Τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, μπορούν να αποκτήσουν μερικές πολύ κακές συνήθειες, και η διακοπή οποιασδήποτε συνήθειας απαιτεί αφοσίωση και σκληρή δουλειά. Αν ο έφηβός σας έχει αποκτήσει μερικές κακές συνήθειες, είναι σημαντικό να τον βοηθήσετε να τις κόψει το συντομότερο δυνατό, ώστε να ξεκινήσει τα εφηβικά χρόνια με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Συνήθειες που πρέπει να αποφεύγουν οι έφηβοι
Παρακάτω θα βρείτε μερικές καθημερινές συνήθειες που οι έφηβοι μπορεί να χρειαστεί να εγκαταλείψουν.
Να ρίχνει το φταίξιμο σε άλλους
Το παιδί σας στην προεφηβική ηλικία είναι αρκετά μεγάλο για να αρχίσει να αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεών του. Αν το παιδί σας έχει την τάση να ρίχνει τις ευθύνες σε άλλους (δασκάλους, αδέλφια, φίλους) για οτιδήποτε πάει στραβά, ίσως χρειαστεί να το ενθαρρύνετε να αφιερώσει λίγο χρόνο στο να αναλογιστεί τις πράξεις του. Μην επιτρέπετε στο παιδί σας να αποφεύγει τις συνέπειες.
Ένας τρόπος για να αποτρέψετε το παιχνίδι επίρριψης ευθυνών του παιδιού σας είναι να μιλήσετε εκ των προτέρων για τις συνέπειες σε περίπτωση που δεν κάνει τα μαθήματά του, δεν συμμαζέψει το δωμάτιό του ή παραβιάσει την ώρα που πρέπει να γυρίσω σπίτι.
Να αφήνει τους άλλους να κάνουν πράγματα γι’ αυτήν/ον
Μερικά παιδιά είναι εκπληκτικά ανεξάρτητα, ενώ άλλα θα επιτρέψουν σε οποιονδήποτε (γονείς, παππούδες, γιαγιάδες ή αδέλφια) να φροντίζει κάποια πράγματα γι’ αυτά. Φροντίστε να αντισταθείτε στον πειρασμό να καθαρίσετε το δωμάτιο του παιδιού σας, να κάνετε τα μαθήματά του ή να δώσετε τη δυνατότητα στο παιδί σας να αποφύγει τις ευθύνες του.2
Ένας πίνακας καθηκόντων και ένας πίνακας μαθημάτων για το σπίτι θα βοηθήσει το παιδί σας να τηρεί τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντά του. Βεβαιωθείτε ότι προσφέρετε λογικές υπενθυμίσεις για να ενθαρρύνετε το παιδί σας να τηρήσει τα καθήκοντά του, καθώς και συνέπειες αν δεν το κάνει.
Να βρίζει
Το παιδί σας πιθανότατα θα ακούσει σχεδόν όλες τις βρισιές στο σχολείο ή ενώ ταξιδεύει με το λεωφορείο. Αλλά αν δεν βάλετε ένα τέλος στις βρισιές τώρα, είναι απίθανο να καταφέρετε ποτέ να κάνετε τον έφηβο να σταματήσει. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας γνωρίζει πώς αισθάνεστε εσείς για τις βρισιές και ότι είναι αγένεια να βρίζετε επειδή κάνει τους άλλους να αισθάνονται άβολα.
Αν έχετε την τάση να βρίζετε πού και πού, φροντίστε να αναγνωρίσετε το λάθος σας και να ενημερώσετε το παιδί σας ότι είναι σημαντικό να προσπαθήσετε σκληρά για να αποβάλλετε αυτή τη συνήθεια.
Να παραπονιέται διαρκώς
Αν το παιδί σας δεν βρίσκει τίποτε θετικό να πει, ίσως ήρθε η ώρα να βοηθήσετε το παιδί σας να αλλάξει συμπεριφορά. Αν δεν το κάνετε τώρα, τα εφηβικά χρόνια θα είναι πολύ πιο δύσκολα.
Προσπαθήστε να επισημαίνετε τα θετικά σε κάθε κατάσταση και ενημερώστε το παιδί σας ότι ο τρόπος που επιλέγει να αντιδρά στις προκλήσεις είναι κάτι που μπορεί να ελέγξει. Να είστε και εσείς θετικοί, γιατί το παιδί σας παρακολουθεί τις ενέργειές σας.
Να έχει κακή υγιεινή
Οι έφηβοι δεν είναι πάντα τόσο προσεκτικοί με την υγιεινή τους όσο θα θέλαμε και η εφηβεία μπορεί να κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα. Εάν το παιδί σας αθλείται ή είναι πολύ δραστήριο, η υγιεινή είναι πολύ πιο σημαντική. Βεβαιωθείτε ότι παρέχετε στο έφηβο παιδί σας τις γνώσεις και τα προϊόντα που χρειάζεται για να εφαρμόζει καλή υγιεινή.
Εφοδιάστε το μπάνιο του παιδιού σας με σαπούνι, πετσέτες, σαμπουάν και μαλακτική κρέμα και βεβαιωθείτε ότι κάνει ντους τακτικά και ιδιαίτερα μετά τα αθλήματα ή την προπόνηση.
Να κοιμάται αργά
Το μεγαλύτερο σε ηλικία παιδί σας μπορεί να χρειάζεται να πηγαίνει στο σχολείο νωρίτερα απ’ ό,τι στο δημοτικό, πράγμα που σημαίνει ότι το να σηκωθεί από το κρεβάτι μπορεί να αποτελέσει πραγματική πρόκληση. Αν το παιδί σας κοιμάται αργά και χάνει το σχολικό λεωφορείο ή αργεί να φτάσει στο σχολείό του, μπορείτε να το βοηθήσετε να επανέλθει στο πρόγραμμά του. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας ετοιμάζει τα ρούχα του το προηγούμενο βράδυ, ετοιμάζει την σχολική του τσάντα και τα βιβλία του και έχει τα πάντα έτοιμα για την επόμενη μέρα.
Φροντίστε το παιδί σας να έχει ένα αυστηρό πρόγραμμα ύπνου, κλείνοντας σταδιακά τις ηλεκτρονικές συσκευές τη νύχτα, βάζοντάς το στο υπνοδωμάτιό του και ενθαρρύνοντας τον ύπνο και την ξεκούραση. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας δεν έχει τηλεόραση, ή υπολογιστή στο υπνοδωμάτιο, καθώς αυτό μπορεί να βάλει σε πειρασμό το παιδί σας και να καθυστερήσει την ώρα του ύπνου.
Αν το παιδί σας εξακολουθεί να ξενυχτάει, ίσως χρειαστεί να ορίσετε συνέπειες για την αδυναμία του να πάρει μπρος το πρωί.
Να έχει απαντήσεις για τα πάντα
Μην εκπλαγείτε αν το κάποτε υπέροχο παιδί σας αποφασίσει ότι τώρα έχει τις απαντήσεις για τα πάντα και ότι εσείς δεν ξέρετε ούτε κατά διάνοια όσα ξέρατε. Το παιδί σας μπορεί να αντιγράψει μια στάση απέναντι σε εσάς, τον/την σύζυγό σας, τους παππούδες και τις γιαγιάδες του ή τους δασκάλους. Είναι ντροπιαστικό όταν ένα παιδί είναι αγενές και ασεβές προς τους άλλους, αλλά αν αφήσετε το παιδί σας να τη γλιτώσει με την αγενή συμπεριφορά του, είναι πιθανό να τη συνεχίσει.
Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας γνωρίζει και κατανοεί τις οικογενειακές σας αξίες και προσδοκίες σχετικά με τη συμπεριφορά του προς τους άλλους, ιδίως προς τους άλλους ενήλικες. Να είστε πρότυπο καλής συμπεριφοράς και αν το παιδί σας συλληφθεί να είναι αγενές ή ασεβές, μην το δικαιολογείτε. Αντίθετα, εφαρμόστε λογικές συνέπειες και συζητήστε για το τι θέλετε να δείτε στο μέλλον.
Να τρώει ανθυγιεινά τρόφιμα
Οι σημερινοί έφηβοι τρώνε πρόχειρα και, δυστυχώς, έχουν την τάση να τσιμπολογούν τρόφιμα με μικρή ή καθόλου θρεπτική αξία. Το πολυάσχολο πρόγραμμά τους μπορεί να ευθύνεται εν μέρει. Είναι πολύ πιο εύκολο να πιάσεις μια σακούλα πατατάκια όταν τρέχεις από τη μια εκδήλωση στην άλλη, παρά να φτιάξεις ένα πιο υγιεινό σνακ. Αν θέλετε το παιδί σας να ασπαστεί τη θρεπτική διατροφή, θα πρέπει να το αναλάβετε ως δέσμευση.
Η πραγματικότητα είναι ότι το σώμα του παιδιού σας εξακολουθεί να αναπτύσσεται και χρειάζεται υγιεινή διατροφή για να κάνει όλα όσα πρέπει να κάνει και για να διατηρηθεί υγιές και δυνατό. Φροντίστε να περιορίσετε τις επιλογές πρόχειρου φαγητού και να ενθαρρύνετε την υγιεινή διατροφή όποτε μπορείτε.
Ξεκινήστε με το να πετάξετε όλα τα ανθυγιεινά σνακ και να τα αντικαταστήσετε με συμβατικές εναλλακτικές λύσεις. Αντικαταστήστε τα τσιπς με στικς λαχανικών και φρούτων ή τσιπς με φύκια, αντικαταστήστε το ντιπ για τσιπς με χούμους και προμηθευτείτε υγιεινά μάφινς και ψωμί ολικής άλεσης για να αντικαταστήσετε τα γλυκά και το λευκό ψωμί. Τα αναψυκτικά είναι απαγορευμένα. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να παραμένει ενυδατωμένο πίνοντας νερό ή ένα φλιτζάνι τσάι από βότανα.
Δοκιμάστε να προγραμματίζετε μαζί τα γεύματα και να ψωνίζετε από το παντοπωλείο, ώστε να έχετε πάντα υγιεινά τρόφιμα στο σπίτι.
Επίσης, μπορεί να είναι διασκεδαστικό να γραφτείτε μαζί σε ένα μάθημα μαγειρικής, ώστε εσείς και το παιδί σας να μάθετε τεχνικές για τον προγραμματισμό του μενού, το μαγείρεμα και να κάνετε τα υγιεινά τρόφιμα νόστιμα.
Να θεωρεί τους ανθρώπους δεδομένους
Το παιδί σας έχει εμμονή με τον εαυτό του και πιθανότατα είναι λίγο ανασφαλές. Είναι πολύ εύκολο για τα παιδιά και τους εφήβους να πιστεύουν ότι ο κόσμος περιστρέφεται γύρω από αυτά και να θεωρούν την οικογένεια, τους φίλους και τους δασκάλους δεδομένους. Όμως το παιδί σας είναι αρκετά μεγάλο για να αρχίσει να μαθαίνει πώς να δείχνει εκτίμηση σε όσους το βοηθούν στη ζωή του. Ξεκινήστε επισημαίνοντας πώς οι άλλοι βοηθούν το έφηβο παιδί σας κατά τη διάρκεια της ημέρας, πηγαίνοντάς το στο σχολείο, διδάσκοντάς το ή προπονώντας το ή φτιάχνοντας το φαγητό του.
Ζητήστε από το παιδί σας να μοιραστεί ιστορίες ανθρώπων που το βοήθησαν εκείνη την ημέρα ή του παρείχαν μια εξυπηρέτηση. Κατά τη διάρκεια των γιορτών, βάλτε το παιδί σας να φτιάξει μια λίστα με τους ανθρώπους που θα ήθελε να τιμήσει με μια κάρτα ή ένα μικρό δώρο.
Να πειράζει την ακμή του
Η εφηβική ηλικία μπορεί να είναι δύσκολη όσον αφορά την αυτοεκτίμηση του παιδιού σας, καθώς η ακμή και άλλα προβλήματα με την επιδερμίδα μπορεί να έχουν επιπτώσεις. Βοηθήστε το παιδί σας να αποκτήσει σωστές συνήθειες υγιεινής και φροντίδας του δέρματος. Το έφηβο παιδί σας θα πρέπει να γνωρίζει πώς να φροντίζει το δέρμα του και να μαθαίνει τεχνικές για την αντιμετώπιση των εξανθημάτων και της ακμής.
Συμβουλευτείτε τον παιδίατρο ή τον δερματολόγο σας για συμβουλές και συστάσεις προϊόντων. Πολλά προϊόντα μπορούν να βοηθήσουν σε μικρές ή περιστασιακές εξάρσεις, αλλά η σοβαρή ή κυστική ακμή μπορεί να απαιτεί τη συμβουλή ενός δερματολόγου. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας δεν σκαλίζει την ακμή, καθώς αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε ουλές και να επιδεινώσει την κατάσταση.
Να προκαλεί ακαταστασία
Τα παιδιά προξενούν ακαταστασία, αλλά ακόμη και τα νήπια μπορούν να μάθουν να μαζεύουν τα παιχνίδια και τα βιβλία τους. Το μεγαλύτερο παιδί σας μπορεί να έχει ξεχάσει όλα όσα του διδάξατε σχετικά με το συμμάζεμα και με το να αφήνει τα πράγματα όπως τα βρήκε.
Θα πρέπει να υπενθυμίζετε συνεχώς στο παιδί σας ότι είναι ευθύνη όλων να συνεισφέρουν και να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού. Πιθανόν επίσης να χρειαστεί να υπενθυμίζετε στο παιδί σας ότι είναι υπεύθυνο για τυχόν ακαταστασία που προκαλεί. Ίσως χρειαστεί να επιβάλλετε κανόνες και συνέπειες, ώστε το παιδί σας να ξέρει ότι δεν αστειεύεστε.
Να είναι ασεβές
Τα παιδιά και οι έφηβοι δεν είναι πια τα γλυκά παιδάκια που ήταν κάποτε και μπορεί να διαπιστώσετε ότι η συμπεριφορά και η γλώσσα του παιδιού σας δεν είναι κατά καιρούς κατάλληλες. Το παιδί σας ακούει κάθε λογής πράγματα στο σχολείο και στο λεωφορείο και στο προπονητικό κέντρο. Παρόλο που δεν θα πρέπει να εκπλαγείτε αν ο έφηβος σας ξεστομίζει πού και πού ένα αγενές σχόλιο ή μια λέξη, θα πρέπει να κάνετε ό,τι χρειάζεται για να βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας δεν θα αναπτύξει μια κακή συνήθεια που θα περιλαμβάνει χυδαία επικοινωνία.
Διδάξτε στο παιδί σας ότι ο τρόπος που μιλάει επηρεάζει άμεσα το πώς τον βλέπουν οι άλλοι και ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί μπορεί να κάνει τους άλλους να αισθάνονται άβολα. Οι συνεχείς βρισιές είναι μια συνήθεια που δύσκολα κόβεται και είναι πιο εύκολο να την αποτρέψετε παρά να την ανατρέψετε αργότερα, γι’ αυτό προσπαθήστε να βοηθήσετε τον έφηβο να την ελέγξει τώρα, όσο έχετε ακόμα κάποια επιρροή στη συμπεριφορά του.
Επίσης, είναι σημαντικό, ως γονέας, να επανεξετάζετε περιστασιακά τον τρόπο με τον οποίο το παιδί σας συμπεριφέρεται στους άλλους, συμπεριλαμβανομένων των άλλων παιδιών, των ενηλίκων, των δασκάλων και των προπονητών. Αν οι καλοί τρόποι του παιδιού σας μερικές φορές εκλείπουν, προσφέρετε μια ευγενική υπενθύμιση για το τι είναι και τι δεν είναι σωστό. Η συμπεριφορά του παιδιού σας τώρα θα στρώσει το δρόμο για το πώς θα συμπεριφέρεται στην εφηβεία και στη συνέχεια.
