Τι είναι η συναισθηματική κακοποίηση;

Η συναισθηματική κακοποίηση είναι ένας τρόπος ελέγχου ενός άλλου ατόμου μέσω της χρήσης των συναισθημάτων για την άσκηση κριτικής, ντροπής, αιδούς, κατηγορίας ή άλλης χειραγώγησής του.

Σε γενικές γραμμές, μια σχέση είναι συναισθηματικά κακοποιητική όταν υπάρχει ένα σταθερό μοτίβο προσβλητικών λέξεων και εκφοβιστικών συμπεριφορών που φθείρουν την αυτοεκτίμηση ενός ατόμου και υπονομεύουν την ψυχική του υγεία.

Επιπλέον, η ψυχική ή συναισθηματική κακοποίηση, αν και είναι πιο συχνή στις ερωτικές και συζυγικές σχέσεις, μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε σχέση, όπως μεταξύ φίλων, μελών της οικογένειας και συναδέλφων.

Η συναισθηματική κακοποίηση είναι μια από τις πιο δύσκολες μορφές κακοποίησης όσον αφορά την αναγνώρισή της.

Μπορεί να είναι ανεπαίσθητη και ύπουλη ή φανερή και χειραγωγική. Όπως και να έχει, τσακίζει την αυτοεκτίμηση του θύματος και αρχίζει να αμφισβητεί τις αντιλήψεις και την πραγματικότητά του.

Στο τέλος, το θύμα αισθάνεται παγιδευμένο. Συχνά είναι πολύ πληγωμένο για να αντέξει άλλο τη σχέση, αλλά και πολύ φοβισμένο για να φύγει.

Έτσι, ο κύκλος απλώς επαναλαμβάνεται μέχρι να γίνει κάτι ή να μη γίνει απολύτως τίποτα.

Όταν εξετάζετε τη δική σας σχέση, να θυμάστε ότι η συναισθηματική κακοποίηση είναι συχνά ανεπαίσθητη.

Ως εκ τούτου, μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί. Αν δυσκολεύεστε να διακρίνετε αν η σχέση σας είναι κακοποιητική ή όχι, σταματήστε και σκεφτείτε πώς σας κάνουν να νιώθετε οι αλληλεπιδράσεις με τον σύντροφό σας, τον φίλο σας ή το μέλος της οικογένειάς σας.

Ακολουθούν ορισμένα σημάδια που δείχνουν ότι μπορεί να βρίσκεστε σε μια σχέση συναισθηματικής κακοποίησης.

Λάβετε υπόψη σας ότι ακόμη και αν ο σύντροφός σας κάνει μόνο λίγα από αυτά τα πράγματα, εξακολουθείτε να βρίσκεστε σε μια συναισθηματικά κακοποιητική σχέση.

Μην πέσετε στην παγίδα να πείτε στον εαυτό σας “δεν είναι τόσο άσχημα” και να υποβαθμίσετε τη συμπεριφορά του.

Να θυμάστε: Όλοι αξίζουν να αντιμετωπίζονται με καλοσύνη και σεβασμό.

Οι συναισθηματικά κακοποιητικοί άνθρωποι εμφανίζουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες. Μερικά παραδείγματα είναι τα εξής:

• έχουν παράλογες απαιτήσεις από εσάς
• περιμένουν από εσάς να βάλετε τα πάντα στην άκρη και να ικανοποιήσετε τις ανάγκες τους
• απαιτούν να περνάτε όλο το χρόνο σας μαζί
• είναι δυσαρεστημένοι ανεξάρτητα από το πόσο σκληρά προσπαθείτε ή από το πόσα προσφέρετε
• σας επικρίνουν επειδή δεν ολοκληρώνετε εργασίες σύμφωνα με τα δικά τους πρότυπα
• περιμένουν να συμμερίζεστε τις απόψεις τους (δηλαδή, δεν επιτρέπεται να έχετε διαφορετική γνώμη)
• απαιτούν να αναφέρετε ακριβείς ημερομηνίες και ώρες όταν συζητάτε για πράγματα που σας αναστάτωσαν (και όταν δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό, μπορεί να απορρίψουν το γεγονός σαν να μην συνέβη ποτέ)

Οι συναισθηματικά κακοποιητικοί άνθρωποι σας απαξιώνουν. Μερικά παραδείγματα είναι τα εξής:

• Σας υπονομεύουν, απορρίπτουν ή διαστρεβλώνουν τις αντιλήψεις σας ή την πραγματικότητά σας
• Αρνούνται να αποδεχτούν τα συναισθήματά σας προσπαθώντας να καθορίσουν πώς θα πρέπει να νιώθετε
• Απαιτούν από εσάς να εξηγείτε ξανά και ξανά το πώς αισθάνεστε
• Σας κατηγορούν ότι είστε “πολύ ευαίσθητοι”, “πολύ συναισθηματικοί” ή “τρελοί”
• Αρνούνται να αναγνωρίσουν ή να αποδεχτούν τις απόψεις ή τις ιδέες σας ως έγκυρες
• απορρίπτοντας τα αιτήματα, τις επιθυμίες και τις ανάγκες σας ως γελοία ή αδικαιολόγητα
• Υπονοούν ότι οι αντιλήψεις σας είναι λανθασμένες ή ότι δεν είναι δυνατόν να σας εμπιστευτούν λέγοντας πράγματα όπως “το μεγαλοποιείτε” ή “υπερβάλλετε”
• Σας κατηγορούν ότι είστε εγωιστές, απαιτητικοί ή υλιστές αν εκφράζετε τις επιθυμίες ή τις ανάγκες σας (η απαίτηση είναι να μην έχετε καμία επιθυμία ή ανάγκη)

Οι συναισθηματικά κακοποιητικοί άνθρωποι δημιουργούν χάος. Μερικά παραδείγματα είναι τα εξής:

[ruby_related heading=”More Read” total=5 layout=3]

• Ξεκινούν καυγάδες απλά και μόνο για να καυγαδίσουν.
• Κάνουν συγκεχυμένες και αντιφατικές δηλώσεις (το να βγάζει κανείς τον άλλο “τρελό”)
• Έχουν δραματικές αλλαγές στη διάθεσή τους ή ξαφνικά συναισθηματικά ξεσπάσματα
• Γκρινιάζουν για τα ρούχα σας, τα μαλλιά σας, τη δουλειά σας και πολλά άλλα

Οι συναισθηματικά κακοποιητικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν συναισθηματικό εκβιασμό. Μερικά παραδείγματα είναι τα ακόλουθα:

• Σας χειραγωγούν και σας ελέγχουν κάνοντάς σας να αισθάνεστε ένοχοι
• Σας ταπεινώνουν δημόσια ή ιδιωτικά
• Χρησιμοποιούν τους φόβους σας, τις αξίες, τη συμπόνια ή άλλα ευαίσθητα κουμπιά για να ελέγξουν εσάς ή μια κατάσταση
• Υπερτονίζουν τα ελαττώματά σας ή τα επισημαίνουν προκειμένου να αποσπάσουν την προσοχή ή να αποφύγουν να αναλάβουν την ευθύνη για τις κακές επιλογές ή τα λάθη τους
• Αρνούνται ότι ένα γεγονός έλαβε χώρα ή λένε ψέματα γι’ αυτό
• Σας τιμωρούν με το να σας στερούν τη στοργή ή να σας φέρονται σα να είστε αόρατοι ή σα να σας κρατάνε μούτρα.

Οι συναισθηματικά κακοποιητικοί άνθρωποι θεωρούν εαυτούς ανώτερους και συμπεριφέρονται σαν κακομαθημένοι. Μερικά παραδείγματα είναι τα εξής:

• Σας φέρονται σαν να είστε κατώτεροι
• Σας κατηγορούν για τα δικά τους λάθη και αδυναμίες
• Αμφισβητούν ό,τι λέτε και προσπαθούν να σας αποδείξουν ότι έχετε άδικο
• Κάνουν αστεία εις βάρος σας
• Σας λένε ότι οι απόψεις, οι ιδέες, οι αξίες και οι σκέψεις σας είναι ηλίθιες, παράλογες ή “δεν βγάζουν νόημα”
• Σας μιλούν υποτιμητικά ή είναι υπεροπτικοί και πατροναριστικοί
• Χρησιμοποιούν σαρκασμό όταν αλληλεπιδρούν μαζί σας
• Συμπεριφέρονται σαν να έχουν πάντα δίκιο, σαν να ξέρουν τι είναι καλύτερο και σαν να είναι εξυπνότεροι

Οι συναισθηματικά κακοποιητικοί άνθρωποι προσπαθούν να σας απομονώσουν και να σας ελέγξουν. Μερικά παραδείγματα είναι μεταξύ άλλων τα εξής:

• Ελέγχουν ποιον βλέπετε ή με ποιον περνάτε χρόνο, συμπεριλαμβανομένων των φίλων και της οικογένειάς σας
• Σας παρακολουθούν ψηφιακά, όπως τα μηνύματα SMS, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο
• Σας κατηγορούν ότι τους απατάτε και ζηλεύουν τις άλλες σας σχέσεις εκτός σπιτιού
• Παίρνουν ή κρύβουν τα κλειδιά του αυτοκινήτου σας
• Απαιτούν να γνωρίζουν πού βρίσκεστε ανά πάσα στιγμή ή χρησιμοποιούν GPS για να παρακολουθούν την κάθε σας κίνηση
• Σας αντιμετωπίζουν σαν κτήμα ή ιδιοκτησία τους
• Επικρίνουν ή κοροϊδεύουν τους φίλους, την οικογένεια και τους συναδέλφους σας
• Χρησιμοποιούν τη ζήλια και το φθόνο ως ένδειξη αγάπης και για να σας κρατήσουν μακριά από το να είστε με άλλους
• Σας εξαναγκάζουν να περνάτε όλο το χρόνο σας μαζί
• Σας ελέγχουν ως προς τα οικονομικά σας

Η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να λάβει διάφορες μορφές, όπως:

• Κατηγορίες για εξαπάτηση ή άλλα σημάδια ζήλιας και κτητικότητας
• Συνεχής έλεγχος ή άλλες προσπάθειες ελέγχου της συμπεριφοράς του άλλου ατόμου
• Συνεχής διαφωνίες και αντιπαραθέσεις
• Κριτική
• Ψυχολογική χειραγώγηση κατά την οποία προσπαθούν να σε βγάλουν τρελό
• Απομόνωση του ατόμου από την οικογένεια και τους φίλους του
• Εξύβριση και λεκτική κακοποίηση
• Άρνηση συμμετοχής στη σχέση
• Εξευτελισμός ή επίρριψη ευθυνών
• “Γράψιμο”
• Υποβάθμιση των προβλημάτων του άλλου ατόμου
• Στέρηση στοργής και προσοχής

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι αυτά τα είδη κακοποίησης μπορεί να μην είναι εμφανή στην αρχή μιας σχέσης. Μια σχέση μπορεί να ξεκινήσει με την εντύπωση ότι είναι φυσιολογική και τρυφερή, αλλά οι κακοποιητές μπορεί να αρχίσουν να χρησιμοποιούν τακτικές καθώς η σχέση προχωράει για να ελέγχουν και να χειραγωγούν τον σύντροφό τους. Αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να αρχίσουν τόσο αργά που μπορεί να μην τις παρατηρήσετε στην αρχή.