Το συκώτι είναι ένα όργανο σε μέγεθος μπάλας ποδοσφαίρου που βρίσκεται κάτω από τα πλευρά.
Λειτουργεί σαν το εργοστάσιο του οργανισμού για την επεξεργασία των ουσιών που μεταφέρονται στο αίμα.
Ανάμεσα στις περισσότερες από πεντακόσιες εργασίες τις οποίες επιτελεί το συκώτι είναι και η μετατροπή της τροφής πού απορροφάται από το λεπτό έντερο σε ουσίες που βοηθούν στην απορρόφηση του λίπους και στην καταπολέμηση των ασθενειών, στην αποθήκευση ενέργειας, καθώς και στο φιλτράρισμα και τον καθαρισμό του αίματος.
Παρά το γεγονός ότι είναι το μεγαλύτερο όργανο στο εσωτερικό του σώματος μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπίσετε τον πόνο που προέρχεται από το συκώτι σας.
Είναι εύκολο να τον μπερδέψετε με τον πόνο από το στομάχι σας, ακριβώς στα αριστερά του.
Ανάλογα με την αιτία, ο πόνος στο συκώτι μπορεί να εκδηλωθεί ως πόνος στο μπροστινό κέντρο της κοιλιάς σας, στην πλάτη ή ακόμη και στους ώμους σας.
Το συκώτι σας δεν έχει στην πραγματικότητα υποδοχείς πόνου.
Συνήθως, ο πόνος εμφανίζεται επειδή η μεμβράνη που το περιβάλλει φλεγμαίνει από κάποια ασθένεια ή τραυματισμό.
Εάν το ήπαρ δεν μπορεί να κάνει σωστά τη δουλειά του, τότε η περίπτωση αυτή ενδέχεται να είναι απειλητική για τη ζωή.
Ο πόνος στο συκώτι μπορεί να προκύψει για διάφορους λόγους.
Είναι σημαντικό να μάθετε τι προκαλεί τον πόνο και να λάβετε θεραπεία για να αποτρέψετε μη αναστρέψιμες βλάβες.
Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), 4,5 εκατομμύρια ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διάγνωση ηπατικής νόσου, δηλαδή το 1,8% του πληθυσμού της Αμερικής.
Πόνος στο συκώτι και ηπατική νόσος
Ο πόνος στο συκώτι μπορεί να είναι αμβλύς και απροσδιόριστος, αλλά μπορεί να είναι και έντονος. Ο πόνος μπορεί να οδηγήσει σε οσφυαλγία.
Ο πόνος στο συκώτι συγχέεται μερικές φορές με πόνο στον δεξιό ώμο, ή στην κοιλία, ή στα νεφρά.
Πολλές ασθένειες του ήπατος αλλά και παθήσεις άλλων οργάνων μπορούν να προκαλέσουν πόνος στο συκώτι.
Ορισμένες από αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε ηπατική βλάβη. Χωρίς θεραπεία, το ήπαρ μπορεί τελικά να σταματήσει να λειτουργεί.
Με τον όρο ηπατική νόσος εννοούμε κάθε κατάσταση που προκαλεί φλεγμονή ή βλάβη του ήπατος και μπορεί να επηρεάσει την ηπατική λειτουργία.
Ο πόνος στο συκώτι είναι συχνά ένδειξη ηπατικής νόσου.
Τα συμπτώματα της ηπατικής νόσου συχνά δεν εμφανίζονται έως ότου η πάθηση έχει προχωρήσει, επομένως είναι σημαντικό να λαμβάνετε υπόψη σας τον ηπατικό πόνο και άλλα συμπτώματα που θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν μια ηπατική διαταραχή.
Οι ασθενείς θα πρέπει να αναζητήσουν άμεση ιατρική περίθαλψη εάν παρουσιάσουν οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:
- έντονο πόνο, ιδιαίτερα στην κοιλιά
- πυρετό
- σκούρα ούρα
- ανοιχτόχρωμα, αιματηρά κόπρανα ή κόπρανα με το χρώμα της πίσσας
- ναυτία και εμετό
- απώλεια βάρους
- κιτρινωπό δέρμα
- έντονη ευαισθησία κατά το άγγιγμα της κοιλιάς
- πρήξιμο στην κοιλιά ή στα πόδια και τους αστραγάλους
- φαγούρα στο δέρμα
- χρόνια κόπωση
- απώλεια όρεξης
Πάνω από εκατό διαφορετικοί τύποι ηπατικής νόσου μπορούν να προκαλέσουν πόνο στο συκώτι.
Ακολουθούν μερικά παραδείγματα:
Χολαγγειίτιδα
Η χολαγγειίτιδα είναι φλεγμονή του συστήματος των χοληφόρων πόρων, συνήθως λόγω βακτηριακής λοίμωξης.
Ο χοληδόχος πόρος παροχετεύει τη χολή από το ήπαρ και τη χοληδόχο κύστη, μεταφέροντάς την στο λεπτό έντερο.
Η χολιαγγειίτιδα προκαλεί τη δημιουργία πίεσης σε αυτό το σύστημα παροχέτευσης. Συνήθως υποδεικνύει ότι υπάρχει κάποια απόφραξη ή μπλοκάρισμα στο σύστημα αυτό.
Κάτι τέτοιο μπορεί να οφείλεται σε πέτρες, σε όγκο, σε θρόμβους αίματος ή σε παλινδρόμηση βακτηρίων.
Ηπατίτιδα
Ηπατίτιδα είναι η φλεγμονή του ήπατος.
Η πιο συνηθισμένη αιτία είναι ένας ιός, αλλά άλλες αιτίες περιλαμβάνουν τη συστηματική χρήση αλκοόλ, τις τοξίνες, ορισμένα φάρμακα και ορισμένες παθολογικές καταστάσεις.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι του ιού της ηπατίτιδας.
Οι τρεις πιο συνηθισμένοι τύποι είναι η ηπατίτιδα Α, Β και C. Προκαλούνται από διαφορετικούς ιούς που μολύνουν το συκώτι σας.
Η ηπατίτιδα μπορεί να προκαλέσει πόνο στην επάνω δεξιά πλευρά της κοιλιάς σας, όπου βρίσκεται το συκώτι σας.
Άλλα σημάδια ηπατίτιδας περιλαμβάνουν σκουρόχρωμα ούρα, κίτρινο δέρμα ή μάτια ( που είναι γνωστά ως ίκτερος), κόπωση, ναυτία ή εμετό.
- Η ηπατίτιδα Α βρίσκεται στα κόπρανα μολυσμένου ατόμου και μεταδίδεται με την κατανάλωση μολυσμένου νερού ή τροφής.
- Η ηπατίτιδα Β μεταδίδεται μέσω της έκθεσης σε σωματικά υγρά, όπως το αίμα και το σπέρμα.
- Η ηπατίτιδα C μεταδίδεται μέσω μολυσμένου αίματος ή μερικές φορές μέσω σεξουαλικής επαφής.
- Η ηπατίτιδα D είναι μια δευτερογενής λοίμωξη που προσβάλλει μόνο όσους έχουν ηπατίτιδα Β.
- Η ηπατίτιδα Ε μεταδίδεται μέσω της κατανάλωσης μολυσμένου νερού ή τροφίμων.
- Η αυτοάνοση ηπατίτιδα, είναι η πάθηση κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα ηπατικά κύτταρα.
Αλκοολική ηπατίτιδα
Η αλκοολική ηπατίτιδα προκαλείται όταν η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ επιβαρύνει και προκαλεί φλεγμονή στο συκώτι σας.
Ο πόνος στο συκώτι από την αλκοολική ηπατίτιδα μπορεί να κάνει την κοιλιά σας να αισθάνεται ευαίσθητη.
Είναι επίσης πιθανό να χάσετε βάρος και την όρεξή σας, να έχετε ναυτία, χαμηλό πυρετό και να αισθάνεστε κουρασμένοι και αδύναμοι.
Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος
Το υπερβολικό βάρος, ο διαβήτης ή μια διατροφή υψηλή σε χοληστερόλη μπορεί να προκαλέσει τη συσσώρευση μεγάλης ποσότητας λίπους στο συκώτι σας.
Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να προκαλέσει ουλές στο συκώτι και να το εμποδίσει να επιτελέσει τη λειτουργία του.
Το λιπώδες ήπαρ συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα.
Μπορεί όμως να σας κάνει να κουράζεστε ή να σας προκαλεί έναν συνεχή αμβλύ πόνο είτε στο δεξιό πάνω μέρος της κοιλιάς σας, είτε σε όλο το σώμα.
Σύνδρομο Fitz-Hugh-Curtis
Το σύνδρομο Fitz-Hugh-Curtis είναι μια σπάνια πάθηση στις γυναίκες που προκαλεί ξαφνικό, έντονο πόνο στο άνω δεξιό τμήμα της κοιλιάς, ο οποίος μπορεί να αντανακλά στο χέρι και τον ώμο.
Πρόκειται για βακτηριακή λοίμωξη.
Προκαλεί φλεγμονή στους ιστούς γύρω από το συκώτι σας (ο γιατρός μπορεί να το αποκαλέσει περιηπατίτιδα ή γονοκοκκική περιηπατίτιδα) και μπορεί να επηρεάσει την εξωτερική επιφάνεια του στομάχου.
Επιπλέον, συχνά παρατηρούνται πυρετός, ρίγη, πονοκέφαλος και αδιαθεσία.
Απόστημα ή κύστη ήπατος
Μια βακτηριακή, μυκητιασική ή παρασιτική λοίμωξη στο ήπαρ μπορεί να δημιουργήσει ένα απόστημα, ή έναν θύλακα με πύον.
Η πάνω δεξιά πλευρά της κοιλιάς ενδέχεται να είναι ευαίσθητη.
Ο γιατρός μπορεί να αντιληφθεί ότι το συκώτι σας είναι διογκωμένο.
Συνήθως, εκδηλώνονται επίσης πυρετός και ρίγη.
Οι κύστεις είναι επίσης θύλακες με υγρό, αλλά συνήθως δεν είναι μολυσμένες.
Εάν είναι μεγάλες, μπορεί να σας κάνουν να νιώθετε άβολα, κυρίως επειδή θα αισθάνεστε “γεμάτη” την κοιλιά σας.
Οι κύστεις μερικές φορές μπορεί να αιμορραγήσουν, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει ξαφνικό, έντονο πόνο στο πάνω μέρος της δεξιάς κοιλιάς και στον ώμο σας.
Θρόμβωση της πυλαίας φλέβας
Η πυλαία φλέβα είναι το αγγείο που διοχετεύει αίμα από το έντερό στο ήπαρ. Εάν όμως ένας θρόμβος αίματος φράξει τη φλέβα, μπορεί να αισθανθείτε ξαφνικό πόνο στο πάνω δεξί μέρος της κοιλιάς σας δίπλα στο συκώτι σας.
Μπορεί επίσης να έχετε πρήξιμο στην κοιλιά σας και πυρετό.
Τραυματισμός του ήπατος
Λόγω του μεγέθους του, το συκώτι σας μπορεί να τραυματιστεί μετά από ατυχήματα, πτώσεις και άλλα τραύματα.
Εάν το συκώτι σας αιμορραγεί, συνήθως θα έχετε πόνο και ευαισθησία στην κοιλιά και τον δεξιό ώμο.
Μπορεί επίσης να εμφανίσετε σημάδια σοκ από την απώλεια αίματος.
Καρκίνος του ήπατος
Συνήθως δεν υπάρχει πόνος μέχρι ο καρκίνος του ήπατος να βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Μόλις ο ασθενής αρχίσει να πονάει, ο πόνος μπορεί να εκδηλωθεί οπουδήποτε, από την κοιλιά μέχρι τον ώμο του.
Ο γιατρός ίσως μπορέσει να αισθανθεί ένα εξόγκωμα πιέζοντας τη δεξιά πλευρά της κοιλιάς .
Χολόλιθοι
Η χοληδόχος κύστη βρίσκεται ακριβώς κάτω από το συκώτι.
Έτσι, οι χολόλιθοι μπορεί να προκαλέσουν πόνο που μπορεί να συγχέεται με πόνο που προέρχεται από το συκώτι.
Μπορεί να αισθανθείτε αιφνίδιο πόνο που χειροτερεύει ταχύτατα.
Ο πόνος από τους χολόλιθους μπορεί να εντοπίζεται στο κέντρο ή στη δεξιά πλευρά της άνω κοιλιακής χώρας, ανάμεσα στις ωμοπλάτες ή στον δεξιό ώμο.
Κίρρωση
Η κίρρωση είναι μια μη αναστρέψιμη ουλοποίηση του ήπατος.
Το ήπαρ καταστρέφεται σιγά σιγά και καθίσταται ανίκανο να λειτουργήσει σωστά λόγω του μακροχρόνιου τραυματισμού του.
Με την πάροδο του χρόνου, ο ουλώδης ιστός αντικαθιστά τον υγιή ηπατικό ιστό και αυτό είναι δυνατόν να αρχίσει να εμποδίζει τη ροή του αίματος μέσα στο ήπαρ.
Ένα υγιές ήπαρ μπορεί να αναγεννήσει τα κατεστραμμένα κύτταρά του.
Εάν η βλάβη είναι πολύ σοβαρή ή μακροχρόνια, το ήπαρ δεν μπορεί να επιδιορθωθεί πλήρως και αντ’ αυτού δημιουργεί ουλώδη ιστό.
Η κίρρωση εξελίσσεται σταδιακά, αλλά καθώς επιδεινώνεται, το ήπαρ θα αρχίσει να εμφανίζει ανεπάρκεια.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια ηπατική ανεπάρκεια ή σε ηπατική νόσο τελικού σταδίου, κατά την οποία το ήπαρ δεν μπορεί πλέον να επιτελέσει ζωτικές λειτουργίες για τον οργανισμό.
Σύνδρομο Budd-Chiari
Πρόκειται για μια σπάνια ηπατική νόσο στην οποία θρόμβοι αίματος εμποδίζουν τη ροή του αίματος από το ήπαρ.
Το αίμα συσσωρεύεται στο ήπαρ, προκαλώντας τη διόγκωσή του.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο σπλήνας μπορεί επίσης να διογκωθεί.
Η συσσώρευση αίματος προκαλεί αύξηση της αρτηριακής πίεσης στην πυλαία φλέβα. Αυτή είναι η φλέβα που είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά αίματος από το έντερο στο ήπαρ.
Η αύξηση της πίεσης είναι γνωστή ως πυλαία υπέρταση.
Η πυλαία υπέρταση προκαλεί συσσώρευση υγρού στην κοιλιά.
Οι φραγμένες φλέβες προκαλούν επιβράδυνση ή διακοπή της ροής του αίματος από το ήπαρ προς την καρδιά.
Είναι επίσης πιθανή η δημιουργία ουλών στο ήπαρ ή η κίρρωση.
Η αρνητική επίδραση του αλκοόλ στην ηπατική λειτουργία
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ίδρυμα για το Ήπαρ, η χρόνια κατάχρηση αλκοόλ είναι η κύρια αιτία κίρρωσης στις ΗΠΑ.
Κανονικά, το συκώτι μεταβολίζει το αλκοόλ και το απομακρύνει από το σώμα.
Εάν ένα άτομο καταναλώνει περισσότερο αλκοόλ από αυτό που μπορεί να επεξεργαστεί το συκώτι, τα ηπατικά κύτταρα ενδέχεται να υποστούν βλάβη ή να καταστραφούν.
Η υψηλή πρόσληψη αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση λίπους και φλεγμονή στο ήπαρ με αποτέλεσμα την αλκοολική κίρρωση.
Η κίρρωση που οφείλεται στο αλκοόλ δεν μπορεί να αντιστραφεί ακόμη και μετά τη διακοπή της κατανάλωσης, αλλά η διακοπή του αλκοόλ μπορεί να αποτρέψει περαιτέρω βλάβες και μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των συμπτωμάτων.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου για ηπατική νόσο
Η ηπατική νόσος έχει διάφορες αιτίες, όπως:
- Λοιμώξεις
- Προβλήματα του ανοσοποιητικού συστήματος
- Γενετικούς παράγοντες
- Τοξική επίδραση φαρμάκων
- Καρκίνο
- Χρόνια κατάχρηση αλκοόλ
- Συσσώρευση λίπους στο ήπαρ
Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ηπατικής νόσου ή κάποιας σχετικής επιπλοκής είναι οι εξής:
- υπερβολική χρήση αλκοόλ
- χρήση ενέσιμων ναρκωτικών ή κοινόχρηστες βελόνες
- σεξ χωρίς προφυλάξεις
- έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες ή τοξίνες
- διαβήτης
- παχυσαρκία
Διάγνωση
Πολλές παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν πόνο στο συκώτι, επομένως είναι σημαντικό να διαπιστώσετε ποια από αυτές ευθύνεται για το πρόβλημα.
Ο γιατρός θα πραγματοποιήσει μια ενδελεχή φυσική εξέταση και θα μελετήσει το ιατρικό ιστορικό του ατόμου.
Άλλες εξετάσεις μπορεί να είναι οι εξής:
- εξετάσεις αίματος για την αξιολόγηση της ηπατικής λειτουργίας ή τον εντοπισμό συγκεκριμένων ηπατικών προβλημάτων ή γενετικών καταστάσεων
- απεικονιστικές εξετάσεις, όπως αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία και υπέρηχος για την αξιολόγηση της ηπατικής βλάβης
- ιστολογική εξέταση, η οποία περιλαμβάνει τη λήψη δείγματος ιστού από το ήπαρ για εργαστηριακή εξέταση
Μερικές φορές, ο πόνος στο συκώτι θα υποχωρήσει μετά από κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η αποχή από το αλκοόλ, η απώλεια βάρους ή η υγιεινή διατροφή.
Άλλα προβλήματα μπορεί να απαιτούν φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση. Εάν υπάρχει ηπατική ανεπάρκεια, μπορεί να χρειαστεί μεταμόσχευση ήπατος.
Πρόληψη της ηπατικής νόσου
Για την πρόληψη της ηπατικής νόσου, συνιστάται:
- να πίνετε αλκοόλ με μέτρο
- να αποφεύγετε επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως η κοινή χρήση βελονών για ναρκωτικά και το σεξ χωρίς προφυλάξεις
- να εμβολιαστείτε κατά της ηπατίτιδας
- να κάνετε εξετάσεις για ηπατίτιδα, εφόσον απαιτείται
- να χρησιμοποιείτε τα φάρμακα με σύνεση
- να διατηρείτε ένα φυσιολογικό βάρος
Ακόμη και αν εμφανιστεί ηπατικός πόνος, με την κατάλληλη θεραπεία και τις αλλαγές στον τρόπο ζωής, τα άτομα μπορούν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.
