Η βραδυκαρδία είναι μια αρρυθμία ή αλλιώς μία διαταραχή του καρδιακού ρυθμού. Συνήθως διαγιγνώσκεται όταν ο καρδιακός ρυθμός ηρεμίας σας -ο αριθμός των χτύπων της καρδιάς σας σε ένα λεπτό όταν βρίσκεστε σε κατάσταση ηρεμίας- είναι χαμηλότερος από 60 χτύπους ανά λεπτό.
Ο καρδιακός ρυθμός επηρεάζεται από παράγοντες όπως η ηλικία και η φυσική κατάσταση, αλλά συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 60 και 100 παλμών το λεπτό. Παρόλο που κάποιοι άνθρωποι μπορεί να έχουν χαμηλότερο καρδιακό ρυθμό χωρίς άλλα συμπτώματα, η βραδυκαρδία μπορεί σε άλλες περιπτώσεις να αποτελεί ένδειξη υποκείμενης πάθησης.
Τα συμπτώματα της βραδυκαρδίας
Ένας καρδιακός ρυθμός κάτω από 60 παλμούς ανά λεπτό δεν είναι πάντα λόγος ανησυχίας, ειδικά αν δεν αντιμετωπίζετε άλλα περίεργα ή ανησυχητικά συμπτώματα. Ο καρδιακός ρυθμός μπορεί να αυξομειώνεται- για παράδειγμα, ο καρδιακός σας ρυθμός επιβραδύνεται φυσιολογικά κατά τη διάρκεια του βαθιού ύπνου.
Πολλοί άνθρωποι με βραδυκαρδία δεν εμφανίζουν άλλα συμπτώματα. Για παράδειγμα, οι αθλητές και οι σωματικά δραστήριοι άνθρωποι έχουν συχνά χαμηλότερους καρδιακούς παλμούς επειδή η καρδιά τους δεν χρειάζεται να δουλέψει τόσο σκληρά για να διατηρήσει ένα σταθερό ρυθμό. Ο χαμηλότερος καρδιακός τους ρυθμός θεωρείται γενικά δείκτης αντοχής και δύναμης.
Ωστόσο, ένας χαμηλότερος καρδιακός ρυθμός μπορεί να μειώσει την ποσότητα του αίματος που διοχετεύεται από την καρδιά σας σε άλλα μέρη του σώματός σας, ιδίως στον εγκέφαλό σας. Οι επιπλοκές από αυτό είναι σπάνιες- αν και η ανεπαρκής ροή του αίματος μπορεί να συμβάλει σε ποικίλα συμπτώματα ανάλογα με την ηλικία, τη φυσική σας κατάσταση και την υποκείμενη αιτία της βραδυκαρδίας.
Τα πιθανά συμπτώματα της βραδυκαρδίας είναι τα εξής:
- Κόπωση ή αδυναμία
- Ζαλάδα ή αίσθημα ελαφρότητας
- Λιποθυμία ή αίσθημα ότι μπορεί να λιποθυμήσετε
- Πόνος στο στήθος
- Σύγχυση ή δυσκολία συγκέντρωσης σε μια εργασία
- Εύκολη κόπωση κατά την άσκηση
- Δύσπνοια
Απευθυνθείτε σε έναν γιατρό εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα. Θα μπορούσαν να αποτελούν ένδειξη βραδυκαρδίας ή άλλης πάθησης, όπως αρρυθμίας, στεφανιαίας νόσου, αναιμίας (χαμηλός αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων) ή υπογλυκαιμίας (χαμηλό σάκχαρο στο αίμα).
Οι αιτίες της βραδυκαρδίας
Η βραδυκαρδία μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, όπως είναι η ηλικία, η φυσική κατάσταση καθώς και παθήσεις που επηρεάζουν τους ήλεκτρικούς αγωγούς της καρδιάς (τους ιστούς που δίνουν σήμα στην καρδιά να συσταλθεί). Είναι πιο συχνή σε ηλικιωμένους ενήλικες λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων και καρδιακών διαταραχών που σχετίζονται με την ηλικία.
Η πιο συχνή αιτία της βραδυκαρδίας είναι ένα πρόβλημα με τον φλεβόκομβο. Ο φλεβόκομβος είναι ο φυσικός βηματοδότης του σώματός σας: Παράγει ηλεκτρική δραστηριότητα προκειμένου να ρυθμίσει τον καρδιακό σας ρυθμό. Φλεβοκομβική βραδυκαρδία έχουμε όταν ο φλεβόκομβός σας παράγει καρδιακό ρυθμό κάτω από 60 παλμούς ανά λεπτό.
Ακολουθούν ορισμένες παθήσεις που ενδέχεται να προκαλέσουν βραδυκαρδία:
- Καρδιακές παθήσεις: Μια σειρά από παθήσεις που επηρεάζουν την καρδιά ή τα αιμοφόρα αγγεία.
- Συγγενής καρδιακή βλάβη: Μια καρδιακή πάθηση που υπάρχει κατά τη γέννηση και μπορεί να επηρεάσει τη δομή και τη λειτουργικότητα της καρδιάς ενός μωρού
- Μυοκαρδίτιδα: Λοίμωξη του καρδιακού ιστού
- Πρόβλημα του συστήματος αγωγιμότητας: Η οδός αγωγιμότητας της καρδιάς σας ρυθμίζει τον καρδιακό σας ρυθμό. Κάποιο πρόβλημα σε αυτή τη διαδρομή μπορεί να προκαλέσει πολύ αργούς χτύπους της καρδιάς. Αυτό συμπεριλαμβάνει παθήσεις όπως ο κολποκοιλιακός αποκλεισμός, γνωστός και ως καρδιακός αποκλεισμός (ένας αποκλεισμός στην ηλεκτρική οδό που ελέγχει τον καρδιακό σας παλμό), και το σύνδρομο του νοσούντος φλεβοκόμβου (μια διαταραχή του καρδιακού ρυθμού).
- Καρδιακή βλάβη: Καρδιακή βλάβη μπορεί να συμβεί λόγω μιας καρδιακής νόσου ή μιας καρδιακής προσβολής, καθώς και λόγω γήρανσης.
- Υποθυρεοειδισμός: Μια κατάσταση κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει και δεν απελευθερώνει αρκετές θυρεοειδικές ορμόνες στο αίμα σας (επίσης γνωστή ως υπολειτουργία του θυρεοειδούς).
- Χημική ανισορροπία: Μια ανισορροπία ιόντων στο σώμα σας, όπως το κάλιο και το ασβέστιο
- Υπνική άπνοια: Μια κατάσταση κατά τον ύπνο που μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα κατά τη διάρκεια του ύπνου, οδηγώντας σε μείωση των επιπέδων οξυγόνου στο αίμα
- Φλεγμονώδης κατάσταση: Καταστάσεις κατά τις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται στους ιστούς του, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο λύκος
- Νευρική ανορεξία: Διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ασυνήθιστα χαμηλό σωματικό βάρος, από φόβο μήπως πάρετε βάρος και από διαστρεβλωμένη άποψη για το σώμα σας
Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν βραδυκαρδία, μεταξύ άλλων είναι τα εξής:
- Β-αναστολείς: Tenormin (ατενολόλη), Cardicor και Emcor (δισοπρολόλη) και Lopresor και Betaloc (μετοπρολόλη).
- Αναστολείς διαύλων ασβεστίου: Μια κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, όπως τα Verelan και Verelan PM (βεραπαμίλη) και Cardiazem (διλτιαζέμη)
- Λανοξίνη (διγοξίνη): Ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του μη φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού και της καρδιακής ανεπάρκειας
Βραδυκαρδία στους αθλητές
Η βραδυκαρδία είναι συχνή στους αθλητές και στα άτομα που επιδίδονται τακτικά σε έντονη σωματική δραστηριότητα. Οι αθλητές έχουν συχνά καρδιακή συχνότητα ηρεμίας μεταξύ 40 και 60 παλμών το λεπτό. Μια βασική θεωρία είναι ότι αυτό οφείλεται στον υψηλότερο πνευμονογαστρικό τόνο, δηλαδή στη δραστηριότητα του πνευμονογαστρικού νεύρου.
Το πνευμονογαστρικό νεύρο είναι ένα από τα 12 κρανιακά νεύρα που συνδέουν τον εγκέφαλό σας με άλλες περιοχές του σώματός σας. Είναι υπεύθυνο για λειτουργίες όπως η αναπνοή και η καρδιακή δραστηριότητα. Ο πνευμονογαστρικός τόνος είναι ένα μέτρο της αποτελεσματικότητας της καρδιάς: Βοηθά στην αξιολόγηση του πόσο καλά το πνευμονογαστρικό σας νεύρο ρυθμίζει τον καρδιακό σας παλμό.
Ο πνευμονογαστρικός τόνος συνήθως μετριέται με τη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού (HRV), ή αλλιώς με το πόσο μεταβάλλεται ο χρόνος μεταξύ των καρδιακών παλμών σας. Αυτή η μέτρηση δεν είναι τέλεια, αλλά μπορεί να δώσει μια γενική αίσθηση της λειτουργίας του πνευμονογαστρικού νεύρου. Ένας υψηλός πνευμονογαστρικός τόνος μειώνει τον καρδιακό ρυθμό, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει τη σχέση μεταξύ του πνευμονογαστρικού τόνου και της βραδυκαρδίας στους αθλητές. Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι και άλλοι παράγοντες μπορεί να προκαλούν αυτόν τον τύπο βραδυκαρδίας.
Πώς διαγιγνώσκεται η βραδυκαρδία;
Ο γιατρός σας θα λάβει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό και θα κάνει σωματική εξέταση. Ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) είναι γενικά απαραίτητο για τη διάγνωση. Ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα μετρά την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς σας. Κάθε φορά που η καρδιά σας χτυπά, ένα ηλεκτρικό ερέθισμα ταξιδεύει μέσα από τους τέσσερις θαλάμους της καρδιάς σας και επιτρέπει στην καρδιά σας να συστέλλεται με τον κατάλληλο ρυθμό, ώστε το αίμα να μπορεί να ταξιδέψει σε άλλα μέρη του σώματός σας.
Οι περισσότεροι άνθρωποι με βραδυκαρδία δεν εμφανίζουν συμπτώματα που να τους επιτρέπουν να γνωρίζουν ότι ο καρδιακός τους ρυθμός είναι χαμηλός. Εάν ο γιατρός σας διαπιστώσει ότι πάσχετε από βραδυκαρδία, μπορεί να σας συστήσει να φορέσετε ένα μόνιτορ Holter. Πρόκειται για συσκευές που θα φοράτε για τουλάχιστον 24 ώρες για να παρακολουθείτε τη δραστηριότητα της καρδιάς σας.
Άλλες συνήθεις εξετάσεις περιλαμβάνουν τον έλεγχο της λειτουργίας του θυρεοειδούς και ένα υπερηχοκαρδιογράφημα, το οποίο είναι ένα είδος υπερήχου που αποτυπώνει λεπτομερείς εικόνες της δομής της καρδιάς σας. Λιγότερο συχνές εξετάσεις είναι η ακτινογραφία θώρακος, η εξέταση ούρων και η καλλιέργεια αίματος. Όλες αυτές οι εξετάσεις βοηθούν στον αποκλεισμό πιθανών υποκείμενων αιτιών της βραδυκαρδίας.
Επιπλοκές
Οι επιπλοκές της βραδυκαρδίας μπορεί να προκύψουν εάν η βραδυκαρδία παραμείνει χωρίς θεραπεία. Οι συνήθεις επιπλοκές είναι οι εξής:
- Καρδιακή ανεπάρκεια: Μια κατάσταση κατά την οποία η καρδιά σας δεν λειτουργεί επαρκώς για να καλύψει τις ανάγκες του σώματος σε οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά
- Συγκοπή: Λιποθυμία ή ζάλη λόγω μειωμένης ροής αίματος στον εγκέφαλο
- Καρδιακή ανακοπή: Ξαφνική διακοπή της καρδιακής λειτουργίας
Θεραπεία
Η θεραπεία της βραδυκαρδίας εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και την υποκείμενη αιτία. Σε ορισμένες περιπτώσεις βραδυκαρδίας -για παράδειγμα, εάν πρόκειται για ήπια, περιστασιακή ή χωρίς συμπτώματα βραδυκαρδία- μπορεί να μην απαιτείται θεραπεία.
Ο γιατρός σας μπορεί να ξεκινήσει αναζητώντας τυχόν αναστρέψιμες αιτίες της βραδυκαρδίας. Για παράδειγμα, μπορεί να σας ρωτήσει ποια φάρμακα παίρνετε και να σας συστήσει να προσαρμόσετε τη δοσολογία τους ή να διακόψετε εντελώς τη χρήση τους. Ωστόσο, αυτό μπορεί να μην αποτελεί δυνατότητα αναλόγως του γιατί λαμβάνετε το φάρμακο.
Εάν η υποκείμενη αιτία της βραδυκαρδίας σας είναι μια κατάσταση όπως η διαταραχή του θυρεοειδούς ή η υπνική άπνοια, ο γιατρός σας θα αντιμετωπίσει τις εν λόγω καταστάσεις.
Η φαρμακευτική αγωγή είναι συνήθως η αρχική θεραπεία για ένα άτομο με συμπτώματα όπως η χαμηλή αρτηριακή πίεση, η μεταβολή της ψυχικής κατάστασης ή η δυσκολία στην αναπνοή. Για παράδειγμα, μπορεί να λάβετε ένα φάρμακο που ονομάζεται ατροπίνη, το οποίο αντιμετωπίζει τα συμπτώματα της χαμηλής καρδιακής συχνότητας.
Η μακροπρόθεσμη θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει έναν εμφυτεύσιμο βηματοδότη. Αυτή η ηλεκτρική συσκευή στέλνει ηλεκτρικά σήματα στην καρδιά σας για να τη διατηρεί το φυσιολογικό της ρυθμό.
