Θερμοπληξία (ηλίαση): Τι είναι; Πως αντιμετωπίζεται;

Η ηλίαση είναι μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση που προκαλεί υπερθέρμανση του σώματός σας.

Ορίζεται ως θερμοκρασία σώματος άνω των 40 βαθμών Κελσίου. Η θερμοπληξία, που ονομάζεται επίσης ηλίαση, είναι η πιο σοβαρή μορφή υπερθερμίας ή ασθένειας που σχετίζεται με τη θερμότητα.

Η ηλίαση μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως εγκεφαλική βλάβη, ανεπάρκεια οργάνων ή ακόμη και σε θάνατο.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι θερμοπληξίας;

Υπάρχουν δύο τύποι θερμοπληξίας:

• Θερμοπληξία λόγω άσκησης: Αυτή η μορφή θερμοπληξίας είναι συνήθως αποτέλεσμα σωματικής υπερπροσπάθειας σε ζεστές, υγρές συνθήκες. Μπορεί να εμφανιστεί μέσα σε λίγες ώρες.
• Θερμοπληξία χωρίς άσκηση: Ονομάζεται επίσης κλασική θερμοπληξία, και αυτός ο τύπος μπορεί να εμφανιστεί λόγω ηλικίας ή υποκείμενων καταστάσεων υγείας. Συνήθως εξελίσσεται και αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια αρκετών ημερών.

Είναι η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία το ίδιο πράγμα;

Η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία είναι και οι δύο τύποι υπερθερμίας.

Η θερμική εξάντληση μπορεί να εξελιχθεί σε θερμοπληξία εάν δεν αντιμετωπιστεί.

Αλλά η θερμική εξάντληση δεν είναι τόσο σοβαρή όσο η θερμοπληξία, δεν προκαλεί νευρολογικά προβλήματα και συνήθως δεν είναι απειλητική για τη ζωή.

Ποιοι παθαίνουν ηλίαση;

Οποιοσδήποτε μπορεί να πάθει θερμοπληξία.

Αλλά τα βρέφη και οι ηλικιωμένοι διατρέχουν ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο, επειδή το σώμα τους μπορεί να μην είναι σε θέση να ρυθμίσει αποτελεσματικά τη θερμοκρασία.

Οι αθλητές, οι στρατιώτες και τα άτομα με επαγγέλματα που απαιτούν σωματική εργασία σε θερμό περιβάλλον είναι επίσης ευάλωτοι στη θερμοπληξία.

Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο θερμοπληξίας είναι οι εξής:

• Η κατανάλωση αλκοόλ.
• Το να είστε άνδρας.
• Η αφυδάτωση.
• Φάρμακα που επηρεάζουν την ικανότητα του σώματός σας να ρυθμίζει τη θερμοκρασία, όπως διουρητικά, ηρεμιστικά, κατασταλτικά, ή φάρμακα για την καρδιά και την αρτηριακή πίεση.
• Το να έχετε ορισμένες παθήσεις που επηρεάζουν την ικανότητά σας να ιδρώνετε, όπως η κυστική ίνωση.
• Η ύπαρξη ορισμένων ιατρικών παθήσεων, όπως διαταραχή ύπνου ή προβλήματα με την καρδιά, τους πνεύμονες, τους νεφρούς, το ήπαρ, τον θυρεοειδή ή τα αιμοφόρα αγγεία σας.
• Το να φοράτε βαριά ή στενά ρούχα, όπως προστατευτικό εξοπλισμό.
• Ο υψηλός πυρετός.
• Η παχυσαρκία.
• Προηγούμενο ιστορικό θερμοπληξίας.
• Κακή φυσική κατάσταση ή το να μην έχετε συνηθίσει σε ζεστές συνθήκες.

Πόσο συχνή είναι η ηλίαση;

Μελέτες δείχνουν ότι η θερμοπληξία εμφανίζεται σε περίπου 20 από τους 100.000 ανθρώπους κάθε χρόνο. Η θερμοπληξία για παράδειγμα προκαλεί ετησίως από 240 έως 833 θανάτους στις ΗΠΑ.

Σε τι οφείλεται η ηλίαση;

Η θερμοπληξία εκδηλώνεται όταν το σώμα σας δεν μπορεί να δροσιστεί.

Ο υποθάλαμός σας (ένα τμήμα του εγκεφάλου σας που ελέγχει πολλές σωματικές λειτουργίες) ρυθμίζει την κεντρική θερμοκρασία του σώματός σας.

Συνήθως ρυθμίζει τη θερμοκρασία σας σε περίπου 37 βαθμούς Κελσίου.

Αλλά αν το σώμα σας προσλαμβάνει περισσότερη θερμότητα από όση απελευθερώνει, η εσωτερική σας θερμοκρασία ανεβαίνει πάνω από αυτό το καθορισμένο επίπεδο.

Ηλίαση συμπτώματα: Ποια είναι τα σημεία και τα συμπτώματα της θερμοπληξίας;

Η θερμοπληξία αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό. Εάν εσείς ή κάποιος γνωστός σας εμφανίσει οποιοδήποτε από τα ακόλουθα σημεία ή συμπτώματα, καλέστε αμέσως το 166:

• Ανιδρωσία (ξηρό δέρμα που δεν ιδρώνει, η οποία είναι πιο συχνή στη θερμοπληξία που δεν οφείλεται σε κόπωση).
• Αταξία (προβλήματα κίνησης και συντονισμού).
• Προβλήματα ισορροπίας.
• Παραλήρημα (σύγχυση ή αποπροσανατολισμός).
• Ζάλη.
• Υπερβολική εφίδρωση που συνεχίζεται και μετά τη διακοπή της άσκησης (πιο συχνή στην θερμοπληξία λόγω άσκησης).
• Ζεστό, αναψοκοκκινισμένο δέρμα ή πολύ χλωμό δέρμα.
• Χαμηλή ή υψηλή αρτηριακή πίεση.
• Αναπνευστικοί ήχοι (τρίζοντες ή ρεγχάζοντες ήχοι στους πνεύμονες).
• Ναυτία και εμετός.
• Ολιγουρία (χαμηλή παραγωγή ούρων).
• Γρήγορη αναπνοή ή ταχυκαρδία (γρήγορος καρδιακός ρυθμός).
• Επιληπτικές κρίσεις.
• Συγκοπή (λιποθυμία) ή απώλεια συνείδησης.
• Αδυναμία.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της θερμοπληξίας;

Τα άτομα με θερμοπληξία μπορεί να πάθουν σοκ ή να πέσουν σε κώμα. Η υψηλή θερμοκρασία του σώματος μπορεί να οδηγήσει σε:

• Σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS).
• Οίδημα του εγκεφάλου.
• Νεφρική ανεπάρκεια.
• Ηπατική ανεπάρκεια.
• Μεταβολική δυσλειτουργία.
• Νευρική βλάβη.
• Μειωμένη ροή αίματος στην καρδιά και άλλα κυκλοφορικά προβλήματα.

Πώς διαγιγνώσκεται η θερμοπληξία;

Οι επαγγελματίες υγείας συνήθως διαγιγνώσκουν τη θερμοπληξία στο τμήμα επειγόντων περιστατικών.

Εξετάζουν τα συμπτώματά σας, διενεργούν φυσική εξέταση και παίρνουν τη θερμοκρασία σας.

Μπορεί επίσης να ζητήσουν εξετάσεις αίματος ή ανάλυση ούρων.

Πρόσθετες εξετάσεις μπορεί να είναι μεταξύ άλλων μια ακτινογραφία θώρακα ή ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) για την παρακολούθηση της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς σας.

Πώς αντιμετωπίζεται η θερμοπληξία;

Η θερμοπληξία απαιτεί άμεση ιατρική περίθαλψη.

Εάν περιμένετε να φτάσει ασθενοφόρο, προσπαθήστε να δροσίσετε το άτομο όσο το δυνατόν περισσότερο με τους εξής τρόπους:

• Εφαρμόζοντας παγοκύστες στο λαιμό, τη βουβωνική χώρα και τις μασχάλες.
• Ενθαρρύνοντάς το να πίνει ελαφρά αλατισμένα υγρά, όπως αθλητικά ποτά ή αλατισμένο νερό.
• Βάζοντάς το να ξαπλώσει σε ένα δροσερό, σκιερό, καλά αεριζόμενο περιβάλλον.
• Βυθίζοντάς το σε δροσερό νερό, αν είναι δυνατόν.
• Ψεκάζοντάς το με νερό και φυσώντας αέρα στο σώμα τους (ψύξη με εξάτμιση).
• Με  εντριβές στα άκρα του με κατεύθυνση από κάτω προς τα πάνω
• Παρακολουθώντας προσεκτικά την αναπνοή του και απομακρύνοντας τυχόν αποφράξεις των αεραγωγών.
• Με τη μη χορήγηση οποιουδήποτε φαρμάκου, συμπεριλαμβανομένης της ασπιρίνης και της παρακεταμόλης.
• Αφαιρώντας τυχόν ρούχα που είναι στενά ή βαριά.
• Σε περιπτώσεις σπασμών προστατέψετε τον από πιθανό αυτοτραυματισμό, χωρίς ωστόσο να τοποθετήσετε κάτι στο στόμα του και να του δώσετε υγρά
• Καλείτε το ΕΚΑΒ για την μεταφορά του σε νοσοκομείο και περαιτέρω αντιμετώπιση. Ο θερμόπληκτος πολλές φορές χρειάζεται νοσηλεία σε εντατική μονάδα. Η έγκαιρη παρέμβαση ελαττώνει την θνητότητα

Στο νοσοκομείο, το άτομο με θερμοπληξία μπορεί να λάβει:

• Ψυχρά ενδοφλέβια υγρά μέσω μιας φλέβας στο χέρι του.
• Κουβέρτα ψύξης.
• Παγόλουτρο.
• Φάρμακα για την πρόληψη των επιληπτικών κρίσεων.
• Συμπληρωματικό οξυγόνο.

Μερικές φορές είναι απαραίτητη η πλύση με κρύο νερό.

Αυτή η θεραπεία χρησιμοποιεί καθετήρες (λεπτούς, εύκαμπτους σωλήνες) για να γεμίσουν τις κοιλότητες του σώματος με κρύο νερό.

Αυτό βοηθά στη συνολική μείωση της θερμοκρασίας του σώματος. Ο καθετήρας μπορεί να μπει στο ορθό ή στο λαιμό.

Οι υγειονομικοί σταματούν τις ψυκτικές θεραπείες όταν το σώμα φτάσει περίπου τους 38,9 βαθμούς Κελσίου.

Η διάρκεια της παραμονής σας στο νοσοκομείο εξαρτάται από τη σοβαρότητα της θερμοπληξίας σας και από το πόσο καλά λειτουργούν τα όργανά σας.

Πώς μπορώ να προλάβω τη θερμοπληξία;

Στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι δυνατόν να προλάβετε τη θερμοπληξία με τους εξής τρόπους:

• Αποφεύγοντας την έντονη σωματική δραστηριότητα σε ζεστές, υγρές συνθήκες.
• Καταναλώνοντας αθλητικά ποτά, ελαφρά αλατισμένο νερό ή ζωμό.
• Αφήνοντας σταδιακά τον οργανισμό σας να εγκλιματιστεί στις ζεστές θερμοκρασίες σε διάστημα αρκετών εβδομάδων, εάν θα πρέπει να βρίσκεστε σε ζεστές συνθήκες για εργασία ή άθληση.
• Να μην αφήνετε ποτέ τα παιδιά (ή τα κατοικίδια ζώα) σε κλειστούς, ζεστούς χώρους, όπως τα αυτοκίνητα.
• Παραμένοντας σε κλιματιζόμενους ή καλά αεριζόμενους χώρους κατά τη διάρκεια καύσωνα.
• Φορώντας ελαφριά, ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα αν πρόκειται να βρίσκεστε έξω στη ζέστη.

Ποια είναι η πρόγνωση (προοπτική) για τους ανθρώπους που έχουν υποστεί θερμοπληξία;

Η πρόγνωση μετά από θερμοπληξία εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως:

• Την ηλικία.
• Πόσο ψηλά ανέβηκε η θερμοκρασία του σώματός σας.
• Πόσο καιρό η θερμοκρασία του σώματός σας παρέμεινε υψηλή πριν λάβετε θεραπεία.
• Τη γενική κατάσταση της υγείας σας.

Μεταξύ του 10 και του 65% των ατόμων με θερμοπληξία που δεν οφείλεται σε άσκηση πεθαίνουν από την εν λόγω ασθένεια.

Η πρόγνωση είναι καλύτερη για τη θερμοπληξία λόγω άσκησης, η οποία έχει ποσοστό θνησιμότητας από 3 έως 5%.

Ορισμένοι άνθρωποι εμφανίζουν μόνιμη βλάβη οργάνων ή νευρολογική δυσλειτουργία.

Κατά τη διάρκεια της ανάρρωσής σας μετά από θερμοπληξία, μπορείτε να περιμένετε αλλαγές στη θερμοκρασία του σώματός σας για αρκετές εβδομάδες.

Θα πρέπει να αποφύγετε τη σωματική δραστηριότητα για τουλάχιστον μία εβδομάδα.

Θα χρειαστείτε επίσης περιοδικές εξετάσεις για την παρακολούθηση της νεφρικής και ηπατικής σας λειτουργίας.

Ακόμη και οι προσωρινές επιπλοκές της θερμοπληξίας μπορεί να χρειαστούν αρκετούς μήνες για να υποχωρήσουν.

Αφού πάθετε μια φορά θερμοπληξία, είναι πιο πιθανό να πάθετε ξανά. Λάβετε προληπτικά μέτρα κάθε φορά που σκοπεύετε να βρεθείτε σε συνθήκες ζέστης.

Πότε πρέπει να επικοινωνήσω με τον γιατρό μου;

Εάν έχετε υποστεί θερμοπληξία και αναρρώνετε, επικοινωνήστε αμέσως με το γιατρό σας εάν παρατηρήσετε οτιδήποτε μη φυσιολογικό, όπως:

• Γνωστική δυσλειτουργία (προβλήματα σκέψης ή μνήμης).
• Δυσκολία στην αναπνοή.
• Προβλήματα με το συκώτι ή τα νεφρά.

Χαμηλή παραγωγή ούρων.