Το πρόσωπο αυτό θα μπορούσε να είναι ένας φίλος, ένα μέλος της οικογένειάς σας, ο σύντροφός σας ή ένας συνάδελφός σας. Υπάρχει ακόμη έντονο στίγμα όσον αφορά τη συζήτηση για την ψυχική υγεία, ιδίως στον εργασιακό χώρο, και οι άνδρες συχνά δυσκολεύονται ιδιαίτερα να δηλώσουν ότι πάσχουν από κατάθλιψη.
Πώς να αναγνωρίσετε τα συμπτώματα κατάθλιψης σε ένα αγαπημένο σας ή φιλικό πρόσωπο
Δεν βιώνουν όλοι οι άνθρωποι την κατάθλιψη με τον ίδιο τρόπο και τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν.
Αν ο φίλος σας πάσχει από κατάθλιψη, μπορεί:
- να φαίνεται πιο θλιμμένος ή λυπημένος από ό,τι συνήθως
- να εμφανίζεται πιο απαισιόδοξος από το συνηθισμένο ή απελπισμένος για το μέλλον
- να μιλάει για αίσθημα ενοχής, κενό ή αχρηστία συχνότερα από το συνηθισμένο
- να δείχνει λιγότερο ενδιαφέρον στο να περνάει χρόνο μαζί σας ή να επικοινωνεί λιγότερο συχνά από ό,τι συνήθως
- να εκνευρίζεται εύκολα ή να δείχνει ασυνήθιστα ευερέθιστος
- να έχει λιγότερη ενέργεια από ό,τι συνήθως, να κινείται αργά ή να φαίνεται γενικά άτονος
- να ενδιαφέρεται λιγότερο από το συνηθισμένο για την εμφάνισή του ή να παραμελεί τη βασική υγιεινή, όπως το ντους και το βούρτσισμα των δοντιών του
- να έχει πρόβλημα ύπνου ή να κοιμάται πολύ περισσότερο από το συνηθισμένο
- να ενδιαφέρεται λιγότερο για τις συνήθεις δραστηριότητες και τα ενδιαφέροντά του
- να ξεχνάει πιο συχνά ή να δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί ή να πάρει αποφάσεις για διάφορα πράγματα
- να τρώει περισσότερο ή λιγότερο από το συνηθισμένο
- να μιλά για θάνατο ή αυτοκτονία
Πώς να βοηθήσετε
Αυτές οι συμβουλές μπορούν να σας βοηθήσουν να υποστηρίξετε έναν φίλο με κατάθλιψη.
1. Ξεκινήστε μια συζήτηση
Δώστε στον φίλο σας να καταλάβει ότι είστε δίπλα του. Μπορείτε να ξεκινήσετε τη συζήτηση με το να μοιραστείτε τις ανησυχίες σας και να κάνετε μια συγκεκριμένη ερώτηση.
Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να πείτε:
- “Φαίνεται ότι περνάς δύσκολα τον τελευταίο καιρό. Τι σε απασχολεί;”
- “Τις τελευταίες φορές που κάναμε παρέα, έδειχνες λίγο πεσμένος. Υπάρχει κάτι που σε απασχολεί και θα ήθελες να μιλήσεις γι’ αυτό;”.
- “Ανέφερες ότι πέρασες κάποιες δύσκολες στιγμές πρόσφατα – πώς αισθάνεσαι για όλα αυτά;”
Λάβετε υπόψη σας ότι ο φίλος σας μπορεί να θέλει να μιλήσει για αυτά που νιώθει, αλλά μπορεί να μη ζητάει συμβουλές.
Ασχοληθείτε με τον φίλο σας χρησιμοποιώντας τεχνικές ενεργητικής ακρόασης:
Κάντε ερωτήσεις για να πάρετε περισσότερες πληροφορίες αντί να θεωρείτε ότι καταλαβαίνετε τι εννοεί.
Επικυρώστε τα συναισθήματά του. Μπορεί να πείτε: “Αυτό ακούγεται πολύ δύσκολο. Λυπάμαι που το ακούω αυτό”.
Δείξτε ενσυναίσθηση και ενδιαφέρον με τη γλώσσα του σώματός σας.
Ο φίλος σας μπορεί να μην αισθάνεται ότι θέλει να μιλήσει την πρώτη φορά που τον ρωτάτε, επομένως μπορεί να σας βοηθήσει να συνεχίσετε να του λέτε ότι νοιάζεστε.
Συνεχίστε να κάνετε ανοιχτές ερωτήσεις (χωρίς να γίνεστε πιεστικοί) και να εκφράζετε το ενδιαφέρον σας. Προσπαθήστε να κάνετε συζητήσεις από κοντά όποτε είναι δυνατόν. Αν ζείτε σε διαφορετικές περιοχές, δοκιμάστε να κάνετε βιντεοκλήση.
2. Βοηθήστε τον να αναζητήσει υποστήριξη
Ο φίλος σας μπορεί να μην γνωρίζει ότι αντιμετωπίζει κατάθλιψη ή μπορεί να μην είναι σίγουρος πού να απευθυνθεί για υποστήριξη.
Ακόμα και αν γνωρίζει ότι η θεραπεία θα μπορούσε να βοηθήσει, μπορεί να είναι δύσκολο για τον ίδιο να αναζητήσει έναν θεραπευτή και να κλείσει ένα ραντεβού.
Εάν ο φίλος σας φαίνεται να ενδιαφέρεται για συμβουλευτική, προσφερθείτε να τον βοηθήσετε να κοιτάξει υποψήφιους θεραπευτές. Μπορείτε να βοηθήσετε τον φίλο σας να καταγράψει πράγματα που πρέπει να ρωτήσει και πράγματα που θέλει να αναφέρει στην πρώτη του συνεδρία.
Το να τον ενθαρρύνετε και να τον υποστηρίξετε να κλείσει αυτό το πρώτο ραντεβού μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο αν δυσκολεύεται να το κάνει.
3. Βοηθήστε τον να συνεχίσει τη θεραπεία του
Σε μια δύσκολη μέρα, ο φίλος σας μπορεί να μην έχει όρεξη να βγει από το σπίτι. Η κατάθλιψη μπορεί να εξαντλήσει την ενέργεια και να αυξήσει την επιθυμία για αυτοαπομόνωση.
Αν πει κάτι όπως: “Νομίζω ότι θα ακυρώσω το ραντεβού μου με τον ψυχολόγο”, ενθαρρύνετέ τον να επιμείνει σε αυτό.
Μπορείτε να πείτε: “Την περασμένη εβδομάδα είπες ότι η συνεδρία σου ήταν πολύ παραγωγική και ότι ένιωθες πολύ καλύτερα μετά. Τι γίνεται αν και η σημερινή συνεδρία βοηθήσει;”
Το ίδιο ισχύει και για τη φαρμακευτική αγωγή. Αν ο φίλος σας θέλει να σταματήσει να παίρνει φάρμακα λόγω δυσάρεστων παρενεργειών, να είστε υποστηρικτικός, αλλά να τον ενθαρρύνετε να μιλήσει με τον ψυχίατρό του για την αλλαγή σε άλλο αντικαταθλιπτικό ή την πλήρη διακοπή της φαρμακευτικής αγωγής.
Η απότομη διακοπή των αντικαταθλιπτικών χωρίς την επίβλεψη ενός επαγγελματία υγείας μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Συνήθως, η επικοινωνία με έναν ειδικό υγείας πριν από τη διακοπή της χρήσης φαρμάκων μπορεί να αποτρέψει επιπλοκές στην υγεία.
4. Φροντίστε τον εαυτό σας
Όταν νοιάζεστε για κάποιον που ζει με κατάθλιψη, είναι πολύ εύκολο να παρατήσετε τα πάντα για να βρεθείτε στο πλευρό του και να τον υποστηρίξετε. Δεν είναι λάθος να θέλετε να βοηθήσετε έναν φίλο, αλλά είναι επίσης σημαντικό να φροντίζετε τις δικές σας ανάγκες.
Αν αφιερώσετε όλη σας την ενέργεια στο να στηρίξετε τον φίλο σας, θα σας μείνει πολύ λίγη για τον εαυτό σας. Και αν αισθάνεστε εξαντλημένοι ή απογοητευμένοι, δεν θα μπορείτε να βοηθήσετε και πολύ τον φίλο σας.
Θέστε όρια
Ο καθορισμός ορίων μπορεί να βοηθήσει. Για παράδειγμα, μπορείτε να ενημερώσετε το φίλο σας ότι είστε διαθέσιμος να μιλήσετε αφού γυρίσετε από τη δουλειά, αλλά όχι πριν από αυτήν την ώρα.
Μπορείτε να προτείνετε να περνάτε κάθε δεύτερη μέρα ή να πηγαίνετε για φαγητό δύο φορές την εβδομάδα, αντί να προσπαθείτε να βοηθάτε κάθε μέρα. Η συμμετοχή άλλων φίλων μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία ενός μεγαλύτερου δικτύου υποστήριξης.
5. Μάθετε από μόνοι σας για την κατάθλιψη
Φανταστείτε να χρειάζεται να εκπαιδεύετε κάθε άτομο που βρίσκεται στη ζωή σας σχετικά με μια κατάσταση ψυχικής ή σωματικής υγείας που αντιμετωπίζετε – εξηγώντας την ξανά και ξανά. Ακούγεται εξαντλητικό, σωστά;
Μπορείτε να μιλήσετε με τον φίλο σας για τα συγκεκριμένα συμπτώματά του ή για το πώς αισθάνεται, αλλά αποφύγετε να του ζητήσετε να σας μιλήσει για την κατάθλιψη σε γενικές γραμμές.
Ενημερωθείτε μόνοι σας για τα συμπτώματα, τις αιτίες, τα διαγνωστικά κριτήρια και τις θεραπείες της κατάθλιψης.
Αν και οι άνθρωποι βιώνουν την κατάθλιψη με διαφορετικό τρόπο, το να είστε εξοικειωμένοι με τα γενικά συμπτώματα και την ορολογία μπορεί να σας βοηθήσει να κάνετε πιο εμπεριστατωμένες συζητήσεις με τον φίλο σας.
6. Προσφερθείτε να βοηθήσετε στις καθημερινές εργασίες
Στην κατάθλιψη, οι καθημερινές εργασίες μπορεί να φαίνονται δυσβάσταχτες. Πράγματα όπως το πλύσιμο των ρούχων, τα ψώνια από το σούπερ μάρκετ ή η πληρωμή λογαριασμών μπορεί να αρχίσουν να συσσωρεύονται, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να γνωρίζετε από πού να ξεκινήσετε.
Ο φίλος σας μπορεί να εκτιμήσει μια προσφορά βοήθειας, αλλά μπορεί επίσης να μην είναι σε θέση να πει με σαφήνεια σε τι χρειάζεται βοήθεια.
Έτσι, αντί να πείτε “Ενημέρωσέ με αν μπορώ να κάνω κάτι”, πείτε: “Σε τι χρειάζεσαι περισσότερο βοήθεια σήμερα;”.
Αν παρατηρήσετε ότι το ψυγείο του είναι άδειο, πείτε “Μπορώ να σε πάρω για ψώνια ή να πάρω ό,τι χρειάζεσαι αν μου γράψεις μια λίστα;” ή “Ας πάμε να κάνουμε μερικά ψώνια και να μαγειρέψουμε μαζί βραδινό”.
Αν ο φίλος σας έχει μείνει πίσω με τα πιάτα, το πλυντήριο ή άλλες δουλειές του σπιτιού, προσφερθείτε να πάτε σπίτι του, να βάλετε μουσική και να ασχοληθείτε παρέα με μια συγκεκριμένη εργασία. Το να έχει κανείς απλά παρέα μπορεί να κάνει τη δουλειά να φαίνεται λιγότερο αποκαρδιωτική.
7. Να είστε υπομονετικοί
Η κατάθλιψη συνήθως βελτιώνεται με τη θεραπεία, αλλά μπορεί να είναι μια βραδεία διαδικασία που συνεπάγεται λίγο “βλέποντας και κάνοντας”. Μπορεί να χρειαστεί να δοκιμάσετε μερικές διαφορετικές συμβουλευτικές προσεγγίσεις ή φάρμακα προτού βρείτε αυτό που βοηθάει τα συμπτώματά σας.
Ακόμη και η επιτυχής θεραπεία δεν σημαίνει πάντα ότι η κατάθλιψη εξαφανίζεται εντελώς. Ο φίλος σας μπορεί να συνεχίσει να έχει συμπτώματα κατά διαστήματα.
Εν τω μεταξύ, πιθανότατα θα έχει κάποιες καλές και κάποιες κακές μέρες. Αποφύγετε να θεωρήσετε ότι μια καλή μέρα σημαίνει ότι “θεραπεύτηκε” και προσπαθήστε να μην απογοητεύεστε αν μια σειρά από άσχημες μέρες κάνει τον φίλο σας να αισθάνεται ότι δεν θα βελτιωθεί ποτέ.
9. Μείνετε σε επαφή
Το να δώσετε στο φίλο σας να καταλάβει ότι εξακολουθείτε να νοιάζεστε γι’ αυτόν καθώς συνεχίζει να προσπαθεί να ξεπεράσει την κατάθλιψη μπορεί να βοηθήσει.
Ακόμα και αν δεν είστε σε θέση να περνάτε πολύ χρόνο μαζί του σε τακτική βάση, επικοινωνείτε τακτικά με ένα μήνυμα, ένα τηλεφώνημα ή μια γρήγορη επίσκεψη. Ακόμα και η αποστολή ενός γρήγορου μηνύματος μπορεί να βοηθήσει.
Οι άνθρωποι που ζουν με κατάθλιψη μπορεί να αποτραβηχτούν όλο και περισσότερο και να αποφεύγουν να επικοινωνήσουν, επομένως μπορεί να ανακαλύψετε ότι κάνετε μεγαλύτερη προσπάθεια για να διατηρήσετε τη φιλία σας. Αλλά το να συνεχίσετε να είστε μια θετική, υποστηρικτική παρουσία στη ζωή του φίλου σας μπορεί να κάνει όλη τη διαφορά γι’ αυτόν, ακόμη και αν δεν μπορεί να σας το εκφράσει αυτή τη στιγμή.
10. Να γνωρίζετε τις διάφορες μορφές που μπορεί να πάρει η κατάθλιψη
Η κατάθλιψη συχνά συνεπάγεται θλίψη ή πεσμένη διάθεση, αλλά έχει και άλλα, λιγότερο γνωστά συμπτώματα.
Για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι η κατάθλιψη μπορεί να συνεπάγεται:
- θυμό και ευερεθιστότητα
- σύγχυση, προβλήματα με τη μνήμη ή δυσκολία συγκέντρωσης
- υπερβολική κόπωση ή προβλήματα ύπνου
- σωματικά συμπτώματα, όπως στομαχικές διαταραχές, συχνούς πονοκεφάλους ή πόνους στην πλάτη και άλλους μυϊκούς πόνους
Ο φίλος σας μπορεί να φαίνεται συχνά να έχει κακή διάθεση ή να αισθάνεται εξαντλημένος πολλές φορές. Προσπαθήστε να έχετε κατά νου ότι αυτό που αισθάνεται εξακολουθεί να αποτελεί μέρος της κατάθλιψης, ακόμη και αν δεν ταιριάζει στις στερεοτυπικές εκδοχές της κατάθλιψης.
