Συχνά δεν υπάρχει τίποτα στο πώς τα μωρά ή τα νήπια με διαταραχή φάσματος του αυτισμού (ΔΦΑ) μοιάζουν σωματικά που να τα ξεχωρίζει από τα άλλα παιδιά της ηλικίας τους.
Στην πραγματικότητα, μπορεί να μάθουν να κάθονται, να μπουσουλάνε και να περπατούν στην ώρα τους.
Καθώς όμως συνεχίζουν να μεγαλώνουν και να αναπτύσσονται, τα παιδιά με διαταραχή φάσματος του αυτισμού ΔΦΑ μπορεί να επικοινωνούν, να αλληλεπιδρούν, να συμπεριφέρονται και να μαθαίνουν με τρόπους που διαφέρουν από τα περισσότερα άλλα παιδιά.
Για παράδειγμα, τα παιδιά με ΔΦΑ μπορεί να παρουσιάζουν καθυστέρηση στην ομιλία και τη γλώσσα, να παρουσιάζουν διαφορές στη συμπεριφορά και να αλληλεπιδρούν με τους άλλους με τρόπους που δεν είναι ακριβώς οι ίδιοι με τους αντίστοιχους των άλλων παιδιών της ηλικίας τους.
Συνήθως σε αυτή τη φάση οι γονείς αρχίζουν να αναρωτιούνται αν κάτι δεν πάει καλά.
Αν βρεθείτε σε αυτή την κατάσταση – δηλαδή αναρωτιέστε αν το παιδί σας μπορεί να έχει αυτισμό – η έναρξη της διαδικασίας αξιολόγησης για να λάβετε μια επίσημη διάγνωση μπορεί να σας φανεί δύσκολη υπόθεση.
Παρακάτω θα σας βοηθήσουμε να μειώσετε λίγο από αυτό το άγχος, συζητώντας σχετικά με το πώς μπορείτε να προχωρήσετε στην εξέταση του παιδιού σας για διαταραχή φάσματος του αυτισμού (ΔΦΑ), καθώς και το από πού να ξεκινήσετε και ποια σημάδια πρέπει να προσέξετε.
Τί είναι η Διαταραχή του Φάσματος Αυτισμού;
Ο Αυτισμός (ή η Διαταραχή του Φάσματος Αυτισμού όπως πλέον αποκαλείται) είναι μία νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από δυσκολίες και προβλήματα στην ανάπτυξη των κοινωνικών ικανοτήτων του ατόμου, από επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, από προβλήματα στην ομιλία και ζήτήματα με τη μη προφορική επικοινωνία.
Η ΔΦΑ είναι σχετικά συχνή και πάντοτε εμφανίζεται κατά τα πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίας.
Επί του παρόντος, ένα στα 44 παιδιά στις ΗΠΑ πάσχει από αυτισμό, με τους άνδρες να έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να διαγνωστούν με την πάθηση σε σχέση με τις γυναίκες.
Εν μέρει, αυτή η αναλογία πιθανόν να οφείλεται στο ότι οι γυναίκες με ΔΦΑ παραβλέπονται επειδή είναι πιο πιθανό να ” καλύπτουν” ή να κρύβουν τα συμπτώματά τους.
Στο παρελθόν, υπήρχαν διαφορετικές διαγνώσεις για τον αυτισμό, αλλά το 2013, η Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση συγχώνευσε τέσσερις διαφορετικές διαγνώσεις αυτισμού σε μία διάγνωση: ΔΦΑ.
Σε αυτή τη συγχώνευση περιλαμβάνονται αυτό που αρχικά ήταν γνωστό ως αυτιστική διαταραχή, παιδική αποσυνδετική διαταραχή, διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή και σύνδρομο Asperger.
[ruby_related heading=”Περισσότερα” total=5 layout=1]
Ο κύριος λόγος για την αλλαγή της διάγνωσης σε διαταραχή φάσματος είναι ότι οι ειδικοί αναγνώρισαν ότι δεν υπάρχει ένας τύπος αυτισμού αλλά πολλοί υποτύποι.
Με άλλα λόγια, κάθε άτομο με ΔΦΑ έχει ένα σύνολο δυνατών σημείων και ένα σύνολο προβλημάτων που είναι μοναδικά για το ίδιο.
Οι τρόποι με τους οποίους μαθαίνουν, μιλούν, σκέφτονται, επιλύουν προβλήματα και επικοινωνούν μπορεί να κυμαίνονται σε ένα φάσμα που χαρακτηρίζεται από εξαιρετική ικανότητα μέχρι και πολύ σοβαρά προβλήματα.
Αν και ο αυτισμός θεωρείται δια βίου πάθηση, πρόκειται για ένα φάσμα και υπάρχει μεγάλη ποικιλία στον τύπο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων που εκδηλώνουν τα άτομα.
Σύμφωνα με τα τρέχοντα διαγνωστικά κριτήρια του DSM-5, υπάρχουν τρία επίπεδα αυτισμού με βάση τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και το πόση υποστήριξη χρειάζεται ένα άτομο:
Επίπεδο 1 (το πιο ήπιο, που απαιτεί υποστήριξη), Επίπεδο 2 (που απαιτεί σημαντική υποστήριξη) και Επίπεδο 3 (το πιο σοβαρό, που απαιτεί πολύ σημαντική υποστήριξη).
Συνήθως, τα σημάδια της ΔΦΑ εμφανίζονται στην ηλικία των 2 ή 3 ετών, αλλά ορισμένες καθυστερήσεις στην ανάπτυξη μπορεί να εμφανιστούν και νωρίτερα και τα παιδιά μπορούν να διαγνωστούν ήδη από τους 18 μήνες, λέει η Meagan Adley, PsyD, παιδοψυχολόγος στο Κέντρο Αυτισμού της Cleveland Clinic Children’s Center for Autism.
“Ένα από τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της διαταραχής του φάσματος του αυτισμού είναι η δυσκολία στην κοινωνική συμμετοχή”, λέει η Dr. Adley.
“Έτσι, ένα πολύ μικρό παιδί μπορεί να έχει δυσκολίες με το μπρος-πίσω, να μην κάνει οπτική επαφή, να φαίνεται αδιάφορο, να μην ανταποκρίνεται στο όνομά του, να μην έχει κοινωνικό χαμόγελο, να μην δείχνει ή να χαιρετάει και να φαίνεται από νωρίς προσηλωμένο σε ορισμένα αντικείμενα”.
Σημεία διαταραχής του φάσματος του αυτισμού
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα παιδιά δεν εμφανίζουν απαραίτητα όλα αυτά τα συμπτώματα.
Ομοίως, η σοβαρότητα με την οποία εμφανίζουν αυτά τα σημεία θα είναι επίσης διαφορετική.
Ακολουθούν ορισμένα κοινά συμπτώματα της ΔΦΑ:
- Μη επίδειξη μεγάλων χαμόγελων ή χαράς ως μωρό
- Αποφυγή της οπτικής επαφής ή περιορισμένη οπτική επαφή
- Έλλειψη εκφράσεων του προσώπου
- Καθυστερημένη γλωσσική ανάπτυξη
- Αποφεύγει να δείχνει, να χαιρετά ή να απλώνει το χέρι του
- Απώλεια της ομιλίας, της φλυαρίας ή των κοινωνικών δεξιοτήτων που είχαν αποκτηθεί προηγουμένως
- Προτιμά τη μοναξιά και το χρόνο μόνο του
- Δυσκολεύεται να κατανοήσει τα συναισθήματα ή τις κοινωνικές νύξεις
- Εμφανίζει συνεχή επανάληψη λέξεων ή φράσεων
- Αντιστέκεται σε μικρές αλλαγές στη ρουτίνα ή στο περιβάλλον
- Έχει περιορισμένα ενδιαφέροντα
- Συμμετέχει σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (χτύπημα, κούνημα, περιστροφή κ.λπ.)
- Έντονες ή απροσδόκητες αντιδράσεις σε ήχους, μυρωδιές, γεύσεις, υφές, φώτα ή/και χρώματα
Πώς διαγιγνώσκεται η ΔΦΑ
Η διάγνωση της ΔΦΑ είναι μια πολύπλοκη διαδικασία, επειδή δεν υπάρχει ιατρική εξέταση ή εξέταση αίματος για τη διάγνωση της διαταραχής.
Αντ’ αυτού, οι επαγγελματίες υγείας εξετάζουν διάφορους παράγοντες για να κάνουν διάγνωση, συμπεριλαμβανομένου του αναπτυξιακού ιστορικού και της συμπεριφοράς του παιδιού.
Για να τεθεί η διάγνωση του αυτισμού, ένα άτομο πρέπει να πληροί τα διαγνωστικά κριτήρια που περιγράφονται στο DSM-51.
Σε αυτά περιλαμβάνονται ελλείμματα στην κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία, καθώς και περιορισμένα επαναλαμβανόμενα και στερεότυπα πρότυπα συμπεριφοράς.
Τα συμπτώματα πρέπει να υπάρχουν στην πρώιμη παιδική ηλικία, να επηρεάζουν τη λειτουργικότητα του ατόμου και να μην εξηγούνται καλύτερα από μια διαφορετική διάγνωση.
Τελικά, η διάγνωση της ΔΦΑ γίνεται με τη χρήση όλων των πληροφοριών που συλλέγονται από το ιστορικό, την παρατήρηση και τις εξετάσεις.
Ακολουθούν ορισμένες από τις εξετάσεις και τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της ΔΦΑ.
- Παρακολούθηση της ανάπτυξης
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP), οι παιδίατροι συχνά αρχίζουν να αναζητούν σημάδια ΔΦΑ κατά την πρώτη κιόλας επίσκεψη του παιδιού.
Για την ακρίβεια, θα παρακολουθήσουν τον τρόπο με τον οποίο το μωρό σας γελάει, σας κοιτάζει, προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή σας, χρησιμοποιεί χειρονομίες και κλαίει.
Αυτές οι ενδείξεις σε συνδυασμό με το οικογενειακό ιστορικό, τις εξετάσεις υγείας και τη συμβολή σας θα τους βοηθήσουν να προσδιορίσουν αν το μωρό σας διατρέχει κίνδυνο για ΔΦΑ.
H διαδικασία αυτή περιλαμβάνει την παρακολούθηση του τρόπου με τον οποίο το παιδί σας αναπτύσσεται και αλλάζει με την πάροδο του χρόνου.
Οι γιατροί εξετάζουν αν το παιδί σας πληροί ή όχι τους τυπικούς αναπτυξιακούς σταθμούς όσον αφορά την ομιλία, τη συμπεριφορά, τη μάθηση, το παιχνίδι και την κίνηση.
Μπορεί επίσης να σας κάνουν ερωτήσεις σχετικά με την ανάπτυξη του παιδιού σας, καθώς και να μιλήσουν και να παίξουν με το παιδάκι σας για να δουν αν αναπτύσσεται και αν πληροί τα στάδια-ορόσημα.
Μπορείτε επίσης να συμμετέχετε στην παρακολούθηση της ανάπτυξης.
Εάν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας δεν ανταποκρίνεται στα αναπτυξιακά ορόσημα, μιλήστε με τον παιδίατρο του παιδιού σας ή με κάποιον ειδικό γιατρό για τις ανησυχίες σας.
- Επισκέψεις ρουτίνας στον παιδίατρο και αναπτυξιακές εξετάσεις
Κατά τις επισκέψεις του παιδιού σας στους 18 και 24 μήνες, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP) συστήνει τον έλεγχο όλων των παιδιών για ΔΦΑ εκτός από τις τακτικές αναπτυξιακές παρατηρήσεις.
Αυτός ο τύπος ελέγχου μπορεί να βοηθήσει να προσδιοριστεί εάν το παιδί σας έχει σημαντικά αναπτυξιακά και συμπεριφορικά προβλήματα από νωρίς.
Επιπλέον, ο έλεγχος συνιστάται για όλα τα παιδιά, όχι μόνο για εκείνα με συμπτώματα.
Συνολικά, υπάρχει ένα πλήθος εργαλείων που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο γιατρός σας για τον έλεγχο του παιδιού σας.
Η AAP δεν υποστηρίζει έναν συγκεκριμένο τύπο εξέτασης, οπότε ο γιατρός σας μπορεί να επιλέξει από οποιονδήποτε αριθμό εργαλείων, μεταξύ των οποίων ερωτηματολόγια για τις ηλικίες και τα στάδια, το τεστ εξέτασης διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών-II, κλίμακες επικοινωνίας και συμβολικής συμπεριφοράς και έναν τροποποιημένο κατάλογο ελέγχου για τον αυτισμό στα νήπια.
- Ολοκληρωμένες αξιολογήσεις συμπεριφοράς
Παρόλο που μια σύντομη εξέταση με τη χρήση ενός εργαλείου ελέγχου δεν παρέχει διάγνωση για ΔΦΑ, μπορεί να δώσει πληροφορίες σχετικά με το αν το παιδί σας βρίσκεται στο σωστό δρόμο ανάπτυξης ή αν ένας ειδικός θα πρέπει να το εξετάσει πιο προσεκτικά.
Εάν το εργαλείο ελέγχου εντοπίσει έναν προβληματικό τομέα, μπορεί να χρειαστεί μια επίσημη αναπτυξιακή αξιολόγηση.
Μια ομάδα επαγγελματιών – ψυχολόγος, λογοθεραπευτής, εργοθεραπευτής ή φυσικοθεραπευτής και παιδίατρος/ψυχίατρος/νευρολόγος που ασχολείται με την αναπτυξιακή συμπεριφορά – παρατηρεί την τρέχουσα συμπεριφορά του παιδιού σας, εξετάζει το αναπτυξιακό και ιατρικό ιστορικό του και παίρνει συνέντευξη από εσάς, τους γονείς, προκειμένου να καθοριστεί η διάγνωση.
Γιατί θα πρέπει να εξετάσετε το παιδί σας για ΔΦΑ
Μολονότι η σκέψη ότι το παιδί σας μπορεί να έχει ΔΦΑ μπορεί να σας γεμίζει φόβο, είναι σημαντικό να μην αγνοείτε τα πράγματα που βλέπετε ή βιώνετε.
Αντιθέτως, φροντίστε να εκφράσετε τις ανησυχίες σας σε έναν γιατρό ή στον παιδίατρο του παιδιού σας.
Η έρευνα αποδεικνύει ότι η έγκαιρη παρέμβαση οδηγεί σε θετικά αποτελέσματα αργότερα στη ζωή των ατόμων με αυτισμό.
Έτσι, όσο πιο γρήγορα διαγνωστεί ένα παιδί, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα.
Η έγκαιρη έναρξη μπορεί να βοηθήσει το παιδί να μάθει καλύτερες στρατηγικές αντιμετώπισης και να δώσει τόσο στους γονείς όσο και στο παιδί πρόσβαση σε εκπαίδευση και υποστήριξη από νωρίς.
Επιπλέον, μόλις ένα παιδί εξεταστεί και λάβει διάγνωση, μπορεί να ξεκινήσει θεραπείες βασισμένες σε αποδείξεις και να έχει πρόσβαση σε υποστήριξη, υπηρεσίες και διευκολύνσεις που μπορούν να βελτιώσουν το αποτέλεσμα και την ποιότητα ζωής του.
Δεδομένου ότι το φάσμα είναι τόσο ευρύ, αυτές οι θεραπείες και η υποστήριξη μπορεί να διαφέρουν για διαφορετικά παιδιά, επομένως είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν καθορίσετε μια πορεία δράσης.
Ορισμένες θεραπείες και η χρηματοδότηση αυτών των θεραπειών βασίζονται στην ύπαρξη επίσημης διάγνωσης του αυτισμού από έναν εκπαιδευμένο επαγγελματία.
Επιπλέον ο εγκέφαλος είναι πιο εύπλαστος τα πρώτα χρόνια της ζωής, και είναι ευκολότερο να βοηθήσετε τα μικρά παιδιά να επιτύχουν σημαντικά αναπτυξιακά ορόσημα στους τομείς των κοινωνικών δεξιοτήτων, της επικοινωνίας, των κινητικών δεξιοτήτων και των δεξιοτήτων αυτοβοήθειας.
Η έναρξη της έγκαιρης παρέμβασης έχει επίσης ως αποτέλεσμα τη μείωση της αναστάτωσης του παιδιού και λιγότερες προβληματικές συμπεριφορές.
