Βγήκατε έξω για να απολαύσετε τον ήλιο και να χαλαρώσετε στην ύπαιθρο;
Παρόλο που τα οφέλη για την υγεία και την ευεξία από την παραμονή στη φύση είναι πολλά, μια βόλτα στην άγρια φύση μπορεί, δυστυχώς, να σας θέσει σε κίνδυνο για ασθένειες που μεταδίδονται από τσιμπούρια, όπως η νόσος του Lyme.
Ο κίνδυνος αυτός είναι υψηλότερος κατά τη διάρκεια του ζεστού καιρού, όταν τα τσιμπούρια είναι πιο ενεργά, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) και τον ΕΟΔΥ.
Τι μπορείτε λοιπόν να κάνετε για να κρατήσετε αυτά τα ζωύφια μακριά και να αποφύγετε τα τσιμπήματά τους;
Γιατί τα τσιμπούρια είναι τόσο επικίνδυνα;
Τα τσιμπούρια είναι μικρά αραχνοειδή (έντομα με οκτώ πόδια, όπως οι αράχνες).
Μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστούν επειδή είναι μικρά και προτιμούν να ζουν σε χορταριασμένες, κατάφυτες και δασώδεις περιοχές.
Είναι επίσης γνωστό ότι μεταδίδουν δυνητικά επικίνδυνες ασθένειες, όπως η νόσος του Lyme, μέσω των δαγκωμάτων τους.
Το γεγονός ότι μπορεί να είναι τόσο μικρά και τόσο δύσκολο να εντοπιστούν αποτελεί μέρος του κινδύνου.
Συνήθως χρειάζονται περισσότερες από 24 ώρες για να μολύνει ένα τσιμπούρι τον άνθρωπο.
Αν ένα τσιμπούρι πέσει στα μαλλιά σας ή βρεθεί σε σημείο που είναι δύσκολο να το δείτε ακόμη και στο ίδιο σας το σώμα, όπως η μασχάλη ή η βουβωνική χώρα, μπορεί να προσκολληθεί και να παραμείνει εκεί αρκετό καιρό ώσπου να σας μολύνει.
Μερικά τσιμπούρια μπορεί να είναι μολυσμένα με μικρόβια ή ιούς, οπότε μπορούν να μεταφέρουν διάφορες αρρώστιες στους ανθρώπους (ή σε ζώα.
Τα τσιμπούρια μολύνονται όταν τρέφονται με αίμα από μολυσμένα ζώα (θηλαστικά, ερπετά ή πτηνά) και μετά μπορούν να μεταφέρουν αυτά τα μικρόβια ή τους ιούς σε ανθρώπους ή σε άλλα ζώα που θα τσιμπήσουν.
Στην Ευρώπη, οι πιο συνηθισμένες αρρώστιες που μεταδίδονται με μολυσμένα τσιμπούρια, είναι η εγκεφαλίτιδα που μεταδίδεται με τσιμπούρια («κροτωνογενής εγκεφαλίτιδα») και η νόσος Lyme, ενώ άλλες αρρώστιες που καταγράφονται είναι ο μεσογειακός κηλιδώδης πυρετός, ο υποτροπιάζων πυρετός από τσιμπούρια, ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας – Κονγκό, η αναπλάσμωση, κ.α.
Στη χώρα μας έχουν αναφερθεί λίγα περιστατικά νοσημάτων που μεταδίδονται με τσιμπούρια. Βέβαια, τα περισσότερα τσιμπούρια δεν είναι μολυσμένα και ο κίνδυνος να αρρωστήσει κάποιος μετά από τσίμπημα τσιμπουριού στη χώρα μας θεωρείται σχετικά μικρός όμως, οι αρρώστιες που μπορεί να μεταφέρουν τα τσιμπούρια (αν είναι μολυσμένα) μπορεί να είναι σοβαρές, γι’ αυτό θα πρέπει να παίρνετε προφυλάξεις.
Πού βρίσκονται τα τσιμπούρια;
Συχνά σκεφτόμαστε τα τσιμπούρια ως ένα φαινόμενο που εμφανίζεται κυρίως σε δασώδεις περιοχές, όπου τα τσιμπούρια μπορεί να πέσουν από διάφορα φύλλα ή άλλα φυτά.
Όμως είναι πάντα πιθανό να κολλήσετε ένα τσιμπούρι, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική θέση ή το περιβάλλον.
Μερικές φορές μπορείτε να βρείτε τσιμπούρια ακόμη και στην αυλή σας.
Ένα καλά κουρεμένο γκαζόν είναι λιγότερο πιθανό να φιλοξενεί τσιμπούρια, αλλά εξακολουθεί να είναι πιθανό.
Παρά το γεγονός ότι είναι πολύ πιο πιθανό να βρίσκονται στο δάσος ή σε μια κατάφυτη περιοχή ή αυλή, πρέπει γενικά να είστε σε επιφυλακή κατά τους θερμότερους μήνες του έτους.
Είναι επίσης σημαντικό να θυμάστε ότι τα κατοικίδια και τα ζώα σας μπορούν να φέρουν τσιμπούρια στο σπίτι σας από μια κατάφυτη ή δασώδη περιοχή στην οποία πήγαν και εξερεύνησαν.
Γι’ αυτό, αν ζείτε, εργάζεστε ή επισκέπτεστε τέτοιες περιοχές πρέπει να παίρνετε προφυλάξεις. Ιδιαίτερα πρέπει να προσέχουν όσοι πηγαίνουν στην ύπαιθρο, είτε λόγω εργασίας (π.χ. αγρότες, κτηνοτρόφοι, ξυλοκόποι και κηπουροί) ή λόγω αναψυχής (όσοι κάνουν κάμπινγκ, φυσιολάτρες, ορειβάτες, πεζοπόροι, κυνηγοί), καθώς έχουν αυξημένο κίνδυνο να έρθουν σε επαφή με τσιμπούρια, αλλά και όσοι κάνουν δραστηριότητες ή βόλτες σε περιοχές με βλάστηση μέσα σε πόλεις ή χωριά.
Ποιες ασθένειες μπορούν να μεταδώσουν τα τσιμπούρια;
Υπάρχουν αρκετές ασθένειες που μπορούν να μεταδώσουν τα τσιμπούρια.
- Νόσος του Lyme: Χαμηλός πυρετός, αρθρώσεις που πονάνε, πονοκέφαλος και κόκκινο εξάνθημα τύπου κηλίδας.
- Πυρετός των Βραχωδών Ορέων: Πυρετός, πονοκέφαλοι και κηλίδες εξανθήματος, ιδίως γύρω από τον καρπό και τους αστραγάλους σας.
- Μεσογειακός κηλιδώδης πυρετός
- Αναπλάσμωση ή ερλιχίωση: Πυρετός, ρίγη, πονοκέφαλος και ναυτία.
- Σύνδρομο αλλεργίας στο κρέας των θηλαστικών: Ανάπτυξη αλλεργίας στο κόκκινο κρέας μετά από δάγκωμα από τσιμπούρι.
Πώς να αποτρέψετε τα τσιμπήματα των τσιμπουριών
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να προστατευτείτε από τα τσιμπούρια, τα τσιμπήματα των τσιμπουριών και τη νόσο του Lyme.
- Σωστός ρουχισμός
Το να φοράτε μακριά παντελόνια και μακρυμάνικα πουκάμισα μπορεί να μην φαίνεται και το πιο άνετο για μια πεζοπορία με ζεστό καιρό, αλλά είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγετε να κολλήσουν τσιμπούρια πάνω σας.
Προσπαθήστε να φοράτε ανοιχτά χρώματα, καθώς τα τσιμπούρια μπορεί να είναι μικρά και εντοπίζονται πιο εύκολα σε πιο φωτεινά χρώματα.
Επιπλέον, προτείνεται να βάζετε τα πόδια του παντελονιού σας μέσα στις κάλτσες ή τα παπούτσια σας.
Βάζοντας μέσα τα πόδια του παντελονιού, μειώνετε τις πιθανότητες να παρασυρθεί ένα τσιμπούρι από το γρασίδι ή τους χαμηλότερους θάμνους και να σκαρφαλώσει στα πόδια σας.
- Σπρέι για έντομα
Για τα ρούχα σας: Η περμεθρίνη είναι μια χημική ουσία φυτικής προέλευσης (που προέρχεται αρχικά από το λουλούδι χρυσάνθεμο), η οποία πρέπει να εφαρμόζεται μόνο στα ρούχα.
Εάν έρθει σε επαφή με το δέρμα, η περμεθρίνη μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό και κνησμό, γι’ αυτό να είστε πολύ προσεκτικοί κατά την εφαρμογή.
Μπορείτε ακόμη και να αγοράσετε κάποια ρούχα με αυτό το προϊόν ήδη εφαρμοσμένο.
Για το δέρμα σας: Είτε ένα απωθητικό με βάση το DEET είτε με βάση την πικαριδίνη που βλέπετε στα φαρμακεία είναι ασφαλές για να το εφαρμόσετε στο δέρμα σας και θα είναι αποτελεσματικό.
Μολονότι χρησιμοποιούνται συνηθέστερα για τα κουνούπια, αρκετές δημοφιλείς μάρκες κατασκευάζουν επίσης σπρέι για τσιμπούρια.
Θα πρέπει να περιέχουν μία από τις παρακάτω ουσίες: DΕΕΤ πάνω από 20% για ενήλικες, ή ικαριδίνη/πικαριδίνη ή IR3535 ή Citriodiol ή Eucalyptus citriodora oil, hydrated, cyclized (ecoil (h/c))]. Αυτά τα εντομοπαωθητικά θα σας προστατέψουν για αρκετές ώρες. Να ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες χρήσης.
- Αποφύγετε περιοχές που είναι φιλικές προς τα τσιμπούρια
Όταν βγαίνετε για πεζοπορία, προσπαθήστε να μένετε σε ελαφρώς δασωμένες περιοχές και αποφύγετε περιοχές με ψηλό γρασίδι.
Εάν υπάρχουν διαθέσιμα μονοπάτια, παραμείνετε σε αυτά όσο το δυνατόν περισσότερο και προσπαθήστε να περπατάτε στο κέντρο τους.
- Κάντε ντους ή μπάνιο αμέσως μετά την επιστροφή σας από την ύπαιθρο/ εξοχή, όσο πιο σύντομα γίνεται (κατά προτίμηση μέσα σε δύο ώρες).
Το ντους βοηθάει να φύγουν τα τσιμπούρια που δεν έχουν ακόμα προσκολληθεί και είναι μια καλή ευκαιρία να κάνετε έλεγχο για τσιμπούρια.
Πώς να αφαιρέσετε τα τσιμπούρια με ασφάλεια
Όσο προσεκτικοί και αν είστε στην πρόληψη των τσιμπουριών, μερικές φορές, εξακολουθούν να ξεγλιστρούν μέσα από την άμυνά σας και να προσκολλώνται στο δέρμα σας.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ολόσωμη έρευνα κάθε βράδυ μετά την παραμονή σας σε εξωτερικούς χώρους – ίσως και με τη βοήθεια ενός συντρόφου – είναι τόσο σημαντική μετά από υπαίθριες εκδρομές όπου κινδυνεύετε περισσότερο από τσιμπούρια.
Το πραγματικά σημαντικό είναι να τα εντοπίσετε νωρίς, πολύ πριν από το 24ωρο κατά το οποίο είναι πιο πιθανό να μεταδοθεί μια ασθένεια.
Εάν βρείτε ένα τσιμπούρι προσκολλημένο πάνω σας, είναι εφικτό να το αφαιρέσετε. Απλά πρέπει να είστε προσεκτικοί.
Πρώτα, καθαρίστε απαλά την περιοχή γύρω από το τσιμπούρι με οινόπνευμα σε μια μπατονέτα. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας ένα λεπτό τσιμπιδάκι, πλησιάστε όσο το δυνατόν πιο κοντά στο σημείο όπου το κεφάλι του τσιμπουριού είναι προσκολλημένο στο δέρμα σας και αφαιρέστε απαλά – αλλά σταθερά – το τσιμπούρι.
Απλά μην πιέζετε το σώμα του τσιμπουριού: Αν πιέσετε το σώμα του τσιμπουριού, αυτό μπορεί να οδηγήσει το τσιμπούρι να απελευθερώσει βακτήρια στο σώμα σας μέσω του τσιμπήματος.
ΜΗΝ ζουλήξετε, ΜΗΝ σπάσετε, ΜΗΝ συμπιέσετε και ΜΗΝ τρυπήσετε το σώμα του τσιμπουριού, καθώς αυτό αυξάνει την πιθανότητα μόλυνσης από σωματικά υγρά και σάλια του τσιμπουριού, που μπορεί να περιέχουν παθογόνους μικροοργανισμούς.
Όσο για την παλιομοδίτικη προσέγγιση της προσπάθειας να κάψετε ένα τσιμπούρι με ένα σπίρτο ή ένα αναμμένο τσιγάρο, αυτό δεν είναι καλή ιδέα (για προφανείς λόγους).
Μην βάζετε τίποτε πάνω στο τσιμπούρι (π.χ. αναμμένο σπίρτο, τσιγάρο, βαζελίνη, παραφίνη, πετρέλαιο, λάδι, βερνίκια/μανό νυχιών, υγρό σαπούνι, άλλη ουσία), γιατί έτσι αυξάνεται ο κίνδυνος μόλυνσης από τα σωματικά υγρά του τσιμπουριού.
Και, φυσικά, μπορείτε πάντα να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, ειδικά αν δεν είστε σίγουροι πότε μπορεί να κολλήσατε το τσιμπούρι.
Εάν το έχετε κολλήσει εντός της ημέρας, οι πιθανότητες είναι ότι την έχετε γλυτώσει.
Αν όμως έχει περάσει περισσότερος καιρός, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει μια δόση αντιβιοτικών για την πρόληψη της μόλυνσης.
Πώς να φροντίσετε τα τσιμπήματα των τσιμπουριών
Εάν αφαιρέσετε μόνοι σας το τσιμπούρι, φροντίστε να καθαρίσετε απαλά την περιοχή του τσιμπήματος με ζεστό νερό και σαπούνι.
Αφού στεγνώσετε την περιοχή, σκουπίστε την με οινόπνευμα ή εφαρμόστε μια αντιβιοτική αλοιφή και, στη συνέχεια, καλύψτε την με έναν επίδεσμο. Αυτό συμβάλλει στην προστασία από τη μόλυνση.
Αλλά είναι επίσης σημαντικό να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας.
Υπάρχει πάντα η πιθανότητα να μην αφαιρέσατε σωστά το τσιμπούρι και μέρος του να παραμένει σφηνωμένο στο δέρμα σας.
Φαρμακευτική αγωγή
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδίως σε μέρη της χώρας όπου η νόσος του Lyme είναι πιο διαδεδομένη, ορισμένοι ιατροί θα συνταγογραφήσουν αντιβιοτικά ακόμη και αν δεν υπάρχουν συμπτώματα της νόσου του Lyme.
Εάν πάρετε ένα αντιβιοτικό εντός 72 ωρών από το δάγκωμα, μπορείτε να αποτρέψετε τη νόσο του Lyme.
Έχετε το νου σας για τα σημάδια της νόσου του Lyme
Εάν αρχίσετε να εμφανίζετε τα αρχικά συμπτώματα της νόσου του Lyme, λάβετε θεραπεία το συντομότερο δυνατό.
Η νόσος του Lyme μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρά και μερικές φορές μόνιμα προβλήματα υγείας.
Αν δεν αντιμετωπιστεί, η νόσος του Lyme μπορεί να προκαλέσει αρθρίτιδα, συνήθως μόνο σε μία ή δύο αρθρώσεις.
Μπορεί επίσης να προκαλέσει παράλυση του προσωπικού νεύρου, φλεγμονή των νεύρων και ακόμη και μηνιγγίτιδα.
Σημειώστε την ημέρα του τσιμπήματος.
Μετά την αφαίρεση του τσιμπουριού, ελέγχετε την περιοχή του τσιμπήματος για τυχόν αλλαγές (π.χ. για κοκκινίλα ή εξάνθημα/ σπυράκια) και παρακολουθείτε την υγεία σας τουλάχιστον για έναν μήνα.
Σε περίπτωση που παρατηρήσετε κάποια αλλαγή στην περιοχή του τσιμπήματος ή εάν αισθανθείτε άρρωστοι ή εμφανίσετε οποιοδήποτε σύμπτωμα τις επόμενες εβδομάδες μετά το τσίμπημα του τσιμπουριού, πηγαίνετε αμέσως να σας δει ιατρός και πείτε στον ιατρό για το τσίμπημα του τσιμπουριού.
Συγκεκριμένα, εάν τις επόμενες εβδομάδες (τον επόμενο μήνα) μετά την αφαίρεση του τσιμπουριού παρουσιάσετε πυρετό, ρίγος, πόνους στο σώμα, πόνους τις αρθρώσεις, πονοκέφαλο, κούραση, ενοχλήματα από την κοιλιά (πόνο στην κοιλιά, αναγούλα, εμετούς), συμπτώματα σαν γρίπη (πυρετό, πονόλαιμο, πονοκέφαλο κλπ), εξάνθημα/ κοκκινίλες (είτε γύρω από το σημείο του τσιμπήματος ή σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος), ζαλάδα, τάση για αιμορραγίες (όπως εύκολες μελανιές, αίμα από τη μύτη ή από τα ούλα, αίμα στα ούρα ή στα κόπρανα), σύγχυση (μπερδεμένο μυαλό), πόνο στον αυχένα, έντονο πονοκέφαλο, παραλύσεις, ή γενικά εάν αισθανθείτε άρρωστοι, πηγαίνετε αμέσως στον ιατρό και πείτε στον ιατρό ότι σας είχε τσιμπήσει τσιμπούρι (και πότε).