Επισκόπηση
Η γλυκόζη είναι η κύρια πηγή ενέργειας του σώματός μας.
Η υπογλυκαιμία σχετίζεται συχνά με τη θεραπεία του διαβήτη.
Όμως, άλλα φάρμακα και μια πληθώρα καταστάσεων – πολλές από αυτές είναι σπάνιες – μπορούν να προκαλέσουν χαμηλό σάκχαρο στο αίμα σε άτομα που δεν πάσχουν από διαβήτη
Η υπογλυκαιμία χρειάζεται άμεση θεραπεία όταν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι χαμηλά.
Για πολλούς ανθρώπους, ένα σάκχαρο νηστείας 70 χιλιοστογραμμάρια ανά δεκατόλιτρο (mg/dL) ή 3,9 mmol ανά λίτρο (mmol/L) ή λιγότερο θα πρέπει να αποτελεί ένδειξη υπογλυκαιμίας.
Αλλά οι δικιές σας τιμές μπορεί να είναι διαφορετικές. Ρωτήστε το γιατρό σας.
Η θεραπεία περιλαμβάνει τη γρήγορη επαναφορά του σακχάρου στο αίμα σας στο φυσιολογικό επίπεδο είτε με τροφές είτε με ποτά με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη είτε με φάρμακα.
Η μακροχρόνια θεραπεία απαιτεί τον εντοπισμό και τη θεραπεία της αιτίας της υπογλυκαιμίας.
Ποια είναι τα Συμπτώματα της υπογλυκαιμίας;
Εάν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα πέσουν πολύ χαμηλά, τα σημεία και τα συμπτώματα μπορεί να είναι τα εξής:
- Ακανόνιστος ή γρήγορος καρδιακός ρυθμός
- Κόπωση
- Χλωμό δέρμα
- Τρέμουλο
- Άγχος
- Ιδρώτας
- Πείνα
- Ευερεθιστότητα
- Μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα των χειλιών, της γλώσσας ή των μάγουλων
Καθώς η υπογλυκαιμία επιδεινώνεται, τα σημεία και τα συμπτώματα μπορεί να είναι:
- Σύγχυση, μη φυσιολογική συμπεριφορά ή και τα δύο, όπως αδυναμία εκτέλεσης καθημερινών εργασιών.
- Διαταραχές της όρασης, όπως θολή όραση
- Επιληπτικές κρίσεις
- Απώλεια συνείδησης
Πότε θα πρέπει να απευθυνθείτε σε γιατρό;
Ζητήστε αμέσως τη βοήθεια ενός γιατρού εάν:
- Έχετε συμπτώματα υπογλυκαιμίας και δεν έχετε διαβήτη.
- Έχετε διαβήτη και η υπογλυκαιμία δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία, όπως για παράδειγμα η κατανάλωση χυμού ή αναψυκτικών, το να φάτε καραμέλες ή να πάρετε δισκία γλυκόζης
Αναζητήστε επείγουσα βοήθεια για κάποιον με διαβήτη ή ιστορικό υπογλυκαιμίας που έχει συμπτώματα σοβαρής υπογλυκαιμίας ή χάνει τις αισθήσεις του.
Ποια είναι τα αίτια της υπογλυκαιμίας;
Η υπογλυκαιμία εκδηλώνεται όταν τα επίπεδα σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα πέφτουν πολύ χαμηλά.
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους μπορεί να συμβεί αυτό- ο πιο συνηθισμένος είναι μια παρενέργεια των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του διαβήτη.
Ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα
Όταν τρώτε, το σώμα σας διασπά τους υδατάνθρακες από τις τροφές – όπως το ψωμί, το ρύζι, τα ζυμαρικά, τα λαχανικά, τα φρούτα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα – σε διάφορα μόρια σακχάρου, μεταξύ των οποίων και η γλυκόζη.
Η γλυκόζη, η κύρια πηγή ενέργειας για το σώμα μας, εισέρχεται στα κύτταρα των περισσότερων ιστών μας με τη βοήθεια της ινσουλίνης – μιας ορμόνης που εκκρίνεται από το πάγκρεας.
Η ινσουλίνη επιτρέπει στη γλυκόζη να εισέλθει στα κύτταρα και να παρέχει το καύσιμο που χρειάζονται τα κύτταρα.
Η επιπλέον γλυκόζη αποθηκεύεται στο συκώτι και τους μύες με τη μορφή γλυκογόνου.
Εάν δεν έχετε φάει για αρκετές ώρες και το επίπεδο σακχάρου στο αίμα σας πέσει, μια άλλη ορμόνη του παγκρέατος δίνει σήμα στο συκώτι σας να διασπάσει το αποθηκευμένο γλυκογόνο και να απελευθερώσει γλυκόζη στην κυκλοφορία του αίματος.
Αυτό διατηρεί το σάκχαρο στο αίμα σας σε ένα φυσιολογικό επίπεδο μέχρι να φάτε ξανά.
Το σώμα σας έχει επίσης την ικανότητα να παράγει γλυκόζη. Η διαδικασία αυτή λαμβάνει χώρα κυρίως στο ήπαρ αλλά και στους νεφρούς.
Πιθανές αιτίες, όταν υπάρχει διαβήτης
Εάν έχετε διαβήτη, μπορεί να μην παράγετε αρκετή ινσουλίνη (διαβήτης τύπου 1) ή να μην ανταποκρίνεστε επαρκώς σε αυτήν (διαβήτης τύπου 2).
Ως αποτέλεσμα, η γλυκόζη τείνει να συσσωρεύεται στην κυκλοφορία του αίματος και μπορεί να φτάσει σε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα.
Για τη διόρθωση αυτού του προβλήματος, ενδεχομένως να λαμβάνετε ινσουλίνη ή άλλα φάρμακα για τη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
Όμως, η υπερβολική ποσότητα ινσουλίνης ή άλλων φαρμάκων για τον διαβήτη μπορεί να προκαλέσει πτώση του σακχάρου στο αίμα σας σε πολύ χαμηλά επίπεδα, προκαλώντας υπογλυκαιμία.
Η υπογλυκαιμία μπορεί επίσης να εμφανιστεί εάν τρώτε λιγότερο από το συνηθισμένο μετά τη λήψη φαρμάκων για το διαβήτη ή εάν ασκείστε περισσότερο από ό,τι συνήθως.
Πιθανές αιτίες, δίχως την ύπαρξη διαβήτη
Η υπογλυκαιμία σε άτομα που δεν πάσχουν από διαβήτη είναι πολύ λιγότερο συχνή. Τα αίτια μπορεί να είναι τα εξής:
- Φάρμακα. Η κατά λάθος λήψη από του στόματος φαρμάκων για τον διαβήτη κάποιου άλλου είναι μια πιθανή αιτία υπογλυκαιμίας. Και άλλα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν υπογλυκαιμία, ιδίως σε παιδιά ή σε άτομα με νεφρική ανεπάρκεια. Ένα παράδειγμα είναι η κινίνη, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ελονοσίας.
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ χωρίς φαγητό μπορεί να εμποδίσει το συκώτι σας να απελευθερώσει την αποθηκευμένη γλυκόζη στην κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας υπογλυκαιμία.
- Ορισμένες σοβαρές ασθένειες. Σοβαρές ασθένειες του ήπατος, όπως σοβαρή ηπατίτιδα ή κίρρωση, μπορεί να προκαλέσουν υπογλυκαιμία. Διαταραχές των νεφρών, οι οποίες μπορεί να εμποδίζουν το σώμα σας να αποβάλλει σωστά τα φάρμακα, μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα γλυκόζης λόγω συσσώρευσης αυτών των φαρμάκων στον οργανισμό
Η μακροχρόνια λιμοκτονία, όπως μπορεί να συμβεί στη διατροφική διαταραχή της νευρικής ανορεξίας, μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική μείωση των ουσιών που χρειάζεται το σώμα σας για τη δημιουργία γλυκόζης.
- Υπερπαραγωγή ινσουλίνης. Ένας σπάνιος όγκος του παγκρέατος (ινσουλίνωμα) μπορεί να προκαλέσει υπερβολική παραγωγή ινσουλίνης, με αποτέλεσμα την υπογλυκαιμία.
Άλλοι όγκοι μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε υπερβολική παραγωγή ουσιών που μοιάζουν με ινσουλίνη.
Η διόγκωση των κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική απελευθέρωση ινσουλίνης, προκαλώντας υπογλυκαιμία. - Ορμονικές ανεπάρκειες. Ορισμένες διαταραχές από όγκους των επινεφριδίων και της υπόφυσης μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια βασικών ορμονών που ρυθμίζουν την παραγωγή γλυκόζης.
Τα παιδιά μπορεί να έχουν υπογλυκαιμία εάν έχουν πολύ λίγη αυξητική ορμόνη.
Υπογλυκαιμία μετά από γεύματα
Η υπογλυκαιμία εμφανίζεται συνήθως όταν δεν έχετε φάει, αλλά όχι πάντα.
Ορισμένες φορές τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας εμφανίζονται μετά από ορισμένα γεύματα με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, επειδή το σώμα σας παράγει περισσότερη ινσουλίνη από όση χρειάζεστε.
Αυτός ο τύπος υπογλυκαιμίας, που ονομάζεται αντιδραστική υπογλυκαιμία ή μεταγευματική υπογλυκαιμία, μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση παράκαμψης στομάχου.
Μπορεί επίσης να εμφανιστεί και σε άτομα που δεν έχουν υποβληθεί σε αυτή τη χειρουργική επέμβαση.
Επιπλοκές
Η υπογλυκαιμία που δεν αντιμετωπίζεται μπορεί να οδηγήσει σε:
- Επιληπτικές κρίσεις
- Απώλεια συνείδησης
- Θάνατο
Η υπογλυκαιμία μπορεί επίσης να προκαλέσει τα εξής:
- Ζάλη και αδυναμία
- Πτώσεις
- Τραυματισμούς
- Τροχαία ατυχήματα
- Μεγαλύτερο κίνδυνο άνοιας σε ηλικιωμένους ενήλικες
Μη επίγνωση της υπογλυκαιμίας
Με την πάροδο του χρόνου, τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπογλυκαιμίας μπορεί να οδηγήσουν σε υπογλυκαιμική άγνοια.
Το σώμα και ο εγκέφαλος δεν παρουσιάζουν πλέον σημεία και συμπτώματα που προειδοποιούν για το χαμηλό σάκχαρο στο αίμα, όπως τρέμουλο ή ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς.
Όταν συμβαίνει αυτό, αυξάνεται ο κίνδυνος σοβαρής, απειλητικής για τη ζωή υπογλυκαιμίας.
Εάν έχετε διαβήτη, επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπογλυκαιμίας και άγνοια υπογλυκαιμίας, ο γιατρός σας μπορεί να τροποποιήσει τη θεραπεία σας, να αυξήσει τους στόχους σας για τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και να σας συστήσει εκπαίδευση ευαισθητοποίησης σε θέματα σακχάρου στο αίμα.
Υποθεραπευμένος διαβήτης
Εάν έχετε διαβήτη, τα επεισόδια χαμηλού σακχάρου στο αίμα είναι ενοχλητικά και μπορεί να σας τρομάξουν.
Ο φόβος της υπογλυκαιμίας μπορεί να σας κάνει να λαμβάνετε λιγότερη ινσουλίνη για να διασφαλίσετε ότι το επίπεδο σακχάρου στο αίμα σας δεν θα πέσει πολύ χαμηλά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μη ελεγχόμενο διαβήτη.
Συζητήστε με το γιατρό σας για το φόβο σας και μην αλλάζετε τη δόση των φαρμάκων σας για το διαβήτη χωρίς την έγκριση του γιατρού σας.
Πρόληψη
Εάν πάσχετε από διαβήτη
Ακολουθήστε το πρόγραμμα θεραπείας του διαβήτη που έχετε καταρτίσει εσείς και ο γιατρός σας.
Εάν παίρνετε νέα φάρμακα, αλλάζετε το πρόγραμμα διατροφής ή φαρμακευτικής αγωγής ή προσθέτετε νέες ασκήσεις, συζητήστε με το γιατρό σας για το πώς αυτές οι αλλαγές μπορεί να επηρεάσουν τη ρύθμιση του διαβήτη σας και τον κίνδυνο εμφάνισης χαμηλού σακχάρου στο αίμα σας.
Η συνεχής παρακολούθηση της γλυκόζης (CGM) αποτελεί εναλλακτική λύση για ορισμένα άτομα, ιδίως για εκείνα που δεν έχουν επίγνωση της υπογλυκαιμίας.
Μια συσκευή CGM έχει ένα μικροσκοπικό καλώδιο που τοποθετείται υποδόρια και μπορεί να στέλνει τις μετρήσεις της γλυκόζης του αίματος σε έναν δέκτη.
Εάν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα πέφτουν πολύ χαμηλά, ορισμένα μοντέλα CGM θα σας ειδοποιήσουν με συναγερμό.
Ορισμένες αντλίες ινσουλίνης είναι πλέον ενσωματωμένες στις συσκευές CGM και μπορούν να διακόψουν τη χορήγηση ινσουλίνης όταν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα πέφτουν πολύ γρήγορα, ώστε να βοηθήσουν στην πρόληψη της υπογλυκαιμίας..
Φροντίστε να έχετε πάντα μαζί σας έναν υδατάνθρακα ταχείας δράσης, όπως χυμό ή δισκία γλυκόζης, ώστε να μπορείτε να αντιμετωπίσετε μια πτώση του σακχάρου στο αίμα πριν αυτό πέσει επικίνδυνα χαμηλά.
Εάν δεν έχετε διαβήτη
Σε περιπτώσεις επαναλαμβανόμενων επεισοδίων υπογλυκαιμίας, η κατανάλωση συχνών μικρών γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι ένα προσωρινό μέτρο για να αποτρέψετε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας να πέσουν πολύ χαμηλά.
Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση δεν συνιστάται ως μακροπρόθεσμη στρατηγική. Συνεργαστείτε με το γιατρό σας για να εντοπίσετε και να αντιμετωπίσετε την αιτία της υπογλυκαιμίας.
Διάγνωση
Εάν χρησιμοποιείτε ινσουλίνη ή άλλο φάρμακο για τον διαβήτη για τη μείωση του σακχάρου στο αίμα σας και έχετε σημεία και συμπτώματα υπογλυκαιμίας, ελέγξτε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας με μετρητή σακχάρου.
Εάν το αποτέλεσμα δείχνει χαμηλό σάκχαρο στο αίμα (κάτω από 70 mg/dl), αντιμετωπίστε το ανάλογα.
Εάν δεν χρησιμοποιείτε φάρμακα που είναι γνωστό ότι προκαλούν υπογλυκαιμία, ο γιατρός σας θα ζητήσει να μάθει τα εξής:
- Ποια ήταν τα σημεία και τα συμπτώματά σας; Εάν δεν έχετε σημεία και συμπτώματα υπογλυκαιμίας κατά την αρχική σας επίσκεψη στο γιατρό σας, μπορεί να σας ζητήσει να μείνετε νηστικοί κατά τη διάρκεια της νύχτας ή και περισσότερο. Αυτό θα επιτρέψει να εμφανιστούν συμπτώματα χαμηλού σακχάρου στο αίμα, ώστε να μπορέσει να κάνει διάγνωση.
Είναι επίσης πιθανό να χρειαστεί να υποβληθείτε σε παρατεταμένη νηστεία σε περιβάλλον νοσοκομείου.
Ή αν τα συμπτώματά σας εμφανίζονται μετά από γεύμα, ο γιατρός σας θα θελήσει να ελέγξει τα επίπεδα της γλυκόζης σας μετά το φαγητό.
- Ποιο είναι το επίπεδο σακχάρου στο αίμα σας όταν έχετε συμπτώματα; Ο γιατρός θα σας πάρει δείγμα αίματος για να αναλυθεί στο εργαστήριο.
- Εξαφανίζονται τα συμπτώματά σας όταν αυξάνονται τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα;
Επιπλέον, ο γιατρός σας πιθανότατα θα προβεί σε φυσική εξέταση και θα εξετάσει το ιατρικό σας ιστορικό.
Θεραπεία
Άμεση θεραπεία
Εάν έχετε συμπτώματα υπογλυκαιμίας, κάντε τα εξής:
- Φάτε ή πιείτε 15 έως 20 γραμμάρια υδατανθράκων ταχείας δράσης. Πρόκειται για ζαχαρούχες τροφές χωρίς πρωτεΐνες ή λίπος που μετατρέπονται εύκολα σε ζάχαρη στον οργανισμό. Δοκιμάστε ταμπλέτες ή τζελ γλυκόζης, χυμούς φρούτων, κανονικά -όχι διαιτητικά- αναψυκτικά, μέλι και ζαχαρούχα γλυκά.
- Ελέγξτε εκ νέου τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα 15 λεπτά μετά τη θεραπεία. Εάν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα εξακολουθούν να είναι κάτω από 70 mg/dL (3,9 mmol/L), φάτε ή πιείτε άλλα 15 έως 20 γραμμάρια υδατάνθρακα ταχείας δράσης και ελέγξτε ξανά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε 15 λεπτά. Επαναλάβετε αυτά τα βήματα έως ότου το σάκχαρο στο αίμα είναι πάνω από 70 mg/dL (3,9 mmol/L).
- Φάτε ένα σνακ ή ένα γεύμα. Μόλις το σάκχαρο στο αίμα σας είναι φυσιολογικό, η κατανάλωση ενός σνακ ή γεύματος μπορεί να βοηθήσει στη σταθεροποίησή του και στην αναπλήρωση των αποθεμάτων γλυκογόνου του οργανισμού σας.
Άμεση αντιμετώπιση της σοβαρής υπογλυκαιμίας
Η υπογλυκαιμία θεωρείται σοβαρή εάν χρειάζεστε βοήθεια από κάποιον για να συνέλθετε.
Για παράδειγμα, αν δεν μπορείτε να φάτε, μπορεί να χρειαστείτε ένεση γλυκαγόνης ή ενδοφλέβια χορήγηση γλυκόζης.
Γενικά, τα άτομα με διαβήτη που υποβάλλονται σε θεραπεία με ινσουλίνη πρέπει να έχουν ένα σετ γλυκαγόνης για έκτακτες ανάγκες.
Η οικογένεια και οι φίλοι πρέπει να γνωρίζουν πού να βρουν το κιτ και πώς να το χρησιμοποιήσουν σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Αν βοηθάτε κάποιον που είναι αναίσθητος, μην προσπαθήσετε να του δώσετε φαγητό ή ποτό. Εάν δεν υπάρχει διαθέσιμο κιτ γλυκαγόνης ή δεν ξέρετε πώς να το χρησιμοποιήσετε, καλέστε επείγουσα ιατρική βοήθεια.
