκίνου, κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας θα ληφθεί δείγμα ιστού για βιοψία.
Η υστεροσκοπική πολυπεκτομή γίνεται κολπικά. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, ο τράχηλός σας θα διασταλεί. Ένα λεπτό, φωτιζόμενο τηλεσκόπιο που ονομάζεται υστεροσκοπικό εκτομοσκόπιο θα εισαχθεί μέσω του τραχήλου της μήτρας σας στη μήτρα σας. Ένας ηλεκτροχειρουργικός συρμάτινος βρόχος θα χρησιμοποιηθεί για την αφαίρεση τυχόν πολυπόδων που θα εντοπιστούν.
Ίαση και παρενέργειες από την αφαίρεση
Η αφαίρεση πολυπόδων του ενδομητρίου είναι μια διαδικασία που συνήθως δεν απαιτεί νάρκωση. Στη συνέχεια, για αρκετές ημέρες, μπορεί να έχετε κηλίδες ή αιμορραγία, η οποία μπορεί να γίνει βαριά. Αυτό είναι αναμενόμενο. Για μία ή δύο ημέρες, μπορεί επίσης να αισθανθείτε πόνο από αέρια, κράμπες ή κοιλιακή πίεση.
Οι παρενέργειες και οι επιπλοκές μπορεί να είναι οι εξής:
- Αιμορραγία, η οποία μπορεί να είναι βαριά
- Λοίμωξη
- Πόνος, όπως πόνος στον ώμο ή στο άνω μέρος της κοιλιάς, που προκαλείται από το αέριο που χρησιμοποιείται για τη διαστολή της μήτρας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας
- Φλεγμονώδης νόσος της πυέλου (PID)
- Ρήξη της μήτρας ή τραχηλική βλάβη, αν και αυτές οι παρενέργειες είναι σπάνιες
Η πλήρης ανάρρωση διαρκεί περίπου δύο εβδομάδες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, μπορεί να συνεχίσετε να βλέπετε υδαρές ή αιματηρές εκκρίσεις, οι οποίες θα συνεχίσουν να μειώνονται μέχρι να σταματήσουν.
Μην κάνετε κολπικό σεξ και μην κάνετε πλύσεις κατά τη διάρκεια της επούλωσης. Θα πρέπει επίσης να αποφύγετε την ανύψωση βαριών αντικειμένων ή τις έντονες δραστηριότητες, όπως το τρέξιμο ή τα αθλήματα επαφής.
Παρακολούθηση και διαρκής έλεγχος
Μετά τη θεραπεία, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει συνεχή παρακολούθηση μέσω απεικονιστικών εξετάσεων και, ενδεχομένως, βιοψιών του ενδομητρίου. Αυτό βοηθά να διασφαλιστεί ότι οι αλλαγές στην επένδυση του ενδομητρίου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που μπορεί να υποδηλώνουν καρκίνο, εντοπίζονται εγκαίρως.
Οι πολύποδες μπορεί να επανεμφανιστούν μετά τη χειρουργική αφαίρεση. Τα δεδομένα δείχνουν ότι τα ποσοστά μετεγχειρητικής υποτροπής των πολυπόδων του ενδομητρίου κυμαίνονται από 2,5% έως 43,6%. Υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις ότι η υποτροπή μπορεί να είναι πιο πιθανή όταν αφαιρούνται πολλαπλοί πολύποδες.
Εάν ζητήματα όπως η αιμορραγία ή η υπογονιμότητα επιλυθούν με τη θεραπεία, εσείς και ο γιατρός σας μπορείτε να εκτιμήσετε πόσο συχνά και για πόσο χρονικό διάστημα θα πρέπει να παρακολουθείστε.
